Table Of ContentTÜRKĐYE CUMHURĐYETĐ
ANKARA ÜNĐVERSĐTESĐ
SAĞLIK BĐLĐMLERĐ ENSTĐTÜSÜ
KÖPEKLERDE KALP YETMEZLĐĞĐNDE PERĐNDOPRĐL
KULLANIMI
Levent UĞURLU
ĐÇ HASTALIKLARI ANABĐLĐM DALI
DOKTORA TEZĐ
DANIŞMAN
Prof. Dr. M. Kazım BÖRKÜ
2011-Ankara
ii
Kabul ve Onay
iii
ĐÇĐNDEKĐLER
Kabul ve onay ii
Đçindekiler iii
Önsöz v
Simgeler ve Kısaltmalar vii
Şekiller viii
Çizelgeler ix
1.GĐRĐŞ 1
1.1 Dolaşım Sistemi 1
1.2. Kalp 1
1.2.1.Kalbin Yapısı 2
1.2.1.1 Kalbin Dış Yapısı 2
1.2.1.2.Kalbin Đç Yapısı 2
1.2.2. Kalbin Duvarı 3
1.2.2.1. Epikardiyum 4
1.2.2.2. Miyokardiyum 4
1.2.2.3. Endokardiyum 4
1.3. Sol Kalp 4
1.4. Sağ Kalp 5
1.5.Kalbin Uyarı ve Đleti Sistemi 5
1.6. Kalp yetmezliği 5
1.6.1. Sol Kalp Yetmezliği 6
1.6.2. Sağ Kalp yetmezliği 7
1.6.3. Kalp Yetmezliğinin Pato-Fizyolojisi 8
1.6.4. Kalp Yetmezliğinin Nedenleri 11
1.6.5. Kalp Yetmezliği’nde Tanı 12
1.7.1. Kalbin Muayenesi 12
1.7.1.1. Đnspeksiyon 13
1.7.1.2. Palpasyon 13
1.7.1.3. Oskultasyon 13
1.7.1.4. Tansiyon Ölçümü 13
1.7.1.5.Laboratuvar Muayeneleri 14
1.7.1.6. Radyolojik Muayene 15
1.7.1.7. Ekokardiyografik (EKO) Muayene 15
1.7.1.8. Elektrokardiyografik (EKG) Muayene 16
1.8.1. Kalp Yetmezliğinde Tanı ve Ayırıcı Tanı 16
1.8.2.Kalp Yetmezliğinde Sağaltım 17
1.9. Tansiyon 22
1.9.1. Köpeklerde Normal Tansiyon Değerleri 22
1.9.1.1. Köpeklerde Tansiyon Ölçüm Yöntemleri 23
1.9.1.1.1 Direkt Tansiyon Ölçüm Yöntemleri 23
1.9.1.1.2.Đndirekt Tansiyon Ölçüm Yöntemleri 24
1.9.1.1.3. Doppler Ultrasonografi 25
1.9.1.1.4. Osilometrik Yöntem 25
1.9.1.1.5. Fotoletismografi 26
1.9.2. Hipertansiyon 26
1.9.2.1. Primer (Esansiyel) Hipertansiyon 26
1.9.2.2. Sekonder Hipertansiyon 27
1.9.2.2.1. Sekonder Hipertansiyon Oluşumuna Etki Eden Faktörler 27
iv
1.9.3. Hipertansiyonun Anatomopatolojisi 28
1.9.4. Hipertansiyonun Patogenezinde Renin Angiotensin Aldosteron Sistemi 28
1.9.4.1. Renin Angiotensin Sisteminin Parçaları 29
1.9.4.1.1.Renin 29
1.9.4.1.2. Angiotensinojen 30
1.9.4.1.3. Angiotensin I 30
1.9.4.1.4. Angiotensin Dönüştürücü Enzim (ACE) 30
1.9.4.1.5.Angiotensin II 30
1.9.4.1.6.Angiotensin III ve Diğer Angiotensinler 31
1.9.5.Renin Angiotensin Sisteminin Patolojisi 31
1.9.6.Kardiyak Hastalıklarla Birlikte Hipertansiyon 31
1.9.7.Kalp yetmezliğinde Hipertansiyon Patogenez ve Patofizyolojisi 32
1.9.8.Antihipertansifler Kombine Edilerek Hipertansiyon Sağaltımı 32
1.9.8.1.Esansiyel Hipertansiyonlu Hastalarda ACE Đnhibitörleri 33
1.9.9.Hipertansiyonda Prognoz 34
2.GEREÇ VE YÖNTEM 35
2.1. Hayvan Materyali 35
2.2. Klinik Muayeneler 35
