Kürt Kimliği ve Kültürü

268 Pages·2008·5.877 MB·Turkish

by  Philip Kreyenbroek, Christine Allison

ve Kültürü
Philip Kreyenbroek
Christine Allison

P.G.KREYENBROEK&C.ALLISON'Kürt Kimliği ve Kültürü
avesta I KÜRT ARAŞTIRMALARI: 237 I 6
Kurdish culture and identity
(Kürt Kimliği ve Kültürü)
Phiyip G. Kreyenbroek&Christine Allison
(Zed Books, Londra, 1996)
İngilizceden Çeviren
Ümit Aydoğmuş
Editör: Abdullah Keskin
Dizi Tasarım: Ahmet Naci Fırat
Kapak: Genco Demirer
Tashih ve Mizanpaj: Avesta
Birinci Baskı: 2008, Istanbul
Baskı: Berdan Matbaası
Sadık Daşdöğen Davutpaşa Cad.
Güven San. Sit. C Blok, No: 239
TOPKAPI / İSTANBUL
Tel: [phone]
© Avesta Yayınları, 2003
Tanıtım amacıyla yapılacak alıntılar dışında
yayınevinin izni alınmadan hiçbir şekilde çoğaltılamaz
AVESTA BASIN YAYIN
REKLAM TANITIM MÜZİK DAĞITIM LTD. ŞTI.
Hüseyin Aga Mahallesi
Sakız Ağacı Caddesi
Öğüt Sokak No: 7
BEYOĞLU / İSTANBUL
Tel-Fax: [phone]
(0212) 243 89 75
Ekinciler Caddesi
Nurlan Apt. Giriş Katı No: 2
OFİS / DİYARBAKIR
Tel-Fax: [phone]
www.avestakitap.com
[email protected]
ISBN: 978-9944-382-37-3
Philip G.Kreyenbroek
Christine Allison
KÜRT KİMLİĞİ VE KÜLTÜRÜ
İngilizceden Çeviren
Ümit Aydoğmuş
avesta | KÜRT ARAŞTIRMALARI
YAZARLAR HAKKINDA
CHRIST1NE ALLISON-Oxford’da Klasik Edebiyat ve Fransız Edebiyatı
okuduktan sonra Kürdistan’daki halklar ve kültürlere duyduğu ilgi onu
Londra’daki SOAS, Doğu ve Afrika İncelemeleri Okulu’nda Kürt Sözlü Ede­
biyatı üzerine doktora yapmaya yöneltmiştir. Uzun bir süre İrak Kürdista-
nı’nda yaşadı ve İran ile Türkiye’ye seyahatler yaptı. The Yezidi oral traditi-
on in Iraqi Kurdistan (Yezidi Sözlü Kültürü, Türkçesi: Fahriye Adsay, Aves-
ta, İstanbul, 2007) adlı kitabın yazarıdır.
JOYCE BLAU-Paris’teki İnstitut National des Langues et Civilisations Ori-
entales’de Kürt dili, edebiyatı ve uygarlığı üzerine dersler vermektedir. Kürt
Çalışmaları alanında yayımlanmış birçok eseri vardır. Journal oj Kurdish Stu-
dies’in editörlerinden olan Blau, Association pour l’Avancement des Etudes
Iraniennes’in yönetim kurulu üyesi, Iran Sözlü Çalışmaları Toplulugu’nun
başkan yardımcısı, institut Kürde de Paris, Dil ve Edebiyat Komitesi’nin
üyesi ve Centre de Cooperation Scientifique et Culturelle avec les Universi-
tes Kurdes’in yöneticisidir.
WILLIAM EAGLETON-Suriye’de Birleşik Devletler büyükelçiliği yapmıştır
ve Viyana’daki Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım Komitesi’nin,
UNWRA, 1988-1996 yılları arasında başkan yardımcılığını yapmıştır. Saray-
bosna Özel Koordinatörü olarak çalışmaktadır. Kürt tarihi ve halıları üzeri­
ne yazdığı kitaplarda Ortadoğu’daki siyasi ve sanatsal konulara duyduğu il­
giyi birleştirmiştir.
AMİR HASSANPOUR-Mahabad’da doğdu ve Tahran Ûniversitesi’nde İngi­
liz Dili ve Edebiyatı okudu. Daha sonra Illinois Üniversitesi’ne gidip İletişim
okuyan Hassanpour, Montreal’deki Concordia Üniversitesi’nde İletişim
dersleri verdi. Medya ve Kürtler üzerine yayımlanmış birkaç eserin yanısıra
Nationalism and Language in Kurdistan 1918-1985 (Kürdistan’da Milliyetçi­
lik ve Dil 1918-1985, Türkçesi: İbrahim Bingöl, Cemil Gündoğdu, Avesta,
İstanbul, 2005) adlı önemli çalışma yer almaktadır.
KARIN KREN-Etnoloji çalışmalarına 1982’de Viyana’da başladı ve saha ça­
lışmasını 1988-1992 yılları arasında Suriye’deki bir Kürt aşireti üzerine yap­
tı. 1992’de Avusturya’da düzenlenen ‘Kürden: Azadi-Freiheit in den Bergen’
isimli sergiyi düzenleyen akademik kadronun arasında yer aldı. 1993’te Vi­
yana’daki Etnoloji Müzesi’nde çalıştı ve ertesi yıl Kürt aşireti Mir üzerine ha­
zırladığı doktora tezini tamamladı. Şu sıralar AvusturyalI akademisyenlerin
Kürdolojiye katkısıyla ilgili Viyana temelli bir araştırma projesinde yer alı­
yor.
PHILIP G. KREYENBROEK-Londra Üniversitesi, İran Dilleri ve Dinleri Bö-
lümü’nde doçentlik yapmaktadır. 1988 yılında Britanya’ya gitmeden önce,
Hollanda’daki Utrecht Üniversitesi'nde Farsça, Kürtçe, Zerdüştilik ve eski
İran dilleri dersleri veriyordu. Özellikle Zerdüşt lük ve yazılı geleneği, Sufi-
lik, Yezidilik ve İran kültürlerindeki sözlü edebiyatlarla ilgilenen Kreyenb-
roek'in bu konularda yayımlanmış eserleri 'bulunmaktadır. Eserleri arasında
Yezidisin: tts Background, Observances and Textual Tradition de yer almakta­
dır. Yazar, İran Sözlü Çalışmaları TopMujğü'nun (SIOS) kutucusudur.
ZIBA MIR-HOSSEINl-Tahran Üniversitesi, Sosyoloji bölümünde lisans de­
recesini aldı, ,1980’de doktorasını aldığı Cambridge Üniversitesi, Sosyal Ant­
ropoloji bölümünde araştırmacıdır. İran Kûrdistami’ndaki Senendec’de doğ­
du ve yaşamının ilk om yılını burada geçirdi.lrarim kırsal kesiminde aile ve
değişim üzerime bir araştırma yapmış ve Fas'ta, Iran kentleri ve '(em son ola­
rak da) Kürdislan’da EM-i Hakk cemiyeti arasında saha çalışmaları yürüt­
müştür'. Birkaç makale ve Marriage on Triat a Corr\parati\e Study of Islamk
Family Law in İran and Morocco adlı bir monografi yayımlamıştır ve Ehl-i
Hakk üzerine yazmaktadır.
KENDAL NEZAN-Saygın bir enstitü olan İnstitut Kürde de Paris’nin direk­
törüdür. Fransa'da okumuş ve fizik doktorası yapmıştır, fakat Nezam yaşa­
mınım 'büyük bir bölümümü Kürt meselelerine adamış ve bu konu üzerime
birçok eser yayımlamıştır.
MARIA T. O'SHEA-Kürtlerim etnik anayurtlarının çeşitli algılanma biçimle­
ri ve genel olarak Kürt kültürü ile ilgilenmektedir. Londra’daki SOAS, Scho-
ol df Oriental&African Studies'de Ortadoğu’daki Azınlıklar üzerine dersler
vermektedir. İram, Türkiye ve İrak Kürdistanlanna düzenli ve geniş kapsam­
lı seyahatler yapmış ve Kürdistan ve İram sınırları üzerine biıkaç makale ya­
yımlamıştır..

