liber memorialis

496 Pages·2007·21.69 MB·French

RIJKSUNIVERSITEIT TE GENT
LIBER MEMORIALIS
UITGEGEVEN ONDER DE HOOFDREDACTIE VAN
Prof. Dr. THEü LUYKX
DEELIV
FACULTEIT DER WETENSCHAPPEN
FACULTEIT DER TOEGEPASTE
WETENSCHAPPEN
GENT
UITGAVE VAN HET RECTORAAT
1960

WOORD VOORAF
Het is nu bijna een halve eeuw geleden dat het eerste LIBER MEMORIALIS
van de Gentse Universiteit werd gepubliceerd (1). Het hoeft dan ook geen
verwondering te baren dat sinds geruime tijd de noodzakelijkheid van een
nieuwe uitgave zich deed gevoelen, en dit des te meer daar in vele opzichten
de vernederlandsing van de Gentse Alma Mater grote veranderingen heeft te
weeggebracht. .
Op 23 april 1958 hebben wij ons plan tot het uitgeven van een nieuw Liber
Memorialis aan de Academieraad voorgelegd. Het werd met algemene instem
ming begroet. De Beheerscommissie van het Patrimonium verklaarde zich
onmiddellijkbereiddenodigefinanciële middelenop tebrengenomde publikatie
mogelijk te maken. Wij houden eraan de leden van de Beheerscommissie hier
voor onze welgemeende dank te zeggen.
De voorbereidende werkzaamheden hebben twee jaren in beslag genomen.
Zij werden toevertrouwd aan een commissie van vijf leden, één per faculteit,
voorgezeten door ondergetekende, nl. de professoren H. VAN WERVEKE (Let
J. J.
teren en Wijsbegeerte), W. DELVA (Rechten), BOUCKAERT (Geneeskunde),
A. HAcQuAERT (Wetenschappen) en G. RAES (Toegepaste Wetenschappen).
Voor de grote toewijding, waarvan zij allen blijk hebben gegeven bij het ver
vullen van hlill zware en vaak kiese taak hebben zij recht op onze diepe er
kentelijkheid.
Met de hoofdredactie en de materiële verzorging van het opzet werd Professor
Dr. TH. LUYKX belast. Het valt mij moeilijk de gepaste woorden te vinden
om de grote verdiensten terzake van collega Luykx te belichten. Van bij de
aanvang heeft hij zich met hart en ziel voor de verwezenlijking van het door
de Academieraad gestelde doel ingezet. Met bewonderenswaardige volharding
heeft hij de zeer moeilijke taak van coördinator en uitgever van het Liber
Memorialis tot een goed einde gebracht. Ik reken het mij tot een aangename
plicht hem in naam van de Universiteit de dank en de hulde te brengen waarop
hij recht heeft.
Vanzelfsprekend kon het Liber Memorialis slechts door de samenwerking van
het ganse professorale korps tot stand komen. Ongeveer alle collega's hebben
in meerdere ofmindere mate tot de verwezenlijking van een groots opzet bij
gedragen. Ik houd er aan hun hiervoor van harte dank te zeggen.
Onderhavige publikatie is niet alleen een daad van piëteit tegenover de vele
afgestorven leden van de Gentse universitaire familie, zij is ook een bewijs van
(1) Université de Gand. Liber Memorialis. Notices Biographiques, 2 delen, 1. Vanderpoorten,
Gent, 1913.
5
geloof en vertrouwen in de toekomst van de Gentse Alma Mater. De traditie
is een van de voornaamste pijlers waarop het universitair gebouw rust. Ieder
geslacht is een schakel in de lange keten die het verleden, over het heden, aan
de toekomst bindt. Het is goed zich afen toe te bezinnen op de daden van de
voorgangers om, gesterkt door hun voorbeeld, aan de uitbouw van de toekomst
te denken.
Bij het samenstellen van dit werk werden volgende richtlijnen aanvaard :
De bio-bibliografie van de professoren, wier curriculumvitae bij het verschijnen
van het eerste liber Memorialis in 1912-1913niet was afgesloten, wordt volledig
hernomen.
