Table Of Content/Ệ M K Ă đại h ọ c y d ư <?c t h à n h phố hồ chí minh
vẬsSSv BỌ MÔN NGOẠI LÒNG NGỰC VÀ TIM MẠCH
I {
Giáo trình giảng dạy
Ngoại lồng ngực và
tím mạch
a
Chủ biên: PGS.TS. TRẦN QUYÉT TIÉN
PGS.TS. NGUYỄN HOÀI NAM
PGS.TS. NGUYỄN HOÀNG ĐỊNH
\ /
ỹ n h à x u ấ t bản y họ c
ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HÒ CHÍ MINH
BÔ MÔN NGOẠI LỒNG NGỰC VÀ TIM MẠCH
Giáo trình giảng dạy
NGOẠI LỒNG NGỰC VÀ
TIM MẠCH
CHỦ BIÊN: PGS.TS. Trần Quyết Tiến
PGS.TS. Nguyễn Hoài Nam
2021
CHỦ BIÊN
PGS.TS. Tràn Quyết Tiến
PGS.TS. Nguyễn Hoài Nam
PGS.TS. Nguyễn Hoàng Định
THAM GIA BIÊN SOẠN
GS.TS. Nguyễn Văn Khôi TS.BS. Châu Phú Thi
PGS.TS.BS. Phạm Thọ Tuấn Anh TS.BS. Lâm Vãn Nút
TS.BS. Vũ Trí Thanh TS.BS. Đoàn Văn Phụng
TS.BS. Nguyễn Hoàng Bình TS.BS. Bùi Quốc Thắng
TS.BS. Nguyễn Duy Tân TS.BS. Trần Minh Hải
TS.BS. Trần Thanh Vỹ TS.BS. Nguyễn Văn Quảng
TS.BS. Trần Minh Bảo Luân BSCKII. Nguyễn Thị Thảo Trang
TS.BS. Lê Thành Khánh Vân ThS.BS nội trú Lê Thị Ngọc Hằng
TS.BS. Phan Quốc Hùng ThS.BS nội trú Lâm Thảo Cường
TS.BS. Huỳnh Quang Khánh BSCKI.BS nội trú Văn Minh Trí
HỘI ĐỒNG THẨM ĐỊNH GIÁO TRÌNH
GS.TS. Trần Diệp Tuấn, ĐHYD TP. HCM Chủ tịch
PGS.TS. Phan Minh Trí, ĐHYD TP. HCM ủy viên TK
PGS.TS. Cao Văn Thịnh, ĐH Y Khoa Phạm Ngọc Thạch Phản biện 1
TS.BS. Lâm Việt Trung, Bệnh viện Chợ Rầy Phản biện 2
TS.BS. Bùi Minh Thành, Bệnh viện Nhân dân Gia Định ủy viên
Quyết định lựa chọn và sử dụng giáo trình “Ngoại Lồng ngực và Tim mạch” tại Đại
học Y Dược TP. Hồ Chí Minh số: 1300/QĐ-ĐHYD ngày 19 tháng 7 năm 2021 của
Hiệu trưởng Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh.
ii
LỜI GIỚI THIỆU
Chuyên ngành Ngoại (hay Phẫu thuật) Lồng Ngực và Tim Mạch được thực hiện tại
Việt Nam rất sớm lừ nhùng năm 40-50 cùa the kỷ XX và cho đến nay đã đạt được nhiều
thành công góp phần xứng đáng vào quá trình phát triển Ngoại khoa Việt Nam. Trong
những năm thập kỳ cuối của thế kỷ XX và hai thập niên đầu cúa thế kỳ XXI chuyên
ngành Ngoại Lồng Ngực và Tim Mạch cùa thế giới đà phát triển mạnh mẽ vượt bậc.
Không nằm ngoài xu hướng chung đó chuyên ngành Ngoại Lông Ngực và Tim Mạch
Việt Nam đà và đang là chuyên ngành vươn lên nhanh chóng ngang tâm khu vực - thê
giới, mơ rộng mạng lưới khám chừa bệnh từ trung ương đen các bệnh viện vùng, bệnh
viện tình.
Giống như lịch sừ ra đời và phát triển chuyên ngành Ngoại Lông Ngực và Tim
Mạch ở những nước phát triển, chuyên ngành Ngoại Lồng Ngực và Tim Mạch Việt
Nam ra đời muộn hơn so với các chuyên ngành Ngoại khoa khác như: Ngoại Tiêu hóa,
Ngoại Thần kinh, Ngoại Chấn thương - Chỉnh hình... Tên gọi của chuyên ngành Ngoại
Lồng Ngực và Tim Mạch đã bao gồm ba chuyên khoa: Ngoại Tim, Ngoại Mạch máu và
Ngoại Lồng ngực.
