Table Of Content— I —
Sanja Zubčić
Neocirkumfleks u čakavskom narječju
Izdavač
Filozofski fakultet Sveučilišta u Rijeci
Za izdavača
izv. prof. dr. sc. Ines Srdoč Konestra
Urednica
prof. emeritus Iva Lukežić
Recenzenti
prof. dr. sc. Silvana Vranić
prof. dr. sc. Keith Langston
Karte izradio
Eduard Martinčić
Grafička priprema
Tempora, Rijeka
ISBN 978-953-7975-50-0
Sanja Zubčić
NEOCIRKUMFLEKS
U ČAKAVSKOM
NARJEČJU
Filozofski fakultet u Rijeci
2017.
NEOCIRKUMFLEKS U ČAKAVSKOM NARJEČJU
KAZALO
PREDGOVOR ............................................................................................... 9
1. UVOD .......................................................................................................13
1.1. Kronologija jezičnoga razvoja ........................................................13
1.2. Temelji slavenske akcentuacije .......................................................15
1.2.1. Inventar ................................................................................15
1.2.2. Distribucija ........................................................................... 17
2. NEOCIRKUMFLEKS ..............................................................................19
2.1. Postanak neocirkumfleksa ..............................................................20
2.1.1. Naglašene i nenaglašene dužine i neocirkumfleks ..............29
2.2. Neocirkumfleks u slovenskom jeziku ............................................37
2.3. Neocirkumfleks u kajkavskom .......................................................38
3. NEOCIRKUMFLEKS U ČAKAVSKOM ................................................45
3.1. O sjeverozapadnom čakavskom kao sustavu u dosadašnjim
istraživanjima .................................................................................46
3.2. Klasificiranje čakavskoga narječja prema neocirkumfleksu .........64
3.3. Kategorije za ostvaraj neocirkumfleksa u sjeverozapadnim
čakavskim govorima .......................................................................71
A. Neocirkumfleks u prezentu glagola ..........................................71
A.1. Naglasna tipologija glagola s neocirkumfleksom .............79
A.2. Neocirkumfleks u prezentu glagola i zanaglasna
dužina u szčak. govorima .................................................. 91
A.3. Analiza glagola s neocirkumfleksom u szčak. govorima ...96
A.4. Zaključak o neocirkumfleksu u prezentu glagola
u szčak. govorima ...........................................................108
— 5 —
NEOCIRKUMFLEKS U ČAKAVSKOM NARJEČJU
B. Neocirkumfleks u pridjeva određenoga lika ........................... 113
B.1. Naglasna tipologija pridjeva s neocirkumfleksom ......... 117
B.1.1. Naglasna tipologija neodređenih pridjeva ............. 117
B.1.2. Naglasna tipologija određenih pridjeva ................. 119
B.1.2.1. Određeni pridjevi n. t. a .............................123
B.1.2.2. Određeni pridjevi n. t. b .............................126
B.2. Tvorbeni obrasci pridjeva s neocirkumfleksom ..............128
B.3. Neocirkumfleks u određenih pridjeva i zanaglasna
dužina u szčak. govorima ................................................ 131
B.4. Analiza određenih pridjeva s neocirkumfleksom
u szčak. govorima ........................................................... 132
B.5. Zaključak o neocirkumfleksu u određenom liku
pridjeva u szčak. govorima ............................................. 136
4. ZAKLJUČAK ......................................................................................... 140
4.1. Postanak neocirkumfleksa u sjeverozapadnom čakavskom ........ 140
4.1.1. Neocirkumfleks u prezentu glagola .................................. 142
4.1.2. Neocirkumfleks u određenih pridjeva ............................... 143
4.2. Rasprostranjenost neocirkumfleksa u sjeverozapadnom
čakavskom prema kategorijama ................................................... 146
4.3. Stratifikacija sjeverozapadnih čakavskih govora ......................... 150
4.3.1. Neocirkumfleks u ekavskom dijalektu .............................. 151
4.3.1.1. Središnji istarski poddijalekt ekavskoga dijalekta ... 151