İÇİNDEKİLER
Giriş /İl
Philip G. Kreyenbroek ve Christine Allison
1. Kiirtler: Bugünkü Durum ve Tarihsel Arkaplan / 21
Kendal Nezan
Giriş / 21
Kürt nüfusunun özellikleri ve dağılımı / 22
Türkiye / 22
tran / 23
Irak / 23
Suriye / 23
Diaspora / 24
Kürt kimliği ve Kürdistan’ın bölünmesi / 25
Kürt birliğini engelleyen faktörler / 28
Ge'ecek / 34
Sonuç / 36
2. Yazılı Kürt edebiyatı / 39
Joyce Blau
Giriş: Kürt dili / 39
Erken dönem Kürt edebiyatı / 40
Yirminci yüzyılda Kürt edebiyatı / 42
1920-1960 arası dönem / 43
1960-1980 arası dönem / 46
1980’den günümüze / 48
Sonuç / 50
3. Badinan’da eski ve yeni sözlü gelenekler / 51
Christine Allison
Giriş / 51
Kürt dilinin durumu / 52
Sözlü gelenekler nelerdir? / 52
Okur-yazarlığın etkisi / 54
Milliyetçilik ve Kürtlerin denetimindeki bölgelerde popüler kültür /
Köy hayatındaki sözlü gelenekler / 58
Kolektiflerin kuruluşu / 59
Kamulaştırmanın Kürt kültürü üzerindeki etkileri / 60
Yezidilerin sözlü gelenekleri / 61
Yezidilerin Irak Kürt toplumu içindeki konumu / 62
Yezidi sözlü tarihi / 63
Perfomans / 66
Ferik Paşa / 67