Trong phong trào cải tiến, đổi mới chương trình giáo dục, đào tạo của cả nước và
của Đại học Y Dược TP.HỒ Chí Minh, Bộ môn Ngoại Lồng Ngực và Tim-Mạch đã
chấp hành nghiêm túc, tích cực tổ chức biên soạn bộ giáo trình mới nhằm đạt mục tiêu
đó, góp phần vào nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường.
Để phục vụ công tác giảng dạy quyển giáo trình mà Bộ môn Ngoại Lồng Ngực và
Tim Mạch được biên soạn theo hai phần chính: Phần I: Cơ bản, gồm 20 bài. Các tác giả
tập trung viết về kiến thức cơ bản của chuyên ngành Ngoại Lồng Ngực và Tim-Mạch.
Gồm những bài hướng dẫn cách thăm khám bệnh nhân Chấn thương - vết thương Lồng
ngực, hệ thống Mạch máu; những bệnh lý thường gặp của ba hệ thống cơ quan: tim,
mạch máu và lồng ngực. Đối tượng phục vụ chủ yếu là sinh viên đại học và các thầy
thuôc trẻ mới ra trường, mới bắt đầu bước vào học chuyên khoa như Nội trú, cao học,
chuyên khoa I. Phẩn II: Nâng cao, gồm 15 bài. Trong xu thế phát triển mạnh mẽ của các
chuyên ngành Ngoại Tim, Mạch máu và Lồng ngực hiện nay phạm vi kiến thức rất rộng
và rât chuyên sâu nên không thể đe cập toàn diện mọi vấn đề trong phạm vi một quyến
sách mà quyên sách đó mang tính chât giáo trinh. Khái niệm nâng cao ở đây là so với
phân cơ bán cua quyên sách này và trên một khía cạnh nào đó vẫn là những vấn đề riêng
biệt của mồi chuyên ngành: Ngoại Tim, Ngoại Mạch máu, và Ngoại Lồng ngực. Hiện
nay sự phát triên thành ba chuyên ngành riêng cũng là khuynh hướng đang vận hành ờ
một so nước Tây Âu và Bắc Mỹ. Vì vậy các tác giả đã cố gắng tập trung vào một số vấn
iii
MỤC LỤC
PHẦN I: Cơ BÃN..........................................................................................................1
CHƯƠNG I: NGOẠI LÒNG NGựC..........................................................................3
1. KHÁM BỆNH NHÂN CHẤN THƯƠNG - VẾT THƯƠNG NGựC........................4
2. CHẤN THƯƠNG - VẾT THƯƠNG NGựC............................................................11
3. DẦN LƯU KÍN KHOANG MÀNG PHỒI................................................................28
4. CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ u TRƯNG THẨT.....................................................40
5. CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIÈU TRỊ u THÀNH NGỰC....................................................48
6. CHÁN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ KÉN KHÍ PHỔI........................................................63
7. CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIÈƯ TRỊ UNG THƯ PHỐI NGUYÊN PHÁT........................74
8. CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ VIÊM MỦ MÀNG PHỔI.........................................83
9. CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ TÁNG TIẾT MÒ HÔI TAY
BẰNG PHẪU THUẬT CẮT HẠCH THẦN KINH GIAO CẢM NGựC...............98
CHƯƠNG II: NGOẠI MẠCH MÁU.......................................................................111
10. KHÁM HỆ THỐNG MẠCH MÁU......................................................................112
11. CHẤN THƯƠNG - VẾT THƯƠNG MẠCH MÁU NGOẠI BIÊN.....................125
12. TẮC ĐỘNG MẠCH NUÔI CHI CẤP TÍNH.........................................................138
13. CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH TẲC HẸP ĐỘNG MẠCH
CHI DƯỚI MẠN TÍNH........................................................................................152
CHƯƠNG III: NGOẠI TIM..................................................................................... 167
14. VÉT THƯƠNG - CHẤN THƯƠNG TIM..............................................................168
15. CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH VIÊM MÀNG NGOÀI TIM....................184
16. CHẢN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ NGOẠI KHOA CÁC BỆNH VAN TIM............203
17. CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH LÝ THÔNG LIÊN THÁT........................224
18. CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ THÔNG LIÊN NHÌ..............................................234
19. CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ TỒN TẠI ÓNG ĐỘNG MẠCH...........................242
20. ĐẠI CƯƠNG TUẦN HOÀN NGOÀI CƠ THẺ...:.............................................251