Alle bijdragen van de overleden collega's tussen de jaren 1913-1960 werden
in principe geschreven door hun opvolgers of door professoren die dezelfde
specialiteitbeoefenen.Dezeartikels, geschreveninde geestvaneenInmemoriam,
beperken zich niet uitsluitend tot de mededeling van een aantal technische ge
gevens, maar spreken gewoonlijk ook een waarde-oordeel uit over de overleden
collega. zij worden door de auteur ondertekend.
De bio-bibliografie van de in funktie zijnde professoren werd in principe door
henzelfgeschreven. Zij draagt dan ook een zuiver informatiefkarakter. Om deze
reden worden bv. hun eervolle onderscheidingenniet vermeld,watbij overleden
professoren wel het geval is.
De volgorde van de artikels werd ons opgelegd door de datum van de eerste
benoeming van de betrokkene als leerkracht aan de Universiteit. Deze datum
staat in de titel onder de naam gedrukt. Voor de overleden professoren gaat
de titel meteen gepaard met de vermelding der geboorte- en sterfdata.
In de bibliografieën werd volledigheid nagestreefd. Evenwel werden dag- en
weekbladartikels, alsmede boekbesprekingen, niet vermeld.
Dit Liber Memorialis neemt alleen de bio-bibliografie op van professoren die
aan de Universiteit een wettelijke aanstelling, d.i. eenbenoeming bij Koninklijk
Besluit, ontvingen. De leerkrachten van de vervlaamste universiteit van tijdens
wereldoorlog I komen dus uiteraard niet in aanmerking. De tijdens de tweede
wereldoorlog benoemde leerkrachten, wier benoeming achteraf niet door een
Koninklijk Besluitwerd bekrachtigd - ook al kan hen persoonlijk geen verwijt
treffen - moeten dus eveneens ontbreken. Voor de wettig benoemde profes
soren, die om een ofandere reden hun onderwijs staakten ofmoesten staken,
wordt de bio-bibliografie slechts afgehandeld tot op de datum dat aan hun
leeropdracht aan de Gentse Universiteit een einde kwam. Over de motieven,
die hieraan ten grondslag lagen, wordt niet verder uitgeweid.
Pinksteren, 1960 ProE Dr. P. LAMBREcHTs,
Rector.
6
ALFABETISCHE LIJST VAN DE BIO-BIBLIOGRAFIEEN
De Witte, Georges 458
Aertssen, Grégoire 442
Dingens, Paul . . 242
Amelinckx, Séverin 274
Drumaux, Paul. . 115
Backes, Fernand 142
Dusausoy, Clément 43
Basse, Maurice . 384
Eeckhaut, Zoël 257
Bilo, Julien 262
Evens, Frans . . . 287
Bollengier, Karel 390
Bosch, Firmin 450 FIachet, Joseph . . 362
Flamache, Armand 310
Boulvin, Jules . 305
Foulon, Victor . . 316
Casteels, Louis . 123
Fröschel, Paul . . 252
Cerulus, Armand 393
Funke, George Lodewijk 181
Claeys, Albert . 299
Claeys, Arthur . 50 Gesché, Louis 98
Goethals, Gaston 461
Cloquet, Jean N. 358
Cloquet, Louis . 325 Goossens, Jules . 412
Goubau, René . 113
Cnops, Jan C. A. . 377
Govaert, Firmin 210
Cnops, Jan Lodewijk 487
Grosjean, Carl . 268
Cobbaert, Eugène 341
Coetsier, Leo . 245 Hacquaert, Armand . 187
Haemers, Herman 469
Colard, Oscar . 332
Haerens, Ernest. . . 314
Cornet, Jules . . 80
Haus, Frederic . . . 428
De Baets, André 382
Hendrickx, Leopold . 483
De Block, Faust 150
De Bruyne, camille 60 Herpol, Georges 413
De Clercq, Henri-Jozef . 357 Heymans, Paul . . 407
De Coninck, Lueien 225 Hoste, Julien . . . 271
de Heinzelin de Braucourt,Jean 292 Jacovleff, Dimitry . 424
De Jans, Carlo . 139 Keelhoff, M. F. F. 321
