Table Of ContentD
A CDU342.1(497.5Dalmazia):820Bettiza ISSN0353-328X
R ISBN978-953-7891-20-6
I
O
S CENTRO DI RICERCHE STORICHE - ROVIGNO
A
F
T MONOGRAFIE XIV
I
C
H
E Dario SAFTICH
N
Z
O
B
E
T
T
I
Z ENZO BETTIZA
A
E
L
A E LA “NAZIONE DALMATA”
“
N
A
Z
I
O
N
E
D
A
L
M
A
T
A
”
UNIONE ITALIANA - FIUME
UNIVERSITÀPOPOLARE-TRIESTE
Rovigno 2017
MONOGRAFIE
XIV
MONOGRAFIE - Centro di Ricerche Storiche - Rovigno, vol. XIV, pp. 1-194, Rovigno, 2017
2017
libro bettiza:Layout 1 13-11-2017 8:52 Pagina 1
libro bettiza:Layout 1 13-11-2017 8:52 Pagina 2
libro bettiza:Layout 1 13-11-2017 8:52 Pagina 3
MONOGRAFIE XIV
libro bettiza:Layout 1 13-11-2017 8:52 Pagina 4
libro bettiza:Layout 1 13-11-2017 8:52 Pagina 5
CDU342.1(497.5Dalmazia):820Bettiza ISSN0353-328X
ISBN978-953-7891-20-6
CENTRO DI RICERCHE STORICHE - ROVIGNO
MONOGRAFIE XIV
DARIO SAFTICH
ENZO BETTIZA
E LA “NAZIONE DALMATA”
UNIONE ITALIANA - FIUME
UNIVERSITÀPOPOLARE-TRIESTE
ROVIGNO,2017
MONOGRAFIE - Centro di Ricerche Storiche di Rovigno, vol. XIV, pp. 1-194, Rovigno, 2017
libro bettiza:Layout 1 13-11-2017 8:52 Pagina 6
CENTRODIRICERCHESTORICHE-ROVIGNO
UNIONEITALIANA-FIUME
UNIVERSITÀ POPOLAREDITRIESTE
REDAZIONEEDAMMINISTRAZIONE
PiazzaMatteotti13-Rovigno(Croazia),tel.+385(052)811-133-fax(052)815-786
Internet:www.crsrv.org e-mail:[email protected]
COMITATODIREDAZIONE
ALESSANDROBURRA,Capodistria RAULMARSETIČ,Fasana
RINOCIGUI,Rovigno ORIETTAMOSCARDA,Rovigno
PAOLADELTON,Rovigno ANTONIOPAULETICH,Rovigno
CORRADOGHIRALDO,Gallesano ALESSIORADOSSI,Trieste
REDATTORE
RAULMARSETIČ
DIRETTORERESPONSABILE
GIOVANNIRADOSSI,Rovigno
RECENSORE
EGIDIOIVETIC
©2017-Tuttiidirittid’autoreegraficiappartengono
alCentrodiRicercheStorichediRovigno,nessunoescluso
OPERAFUORICOMMERCIO
Ilpresentevolumeèstatorealizzatoconifondi
delMinisterodegliAffariEsteriedellaCooperazioneInternazionaledellaRepubblicaItaliana,
DirezioneGeneraleperl’UnioneEuropea
FinitodistampareinItalianelmesedinovembre2017
pressoBattellostampatoresrls-Trieste
libro bettiza:Layout 1 13-11-2017 8:52 Pagina 7
D.SAFTICH,Bettizaela“Nazionedalmata”,MONOGRAFIE,vol.XIV,2017,pp.1-194 7
INDICE
PRESENTAZIONE(EgidioIvetic) ......................................................................9
1.INTRODUZIONE ............................................................................................11
Iltemadellaricerca ................................................................................................17
2.CONTENUTI AUTOBIOGRAFICI..............................................................20
Idalmati ................................................................................................................35
Zara ........................................................................................................................39
Spalato....................................................................................................................44
RaffrontotraZaraeSpalato ..................................................................................49
DallaDalmaziaalcomunismo ..............................................................................50
Gliscontridiciviltàeilsognodell’Islammoderato..............................................78
Laparaboladelledinastieborghesi ........................................................................81
3.DALMAZIA:LUOGOD’INCONTRODILETTERATURE
NAZIONALI ........................................................................................................90
Convivenzadipiùlingueeletterature ..................................................................91
CennisullaletteraturainlinguaitalianainDalmazianell’Ottocento ....................94
TraSerenissimaeImperoottomano ....................................................................107
Tommaseoelaconvivenzaantelitteram ............................................................111
Laquestionedellalingua ....................................................................................118
Identitàescuola ..................................................................................................123
Identitàepatria ....................................................................................................126
Ilrapportoversol’altro ........................................................................................128
4.CONTRAPPOSIZIONI ................................................................................133
GlistereotipivistidaEnzoBettiza ......................................................................137
Ilmitodell’Italia ..................................................................................................139
Il“contromito” ....................................................................................................142
Esodoepaesaggiurbani ......................................................................................143
5.TRAGIORNALISMOELETTERATURA ................................................149
IlmitodiDiocleziano ..........................................................................................154
Ilrichiamodell’esilio ..........................................................................................155
Lasindromedell’esilio ........................................................................................156
libro bettiza:Layout 1 13-11-2017 8:52 Pagina 8
8 D.SAFTICH,Bettizaela“Nazionedalmata”,MONOGRAFIE,vol.XIV,2017,pp.1-194
Esodoedesilio......................................................................................................158
Laletteraturaqualevitavissuta............................................................................160
Bettizasul“fantasmadiTrieste”..........................................................................165
Triesteeilsuomito ..............................................................................................168
6.LADOPPIAANIMA ....................................................................................172
Illiriaebilinguismo ..............................................................................................174
Ilsentimentod’estraniazione ..............................................................................177
Letteraturanazionaleepeculiaritàlocali ............................................................179
7.CONCLUSIONE ............................................................................................182
8.BIBLIOGRAFIA............................................................................................189
SAŽETAK ..........................................................................................................193
POVZETEK ......................................................................................................193
SUMMARY ........................................................................................................194