Table Of ContentLitNet
Akademies
Desember 2012: jaargang 9, nommer 3
’n Akademiese joernaal vir
die Geesteswetenskappe,
Godsdienswetenskappe,
Natuurwetenskappe en
Regte
www.litnet.co.za
ISSN 1995-5928
Redaksie: LitNet Akademies
Hoofredakteur
Etienne van Heerden (PhD, LLB), Universiteit van Kaapstad
Hoofbestuurder en -redakteur: LitNet Akademies
Uitvoerende redakteur: LitNet
Geesteswetenskappe-redakteur
Francis Galloway (DLitt)
Godsdienswetenskappe-redakteur
Pieter G.R. de Villiers (ThDrs, Teologiese Universiteit, Kampen en DTh, Universiteit
Stellenbosch)
Regte-redakteur
Johann Neethling (LLM LLD), Universiteit van die Vrystaat
Natuurwetenskappe-redakteur
Dirk Laurie (MSc in Wiskunde, PhD), Universiteit Stellenbosch
Natuurwetenskappe-ereredakteur
Hendrik Geyer (MSc in Teoretiese Fisika, PhD in Teoretiese Kernfisika, FRSSAf),
Universiteit Stellenbosch
Natuurwetenskappe-ereredakteur
Jannie Hofmeyr (BSc Hons in Biochemie, MSc in Biochemie, PhD, FRSSAf), Universiteit
Stellenbosch
Personeel
Produksiebestuurder
Elzette Steenkamp (PhD), Rhodes Universiteit
Redaksionele bestuurder
Naomi Bruwer (MA in Afrikaans-Nederlands), Senior inhoudsbestuurder by
LitNet
Taaladviseur
Nicky Grieshaber (MA)
Adviesraadslede van LitNet Akademies
Ruth Baitsewe, Universiteit Stellenbosch – Suid-Afrika
Andries Bezuidenhout, Universiteit van die Pretoria – Suid-Afrika
Frikkie Botha, Bestuurder: QCanes, BSES Limited – Australië
Gerrit Brand, Universiteit van Stellenbosch – Suid-Afrika
Guillaume Brümmer, Universiteit van Kaapstad – Suid-Afrika
Naomi Bruwer, Inhoudsbestuurder by www.litnet.co.za – Suid-Afrika
Joel Claassen, Universiteit van Kaapstad – Suid-Afrika
Eugene Cloete, Universiteit Stellenbosch – Suid-Afrika
Neil Cochrane, Universiteit van Suid-Afrika – Suid-Afrika
Ronald Cools, Katholieke Universiteit Leuven – België
Scarlett Cornelissen, Universiteit Stellenbosch – Suid-Afrika
Darryl David, Universiteit van KwaZulu-Natal – Suid-Afrika
Leon Dicks, Universiteit Stellenbosch – Suid-Afrika
Ian Dubery, Universiteit van Johannesburg – Suid-Afrika
Heilna du Plooy, Noordwes-Universiteit – Suid-Afrika
Jat du Toit, Noordwes-Universiteit – Suid-Afrika
Kobus Eloff, Universiteit van Pretoria – Suid-Afrika
Hans Ester, Radboud Universiteit Nijmegen – Nederland
Eep Francken, Universiteit Leiden – Nederland
Francis Galloway, LitNet Akademies: Geesteswetenskappe-redakteur – Suid-Afrika
Ena Jansen, Vrije Universiteit van Amsterdam – Nederland
Thys Human, Universiteit van Johannesburg – Suid-Afrika
Jerzy Koch, Adam Mickiewicz Universiteit, Poznań – Pole
Chris Koen, Universiteit van die Wes-Kaap – Suid-Afrika
Derek Litthauer, Universiteit van die Vrystaat – Suid-Afrika
Catharina Loader, Universiteit van Wenen – Oostenryk
Amanda Lochner, Universiteit Stellenbosch – Suid-Afrika
Braam Louw, Universiteit van Pretoria – Suid-Afrika
Johann Lutjeharms, Universiteit van Kaapstad – Suid-Afrika
Johan Malherbe, Universiteit van Pretoria – Suid-Afrika
Jean Meiring, Universiteit van Cambridge – Engeland
Johan Meyer, Universiteit van die Vrystaat – Suid-Afrika
Albert Neitz, Universiteit van Pretoria – Suid-Afrika
Desmond Painter, Universiteit Stellenbosch – Suid-Afrika