2.2.1. Arteriyel Kan Basıncı (Tansiyon) Muayenesi 36
2.2.2. Radyografik Muayene 3 7
2.2.3.Elektrokardiografik (EKG) Muayene 3 7
2.2.4.Ekokardiografik (EKO) ve Doppler Muayenelesi 3 8
2.2.5. Laboratuvar Muayeneler (Hematolojik ve Serum Biyokimyasal) 39
2.3. Sağaltım Uygulamaları 40
2.4. Đstatistik Uygulamaları 41
3.BULGULAR 42
3. 1 Klinik Muayene Bulguları 42
3.1.1. Kan Basıncı Bulguları 47
3.2. Laboratuvar Bulguları 53
3.2.1. Hematolojik Bulgular 53
3.2.2.Serum Biyokimyasal Bulgular 57
3.2.3. Radyolojik Muayene Bulguları 66
3.2.4. Elektrokardiyografik (EKG) Muayene Bulguları 6 6
3.2.5. Ekokardiyografik (EKO) ve Doppler Muayene Bulguları 6 6
4.TARTIŞMA 71
5.SONUÇ 78
ÖZET 80
SUMMARY 81
KAYNAKLAR 82
ÖZGEÇMĐŞ 95
v
ÖNSÖZ
Ülkemizde köpek beslemenin ve yetiştiriciliğinin her geçen gün artması,
köpeklerde belirlenen hastalıkların çeşitliliğinin ortaya konması, bu hastalıklarla
ilgili araştırmaların çeşitlenmesi ve yeni tedavi girişimlerinin araştırılmasını gerekli
hale getirmektedir.
Köpeklerde kalp yetmezliğinde şekillenen kan basıncı değişiklikleri; bazı
hastalıklara bağlı olabildiği gibi nedenleri belli olmayan başka sebepler yüzünden de
olabilir. Kalp yetmezliğindeki kan basıncı değişiklikleri hayvanın yaşam kalitesini ve
yaşam süresini olumsuz şekilde etkilemekte ve hastanın kısa sürede yaşamını
kaybetmesine neden olabilmektedir. Bu amaçla insan hekimliğinde kalp
yetmezliğindeki hipertansiyon için değişik tedavi seçenekleri araştırılmakta ve her
geçen gün yeni ilaç ve teknikler uygulanmaktadır. Bu gelişmeyle birlikte köpeklerde
de kalp yetmezliğindeki hipertansiyonun belirlenmesi sonrasında kullanılan bazı
ilaçlarla tedavisi mümkün olmaktadır. Veteriner hekimlikte son yıllarda yapılan
araştırmalara göre yaşlı köpeklerde kalp yetmezliğinde hipertansiyon oldukça sık
tespit edilmekte ve antihipertansif ilaçlarla sağaltım yapılması gerekliliği
bildirilmektedir.
Bu çalışmada; köpeklerde kalp yetmezliğindeki hipertansiyonun osilometrik
yöntemle tespit edilmesi ve 28 gün süreyle kullanılan perindopril’in etkinliğinin
belirlenmesi amaçlanmıştır.
Doktora eğitimim boyunca engin deneyimleri ile her zaman yolumu
aydınlatan değerli hocam Prof. Dr. M. Kazım BÖRKÜ’ye, tez izleme komite
üyelerim Prof. Dr. Ulvi Reha FĐDANCI, Prof. Dr. Aslan KALINBACAK, Ankara
Üniversitesi Fakültesi Veteriner Đç Hastalıklar Anabilim Dalı öğretim üyeleri Prof.
Dr. Arif KURTDEDE ve diğer öğretim üyeleri, manevi desteklerini hissettiğim
Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Biyoistatistik Bilim Dalı öğretim üyesi Doç.
