Komünizm Fikri

278 Pages·1610·6.92 MB·Turkish

■ ■ ■ ■ metis defterleri
Komünizm Fikri
BERLİN KONFERANSI, 2010
HAZIRLAYANLAR: ALAIN BADIOU VE SLAVOJ M eK
Alain Badiou İdeası Komünizm Olan Şey
Glyn Daly Komünizmin Avatarları
Saroj Gir> Reel Hareket Olarak Komünizm
Majmurek, Mikurda ve Sow? Solidarnosd Karnavalı
Kamecke ve Teschke Komünizm Fikri
Janne Kurk Hakikat Komünizmi
Artemy Magun Komünizmde Negatiflik
Antonio Negr Ortak Olanın inşası: Yeni Bir Komünizm
Rüda ve Völker Komünist Bir "Morale Provisoire"
Bülent Soma; Kaldığımız Ders: Marx'i Tekrarlamak
G.M.Tamâs Sosyalizm Harabelerinin Üzerine Komünizm
Cécile Winter Komünizmin Dirilişi: Bir Bakış Açısı
Slavoj Zizek Somut Evrensel Olarak Komünizm Fikri
■■■■ metis defterleri
Bu koleksiyonda, günümüzün canalıcı
önemdeki siyasal ve kültürel konularını
ele alan, eleştirel düşüncenin gelişmesine
katkıda bulunabilecek tematik makale
seçkilerine yer veriyoruz. Dizideki
kitaplardan bazılarını, Türkçede ya da
başka dillerde yazılmış makalelerden
biz derledik; bazılan ise başka dillerde
yapılmış, hazır bulduğumuz, ancak
nitelikli ve başarılı derlemeler olduklan için
bu koleksiyona dahil ettiğimiz çeviri kitaplar.
Metis Defterleri 4
Komünizm Fikri
Berlin Konferansı, 2010
Hazırlayanlar:
Alain Badiou, Slavoj 2izek
Fransızca Basımı:
L'Idée du communisme, Volume 2
Conférence de Berlin, 2010
© Nouvelles Éditions Lignes, 2011
Türkçe Yayım Hakları © Metis Yayınları, 2011
Çeviri Eser © Okan Doğan, Savaş Kılıç,
Haluk Barışcan, 2012
İlk Basım: Ekim 2012
Yayıma Hazırlayan: özge Çelik
Metis Yayınları
İpek Sokak 5, 34433 Beyoğlu, İstanbul
Tel: [phone] Faks: 212 2454519
e-posta: [email protected]
www.metiskitap.com
Yayınevi Sertifika No: 10726
Baskı ve Cilt: Yaylacık Matbaacılık Ltd.
Fatih Sanayi Sitesi No. 12/197-203
Topkapı, İstanbul Tel: [phone]
Matbaa Sertifika No: 11931
ISBN-13: 978-975-342-884-2
■■■■ metis defterleri
Komünizm Fikri
BERLİN KONFERANSI, 2010
HAZIRLAYANLAR:
ALAIN BADIOU, SLAVOJ ZIZEK
ÇEVİRENLER:
OKAN DOĞAN, SAVAŞ KILIÇ
HALUK BARIŞCAN
Bu kitapta yer alan metinlerden,
Daly, Giri, Goldex Poldex, Kurki, Magun, Somay ve
Tamâs’ın metinleri İngilizce aslından Okan Doğan tarafından;
Badiou ve Cécile Winter'in metinleri Fransızca aslından,
Negri ve 2izek'in metinleri de Fransızca çevirisinden
Savaş Kılıç tarafından;
Kamecke & Teschke ve Ruda & Völker'in metinleri
Almanca aslından Haluk Barışcan tarafından çevrilmiştir.
