Mobil Stok Takibi Programı

51 Pages·2007·1.22 MB·Turkish

Karadeniz Teknik Üniversitesi
Mühendislik Fakültesi
Bilgisayar Mühendisliği Bölümü

Mobil Stok Takibi Programı

Bitirme Tezi

Gürsel ÖZLÜ

Trabzon 2007
Karadeniz Teknik Üniversitesi
Mühendislik Fakültesi
Bilgisayar Mühendisliği Bölümü

Mobil Stok Takibi Programı

Bitirme Tezi

Gürsel ÖZLÜ

Tezin Bölüme Verildiği Tarih : 01.06.2007
Tezin Savunma Tarihi : 25.06.2007

Tez Danışmanı : Öğr.Gör. Ömer ÇAKIR
Jüri Üyesi : Prof.Dr. Vasıf V. NABİYEV
Jüri Üyesi : Yrd.Doç.Dr. Hüseyin PEHLİVAN
Jüri Üyesi : Yrd.Doç.Dr. Tuğrul ÇAVDAR

Bölüm Başkanı : Prof.Dr. Rıfat YAZICI
İÇİNDEKİLER
Önsöz..........................................................................................................................................1
BİRİNCİ BÖLÜM
1.MOBİL TEKNOLOJİLER HAKKINDA
1.1.PDA nın tarihçesi.............................................................................................................2
1.2.Türkiye ve dünyada mobil sektörü...................................................................................3

2.GÜNÜMÜZDE YAYGIN OLARAK KULLANILAN MOBİL CİHAZLAR
2.1.Dizüstü bilgisayarlar(Notebook)......................................................................................4
2.2.Türkiye ve dünyada mobil sektörü..................................................................................4
2.1.Dizüstü bilgisayarlar(Notebook)......................................................................................4
2.2.Tablet bilgisayarlar(Tablet PC).......................................................................................5
2.3.Avuçiçi bilgisayarlar(Pocket PC)....................................................................................5
2.4.Akıllı telefonlar................................................................................................................5
2.5.Taşınabilir Medya Oynatıcılar (Portable Media Center).................................................6

3.MOBİL TELEFON NESİLLERİ...........................................................................................6
4.MOBİL CİHAZLARLA İNTERNETE ERİŞİM OLANAĞI
4.1. GPRS (General Packet Radio Service) İletişim Teknolojisi...........................................7
4.2.Wireless (Wi-Fi) İletişim Teknolojisi..............................................................................8
4.3.Bluetooth İletişim Teknolojisi.........................................................................................9
4.4.Kızılötesi İletişim Teknolojisi........................................................................................10

5.MOBİL İŞLETİM SİSTEMLERİ
5.1.Gömülü işletim sistemleri..............................................................................................12
5.2.Windows Mobile...........................................................................................................12
5.3.Symbian.........................................................................................................................12

İKİNCİ BÖLÜM
1.VISUAL STUDIO 2005 ORTAMI VE C# HAKKINDA

1.1.Visual Studio.NET........................................................................................................12
1.2. .NET’in prensi C#........................................................................................................14

2..NET COMPACT FRAMEWORK......................................................................................17
3.WINDOWS MOBILE 5.0
3.1.Windows Mobile'in genel özellikleri............................................................................19
3.2.Windows Mobile sürümleri..........................................................................................20
І
4.VISUAL STUDIO 2005 MOBİL CİHAZ EMULATÖRLERİ
4.1.Pocket PC Emülatör.......................................................................................................21
4.2.Smarthpone Emülatör....................................................................................................21
4.3.Windows CE Emulator..................................................................................................22
4.4.Emülatör Ayarları..........................................................................................................23

5.VERİ ERİŞİMİ

6.XML WEB SERVİSLERİ
6.1.XML nedir?...................................................................................................................24
6.2.XML Web Servisleri Tarihçesi.....................................................................................25
6.3.XML Web servisleri standartları..................................................................................26
6.4.Basit bir web servis oluşturma......................................................................................27