4.3.1.2. Sjeveroistočni istarski poddijalekt ekavskoga
dijalekta ................................................................. 153
4.3.1.3. Primorski poddijalekt ekavskoga dijalekta ...........154
4.3.1.4. Otočni poddijalekt ekavskoga dijalekta ................ 155
— 6 —
KAZALO
4.3.2. Neocirkumfleks u ikavsko-ekavskom dijalektu ................ 155
4.3.2.1. Primorski poddijalekt ikavsko-ekavskoga
dijalekta ................................................................. 155
4.3.2.2. Rubni poddijalekt ikavsko-ekavskoga dijalekta .... 157
4.3.3. Neocirkumfleks u buzetskom dijalektu ............................. 158
4.3.4. Neocirkumfleks u ikavskom govoru Klane ....................... 159
4.4. Govori koji graniče sa sjeverozapadnim čakavskima
i sporadično mogu imati neocirkumfleks .................................... 161
4.4.1. Jugozapadni istarski dijalekt koji ulazi u skupinu
jugoistočnih čakavskih ....................................................... 161
4.4.2. Ikavsko-ekavski govori koji ulaze u skupinu
središnjih čakavskih ........................................................... 165
5. KARTE .................................................................................................... 172
5.1. Karta 1: Neocirkumfleks u prezentu glagola ............................... 173
5.2. Karta 2: Neocirkumfleks u određenom liku pridjeva .................. 174
5.3. Karta 3: Neocirkumfleks u sjeverozapadnim čakavskim
govorima ............................................................................................. 175
6. LITERATURA ....................................................................................... 177
6.1. Tiskana građa ............................................................................... 177
6.2. Rukopisni izvori ........................................................................... 193
6.3. Internetski izvori .......................................................................... 193
7. POPIS ISPITANIKA ...............................................................................194
BILJEŠKA O AUTORICI .......................................................................... 198
— 7 —
NEOCIRKUMFLEKS U ČAKAVSKOM NARJEČJU
PREDGOVOR1
Slavenska je akcentologija vrlo živo područje znanstvenoga interesa niza
istraživača. Osim izrazite dinamike, obilježuje ga pluralizam mišljenja i
polemički tonovi. U suvremenoj slavističkoj misli postoji više akcentoloških
škola koje o pitanju postanka, statusa i ponašanja naglasnih i nenaglasnih
jedinica imaju manje ili više različite stavove. Hrvatski je jezik oduvijek bio
zanimljiv slavenskim akcentolozima zbog očuvane opreke po intonaciji, starih
naglasnih jedinica i dobro očuvanoga staroga naglasnoga mjesta ili mogućnosti
da se ono rekonstruira. Najčešće su ekscerpirani podatci iz čakavskih govora,
pa ne čudi da je studija A. Belića o govoru Novoga Vinodolskoga jedna od
najčešće citiranih rasprava. Iako hrvatski jezik predstavlja bogat izvor
podataka, u hrvatskoj se filologiji akcentologija nije uvijek razvijala na onaj
način na koji je započeo njezin razvoj, istaknutim radom Stjepana Ivšića.
Hrvatske su dijalektologe mahom zaokupljala druga područja interesa, a
nedvojbeno je problem predstavljala i nedostupnost suvremene literature. Od
polovice 20. stoljeća zamjetna je tendencija napuštanja slavističke komponente
koja je kao osobito blago tradirana iz početaka slavenske filologije, a
istraživanja se koncentriraju na kroatističku komponentu koja se nerijetko
prikazuje izolirano, bez stavljanja u odnos s ostalim slavenskim jezicima. To
među inim nedvojbeno proizlazi i iz složenih društvenopovijesnih okolnosti u
kojima su pred hrvatskim filolozima bili brojni zadatci.
Početak 21. stoljeća hrvatskoj je filologiji donio povratak akcentološkoj
misli pa se s jedne strane oblikuje skupina mladih istraživača koja hrvatsku
akcentuaciju promatra u širem slavističkom kontekstu i druga skupina koja se
1 Knjiga je objavljena u okviru potpore Sveučilišta u Rijeci Prilozi za istraživanje
čakavskih dijalekata na području zapadne Hrvatske voditeljice Silvane Vranić.
— 9 —
