Table Of ContentOddziaływanie na procesy decyzyjne
Unii Europejskiej
„Dobre Prawo – Sprawne Rządzenie”
Działanie 5.2 Program Operacyjny Kapitał Ludzki
„Dobre Prawo – Sprawne Rządzenie” to projekt systemowy Ministerstwa
Administracji i Cyfryzacji. Realizowany jest w ramach Działania 5.2 Pro-
gramu Operacyjnego Kapitał Ludzki i w szczególności obejmie wspar-
ciem ponad 7 tysięcy urzędników jednostek samorządu terytorialnego,
organów nadzoru nad samorządem oraz Samorządowych Kolegiów
Odwoławczych. Ideą projektu jest poprawa jakości aktów prawa miej-
scowego oraz decyzji administracyjnych wydawanych przez jednostki
samorządu terytorialnego, jak również poprawa jakości rozstrzygnięć
organów nadzorujących i kontrolujących działalność JST.
Projekt realizowany jest w partnerstwie z Wydziałem Prawa i Admini-
stracji (WPiA) Uniwersytetu Warszawskiego, WPiA Uniwersytetu Łódz-
kiego, WPiA Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, WPiA Uniwersy-
tetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Oddziaływanie na procesy decyzyjne
Unii Europejskiej
Podręcznik dla członków i zastępców członków
Komitetu Regionów
Leszek Graniszewski
Robert Grzeszczak
Karol Karski
Piotr Madziar
Jan Majchrowski
redakcja naukowa Jan Majchrowski
„Dobre Prawo – Sprawne Rządzenie”
Działanie 5.2 Program Operacyjny Kapitał Ludzki
Redakcja naukowa
Jan Majchrowski
Redakcja
Danuta Trzpil
Projekt okładki,
skład i łamanie
MALGRAF
Druk i oprawa
Zakład Graficzny Uniwersytetu Warszawskiego,
nr zam. 536/2013
© Copyright by Wydział Prawa i Administracji
Uniwersytetu Warszawskiego
Warszawa 2013
ISBN 978-83-63397-14-2
Wydanie publikacji współfinansowane przez Unię Europejską
ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
w ramach realizacji projektu „Dobre Prawo – Sprawne Rządzenie”,
Działanie 5.2 Program Operacyjny Kapitał Ludzki
Wydawca
Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
00-927 Warszawa, Krakowskie Przedmieście 26/28
Publikacja jest dystrybuowana bezpłatnie
Wstęp ........................................................................................... 11
Jan Majchrowski – Zarządzanie wpływem, czyli nie tylko
o lobbingu w Unii Europejskiej ...................................................... 17
Leszek Graniszewski – Lobbing w procesie decyzyjnym
w Unii Europejskiej ........................................................................ 25
1. Istota i definicje lobbingu .......................................................... 25
2. Grupy interesu a partie polityczne w Unii Europejskiej ............. 28
3. Partie polityczne na poziomie Unii Europejskiej ........................ 34
4. Charakterystyka aktorów lobbingu w Unii Europejskiej ............ 43
4.1. Uwarunkowania działania grup interesu
i lobbingu w UE ................................................................. 43
4.2. Etapy rozwoju europejskich grup interesu
i lobbingu w UE ................................................................. 48
4.3. Typologia i specyfika podmiotów lobbujących w UE ......... 54
5. Instytucjonalizacja prawna lobbingu i grup interesu w Unii
Europejskiej ............................................................................... 65
6. Sposoby i formy oddziaływania grup interesu
w Unii Europejskiej ................................................................... 80
6.1. Funkcje europejskich grup interesu i lobbingu w UE ........ 81
6.2. Strategie i metody lobbingu grup interesu w UE ............... 89
6 Spis treści
7. Unia Europejska jako „raj lobbingowy” dla „dobrych”
i „złych lobbystów” ......................................................................... 94
8. Pozytywne i negatywne aspekty roli grup interesu i lobbingu
w Unii Europejskiej ................................................................... 95
Uwagi końcowe ............................................................................... 98
Robert Grzeszczak – Prawo Unii Europejskiej ............................. 101
1. Prawo pierwotne Unii Europejskiej.......................................... 105
1.1. Uwagi ogólne .................................................................... 105
1.2. Pisane i niepisane prawo pierwotne .................................. 105
1.2.1. Pisane prawo pierwotne .......................................... 106
1.2.2. Niepisane prawo pierwotne .................................... 110
1.2.3.Tworzenie prawa pierwotnego – zarys problemu ..... 110
1.3. Hierarchia źródeł prawa UE ............................................. 112
1.4. Zasady ogólne prawa UE .................................................. 115
1.5. Zasady stosowania prawa pierwotnego UE w porządku
krajowym .......................................................................... 120
2. Prawo pochodne Unii Europejskiej ........................................... 122
2.1. Uwagi ogólne .................................................................... 122
2.2. Akty ustawodawcze i nieustawodawcze ............................. 125
2.2.1. Akty ustawodawcze ................................................. 128
2.2.2. Akty nieustawodawcze ............................................ 129
2.2.3. Akty „bez przymiotnika” ........................................ 135
2.2.4. Instrumenty soft law UE ........................................ 137
2.3. Postanowienia przejściowe ................................................ 139
2.4. Instrumenty źródeł prawa pochodnego ............................. 142
2.4.1. Rozporządzenia ....................................................... 142
2.4.2. Dyrektywy .............................................................. 146
2.4.3. Decyzje .....................................................................155
2.4.4. Zalecenia i opinie .....................................................157
3. Tworzenie prawa pochodnego Unii Europejskiej ........................158
3.1. Wprowadzenie ....................................................................158
3.2. Inicjatywa legislacyjna w UE ..............................................159
3.3. Procedury ustawodawcze w UE ..........................................162
Spis treści 7
3.3.1. Zwykła procedura ustawodawcza ..............................163
3.3.2. Specjalna procedura ustawodawcza ...........................165
3.3.3. Procedury komitetowe ..............................................166
3.4. Społeczne aspekty tworzenia prawa UE ..............................170
3.5. Udział Komitetu Regionów w procesie tworzenia...............171
prawa pochodnego UE .............................................................