■ ■ ■ ■ İçindekiler
Alain Badiou
Sunuş: 'Komünizm* Kelimesinin
Anlam ve Kullanımları Üzerine
İkinci Uluslararası Toplantı 9
Alain Badiou
Ideası Komünizm Olan Şeyin
Gerçeği de Sosyalizm midir? 11
Glyn Daly
Komünizmin Avatarları 22
Saroj Giri
Reel Hareket Olarak Komünizm 47
Kuba Majmurek, Kuba Mikurda ve Janek Sowa
(Goldex Poldex)
Buzluktaki Olay:
Bir Siyasal Tahayyül Patlaması Olarak
Solidamosc Karnavalı (1980-81) 85
Gernot Kamecke ve Henning Teschke
Komünizm Fikri: Önemli Olan Nedir?
1. Topluluk, 2. Eşitlik 106
Janne Kurki
Hakikat Komünizmi: Aristoteles ile Kant 123
Artemy Magun
Komünizmde Negatiflik: Ontoloji ve Siyaset 138
Antonio Negri
Ortak Olanın İnşası: Yeni Bir Komünizm 163
Frank Ruda ve Jan Völker
Komünist Bir Morale Provisoire
Üzerine Tezler 175
Bülent Somay
Kaldığımız Ders: Marx'i Tekrarlamak 193
G. M. Tamás
Sosyalizm Harabelerinin Üzerine Komünizm 215
Cécile Winter
Komünizmin Dirilişi: Bir Bakış Açısı 237
Slavoj 2izek
Somut Evrensel Olarak Komünizm Fikri 247
Katkıda Bulunanlar 275
■ ■ ■ ■ Alain Badiou
"Komünizm" Kelimesinin
Anlam ve Kullanımları Üzerine
İkinci Uluslararası Toplantı
"KOMÜNİZM" kelimesiyle ilgili ilk toplantı 2009'da Londra'da ger­
çekleşmiş, sunulan bildirilerin tamamı yayımlanmıştı.1 Dört Alman
dostumuzun (Gemot Kamecke, Frank Ruda, Henning Teschke ve
Jan Völker) düzenlediği ikinci oturum ise 2010'da Berlin'de, ünlü bir
tiyatronun (Volksbühne) evsahipliğinde gerçekleşti. Basında yürü­
tülen düşmanca ve alaycı bir kampanyaya rağmen, hem katılım ba­
kımından hem de entelektüel anlamda bu oturum da yine çok başarı­
lı geçti. Eski Doğu Berlin'in tam kalbinde olan tiyatronun ön cephe­
sine kocaman harflerle KOMMUNISMUS kelimesi yazılmış bir bez
afiş asıldığı doğrudur. Afiş hani gelip geçenleri şaşırtmadı, belki bi­
raz endişeye de sevk etmedi değil.
Slavoj ¿izek'le ikinci toplantının Doğu'daki eski komünist ülke­
lerde yapılmasının yararlı olacağına karar vermiştik. Nitekim Po­
lonyalI, Rus, Macar dostlarımızın bildirilerini büyük bir ilgiyle din­
ledik. Hindistan veya Türkiye'den gelenler de çalışmalarımızı "ko­
münizm" kelimesi için olmazsa olmaz bir bileşen olan, olmadığın­
da bütün anlamını yitirmesine yol açan şu dünya birliğine, şu haki­
ki enternasyonalizme doğru açtı. Alman evsahiplerimiz çok sağlam
analizler sundular. Negri ile aramızda meydana gelen hararetli po-
1. Alain Badiou ve Slavoj ¿iiek (haz.), Bir İdea Olarak Komünizm, çev. Ah­
met Ergenç, Ebru Kılıç, İstanbul: Ayrıntı, 2011.
10 KOMÜNİZM FİKRİ
lemik, klasik bir Fransız-İtalyan görüş ayrılığıyla renk kattı tartış­
malara. Bütün bunlar, fiiliyatta, çabamızın gerçekliğini oluşturu­
yor: "Komünizm" kelimesi özgürleşme sorunuyla ilgili felsefi tar­
tışmalarda bulur asıl yerini ve aura'sim.
