Table Of ContentĠSTANBUL TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ FEN BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ
K ÜLTÜR VE KENTSEL MEKAN BAĞLAMINDA ADA YERLEġMELERĠNĠN
ĠNCELENMESĠ: ĠSTANBUL PRENS ADALARI ÖRNEĞĠ
YÜKSEK LĠSANS TEZĠ
Pınar KABAOĞLU
Disiplinlerarası Anabilim Dalı
Kentsel Tasarım Programı
Anabilim Dalı : Herhangi Mühendislik, Bilim
Programı : Herhangi Program
OCAK 2012
ĠSTANBUL TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ FEN BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ
KÜLTÜR VE KENTSEL MEKAN BAĞLAMINDA ADA YERLEġMELERĠNĠN
ĠNCELENMESĠ: ĠSTANBUL PRENS ADALARI ÖRNEĞĠ
YÜKSEK LĠSANS TEZĠ
Pınar KABAOĞLU
(519081026)
Disiplinlerarası Anabilim Dalı
Kentsel Tasarım Programı
Tez DanıĢmanı: Yrd. Doç. Dr. A. Senem DEVĠREN
Anabilim Dalı : Herhangi Mühendislik, Bilim
Programı : Herhangi Program
OCAK 2012
ĠTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü‟nün 519081026 numaralı Yüksek Lisans Öğrencisi
Pınar KABAOĞLU, ilgili yönetmeliklerin belirlediği gerekli tüm Ģartları yerine
getirdikten sonra hazırladığı “KÜLTÜR VE KENTSEL MEKAN
BAĞLAMINDA ADA YERLEġMELERĠNĠN ĠNCELENMESĠ: ĠSTANBUL
PRENS ADALARI ÖRNEĞĠ” baĢlıklı tezini aĢağıda imzaları olan jüri önünde
baĢarı ile sunmuĢtur.
Tez DanıĢmanı : Yrd. Doç. Dr. A. Senem DEVĠREN .........................
Ġstanbul Teknik Üniversitesi
Jüri Üyeleri : Prof. Dr. Orhan HACIHASANOĞLU ..............................
Ġstanbul Teknik Üniversitesi
Yrd. Doç. Dr. Hatice AYATAÇ ..............................
Ġstanbul Teknik Üniversitesi
Teslim Tarihi : 19 Aralık 2011
Savunma Tarihi : 25 Ocak 2012
iii
iv
ÖNSÖZ
Yüksek lisans eğitimim ve tez çalıĢmam boyunca, değerli zamanını, fikirlerini,
emeğini ve desteğini benden esirgemeyen, bu süreci keyifle ve Ģevkle tamamlamama
yardımcı ve ilham kaynağı olan tez danıĢmanım ve değerli hocam Yrd. Doç. Dr. A.
Senem DEVĠREN‟e katkılarından dolayı teĢekkürlerimi sunarım.
Eğitimim süresince mesleki geliĢimime ve tez çalıĢmama yorumları ve yapıcı
eleĢtirileriyle katkıda bulunan jüri üyelerim ve değerli hocalarım Prof. Dr. Orhan
HACIHASANOĞLU ve Yrd. Doç. Dr. Hatice AYATAÇ‟a teĢekkürlerimi sunarım.
Ayrıca hayatım boyunca olduğu gibi bu süreçte de tüm sabrı, sevgisi ve sonsuz
desteği ile yanımda olan aileme ve değerli parçam, dostum Cem Topçu‟ya çok
teĢekkür ederim.
