Table Of Content.... t'
•.•
ASSOOAÇÃ"
BRASll.ElRA
llE DIREITOS
REPROGRi.FICOS
Rester ed"ii reit" aut<iraf
Grupo
Edtiorial
-------------
Nacional
O GEN1 G rupEod itoNraicailo rneaúln aes e doirtaGsu anabara KSoaongtaoRnso,,c a,
AC FarmacêuFtoirceanM,sé et,o dLoT,CE ,P.. U. Foer enUsnei verias,qi uteáp rublicnaams
árecaise ntítféiccnaei,p c rao fissional.
Essaesm presraess,p eitnaomd earsc aeddoi torcioanls,t rucíartaáml oignoisg ualáveis,
como braqsu et êms iddoe cisivfaosr mnaaç aãcoa dêmei ncoaa perfeiçoadmee nto
várigaesr açdõeep sr ofissioedn aeei sst udadnetA edsm inistrDaiçrãeoiE,tn of,e rma
gemE,n genhaFriisai,o teMreadpiicai,On dao,n tloogiEad,u caçFãíos iecm au itoaust ras
ciênctieansd,so et ornasdion ônidmeso e riedear dees peito.
Nossmai sséãp or ovoem re lhor conctieeúndtoíe dfi icsot ribduemí a-nleoi flreax ívee l
conveniaep nrteeç,jo uss tgoesr,a nbdeon efícios e saeurtvoirdneodsco,et enasl ,i vrei
rosfu,n cionáricoosl,a boraeda ocrieosn istas.
Nosscoo mportaméetniticono c ondicein oonsasrlae sponsabisloicdieaaa dlme b iental
sãor eforçpaedlonasa tureedzuac acidoenn aols saat ividsaedmce o,m promeotc erre s
cimenctoon tíneu roae ntabilidade do grupo.
•
•
3ªe dição
MurSi.Ml eon eses
Neurocriurgiã.o
Mester Deo utoUrni,v ersitéd eP icradie,F rança.
ProfesdsoDo erp artamedneAt noa tomUinaiv,e ridsadeF edelrd aoP araná.
Chefdea sU nidadesd eN eurorucriigaF unciloe n anEdovaslacr,u
Instiuttod eN eurloogiad eC uirtiba- PR.
GUANABARA
KOOGAN
• O autodre stlei ver oa empenharsaemu mse lhoreess forços
EDITORA GUANABARA KOLOTGDAAN.
paraas seguqruaera si nformaçeõ oessp rocedimeanptroess entados ensot etjeeaxmmt aoc ordo
como sp adrões aceéiptoocdsaa p ublicaeç ãot,o doossd adofso rama tualizapdeolasou tor até
à
a datad ae ntredgoas o riginaeidsi toErnat.r etatnetnod,eo m conat eav louçãdoa sc iêncidaas
à
saúdaes, mudanças regulgaomveenrtnaarmeesn et acoio sn stanted efn louvxaois n formaçsõoebsr e
terapêumteidciac amenteo rseaa çõaedsv ersaa fsá rmacorse,c omendameonsf aticamqeuneto es
leitorceosn sultseemm pre ouftornatfsei sd edigdneam so,d oa s ec ertificadreqe ume a si nformações
contidnaess tlei versot ãcoo rreetd aesq uen ãoh ouvael teraçnõaesds o sagernesc omendaoduan sa
legislaçrãeog ulamentaAddoircai.o nalmoesnl teei,t oproedse mb uscapro rp ossívaetiusa lizações
dao bream http://gen-io.grupogen.com.br.
• O autoer ae ditosreae mpenharapma rcai taard equadameen dtaer o devidcor édiat too dooss
detentodreed si reiatuotso radieqs u alquer mautteirliiazlna edsot e ldiivsrpoo,n doa- psoes síveis
acertpooss tericoarseois,n advereti indvalo untiaamrentaei ,d entificaçaãlog udmde e letse nhsai do
omitida.
• Direiteoxsc lusipvaorsaa l íngpuoar tuguesa
Copyrigh2t0© 1b1y
EDITORAG UANABARAK OOGAN LTDA.