7.WEB SERVİSLERİNDE GÜVENLİK
7.1.Virtual Private Networks(özel sanal ağ).......................................................................31
7.2.SOAP Header ları kullanarak güvenliği sağlamak.......................................................31
7.3.Secure Sockets Layer(SSL)..........................................................................................31
7.4.Network Authentication(belgeleme).............................................................................32

8.MS SQL SERVER

8.1.Mimarisi........................................................................................................................32
8.2.Database oluşturma.......................................................................................................33

9.SQL SERVER MANAGEMENT STUDIO......................................................................35

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
1.TASARIM GERÇEKLEME
1.1.Proje Hakkında.............................................................................................................36
1.2.Veri Tablolarının Oluşturulması..................................................................................37
1.3.Web servisin oluşturulması ve yayınlanması...............................................................38
1.4.XML dosyası içeriği.....................................................................................................40
1.5. SOAP Header ları kullanarak güvenliğin sağlanması.................................................42

2.TEST.....................................................................................................................................45
3.SONUÇ................................................................................................................................46
4.KAYNAKÇA.......................................................................................................................47

И
ÖNSÖZ
Mobil cihazlar günümüzün vazgeçilmezleri arasında yerini almayı başardı. Bir kaç yıl
öncesine bakıp mobil cihazlardaki gelişimi seyrettiğimizde çok önemli adımların atıldığını
görmekteyiz.Toplum içerisinde bu cihazların yaygınlaşmasındaki en önemli etkenler olarak,
boyutlarının ve fiyatlarının düşmesinin yanında fonksiyonlarının artması gösterilebilir.
Mobil cihazlar taşınabilir oldukları için birçok kolaylığı beraberinde getirmiştir.Öncelikle
dizüstü bilgisayarlar hayatımıza girdi, bunlar hayatımızı bir nebze olsun kolaylaştırmayı
başardı ancak yinede boyutları dezavantaj olarak karşımıza çıkmaktaydı . Ardından avuçiçi
bilgisayar dediğimiz PDA’lar hayatımıza girdi. Boyutlarının ufak olması ve de bir dizüstü
bilgisayarının fonksiyonlarına sahip olmasıyla bir anda dikkatleri üzerine çekti.
Yakın zaman içerisinde 3G neslinin hayata geçmesi ve buna paralel olarak 3G destekli
mobil cihazların üretilmesi sonucu, özellikle genç nüfusun çoğunlukta olduğu ülkemizde, bu
tür cihazların kullanımının daha da artmasını bekleyebiliriz. Bu bağlamda önümüzdeki
yıllarda mobil alanında söz sahibi olabilmek ve deneyimli eleman ihtiyacını karşılamak için
lisans tezimi bu konu üzerine yaptım. Projede, PDA(Kişisel dijital asistan) üzerinden web
servisleri aracılığıyla stok ve sipariş takip programı geliştirdim.
Çalışmam boyunca desteğini esirgemeyen Öğr.Görevlisi Ömer ÇAKIR’a, bilgi ve
tecrübelerinden yararlandığım tüm hocalarıma ve arkadaşlarıma teşekkürü bir borç bilirim.
Güzel yarınlara ilk adımı atmanın sevinciyle...