Lembrechts, Alfons 375
Dekeyser, Willy . . . 238
Delaere, Jules. . . . . 387 Loones, Erniel . 422
De la Royère, William 319 Mac Leod, Julius 16
De Meulemeester, Désiré 352 Maes, Yvo ... 160
Magnel, Gustaaf 364
Demoulin, Alfons . . 44
Malschaert, Frits 430
Desmet, August 395
De Smet, Guillaume 373 Mansion, Paul . 11
Maréchal, Robert. 290
De Smet, Maurice 297
De Sy, Albert . . 436 Massart, Lucien . 217
255
De Vries, Alfons . 472 Maton, Jacques
De Winne, Arthur 464 Merlin, Emile . 110
7
Merten, Albert . 350 Van den Broeck, Alfons 432
Meuwissen, Jules 347 Van den Meersche, André 417
Moens, Roger . 162 Vandepitte, Daniël . 481
Mortier, Polydoor 447 Vandeputte, Arthur . . . 410
Nijs, Charles . . . 463 Vanderheyden, Frans . . 419
Nuyens, Maurits . 179 Vanderlinden, Jean-Florimond 330
Pintelon, Lodewijk 445 Vanderlinden, Henri 145
Quicke, Fritz . 205 Vandevyver, Louis-Nicolas . 39
Raes, Gilbert. . 477 Van Engelen, Gommaire 339
Raes, Paul ... 404 Van Esbroeck Guillaume 433
Richald, Joseph . 343 Van Grembergen, Georges. 235
Riessauw, Felix. 474 Van Hove, Theodoor 380
Rutgers, Arend. 201 Van Ortroy, Femand . . 53
Schoentjes, Henri 13 Van Oye, Paul . . . . . 164
Schoep, Alfred . 118 Van Rysselberghe,Julien. 312
Servais, Clement 25 Van Straelen, ViCtor . 153
Snacken, Frans . 281 Verhaeghe, Julien. . . 214
Soete, Walter 452 Verheyen, René Karel 283
Stainier, Xavier 64 VerhuIst, Adriaan. . . 278
Steels, Oscar . . 335 Verplancke, Germain . 175
Sterkens, Frans . 204 Verschaffelt, Jules Emile 127
Stuyvaert, Modeste 100 Verzele, Maurice . 265
Swarts, Frederic 35 Voordecker, Emile . 468
Tavernier, René 229 Vuylsteke, Hubert 456
Thiery, Joseph . 360 Wasteels, Constantin 56
Tison, Léon Jean 397 Willaert, Germain 389
Trenteseau, Jules 485 Willem, Victor . 104
Van Aubel, Edmond 30 Wolters, Frederic 328
Van Bogaert, Jan .. 379 Wolters, Gustave 303
Van Cauwenberge, Marcel . 466 Wolters, Maurice 372
8
FACULTEIT DER WETENSCHAPPEN

PAUL MANSION (1844-1919)
1865
Paul Mansion werd geboren te Marchin-lez-Huy in 1844 en stierf te Gent op
16 april 1919; hij schreef zijn autobiografie in het Liber Memorialis van 1913
(2e deel, bladz. 197-216). Ten einde ze aan te vullen, hebben wij aangesloten
bij de lofrede, die Demoulin over zijn vereerde leermeester uitsprak (Annuaire
de l'Acadérnie, 1929).
We hebbener,metbetrekking totde periode 1913-1919,devolgende fragmenten
uit overgenomen, die we trachten
hieronder getrouw weer te geven.
"In 1906 stichtten Mansion en Neu
berg een nieuw tijdschrift voor wis
kunde, waarvan ze de naam Mathesis
gaven; ze hebben het zonder onder
breking laten verschijnen tot het
einde van 1915." Dit tijdschrift werd
slechts in 1922, onder de leiding van
Neuberg en Mineur, terug uitge
geven en wordt thans met succes
in stand gehouden, dank zij de
onvermoeibare toewijding van Prof.
Deaux.
"Mansion publiceerde in 1916 : Le
çons sur Ie Calcul des probabilités van
Boudin, die hij met nota's en aan
vullingen verrijkt heeft."
"Sedert lang had Mansion het voor
nemen een werk over de grond
beginselen, de geschiedenis en de
filosofie van de metageometrie samen
te stellen..., maar het was hem niet gegeven de uitvoering van dit plan te ver
wezenlijken."