Umae ditionrtae gdroaG nEtN1e G rupEod itoNraicailo nal
TravesdsoaO uvido1r1,
Rio deJ aneiro CEP2 0040-040
RJ
- -
Tels(.2: 315)-4 0377(101/5)0 80-10 7F7a(x0:2 315)4 3-0896
www.editoraguanabar1waw.wc.ogmr.ubpro gen.c1o [email protected]
,
• Reservadtoosd ooss d ireitEo psr.o ibiad dau plicaoçuãr oe produdçeãsot veo lumneo,t odoou e m
parteem, q uaisqfuoerrm aosu p orq uaisqmueeiro (se letrômneiccâon,i cgor,a vaçfãoot,o cópdiias,
tribuipçeãlIoan teronueo tu trosse)m,p ermisspãoore, s cridtao ,
EDITORGAU ANABARAK OOGAN
LTDA.
• CapaB:r unSoa les
EditoraEçlãeot rônica:
@ANTHAREs
• Ficchaat alográfica
N414
3.ed.
Neuroanatoampilai cad[eala/b orasdoab a direçdãe]oM urilSo.M enese-s3.. ed-[.R eimpr-.].
Rio Jdea nireoG:u anabaKroao gan2,0 15.
il.
ISBN9 78-8-51-824737-1
1N.e uroanato1mM.iea n.e seMsu,r ilSo.
1-11940. CDD:6 11.8
CDU:6 11.8
Sobroe a utor
O proefssoMru rilSo.M enesée smé dicfoo rmadpoe la
UniversiFdeaddeerd oaP la ranoán,di en grescsloaus siefimc ado
primeliurgoan ro concvuersstoi bpualraar Medeinctitrnoead ,o s
osc anditdoasE.s peczioaul-iesmeN eurocirnuorshg oisap itais
universidteáR roiuoeesn LaribodiePs aireiFrsre,a nçoab,t en
doo g randdiep lodmaaS ociedFardaen cdeesN ae urocireu rgia
tornandMoe-msber Toi tudlaaS ro cieddaeLd íen gFuraa ncdees a
Neurocireud raSg oicai edBardaes ildeeN ieruar ocirCuurrgsioau.
Pós-GraduaAçnãaot oemmni aUa n iverdseiP tiéc arFdriaen,oç bat,e nodsto í tudleoM se stre
ed eD outocro,mm ençãtor heosn oraabmlbeor,se validnaoBd roass il.
Antedser etoranoBa rr asoip lr,oe fssMourr iSl.Moe nestersa balchoomuod ocentdee no
partamedneAt noa tomdiaFa a culdteMé é decidneeSs a in-tPserseosba,c hefdiapa r oefssora
GenéviHeivded eqnu,eg entilmeesnctreeo vp erue fádceisoot bar Oa a.u ttoorr noum-esmeb ro
da SocAinéattéo midqeuP ea rifusn,da dpao rHe nri Rouecv oimes reedn ee sse departamento
deA natomei,ma a,i tsa rddeaS, o ciedade BdreAa nsaitleoimriaa .
Atualmeonp treo,f seosMru riloM eSn.e sée sN eurocireuC rhegfideãa osU nidades de
NeurocirFuurngciiao en aEln dovascIunlsatri dtdeuNo te ou rolodgeCi uar itei bPaer sosfor,
tendsoi dcoh efpeo rd uagse stõdeos ,D epartadmeAe nnattoo mdiaaU niversiFdeaddeer al
doP araná.
Comi númertorsa balphuobsl iceaa dporse sentaBdroass ein nlooe xteroip orroe,fs sor
MuriSlo.M enesreesc eboet uí tuhloon orídfiecM oa itErseS cienMcéedsi capluebsl,ic naod o
diário ofRiecpiúabllF irdcaaan cEenstar.se e udsi vertsroaslb haoisn,c luoil -isveDr ooe ndçea
Parkinpsuobnl,i ctaadmob épme lGau anabKaoroag an.
Colaboradores
DrA.d elmaArf onso de DrªA ndrePaa rolin
AmoriJmu nior Jackowski
MédicVoe terinário.P roefssoArdaj unta de
DoutoermA natompieal a AnatomHiuam andaa
UniversiddeSa ãdoPe a uloU. NIFESDPo.u torado
ProefssAosrs ioacdoI V emC iêncMiéadsi cnaas
daU niversiFdeaddeerd aePl e rnambuco UFRGS. Pótso-rDaoedumoN euroimagem
-CentroC idêen cBiioalsó gi-cas naY alUen iverNseiwtH ya,v eCnT,, E UA.
