Kur'an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir IV

800 Pages·2020·112.058 MB·Turkish

by  Hayreddin Karaman, Mustafa Çağrıcı, İbrahim Kâfi Dönmez, Sadrettin Gümüş

Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları / 590
Kaynak Eserler / 32
Sertifika No: 12930
2020-06-Y-0003-590
ISBN 978-975-19-3376-8 (Tk. No)
ISBN 978-975-19-3380-5 (4. c.)
8. baskı, 2020
Hat
Kayışzâde Hâfız Osman Nûri (ö. 1894)
Kitap tasarımı
Ersu Pekin
Grafik uygulama
Recep Kaya
Hüseyin Dil
Havva Taylan
Grafik-Tasarım güncelleme
Emre Yıldız
Dizin
Prof. Dr. Metin Yurdagür
İmlâ
Dr. İsa Kayaalp
Tashih
Hilmi Kurtulmuş
Osman Sevim
Mustafa Kaya
Ramazan Özalpdemir
Ali Osman Parlak
Hacı Duran Namlı
Dizgi
Ender Boztürk
Baskı kontrol
İletişim
Mehmet Ali Soy
© Diyanet İşleri Başkanlığı
Dini Yayınlar Genel Müdürlüğü
Baskı - cilt Basılı Yayınlar Daire Başkanlığı
Özgün Mat. San Tic. A.Ş. Tel: [phone] - 94
Tel: [phone] e-posta: [email protected]
Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları
Kur’an Yolu
TÜRKÇE MEÂL ve TEFSİR
IV

Prof. Dr. Hayreddin Karaman
Prof. Dr. Mustafa Çağrıcı
Prof. Dr. İbrahim Kâfi Dönmez
Prof. Dr. Sadrettin Gümüş
Ankara 2020
Bu eserin basımı Din İşleri Yüksek Kurulu’nun 01/09/2005 tarih ve 141 sayılı kararı ile uygun
görülmüştür.
İÇİNDEKİLER
7 – 47 23 / MÜ’MİNÛN SÛRESİ 1-118
48 – 104 24 / NÛR SÛRESİ 1-64
105 – 141 25 / FURKAN SÛRESİ 1-77
142 – 180 26 / ŞUARÂ SÛRESİ 1-227
181 – 211 27 / NEML SÛRESİ 1-93
212 – 249 28 / KASAS SÛRESİ 1-88
250 – 286 29 / ANKEBÛT SÛRESİ 1-69
287 – 329 30 / RÛM SÛRESİ 1-60
330 – 345 31 / LOKMÂN SÛRESİ 1-34
346 – 361 32 / SECDE SÛRESİ 1-30
362 – 407 33 / AHZÂB SÛRESİ 1-73
408 – 444 34 / SEBE’ SÛRESİ 1-54
445 – 472 35 / FÂTIR SÛRESİ 1-45
473 – 516 36 / YÂSÎN SÛRESİ 1-83
517 – 562 37 / SÂFFÂT SÛRESİ 1-182
563 – 593 38 / SÂD SÛRESİ 1-88
594 – 636 39 / ZÜMER SÛRESİ 1-75
637 – 681 40 / MÜ’MİN (GĀFİR) SÛRESİ 1-85
682 – 724 41 / FUSSILET SÛRESİ 1-54
725 – 762 42 / ŞÛRÂ SÛRESİ 1-53
763 – 787 43 / ZUHRUF SÛRESİ 1-89
788 – 799 44 / DUHÂN SÛRESİ 1-59