Trabzon 2007 Gürsel ÖZLÜ

1
BİRİNCİ BÖLÜM
1.MOBİL TEKNOLOJİLER HAKKINDA
Günümüzde yaygın olarak kullanılan ayrıca önümüzdeki yıllarda önemli bir konuma gelmesi
beklenen mobil cihazlar hayatımızın vazgeçilmezlerinden olmuştur.Mobil cihazlarla
evde,işte,okulda,tatilde... internete girebilmenin keyfini yaşayabilirsiniz.Elbette tüm bunları
zaten yapabiliyordunuz ama mobil cihazlar bunu bir adım daha öteye taşıyarak hareket
halindeyken internete erişimi hayal olmaktan çıkarmışlardır.
Bu sayede otobüste,trende,vapurda,uçakta...internete girebilirsiniz.Bu cihazlarla neler
yapılabileceğine bakalım.
• Otel,uçak rezervasyonları yaptırıp sinema bileti satın alabilirsiniz.
• Bankacılık işlemlerinizi yapabilirsiniz.
• Sahip olduğunuz şirketin stoklarını takip edebilir,gerekli düzenlemeleri yapabilirsiniz.
• Gerekli altyapının sağlanması sonucu hareket halindeyken evdeki elektronik
cihazlarınızı kontrol edebilirsiniz.
1.1.PDA nın tarihçesi
PDA kelimesi ile kez Apple şirketi tarafından üretilen Newton MessagePad cihazı için
kullanılmıştır, ancak Newton'dan önce de PDA özelliklerine sahip olduğu söylenebilecek
cihazlar bulunmaktaydı (Psion ve Sharp Wizard). PDA'ların yaygınlaşması Palm tarafından
1996'da üretilen PalmPilot la birlikte başladı. Palm'in ilk modeli, kısa sürede PDA pazarının
en popüler ürünü haline geldi.
Cep bilgisayarlarının ilk örneklerinde; renksiz ekran, sınırlı işlem gücü ve düşük enerji
tüketimleri sayesinde uzun pil ömrü özellikleri öne çıkar. Bu tür cihaz üretiminin
öncülerinden Japon şirketi Casio’yu daha sonra birçok üretici takip etmiştir.
İşletim sistemi basit ve alete özeldir. Genelde telefon defteri, adres defteri olarak ya da hesap
makinesi olarak kullanılır. Casio FX-880P, PB-1000 ve PB-2000C gibi BASIC, Prolog,
CASL, Assembler ve C dillerinde programlanabilir örnekleri de üretilmiştir. PB-2000C farklı
ROM modülleri takılarak programlama dilinin değiştirilebildiği tek Casio ürünü olmuştur.

