Omgaan met bloosangst

92 Pages·2010·0.71 MB·German

by  Corine Dijk

Omgaan met bloosangst
Van A tot ggZ
De boeken in de reeks Van A tot ggZ beschrijven niet alleen oorzaak,
verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven
ook antwoord op de vraag hoe men met het probleem om moet gaan.
Door de prettig leesbare combinatie van beschouwingen, cartoons en
citaten zijn de boeken niet alleen geschikt voor vertegenwoordigers van
patiëntenverenigingen, behandelaren en mantelzorgers, maar vooral
ook voor de cliënten zelf en de mensen in hun directe omgeving.
Omgaan met
bloosangst
Corine Dijk
Arnold van Emmerik
Peter de Jong

Houten, 2010
© 2010 Bohn Stafl eu van Loghum, onderdeel van Springer Media
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgesla-
gen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op
enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën of opnamen, hetzij op
enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b
Auteurswet j° het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij Besluit van 23 au-
gustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet, dient men de daarvoor wettelijk verschul-
digde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB
Hoofddorp). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezin-
gen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men zich tot de
uitgever te wenden.
Samensteller(s) en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een betrouwbare uit-
gave te verzorgen. Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor druk-
fouten en andere onjuistheden die eventueel in deze uitgave voorkomen.
De uitgever heeft bij het gebruik van illustratiemateriaal getracht alle rechthebbenden
te achterhalen. Mocht u menen rechten te kunnen doen gelden, dan kunt u contact
opnemen met de uitgever.
ISBN 978 90 313 8399 3
NUR 777
Ontwerp omslag: Jos Peters, Huizen
Cartoons: Marcel Jurriëns
Bohn Stafl eu van Loghum
Het Spoor 2
Postbus 246
3990 GA Houten
www.bsl.nl
Voorwoord
Iedereen bloost weleens en bijna iedereen vindt blozen vervelend,
maar sommige mensen vinden blozen zo erg dat ze er een heuse angst
voor ontwikkelen. Kenmerkend voor blozen is dat je het niet onder
controle hebt. Iemand die last heeft van bloosangst is voortdurend
bang in sociale situaties een rood hoofd te krijgen. Meestal worden
deze situaties dan ook vermeden of, wanneer vermijden niet lukt, met
grote angst doorstaan. Dit boek is niet alleen bedoeld voor mensen die
zelf last hebben van bloosangst, maar ook voor mensen in hun omge-
ving die meer over bloosangst willen weten.
In dit deel van de ‘Van A tot ggZ’-serie leggen we achtereenvolgens uit
wat blozen is en hoe het kan dat iemand er angst voor ontwikkelt, wat
deze angst in stand houdt, wat bloosangst betekent voor de omgeving
van iemand met bloosangst en wat je tegen bloosangst kunt doen. De
tekst is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek, aangevuld met oefe-
ningen en voorbeelden uit de praktijk. Sommige lezers zullen na het
lezen van dit boek hun bloosangst willen aanpakken met behulp van
professionele ondersteuning. Voor hen bevat dit boek een overzicht
van nuttige websites en adressen.
Bloosangst komt vaak voor in combinatie met andere psychische klach-
ten, zoals sociale angst, depressie of problemen met alcohol. Bloosangst
kan echter ook op zichzelf staan, zonder dat je last hebt van andere
5
klachten of problemen. Waarschijnlijk is dat zelfs heel vaak het ge-