23 (74)
Mü’minûn Sûresi
Mekke, 118
Nüzûlü
Mushaftaki sıralamada yirmi üçüncü, iniş sırasına göre yet-
miş dördüncü sûredir. Enbiyâ sûresinden sonra, Secde sûresinden önce
Mekke’de inmiştir.
Adı
Sûrenin genel kabul gören adı, 1. âyette geçen ve müteakip âyet-
lerde seçkin özellikleri anlatılan “inananlar” anlamındaki Mü’minûn’dur.
Nitekim Abdullah b. Sâib isimli sahâbîden gelen bir rivayet, sûrenin Hz.
Peygamber döneminde de bu adla anıldığını göstermektedir (Nesâî,
“İftitâh”, 76). Ayrıca ilk kelimesinden dolayı nâdiren Kad eflaha ve Felâh
isimleriyle de anılmıştır.
Konusu
Mü’minûn sûresinin öncelikli konusu inananların üstün nite-
likleridir. Daha sonra her bir insanın anne karnındaki oluşum süreci, Hz.
Nûh ve adı verilmeyen bir peygamber ile Mûsâ ve Hârûn hakkında ibret-
li bilgiler, tebliğlerinin ortak noktaları, peygamberlerin yolundan giden
ümmetlerin ve onların yolundan sapan inkârcıların başlıca özellikleri,
Mekke putperestlerinin, sorulduğunda Allah’ın yaratıcı gücünü kabul et-
melerine rağmen O’na ortak koşmaları ve âhirete inanmamaları, bunların
âhiretteki acıklı durumları, pişmanlıkları ve karşılık bulmayacak dilekleri
hakkında açıklamalar yapılmaktadır. Sûre, “Rabbim! Beni bağışla, bana
merhamet et; sen merhametli olanların en üstünüsün!” meâlindeki dua
cümlesiyle son bulur.
7
23 / MÜ’MİNÛN SÛRESİ · 1 – 11
Fazileti
Hz. Ömer’den rivayet edilen bir hadise göre Resûlullah, bir ara
olağan üstü vahiy hallerinden birini yaşarken kıbleye dönüp ellerini kal-
dırarak, “Allahım! Bize nimetini arttır, eksiltme; bizi onurlandır, alçalt-
ma; bize ihsan et, mahrum etme; bizi seçkin kıl (düşmanlarımıza karşı)
zayıf duruma düşürme; bizden hoşnut ol ve bizi senden hoşnut kıl!” diye
dua ettikten sonra, “Şu anda bana on âyet indi; kim bu âyetlerin gereği-
ni yaparsa cennete girecektir” buyurmuş, ardından da bu sûrenin ilk on
âyetini okumuştur (Müsned, I, 34).
1 – 11
2 1
4 3
5
7 6
8
10 9
11
8
23 / MÜ’MİNÛN SÛRESİ · 1 – 11
Meâli
Rahmân ve rahîm olan Allah’ın adıyla... 1. Müminler kesinlikle kur­
tuluşa ermişlerdir; 2. Ki onlar, namazlarında derin bir saygı hali ya­
şarlar; 3. Anlamsız, yararsız söz ve davranışlardan uzak dururlar;
4. Zekâtı verirler; 5. İffetlerini korurlar; 6. Sadece eşleriyle veya elle­
rinin altında olanlarla yetinirler, bundan dolayı da kınanacak değiller­
dir. 7. Ama her kim bunun ötesine geçmek isterse işte haddi aşanlar
onlardır. 8. Yine o müminler emanetlerine ve ahidlerine sadakat gös­
terirler; 9. Namazlarını titizlikle eda ederler. 10. İşte vâris olacaklar
bunlardır; 11. Firdevs cennetine vâris olacaklar ve orada onlar ebedî
kalacaklardır.
Tefsiri
1. Bu bölümdeki on bir âyette İslâm’ın ibadet ve ahlâk alanlarında vaz-
geçilmez saydığı ilkelerin yanı sıra mümin kavramının içeriği özetlen-
mekte, kadın olsun erkek olsun “Ben müminim, müslümanım” diyen
her insanın, bu ifadesinin anlamlı hale gelebilmesi için kendisinden
beklenen yaşama modeli ortaya konmaktadır. Sûrenin ileriki âyetlerin-
de âhireti inkâr edenlerin iddiaları geniş olarak ortaya konup bunların
eleştirildiği dikkate alındığında buradaki “kurtuluş”un öncelikle âhiret
kurtuluşu ve esenliği olduğu anlaşılır. Nitekim 11. âyet ile yukarıda sûre-
nin fazileti dolayısıyla aktardığımız hadisteki “... Kim bu âyetlerin gere-
ğini yaparsa cennete girecektir” ifadesi de bunu göstermektedir. Ayrıca
doğru inanç ve düzgün yaşayışın sadece âhiret için değil aynı zamanda
dünya mutluluğu ve esenliği için de gerekli olduğunu gerek naklî deliller
gerekse insanlığın tecrübesi gösterdiğine göre bu âyetlerin dünyadaki
kurtuluşun bir reçetesini verdiği de muhakkaktır.
2. “Namazda derin saygı hali yaşamak” kurtuluşun imandan sonraki ilk
şartı olarak gösterilmiştir. Daha yakından bakıldığında bu âyette kurtu-
luşun şartlarından ikisine işaret edilmektedir. Namaz ve huşû. Bununla
birlikte asıl vurgunun “derin saygı” diye çevirdiğimiz huşû kavramına
yapıldığı görülmektedir. Taberî buradaki huşû kelimesini, “kulun namaz
kılarak Allah’a itaatini, saygısını sergilemesi, namaz kılmak suretiyle
9