2
PB-2000C sonrasında üretilen FX-890 modelinde tüm diller ROM'un içinde hazır halde
bulunmaktadır. PB-1000 ve PB-2000C modellerinde hafızadaki programlar, diğer ürünlerden
farklı olarak bir dosya sistemi içinde saklanırlar. Böylelikle programların içinden dosya
üretmek, ekran görüntülerini hafızada saklamak ve hafızadan geri okumak mümkün olmuştur.
Bu özellikleri ile Casio zamanının ötesinde ürünler ortaya çıkarmıştır.
Palm ve türevleri
Monokromik ile başlayan renkli ekranlar, artan işlem gücü, görece uzun pil suresi ile
karakterize edilir. Pocket PC'lerin piyasaya girmesi ile rakebet sonucu ekran renklenmiş,
işlem gücü artmıştır. Doğal olarakta pil ömru azalmıştır. PalmOS denilen özel bir işletim
sistemi kullanmaktadır. Palm'dan sonra birçok firma da bu tarz cep bilgisayarı üretimine
yeltenmiş ama başarılı olamamıştır. En son Sony bu tür cihazların üretimini durdurduğunu
duyurmuştur
Pocket PC
Genelde renkli ekran, yüksek işlem gücü ve düşük pil ömrü ile karakterize edilir. Microsoft'un
PocketPC işletim sisteminin desteği ile piyasada yer bulmuştur. Renkli ekran ve güclü
işlemci, multimedya işlemlerine (video gösterme ve müzik çalma) olanak verdiğinden yoğun
ilgiyle karşılanmıştır. Ancak Palm'lara göre kullanımı daha karışıktır ve işletim sistemi sık
değiştirilmiştir. Programların gerek işletim iştemleri arası uyumsuzluk ve gerekse işlemci
versiyonları yüzünden sayısı çok daha kısıtlıdır.
1.2.Türkiye ve dünyada mobil sektörü:Hollanda’nın Amsterdam kentinde düzenlenen
Nokia World konferansında mobil iletişim dünyasının geleceği tartışılıyor. Konferans’ın açılış
konuşmasını yapan Nokia CEO’su Olli-Pekka Kallasvuo, cep telefonu pazarının beklenenden
daha hızlı büyüyerek, 2007 yılında 3 milyar abone eşiğini aşacağını açıkladı. Dünya pazarında
yüzde 40 civarında bir pazar payıyla lider konuma sahip Nokia tarafından yapılan
araştırmalar, abone sayısının 2010 yılında 1 milyar kişi daha artarak 4 milyara çıkacağını
gösteriyor.
1 milyar kullanıcı sınırını 2002, 2 milyar kullanıcı sayısını da 2005 yılında gören cep telefonu
pazarı, Hindistan ve Çin pazarlarının hızla büyümesiyle 3 milyar kullanıcı sayısına tahmin
edilenden 1 yıl önce ulaşacak. Türkiye’de ise mobil telefon kullanıcılarının sayısı 40 milyon
rakamına ulaşmış durumda ve penetrasyon yüzde 65 civarında. 3
Halen mevcut telefon satışlarının yüzde 65 gibi yüksek bir oranını yenileme satışları
oluştururken, 3. nesil ağların yayılması ve multimedya telefonlarının sayısının artmasıyla
yenileme satışlarının 2010 yılında yüzde 80’lere çıkması bekleniyor. (kaynak:ntvmsnbc)
Dünyanın her yerinde kabul gören GSM mobil telefon teknolojisi sadece 30 ay gibi kısa bir
sürede 1 milyar kullanıcıyı daha ekledi. GSM Birliği’nin Haziran 2006’da yaptığı açıklamaya
göre dünyadaki GSM cep telefonu kullanıcı sayısı 2 milyarı aştı.GSM Birliği Başkanı Craig
Ehrlich, GSM teknolojisinin şimdiye kadar görülmüş en hızlı büyümeye sahip olduğunu
belirti. Ehrlich, “Sadece 12 yılda endüstri 1 milyar kullanıcıya ulaştı. 2,5 yıl içinde ise 2
milyar kullanıcıya ulaştı. Çin, Hindistan, Afrika ve Latin Amerika gibi gelişmekte olan
ülkelerde olağanüstü bir şekilde kullanıcı sayısı arttı ve bu 2 milyarın yüzde 82’sini
oluşturuyor” dedi. GSM teknolojisi tabanlı mobil servisler ilk kez Finlandiya’da 1991 yılında
tanıtıldı. Bugün 690’dan fazla mobil şebeke 213 ülkede GSM servisi sağlıyor. GSM tüm
global mobil iletişimin yüzde 82.4’ünü kapsıyor.Çin bugün tüm dünyada 370 milyon
kullanıcısı ile GSM pazarının en büyüğü. Çin’i 145 milyon kullanıcı ile Rusya, 83 milyon
kullanıcı ile Hindistan ve 78 milyon kullanıcı ile Amerika takip ediyor. Türkiye’de ise cep
telefonu kullanıcı sayısı 42 milyon rakamını aşmış durumda.(kaynak: GSM birliği)
Telefon sayısının çok, kullanıcı sayısının az olduğu, dünya standartlarının gerisinde kalan
Türkiye'de mobil sektörü 2007 için yüzde 35 büyüme hedefliyor.(kaynak: Mobil İletişim
Sistemleri ve Araçları İşadamları Derneği (MOBİSAD))
2.GÜNÜMÜZDE YAYGIN OLARAK KULLANILAN MOBİL CİHAZLAR
2.1.Dizüstü bilgisayarlar(Notebook)
Dizüstü bilgisayarlar donanım ve yazılım olarak PC’nin sahip olduğu
bütün öğelere sahip olabilir.Enerji kaynağı olarak şarj edilebilir pil bataryaları kullanırlar.
Genel olarak 2–4 saat arası enerji desteği sağlarlar.