val. Dit boek gaat alleen over bloosangst, voor informatie over eventu-
ele andere klachten en problemen verwijzen we naar de andere delen
in de serie ‘Van A tot ggZ’.
We bedanken de uitgever en de redactie van ‘Van A tot ggZ’ voor de
gelegenheid om dit boek te schrijven.
Tips of ideeën voor dit boek? Laat het de uitgever weten. Bij een her-
druk maken we daar graag gebruik van.
Corine Dijk
Arnold van Emmerik
Peter de Jong
Amsterdam, juli 2010
6
Inhoudsopgave
Voorwoord 5
1 Wat is er met me aan de hand? 11
Wat is bloosangst? 11
Hoeveel komt bloosangst voor? 14
Zelf de test doen 15
Wat is blozen? 15
Fysiologie van het blozen 18
Wanneer blozen we? 21
Functie van het blozen 23
Bloosangst is niet hetzelfde als blozen! 25
Onnodige angst 26
Samenvatting 27
2 Hoe heeft het zover kunnen komen? 29
Hoe ontstaat bloosangst? 29
Kwetsbaarheid 30
Leren 31
Hoe wordt bloosangst in stand gehouden? 32
Gedachten 33
Aandacht 38
Vermijdings- en veiligheidsgedrag 40
De bloosangstcirkel 42
Samenvatting 43
7
3 Wat staat me te wachten? 45
Onbehandeld verloop 46
Vroeg verloop 46
Latere consequenties 48
Behandeld verloop 48
Heb ik het nodig? 50
Werkt het (waarschijnlijk) voor mij? 51
Waar kan ik het vinden? 52
Wat kost het? 53
Samenvatting 53
4 Wat betekent bloosangst voor mijn omgeving? 55
Cultuur en regels 55
Sociale omgeving 56
Verwacht negatief oordeel 57
Aandacht 58
Veiligheidsgedrag 59
Onthullen van iets persoonlijks 59
Meest nabije omgeving 60
Samenvatting 64
5 Wat is er te doen tegen bloosangst? 65
Cognitieve gedragstherapie 65
Gedachten uitdagen 66
Sociale situaties aangaan 68
Een gedragsexperiment 72
Aandachtstraining 74
Een (aangepaste) sociale vaardigheidstraining 76
Groepsbehandeling of cursus 77
Zelfhulp en internettherapie 77
8
Medicatie 78
SSRI’s 79
MAO-remmers 79
Benzodiazepinen 80
Bètablokkers 80
Operatie 81
Wat vooral niet te doen! 82
Niet onderzochte therapieën 82
Onzintips 83
Samenvatting 84
6 Adressen en literatuur 87
Behandelingen 87
Nederlandse fora en verenigingen 88
Enkele buitenlandse sites en fora die veel bezocht
worden en zeer compleet zijn 88
Informatieve en zelfhulpboeken 88
Literatuur 89
Over de auteurs 93
Reeds verschenen titels 95
9
1 Wat is er met me aan
de hand?
Blozen is een normale menselijke reactie. Iedereen kan zich wel een
pijnlijke gebeurtenis herinneren waarbij zijn wangen verkleurden. Dat
verkleuren lijkt zelfs een functie te hebben: andere mensen nemen het
waar en daarmee is blozen een belangrijk onderdeel van de non-verba-
le communicatie. Toch vinden de meeste mensen blozen erg vervelend.
Sommige mensen vinden blozen zelfs zo vervelend dat ze er een ex-
treme angst voor ontwikkelen. Dit noemt men bloosangst of erytrofo-
bie (letterlijk: angst voor rood).
Wat is bloosangst?
Bloosangst kan iemands leven erg belemmeren, zoals duidelijk wordt
uit het voorbeeld van Kim, een journaliste van 36 jaar.
Elke woensdag zag Kim enorm op tegen haar werk. Die dag is er name-
lijk altijd een redactievergadering. Alle journalisten van het blad waar-
voor Kim werkt komen dan samen om ideeën voor het nieuwe nummer
te bespreken. Eigenlijk vond Kim dat ze best goede ideeën had, maar ze
durfde ze niet kenbaar te maken. Dat heeft ze een keer gedaan toen ze
er pas werkte, en de hoofdredacteur complimenteerde haar in het bij-
zijn van iedereen. Kim kreeg een kop als een boei. Toen ze later nog iets
opperde, zei een (waarschijnlijk jaloerse) collega schertsend: ‘Goh Kim,
11