PHẦN 11: NÂNG CAO............................................................................................... 269
21. CHẦN ĐOÁN VÀ ĐIÈU TRỊ LỎM NGựC BẦM SINH..................................270
22. CHÂN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ NGựC ức GÀ...................................................280
23. CHẦN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ VÉT THƯƠNG - CHÁN THƯƠNG
KHÍ PHẾ QUẢN...................................................................................................289
V
24. BƯỚU GIÁP THÒNG TRUNG THẤT....................................................................302
25. CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ NGOẠI KHOA BỆNH NHƯỢC c o ....................317
26. TẮC HẸP ĐỘNG MẠCH CHỦ - CHẬU MẠN TÍNH..........................................333
27. CHÁN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ PHÌNH, BÓC TÁCH ĐỘNG MẠCH CHỦ.......352
28. CAN THIỆP NỘI MẠCH ĐIÈU TRỊ BỆNH ĐỘNG MẠCH CHỦ......................363
29. ĐIÊU TRỊ HẸP ĐỘNG MẠCH CẢNH NGOÀI sọ DO x o VỮA......................385
30. CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ u TIM 0 NGƯỜI LỚN........................................394
31. CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ NGOẠI KHOA BỆNH MẠCH VÀNH...............404
32. BÁT THƯỜNG HOÀN TOÀN CÁC TĨNH MẠCH PHỐI Đồ VÈ TIM............423
33. CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIÈU TRỊ TỨ CHÚNG FALLOT...........................................431
34. CHÁN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ KÊNH NHĨ THÁT..................................................444
35. PHẪU THUẬT VAN ĐỘNG MẠCH CHỦ ÍT XÂM LÁN...................................455
vi
DANH MỤC TỪ VIÉT TẮT TIẾNG ANH - ANH - VIỆT
VIÉT TÁT TIẾNG ANH TIÉNG VIỆT
•
Chỉ số huyết áp tâm thu cồ
ABI Ankle Brachial Index
chân-cánh tay
American College of
Trường môn Tim mạch Hoa
ACC/AHA Cardiology/American Heart
Kỳ/Hội Tim mạch Hoa Kỳ
Association
American Joint Commission on Hiệp hội Chống Ung thư Hoa
AJCC
Cancer Kỳ
Phẫu thuật bẳc cầu động mạch
CABG Coronary artery bypass graft
vành
Nghiên cứu phẫu thuật động
CASS Coronary Artery Surgery Study
mạch vành
CCS Canadian Class System Hệ thống phân loại của Canada
CT Scans Computed Tomography Scans Chụp căt lóp vi tính
CTA Computed Tomography Angiography Chụp căt lóp vi tính mạch máu
DSA Digital Subtraction Angiography Chụp mạch máu số xóa nền
Thử nghiệm phẫu thuật động
ECST European Carotid Surgery Trial
mạch cảnh của châu Âu
European Society of Hội Tim mạch châu Âu/Hiệp
ESC/EACTS Cardiology/European Association for hội Phẫu thuật Tim mạch Lồng
Cardiothoracic Surgery. ngực châu Âu
European System for Cardiac Đánh giá nguy cơ phẫu thuật
EuroSCORE
Operative Risk Evaluation theo hệ thống châu Âu
Can thiệp nội mạch động mạch
EVAR Endovascular aortic repair
chù
Focused Asscssment Sonography for Siêu âm có trọng điếm đánh giá
FAST
Trau ma chấn thương
FEP Fluorincthylene propylene
Thang điểm mức độ nặng tôn
MESS Manglcd Extremity Severity Score
thương chi
Minimally invasive direct coronary Phẫu thuật bắc cầu mạch vành
M1DCAB
artery bypass xàm lấn tối thiểu
MRA Magnetic resonance Angiography Chụp cộng hường từ mạch máu
vii
MRI 'MagnểRc T^ès(5ÌÌMce Imaging Chụp cộng hưởng từ
Thử nghiệm bóc nội mạc động
North American Symtomatic Carotid
NASCET mạch cảnh có triệu chứng ở Bắc
Endarterectomy Trial
Mỹ
NYHA New York Heart Association Hiệp hội Tim mạch NewYork
PET - CT Positron Emission Tomography - CT Chụp cắt lớp vi tính phát xạ
Là một loại mạch máu hoặc
PTFE Polytetraíluoroethylene mảnh ghép được làm từ các
nguyên liệu nhân tạo
Phẫu thuật thay van động mạch
SAVR Surgical aortic valve replacement
chủ
STS Society of Thoracic Surgeons Hội Phẫu thuật viên Lồng ngực
Management of Peripheral Arterial Điều trị bệnh lý động mạch
TASC
Disease ngoại biên
Transcatheter aortic valve Thay van động mạch chủ qua
TAVR
replacement ống thông
Totally endoscopic coronary artery Nội soi toàn bộ băc câu mạch
TECAB
bypass vành
Thoracic endovascular aortic repair Can thiệp nội mạch động mạch
TEVAR
chủ ngực.
Union for International Cancer
UICC ủy ban Chống Ung thư quốc tế
Control
viii
PHẦN I: C ơ BẢN
1
2