"Mansion is, zegt Demoulin, een uitmuntend professor geweest. Zijn lessen,
steeds duidelijk en levendig, opgeluisterd door geschiedkundige aanwijzingen,
die hij zonder inspanning uit de schatten van zijn geleerdheid putte, verschaften
een echt genot aan zijn toehoorders. Hij heeft het onderwijs in de Analyse aan
de Universiteit te Gent aanzienlijk doen vooruitgaan en heeft de gelukkigste
invloed uitgeoefend op het middelbaar onderwijs, zowel door zijn onderricht
aan de leerlingen van de École normale (des Sciences), als doorzijnartikels over
de neteligste punten van de methodologie".
11
Demoulin besluit : "Door zijn karakter en zijn talent, door een leven heél en
al van noeste arbeid, heeft Mansion de Academie en zijn land geëerd."
Het Liber Memorialis van1913 vermeldt 349werkenvande beroemdewiskundige
en filosoof; wij zullen de lijst aanvullen naar de telling, eertijds door Demoulin
gemaakt.
A. LEMBRECHTS en F. BACKES.
PUBLIKATIES VAN PAUL MANSION (na 1913)
IN BOEKVORM
Leçons de Ca/m/ des proha1Ji1ités, faites àl'Université de Gand de 1846 à1890, publiées avec des
Notes et des Additions, par Paul Mansion. Paris, Gauthier-Villars, 334 pages, 1916.
NOllveallx mélal1ges de géométrie non ellclidienne (1898-1914). Gmd, Hoste, 77 pages.
Notes etmémoiresre/atifsàlaformule de Stirlingetall calculdesprobabilités(1868-1914). Gand, Hoste,
202 pages.
Demiers mélanges mathématiques (1880-1913). Paris, Gauthier-Villars, 168 pages, 1920.
L'essence de la TrZ,?ol1ométrie, avec Ie portrait de l'auteur et une notice biographique par A. De
moulin. Paris, Gauthier-Villars, 28 pages, 1922.
BIJDRAGEN IN TIJDSCHRIFTEN
In "Revue des Questions Scientifiques" :
La qllotité de vie d'une nation par kilomètre carré. 1914, t. LXXVI, pp. 415-419.
Bibliographie: A. Théorie mathématique du jeu d'Ampère. - B. Calm/ des probahilités de Mark~fJ.
1914, t. LXXVI, pp. 498-507, 514-520.
Pascal. 1920, t. LXXVII, pp. 333-350.
In "Annales de la Société Scientifique de Bruxelles" :
Surlesrecherchesde Laplacerelativesàla théoriedeserreurs. 1913, t. XXXVII, 2"partie, pp. 107-117.
Exceptions apparentes au théorème deJacques Bemoulli en calml des probabilités. 1913, t. XXXVII,
1" partie, pp. 137-139.
Sur la plus courte distance de deux droites engéométrie non ellclidienne. 1914, t. XXXVIII, 1" partie,
pp. 65-67, 155-157.
Sur la constante spatiale en géométrie non euclidienne. 1914, t. XXXVIII, 1" partie, pp. 115-118.
Sur la projection de Mercator. 1914, t. XXXVIII, 1" partie, pp. 154-155.
In "Mathésis" :
Surlespremièresdémonstrationsde /'équivalence desfigures. 1913, t. XXXIII, pp. 123-124;t. XXXIV,
1914, p. 153.
Sur lesfigures isopérimétriques en géométrie plane. 1913, t. XXXIII, pp. 183-184.
Un problème de Diophante, d'après M. Th. Realth. 1914, t. XXXIV, pp. 145-149.
Théorèmegénéral de Peano sur Ie reste dans lesformules de quadrature. 1914, t. XXXIV, pp. 169-174.
In "Revue Neo-Scolastique" :
Le douzième commandement et l'abus de lagéométrie en philosophie. 1914, t. XXI, pp. 326-335.
Delasuprêmeimportancedesmathématiquesencosmologie,àpropos deKant.1920,t.XXII,pp.148-189.
In "Annuaire de l'Académie Royale de Belgique" :
Notice surJoseph-Marie De Til/y. 1914, pp. 203-285.
12