Görüleceği üzere, bütün bildiriler iki tehdit arasına gerilmişti. İl­
ki şudur: 20. yüzyılda "komünist" olduğunu iddia eden devletlerin
şekillendirdiği figürün içerdiği Terör dozu dolayısıyla, "komünizm”
kelimesinin bütünüyle idealleştirilerek, her türlü gerçeklik ilkesin­
den uzaklaştırılarak, özellikle de her türlü iktidar yaklaşımından ko­
partılarak rehabilite edilmesi. İkinciyse: Günümüzdeki siyasal ve
ekonomik gerçeklikler veya bu gerçekliklerin dayattığı güç ilişkile­
ri dolayısıyla, "komünizm" kelimesinin eylemci bir fırsatçılığın asil
etiketi haline getirilmesi.
Kavramsal ve felsefi yaklaşıma ayrıcalık tanıyorsak, düşünce­
nin hem pratik (siyasal) hem de ideolojik (felsefi) yoğunluğu olan
geçidi bulabileceği şu -muhtemelen çok dar- aralığın nerede oldu­
ğunu anlamak içindir. Sözünü ettiğimiz geçidin "yeni komünizm"
admı hak ettiğini sanırım herkes kabul edecektir.
Üçüncü oturum Ekim 2011'de, New York'ta olacak.*
* New York konferansının bildirileri Verso tarafından The Idea of Commu­
nism 2: The New York Conference (haz. Slavoj Ziiek) başlığıyla 2013’te yayım­
lanacak. -ç.n.
■ ■ ■ ■ Aiain Badiou
İdeası Komünizm Olan Şeyin
Gerçeği de Sosyalizm midir ?
LONDRA'DAKİ bir önceki konferansta, komünizm ideasının/fikri-
nin, Volksbühne'deki evsahiplerimizin bizi ağırlayan bu bina üstüne
yaptırdığı büyük, gururlu bez afişe, çok uzaktan bile görülen (kaldı
ki bir İdeanın, özellikle de bu ideanın, bizi bir araya getiren şeyin
damgasını vurduğu Berlin gibi bir şehirde, uzaktan görülmesi iyi bir
şeydir) bu bez afişe yazdırdığı Kommurıismus fikrinin bir tanımını
vermiştim. Bu tanıma dönmek istiyorum, çünkü sık sık yanlış anla­
şıldığı oldu. Komünizmin sadece bir fikirden, bir tür ütopik ideal­
den ibaret olduğunu söylemek istediğimi sananlar var. Beni Mark­
sist materyalizmi bırakmakla, Kant'a dönmekle suçlayanlar oldu.
Kant'a göre, biliyorsunuz, aklın fikirleri vardır. Bu fikirlerin dene­
yimde hiçbir şekilde kurucu güçleri yoktur, bu nedenle de nedensel­
lik veya zorunluluk gibi deneyim kategorileri değildirler. Bu kate­
gorilerin kaynağı "idrak"tir, yani bilme olanağını hazırlayan öznel
yeti; fikirlerin kaynağı ise farklıdır: Kant'm "akıl" adım verdiği ye­
ti. Akim da deneyim üstünde doğrudan bir etkisi yoktur; bilme ola­
nağını şart koşmaz akıl. Ona ait fikirlerin işlevi salt düzenleyicidir.
Deneyimin sunduğu gerçek bir bilginin mecrası olmasalar da bu fi­
kirler, deneyime sorulmasında yarar olan soruların ifade edilebil­
mesi için birtakım kurallar ve perspektifler koyarlar. Komünizm
Kant'm anladığı anlamda bir fikir ise, fiili siyasal pratik içinde hiç­
bir gücü yok demektir, elinden gelecek tek şey gerçek siyasetin ha­
kiki yasalarını araştırmamız, rasyonel tercihlerimize bir çekidüzen