4
2.2.Tablet bilgisayarlar(Tablet PC)

Tablet PC’ler, dizüstü bilgisayarlarla benzerliği dışında ek olarak el
yazısınotlarını dosyalara dönüştürerek istenildiği zaman erişilmesini sağlar.
2.3.Avuçiçi bilgisayarlar(Pocket PC)

Telefonu kullanabilir, cep bilgisayarları için tasarlanmış Word, Excel
vb.birçok programda işlemlerinizi gerçekleştirebilirsiniz. Ayrıca senkronizasyon yazılımı ile
telefonlu cep bilgisayarındaki e-posta, takvim, görev ve benzeri dosyalar bilgisayarınızdaki
dosyalarla eşleştirilerek, her iki cihazda da güncel olmaları sağlanır.
Microsoft Windows Mobile Edition ya da Palm OS işletim sistemini kullanan bu makineler
64 MB bellek, bellek kartlarıyla 8 GB’ ye kadar ek belleğe sahip olabilirler. 6–7 saate kadar
sürekli çalışma olanağı bulunmaktadır. GPRS,wireless, bluetooth ve kızılötesi iletişim
teknolojilerine sahiptirler.
2.4.Akıllı telefonlar

Genelde Microsoft Windows Mobile Edition/Symbian OS işletim
sistemini kullanan akıllı telefonlar en az 16 MB belleğe sahip olmalarına rağmen harici bellek
kartlarıyla 8 GB ek belleğe sahip olabilirler. WAP, GPRS gibi çevrimiçi erişim olanağına
sahiptir. 5
2.5.Taşınabilir Medya Oynatıcılar (Portable Media Center)
Microsoft Windows Media Center Edition, Mac iPod işletim sistemi
kullanan bu makineler bazı programlar aracılığı ile (Örneğin: Media Jukebox) wav dosyalarını
mp3 formatına, mp3 formatındaki dosyaları da wav formatına dönüştürülebilme özelliğine
sahiptirler. Bu sayede taşınabilir medya oynatıcıları ile e-Televizyon ve e-SesliKitap dosyaları
aygıta aktarılarak, herhangi bir ortamda seyredilebilir/dinlenebilir. Taşınabilir medya
oynatıcılar çevrimiçi erişim imkanı tanımadığı için diğer e-öğrenme hizmetlerinden
yararlanılmamaktadır.
3.MOBİL TELEFON NESİLLERİ
Mobil telefonlar sahip oldukları teknolojilere göre nesillere ayrılabilir.Bu nesiller ve
kullandıkları teknolojiler şunlardır.
• 1.Nesil: Mobil telefon ağlarının ilk sürümüne verilen addır. Bu sistem analog devre
anahtarlamalı (circuit-switched) teknolojisini FDMA(Frequency Division Multiple
Accsess) ile birlikte kullanır ve en çok 800-900 Mhz frekans bandında çalışır.
• 2.Nesil: Bu teknoloji sayısal teknolojiyi kullanan ilk mobil teknolojidir. 1 nesilde çok
sayıda telefon görüşmesinde çıkabilecek karışıklar bu 2. nesil teknolojilerine
geçmeyi uygun kılmıştır.2. nesil teknolojileri 1g. Nesil teknolojilerine göre metin
olarak mesaj yollama ve arayanın bilinebilmesi gibi üstünlükleri vardır.
• 2.5 . Nesil: 2.nesil ile 3. nesil arasında bir geçiş teknolojisi olarak bilinir.2. nesil den
farkı internet erişimi, paket-anahtarlamalı(packet-switched) bağlantı(GPRS) ve daha
gelişmiş veri oranı(HSCSD ve EDGE)dır. 2G deki bu gelişmeler 64-144kbps’lık bir
veri hızını destekler ve buda web-tarayıcı, harita tarama, sesli mesaj,faks ve büyük
miktarda veri yollama ve almaya olanak sağlar.
• 3.Nesil: 2.5 nesile göre çok daha fazla veri transfer hızına olanak sağlar. Ses sayısal
olarak yollanır. paket-anahtarlama yapısı kullanılır.144kbps dan fazla veri transfer
hızına olanak sağlar.Bu teknoloji TV seyretmeye , eğlence video konferansa olanak
sağlar.

6