Dr. Đ. Sefa GÜRCAN ve Araş. Gör. Doğukan ÖZEN, Ankara Üniversitesi Veteriner
Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı öğretim elemanı Araş. Gör. Dr. Hakan ÖZTÜRK,
Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Cerrahi Anabilim Dalı Araş. Gör. Yusuf
vi
ŞEN, tezimin yazım aşamasında sonsuz desteklerini hissettiğim sevgili eşim Ankara
Üniversitesi Veteriner Fakültesi Veteriner Hekimliği Tarihi ve Deontoloji Anabilim
Dalı Araş. Gör. Aysun UĞURLU, Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Đç
Hastalıkları Anabilim Dalı çalışma arkadaşlarım, değerli aileme ve erken zamanda
kaybettiğim ve eksikliğini her zaman hissettiğim babam Rüstem UĞURLU’ ya en
içten saygı ve teşekkürlerimi sunarım.
vii
SĐMGELER ve KISALTMALAR
°C :Santigrad derece
µl : Mikrolitre
ACE : Angiotensin konverting enzim
ALT : Alanin aminotransferaz
AST : Aspartat aminotransferaz
CK : Kreatinin kinaz
CK-MB : Kreatinin kinaz MB
Cl- : Klor iyonu
DĐA : Diyastolik arteriyel kan basınç
EDTA : Etilen Diamin Tetra Asetik Asit
Hgb : Hemoglobin
IBPF : Internasyonel kan basıncı formu
IU : Internasyonel Ünite
K+ : Potasyum iyonu
Kg : Kilogram
LDH : Laktat dehidrogenaz
OAB : Ortalama Arteriyel Kan Basınç
meq : Miliequvalent
mg : Miligram
mmHg : Milimetre civa
mmol : Milimol
Na + : Sodyum iyonu
PLT : Trombosit
RAAS : Renin-Angiotensin-Aldosteron Sistemi
RBC : Eritrosit (Red Blood Cell)
SYS : Sistolik arteriyel kan basınç
WBC : Lökosit (White Blood Cell)
viii
ŞEKĐLLER
Şekil 1.1. Kalbin Dış Yapısı 2
Şekil 1.2. Kalbin Đç Yapısı 3
Şekil 1.3. Kalp yetmezliği-patofizyolojisi; (A) ve (B) 10
Şekil 2.1. Kedi ve köpeklere göre tasarlanmış osilometrik ölçüm yapan tansiyon ölçüm cihazı
(Memo diagnostic®) 36
Şekil 2.2. Memo diagnostic’in uygulandığı köpekte osilometrik metot ile kan basıncı ölçümü 37
Şekil 2.3. Abacus Junior Vet® ve Erba® XL-600 cihazları 40
Şekil 2.4. bioMérieux® SA Biomerieux Mini ViDAS cihazı ve Cobas Integra 400 analizörü 40
Şekil 2.5. Perindopril (Coversyl®) 41
Şekil 3.1. Deneme ve kontrol grubu köpeklerde deneme süresince nabız değerleri 47
Şekil 3.2. Deneme ve Kontol Grubu Köpeklerde Deneme Süresince Sistolik Arteriyel Kan Basıncı
Değerleri. 49
Şekil 3.3. Deneme ve Kontrol Grubu Köpeklerde Deneme Süresince Diyastolik Arteriyel Kan Basıncı
Değerleri 50
Şekil 3.4. Deneme ve Kontrol Grubu Köpeklerde Deneme Süresince Ortalama Arteriyel Kan Basıncı
Değerleri 51
Şekil 3.5. Deneme Grubu Köpeklerde Arteriyel Sistolik, Arteriyel Diyastolik, Ortalama Arteriyel kan Basınçları
ve Nabız Değerler 52
Şekil 3.6. Deneme ve kontrol grubu köpeklerde WBC değerleri 54
Şekil 3.7. Deneme ve kontrol grubu köpeklerde eritrosit sayıları 55
Şekil 3.8. Deneme ve kontrol grubu köpeklerde hemoglobin değerleri 56
Şekil 3.9. Deneme ve kontrol grubu köpeklerde trombosit sayıları 57
Şekil 3.10. Deneme ve kontrol grubu köpeklerde kan serumu AST değerleri 58
Şekil 3.11. Deneme ve kontrol grubu köpeklerde kan serumu CK değerleri 59
