Table Of ContentOmgaan met hoogtevrees
Van A tot ggZ
De boeken in de reeks Van A tot ggZ beschrijven niet alleen oorzaak,
verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven
ook antwoord op de vraag hoe men met het probleem om moet gaan.
Door de prettig leesbare combinatie van beschouwingen, cartoons en
citaten zijn de boeken niet alleen geschikt voor vertegenwoordigers van
patiëntenverenigingen, behandelaren en mantelzorgers, maar vooral
ook voor de cliënten zelf en de mensen in hun directe omgeving.
De reeks staat onder redactie van:
• Fred Sterk, psycholoog-psychotherapeut, werkzaam bij CAP Den
Haag, centrum voor arbeid en psyche
• Sjoerd Swaen, psycholoog-psychotherapeut, werkzaam bij PsyQ,
psycho-medische programma’s te Den Haag, afdeling angst-
stoornissen
• Jenny Swart, fondsredacteur, uitgeverij Bohn Stafleu van
Loghum
Omgaan met
hoogtevrees
Jan van den Berg, Marieke Krämer
en Laura Grootaarts
Bohn Stafleu van Loghum
Houten 2006
© 2006 Bohn Stafleu van Loghum, Houten
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgesla-
gen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op
enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, hetzij op
enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel
16b Auteurswet 1912 j°het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij Besluit
van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wet-
telijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus
3051, 2130 KB Hoofddorp). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave
in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912)
dient men zich tot de uitgever te wenden.
ISBN 90 313 4629 2
NUR 770
Ontwerp omslag: PH&D, Huizen
Cartoons: Marcel Jurriëns
Bohn Stafleu van Loghum Distributeur in België:
Het Spoor 2 Standaard Uitgeverij/Manteau
Postbus 246 Mechelsesteenweg 203
3990 GA Houten 2018 Antwerpen
www.bsl.nl www.standaarduitgeverij.be
Voorwoord
Hoogtevrees komt voor bij mensen over de hele wereld. Het is een van
de meest bekende en meest geaccepteerde angstklachten. Toch bestaat
er amper literatuur over dit onderwerp. Reden genoeg om een boekje
te schrijven voor mensen die bang zijn op hoogtes.
Hoogtevrees kan op verschillende manieren ontstaan en vele uitingsvor-
men hebben. De één durft niet de bergen in te trekken, terwijl de ander
niet in diep, helder water durft te zwemmen of naar een kerktoren durft
te kijken. Hoogtevrees gaat niet gelijk op met het aantal meters dat je
boven de grond staat, maar wordt beïnvloed door vele persoonskenmer-
ken en omgevingsfactoren. Deze zullen in dit boekje aan de orde komen.
Ernstige hoogtevrees is een vervelende klacht, die gelukkig vaak goed
te behandelen is. De behandelaanpak van hoogtevrees komt in dit
boek uitvoerig aan bod. Daarbij geven we tips om de hoogtevrees te
verminderen en hanteerbaar te maken.
De auteurs zijn werkzaam bij angstbehandelingsinstituut IPZO in
Nijmegen en Nieuwegein. Zij hebben in hun dagelijkse praktijk regel-
matig te maken met cliënten die hun leven beperkt zien door hoogte-
vrees.
Jan van den Berg, Laura Grootaarts en Marieke Krämer
Februari 2006
5
Inhoud
Voorwoord
Inhoud
1 Wat is hoogtevrees? 11
Van normale angst tot hoogtefobie 11
Samenvatting 16
2 Oorzaken van hoogtevrees 17
Instinctieve angst 17
Overmatige hoogtevrees van jongs af aan 19
Hoogtevrees met het ouder worden 21
Hoogtevrees na een schrikreactie of traumatische ervaring 22
Hoogtevrees door persoonseigenschappen 24
Hoogtevrees door omgevingsfactoren 27
Hoogtevrees en evenwicht 27
Samenvatting 31
3 Verschillende soorten hoogtevrees 33
Optische hoogtevrees 33
Cognitieve hoogtevrees 34
Andere vormen van hoogtevrees 37
Constructievrees 37
7
Angst voor terrorisme 38
Imaginaire hoogtevrees 39
Plaatsvervangende hoogtevrees 40
Dieptevrees 43
Angst voor het kijken naar hoge gebouwen 43
Samenvatting 45
4 Gevolgen van hoogtevrees 47
Verminderde mobiliteit 47
Onbegrip en irritatie 50
Beroepsbelemmering en belemmering in het dagelijks
functioneren 53
Technologische hoogstandjes? 54
Hoogste gebouwen ter wereld 55
Angst is een rotgevoel 55
Samenvatting 57
5 De behandeling van hoogtevrees 59
Op zoek naar de juiste behandeling 59
Gedragstherapie 60
Psycho-educatie 61
1 De waarneming 62
2 Het alarmbelletje 64
3 Terugkoppeling vanuit het lichaam 65
4 Angstgedachten 66
5 Het geheugen 67
Andere behandelmethoden 69
EMDR 69
Virtual reality 71
Andere behandelmethoden 73
Medicatie 74
8
Omgaan met hoogtevrees bij kinderen 78
Stappenplan 80
Wat te doen bij een paniekaanval? 86
6 Hoogtevrees die gekoppeld is aan andere klachten 89
Overbelasting 89
Posttraumatische stress-stoornis (PTSS) 91
Angst voor flauwvallen 94
Angst voor hartkloppingen 95
Rijangst 96
Laddervrees 103
Liftangst 107
Tips bij (glazen) liften 110
Skiën en skiliften 111
Tips voor skiën en skiliften 112
Angst voor roltrappen 114
Vliegangst 116
Obsessive-compulsive disorder (OCD) 118
Hyperventilatie/astma 119
Oplossingen bij hyperventilatie 122
Ademhalingsproblemen in de bergen 122
Hoogteziekte 123
Autisme en het syndroom van Gilles de la Tourette 124
Balansproblemen 126
Samenvatting 127
7 Adressen,oefenlocaties en literatuur 129
Adressen voor hulp bij hoogtevrees 129
Oefenlocaties 129
Literatuur 130
9
Nawoord 133
Over de auteurs 135
Raad van advies 137
Reeds verschenen titels 139
10