3.6. Rola Komitetu Regionów w zakresie procedur
ustawodawczych i planowania legislacyjnego ......................177
3.7. Rola parlamentów narodowych w tworzeniu unijnego
prawa pochodnego ..............................................................181
3.8. Program poprawy stanowienia prawa UE ...........................183
3.9. Ogłaszanie i uzasadnianie prawa UE – uwagi praktyczne .....185
4. Zasady obowiązujące przy tworzeniu i stosowaniu unijnego
prawa pochodnego – zarys problemu .........................................189
4.1. Zasada pomocniczości ........................................................190
4.2. Zasada proporcjonalności ...................................................194
Karol Karski – Komitet Regionów w procesach decyzyjnych
Unii Europejskiej .............................................................................199
1. Geneza polityki regionalnej Unii Europejskiej ...........................199
2. Status Komitetu Regionów ........................................................204
3. Struktura organizacyjna Komitetu Regionów .............................208
3.1. Członkowie i ich zastępcy ...................................................209
3.2. Organy Komitetu Regionów ...............................................214
3.3. Administracja Komitetu Regionów .....................................219
4. Kształtowanie kompetencji Komitetu Regionów ........................221
5. Funkcja reprezentacyjna .............................................................226
6. Funkcja opiniodawczo-doradcza.................................................230
7. Problem efektywności opinii Komitetu Regionów .....................248
8. Komitet Regionów oraz władze regionalne i lokalne jako
podmioty wnoszące skargi do Trybunału Sprawiedliwości .........252
8.1. Komitet Regionów jako podmiot wnoszący skargę
do Trybunału Sprawiedliwości dla zapewnienia ochrony
swoich prerogatyw ..............................................................253
8 Spis treści
8.2. Komitet Regionów jako podmiot wnoszący skargę
do Trybunału Sprawiedliwości w sprawie naruszenia
zasady pomocniczości .........................................................257
8.3. Władze regionalne i lokalne jako podmioty wnoszące
skargi do Trybunału Sprawiedliwości ..................................259
9. Komitet Regionów a federalizm .................................................264
Piotr Madziar – Zarządzanie wpływem państwa członkowskiego,
czyli lobbing narodowy w Brukseli .................................................269
1. Patriotyzm w Unii Europejskiej .................................................269
1.1. Dlaczego patriotyzm? ..........................................................269
1.2. Patriotyzm a oddziaływanie na UE .....................................272
2. Fazy członkostwa........................................................................275
2.1. Faza przedakcesyjna ............................................................275
2.2. Faza „dziecięca” ...................................................................276
2.3. Faza „młodzieńcza” .............................................................279
2.4. Faza „dojrzała” ....................................................................280
3. Lobbing a marka narodowa .......................................................283
3.1. Od lobbingu grup interesów do lobbingu narodowego ......283
3.2. Lobbing narodowy ..............................................................285
3.3. Lobbing międzynarodowy, lobbing obywateli
i pracowników ....................................................................286
3.4. Marka narodowa, marketing narodowy ..............................288
3.5. Pakt nowych państw członkowskich? ..................................290
4. Cykl życia inicjatyw europejskich ..............................................292
4.1. Wpływ poprzez siłę i formę argumentów i opinii ...............292
4.2. Faza opiniotwórcza .............................................................299
4.3. Fazy koncepcyjna i przygotowawcza ...................................301
4.4. Faza planistyczna ................................................................303
4.5. Faza projektowa i właściwy proces legislacyjny ...................304
5. Zarządzanie wpływem ................................................................307
5.1. Wpływ klasyczny – formalne stanowisko i interwencja ......307
5.2. Mechanizmy zarządzania wpływem krajowej administracji
rządowej i innych struktur na proces decyzyjny UE ...........308
Spis treści 9
5.3. Co robić? ............................................................................309
5.4. Czy mamy silną bazę w Polsce? ..........................................312
5.5. Działania doraźne ...............................................................313
6. Kadry .........................................................................................316
6.1. Polacy w instytucjach europejskich .....................................316
6.2. Wpływy kadrowe. Renacjonalizacja organów
wspólnotowych ...................................................................319
Wybrana literatura ..........................................................................321