Şekil 3.12. Deneme ve kontrol grubu köpeklerde kan serumu CK-MB değerleri 60
Şekil 3.13. Deneme ve kontrol grubu köpeklerde kan serumu kardiyak troponin-I değerleri 61
Şekil 3.14. Deneme ve kontrol grubu köpeklerde kan serumu LDH değerleri 62
Şekil 3.15. Deneme ve kontrol grubundaki köpeklerde kan serumu klor değeri 63
Şekil 3.16. Deneme ve kontrol grubundaki köpeklerde kan serumu potasyum değeri 64
Şekil 3.17. Deneme ve kontrol grubundaki köpeklerde kan serumu sodyum değerleri 65
ix
ÇĐZELGELER
Çizelge1.1. Sol ve sağ kalp yetmezliğinin nedenleri 12
Çizelge2.1. Deneme grubu köpeklerde klinik muayene bulgularını değerlendirme protokolü 36
Çizelge 3.1. Kontrol ve Deneme grubu köpeklerin ırk, mizac, beslenme, yaş ve ağırlıkları 42
Çizelge 3.2. Deneme grubu köpeklerin deneme süresince genel durumları 44
Çizelge 3.3. Deneme grubu köpeklerin deneme süresince öksürük varlığı 44
Çizelge 3.4. Deneme grubu köpeklerin deneme süresince dispne varlığı 45
Çizelge 3.5. Deneme grubu köpeklerin deneme süresince egzersiz intolerans varlığı 45
Çizelge 3.6. Deneme grubu köpeklerde tansiyon değerleri 46
Çizelge 3.7. Deneme ve kontrol grubu köpeklere ait nabız sayıları 46
Çizelge 3.8. Kontrol Grubu Köpeklerin Nabız Sayıları ile Sistolik, Diyastolik ve Ortalama Arteriyel
Kan Basıncı Değerleri 47
Çizelge3.9. Deneme ve kontrol grubu köpeklere ait arteriyel kan basıncı değerleri. 48
Çizelge 3.10. : Deneme ve Kontrol Grubu Köpeklerde Deneme Süresince Sistolik Arteriyel Kan 48
Basıncı Değerleri
Çizelge 3.11. : Deneme ve Kontrol Grubu Köpeklerde Deneme Süresince Diyastolik Arteriyel 49
Kan Basıncı Değerleri
Çizelge 3.12. : Deneme ve Kontrol Grubu Köpeklerde Deneme Süresince Ortalama Arteriyel 51
Kan Basıncı Değerleri
Çizelge 3.13. Deneme ve kontrol grubu köpeklerde hematolojik bulgular 53
Çizelge 3.14. : Deneme ve Kontrol Grubu Köpeklerde WBC Değerleri 53
Çizelge 3.15. : Deneme ve Kontrol Grubu Köpeklerde RBC Değerleri 54
Çizelge 3.16. : Deneme ve Kontrol Grubu Köpeklerde Hgb Değerleri 55
Çizelge 3.17. : Deneme ve Kontrol Grubu Köpeklerde PLT Değerleri 56
Çizelge 3.18. Deneme ve Kontrol Grubu Köpeklerde Kan Serumu Biyokimyasal Bulguları 57
Çizelge 3.19. : Deneme ve Kontrol Grubu Köpeklerde Kan Serumu AST Değerleri 58
Çizelge 3.20. : Deneme ve Kontrol Grubu Köpeklerde Kan Serumu CK Değerleri 59
Çizelge 3.21. : Deneme ve Kontrol Grubu Köpeklerde Kan Serumu CK-MB Değerleri 60
Çizelge 3.22. : Deneme ve Kontrol Grubu Köpeklerde Kan Serumu Kardiyak Troponin-I 61
Değerleri
Çizelge 3.23. : Deneme ve Kontrol Grubu Köpeklerde Kan Serumu LDH Değerleri 61
Çizelge 3.24. : Deneme ve Kontrol Grubu Köpeklerde Kan Serumu Klor Değerleri 62
x
Çizelge 3.25. : Deneme ve Kontrol Grubu Köpeklerde Kan Serumu Potasyum Değerleri 63
Çizelge 3.26. : Deneme ve Kontrol Grubu Köpeklerde Kan Serumu Sodyum Değerleri 64
Çizelge 3.27.: Deneme ve Kontrol Grubu Köpeklerde Đstatistiksel Veriler 67