DepartamdeenA tnoa tomEisap.e cialização
emN euroicposlogMieas.t raeDd oou torado
DrA.n tonCiaor lHousf M arrone
emM ediciVneat erin-áÁrriedaae
ProefssdoerN euroanatdoamU iFaR GS.
ConcentrAançaãtoo:m ia.
ProefssdoerN eurolodgai aF aculdde ade
MedicidnaPa U CRSD.o utoerm M edici-na
ProDfr.A. l freLduoi z
PUCRSN.e urolodgoiI sNtCaE R.
Jacomo
Docendtaed isciplina
DrA.r Ain toniPoe drozo
Topografia Estrutural
Neurocirudrogsi ão
Humandao D epartamento
Hospitdaaiss Naeç ões
deC irurdgaiF aa culdade
VitCau,r it-iPbRa.
deM edicidnaUa n iversiddeSa ãdoPe a ulo.
Vice-Chefdeo LabordaetI ónrvieos tigação
Médic-aL IM-0d2oH ospidtaasCl l ínicas
DrA.r iLe onJ urkiewicz
daF aculddaed eM edidcaiU nnai versidade
ProefssAodrj unatpoo sentdaod o
deS ãoP aulo.
DepartamdeenA tnoa tomdiaaU niversidade
FederdaoPl a raná.
OraA naP aula Badcec hi
Ex-ProfTeistsuodlraa dsri sciplinas
Meneses
AnatomHiuam aneaN euroanatdoam ia
MédicPas iquidaot ra FaculdEavdaen gédloiP caar anAác.a dêmico
InstidteuN teou rolodgei aT itudlaaA rc ademia Paranaense de
Curitiba. Medicina.
•••
VIIIC olaboradores
DrC.a rlAolsb erPtaor reGiorual art DrG.u ilherCmaer valhal
Ribas
Neurologista. Neeu rocirurgião
NeurotraumatoPlrooegfsissTotirat .u dlea r ProefssLoirv re-Dodcoe nte
Neuroanateo mPirao fAessssiosrt deen te departamdeenC tior urgia
NeuroloeNg eiuar ocirduarP gUiCaP R. daF MUSPN.e urocirurgião
doH ospiItsarla eAllibtear t
ProfªD rªD janira Einsnt/eSiP.
ApareciddaLa u z
Veronez DrH.é liAof onsGoi zone
Teive
BiomédiDcoac,e ndtae
disciplina NeuroMaSncaP,th o.mDPi.ra o efssor
eA natomia Hudmoa naA djundteNo e uorlogidaa
DepartamdeenA tnoa tomiaUn idvae rsidUandiev ersiFdeaddeerd aol
Federdaol Par-aUnFáP RR.e sponsávelP aranCáo.o rdenaddoo r
pelLoa boratdóeEr sitou dMoosr flóogicos,S etdoerD istúrdboiM oosv imendtoo
MorfométreEi sctoesr eol(óLgEiMcMoEs) HospidteaC llí nidac UaFsP RC hefdeo
daU niversiFdeaddeerd aoP la ra-nUáF PR. ServidçeNo e urolodgoHi oas pidtea l
ClínidcaUa Fs PRC.o ordenaddoo r
Dr.� disoLnu iPzr isco ProgradmePa ó sG-raduaeçmãM oe dicina
Farias IntereCn iaê ncdiaaS sa úddeaU FPR.
MédicVoe terinário.
Dr.H éliAou gustGoo doyd eS ouza
ProefssdoerA natomia
dosA nimaDiosm ésticoBsi óloMgeos.t ermeC inema. Deomu tor
e eNu roanatomia Comunicaeç ãSoe mióPtriocfae.sd sao r
VeterinAáprliiac -aDdeap artamdeen to UniversiFdeaddeerd aoMl a toG rosdsooS ul.
AnatomiaU FdPaR .
DrH.e nriqCuaer reJtre.
Dr.Em ilJioos Séc heer MédicRoa diologista
Neto do Departadmee nto
DiagnósptoirIc moa gem
MédicNoe urologista.
daU NIFESP/EPMMes.t re
MestermeE ducação.
e Douetmo rR adiologia
DiretdooCr u rsdoe
pelUaN IFESP/EPM.
MedicidnaPa U CPRd,e
199a92 004Pr.o efssdoerN euroanatomia
e eNu rociêdnocC iuarssd oeM edicidna a Dr.H enriqMuiet cheFlisl ho
PUCPR.