Ocak 2012 Pınar KABAOĞLU
(Mimar)
v
vi
ĠÇĠNDEKĠLER
Sayfa
ÖNSÖZ ....................................................................................................................v
ĠÇĠNDEKĠLER .................................................................................................... vii
KISALTMALAR .................................................................................................. ix
ÇĠZELGE LĠSTESĠ .............................................................................................. xi
ġEKĠL LĠSTESĠ.................................................................................................. xiii
ÖZET.................................................................................................................. xvii
SUMMARY ..........................................................................................................xix
1. GĠRĠġ ..................................................................................................................1
1.1 ÇalıĢmanın Amacı ve Kapsamı ....................................................................... 1
1.2 ÇalıĢmanın Yöntemi ....................................................................................... 2
1.3 Konuya ĠliĢkin Genel Kavramsal Tanımlamalar.............................................. 3
1.3.1 YerleĢmeleri oluĢturan birimler: kentsel mekan tanımları .........................3
1.3.2 Kültürün tanımı, bileĢenleri ve çok kültürlülük kavramı ............................4
1.3.3 Kültür ile mekan ve kentsel mekan arasındaki iliĢki ..................................9
2. ADA YERLEġMELERĠNĠN OLUġUMU ....................................................... 13
2.1 Ada Tanımı (Mekan ve Anlamsal Olarak Ada Tanımı) ..................................13
2.1.1 Adaların kategorizasyonu ....................................................................... 14
2.1.2 Adaların genel ve tipik özellikleri ........................................................... 16
2.2 Ada YerleĢmelerinin Özellikleri ....................................................................17
2.2.1 Ada yerleĢimlerinin oluĢumunda etkili faktörler ..................................... 17
2.2.1.1 Fiziksel çevrenin etkisi ....................................................................18
2.2.1.2 Sosyal çevrenin etkisi: ada yerleĢimlerinde kültür ............................21
2.2.2 Ada yerleĢmelerini oluĢturan birimler: ada mekanları ............................. 24
2.2.2.1 Kıyı mekanı ve su ögesi ...................................................................25
2.2.2.2 Kıyı yerleĢmeleri, kıyı kullanımı ve kıyıda yer alan mekanlar ..........27
2.3 Bölüm Sonucu ...............................................................................................30
3. ÖRNEK ADA YERLEġMELERĠNĠN ĠNCELENMESĠ ................................. 33
3.1 Capri Adası, Napoli Körfezi, Ġtalya ................................................................34
3.2 Lipari (Aeolian) Adaları, Sicilya ....................................................................41
3.3 Bozcaada, Türkiye .........................................................................................47
3.4 Bölüm Sonucu ...............................................................................................52
4. ĠSTANBUL PRENS ADALARI'NDA YERLEġĠMĠN OLUġUMU,
ÖZELLĠKLERĠ VE BĠLEġENLERĠ ................................................................... 55
4.1 Ġstanbul Prens Adaları‟nda Doğal Çevre: Fiziki Coğrafya, Ġklim ve Bitki
Örtüsü, Doğal Kaynaklar .....................................................................................57
4.2 Ġstanbul Prens Adaları‟nda Sosyal Çevre .......................................................64
4.2.1 UlaĢım-iletiĢim-etkileĢim ........................................................................ 64
4.2.2 Demografik, kültürel ve ekonomik yapı .................................................. 66
4.3 Seyyahların Dilinden Tarih Boyunca Ġstanbul Prens Adaları ..........................70
4.4 Ġstanbul Prens Adaları‟nda YerleĢimin Tarihsel Süreç Ġçinde GeliĢimi...........75
4.4.1 Büyükada‟da yerleĢimin geliĢimi ............................................................ 79
vii
4.4.2 Heybeliada‟da yerleĢimin geliĢimi.......................................................... 86
4.4.3 Burgazada‟da yerleĢimin geliĢimi ........................................................... 93
4.4.4 Kınalıada‟da yerleĢimin geliĢimi ............................................................ 99
4.5 Adalarda Kentsel Mekan ve Mekanın BileĢenleri ........................................ 104
4.5.1 Coğrafi anlamda mekansal bileĢenler: kıyı mekanı ve iç kesimler......... 105
4.5.2 ĠĢlevsel ve biçimsel anlamda mekansal bileĢenler ................................. 119
4.5.2.1 Meydanlar ..................................................................................... 119
4.5.2.2 Sokaklar ........................................................................................ 134
4.5.2.3 YeĢil doku ..................................................................................... 136
4.5.2.4 Mimari .......................................................................................... 137
4.6 Bölüm Sonucu ............................................................................................ 141
5. DEĞERLENDĠRME VE SONUÇ ................................................................. 147
KAYNAKLAR .................................................................................................... 149
ÖZGEÇMĠġ ........................................................................................................ 155
viii
Description:Yukarıda belirtilen faktörler her ne kadar arkeolojik veriler ve mantık dahilinde Bugün ekonomi, tarım, balıkçılık, turizm ve sünger taĢ ocaklarından Bu bölümde ana hatlarıyla Ġstanbul Prens Adaları‟nda yerleĢim alanlarının