ProefssdoerA natomiaU FdPaRe d a
FaculdTaudieud teiC uritiba.
Dr.F ranciCsacrod oso
NeurologPirsoetfsas.Ao drj undteo DrJ.e rôniBmuoz etti
NeuroloUgFiMaG,.C hefdee C líndiec a Milano
DistúrdbeiM oosv imentDoesp,a rtamento
Médiccoo,me specialização
deP siquieaN teruirao logFiaac udlad daed e
emN eurocireu rgia
MedicidnaUa F MG.
CirurdgaiC ao luna
Vertebral. Doutor em
CiêncpiealsFa a culdade
deM edicidnaa UniverdseiS dãaoPd aeu lo.
MembrToi tudlaaS ro ciedade Brasileira
deN eurocirurgiaE.f eMteidmvabo r o
SoicedadBer asildeeCi orlau na.
•
ColaboraIdXo res
DrJ.u anC. M ontano ProDfr.R. i carRdaom ina
Médic-oU niversiFdeaddeerd aoPl a raná.T ítudleoE specialista
emN eurocirpuerlgaisa
DrªL eilEal isabFeetrer daezP aola Sociedades eB rasileira
Alemdãe N eurocirurgia.
NeuroloegNi esutrao fisioldooH goissptiat al
MestrapdeolU aF PR e
VitCau,r it-iPbRa .
DoutoreamdMo e dicipnealU aN ICAMP.
Chefdeo S ervdieçN oe urcoi rurdgoi a
DrM.a rceHleoi tor
InstidteuN teou rolodgeCi uar iat.i b
FerreMiernad es
ProefssdoerP ós-GradueamCç iãrou rgia
ProfesAsdojurn dteo
pelPaU CPRE.x C-hefdee C línica
NeurolodgaFi aac uldade
(OberadrezN te)u rociruHragninao,v er
deC iências Médicas da
-AlemanEhxa-.P rofAessssoocri daed o
UniversiddoEa sdtea do
NeurocirWuarsghiian,g -tEoUnA .
doR iod eJ anei-UrEo RJP.h .Dem.
Ex-rPoefssCoorl abordaadU oNrI CAMP.
NeurobiolIongsitaid,te uB tioo loRgoibae rto
PresiddeonC taep ítduelC oi rurdgaiB aa se
AlcantGaormae -sI BRAGU,n iversidade
doC rân-iFoe deraLçaãtoi no-Amedrei cana
doE staddooR iod eJ ane-iUrEoR JM.e stre
NeurocirMuermgbirado.o D epartamento
emN eurol,oUg niiaversiFdeaddeer al
deC irurdgaiB aa sdeo C râni-oW o rld
Flumine-nUsFeF F.e llowesmhE ippi lepsia
FederaotifoNne urosuSrogciiceaCtlhi eefse.
eN e urofisiEopliolgeiRpaes,sy e aarncdh
doS ervidçeNo e urocirduorI gnisat idteu to
ExperimeGnrtoaulIp n,s tiotfuNteeu rology,
NeurolodgeCi uar it(iIbNaC ).
Un iverCsoiltlyeo gfLe o ndo-nU CL.
CoordenaddoosArm bulatódreEi poisl epsia
DrªR úbiFa.F uzza
doH ospiUtnailv ersiPteádrrEioro n es-to
HUPE/UERJ. Pediadtar aU FPNeRo,n atolodgai sta
MaternidDaadrecV ya rgaJso,i nv-iSlaen ta
DrM.a urícCiooe lhNoe to Catarina.
Neurcoi rurgdoiI ãnos tituto
DrW.a lteOrl eschko
deN eurolodgeCi uar itiba
Arruda
- PR.
NeurologdioIs ntsat ituto
de NeurodleoC guirai tiba
DrM.a uroG uidotAtqiu ini
-PR.P roefssdoer
ProefssdoerN euroanatdoamU iFaR GS.
NeurolodgaUi FaP R.
MestermeN eurociêNnecuiraosc.i rudrog ião
HospiPtraoln to-SoPcoorrtArolo e,g -rRSe.
ProfD.rP .a ulHoe nriqFueer reCiarrai a
DentisPtrao,ef ssLoirv rDeo-cenet e
Responspáevledali scipAlniantao mia
FunciodnaUa nli versiEdsatdaedd uea l
Campin-aUsN ICAMP.