Marius Potgieter, Noordwes-Universiteit – Suid-Afrika
Sakkie Pretorius, The Australian Wine Research Institute – Australië
Heinrich Raubenheimer, Universiteit van Johannesburg – Suid-Afrika
Helgard Raubenheimer, Universiteit Stellenbosch – Suid-Afrika
Koot Reinecke, Universiteit Stellenbosch – Suid-Afrika
Egmont Rohwer, Universiteit van Pretoria – Suid-Afrika
Vasti Roodt, Universiteit Stellenbosch – Suid-Afrika
Alfred Schaffer, Universiteit Stellenbosch – Suid-Afrika
Arnold Schoonwinkel, Universiteit Stellenbosch – Suid-Afrika
Hendrik Swart, Universiteit van die Vrystaat – Suid-Afrika
Christo van der Rheede, Afrikaanse Handelsinstituut – Suid-Afrika
Etienne van Heerden, Universiteit van Kaapstad – Suid-Afrika
Ian van Rooyen, Universiteit van Kaapstad – Suid-Afrika
Hannes van Staden, Universiteit van KwaZulu-Natal – Suid-Afrika
Helize van Vuuren, Nelson Mandela Metropolitaanse Universiteit – Suid-Afrika
Steward van Wyk, Universiteit van die Wes-Kaap – Suid-Afrika
Emile van Zyl, Universiteit Stellenbosch – Suid-Afrika
Rudi Venter, Oxford University Press – Suid-Afrika
Louise Viljoen, Universiteit Stellenbosch – Suid-Afrika
Andries Visagie, Universiteit van Pretoria – Suid-Afrika
Gideon Wolfaardt, Ryerson University – Kanada
André Weideman, Universiteit Stellenbosch – Suid-Afrika
Hein Willemse, Universiteit van Pretoria – Suid-Afrika
Christa van Wyk, Universiteit van Suid-Afrika
Eric Dirix, Universiteit van Leuven, België
Ewoud Hondius, Universiteit van Utrecht, Holland
Francois Venter, Noordwes-Universiteit, Potchefstroom
Frans Malan, Appèlregter
Jan Smits, Universiteit van Maastricht, Nederland.
Jannie Otto, Universiteit van Johannesburg
Johan Henning, Universiteit van die Vrystaat
Johan Potgieter, Universiteit van Suid-Afrika
Uitgewer: LitNet
LitNet Akademies is ʼn geakkrediteerde akademiese aanlynjoernaal.
Besoek: http://www.litnet.co.za/Category/akademies/litnet-akademies
E-pos: [email protected]
Telefoonnommer: 021 886 5169
ISSN 1995-5928
Ondersteun deur:
Inhoudsopgawe
Afdeling: Natuurwetenskappe
Die risikoprofiel van Pb en Cr in stedelike padstof - Sanja Potgieter-
1
Vermaak (Manchester Metropolitan Universiteit), René van Grieken
(Universiteit Antwerpen) en Herman Potgieter (Universiteit van die
Witwatersrand)
Asikliese karbeenkomplekse maak eerste opslae in goudstormloop -
22
Helgard Raubenheimer, Universiteit Stellenbosch
Afdeling: Regte
’n Oorsig van die aard, ontwikkeling en invloed van statutêre
58
moratoria in Suid-Afrika gedurende die eerste helfte van die 20ste eeu
– J.J. Henning, Universiteit van die Vrystaat
Die betekenis van ’n ontneming weens ’n rasdiskriminerende wet of
107
praktyk vir doeleindes van die Wet op Herstel van Grondregte 22 van
1994 – ’n oorsig van ontwikkelings in regspraa – Juanita Pienaar,
Universiteit Stellenbosch
Jurisdiksiegrondslae vir die vervolging van internasionale misdade
141
met verwysing na Suid-Afrika se verpligtinge as lidstaat van die
internasionale strafhof – Neels Swanepoel, Universiteit van die Vrystaat
Aantekeninge: Huwelik binne gemeenskap van goed: Die effek van ’n
167
egskeidingsbevel op ’n bateverdelingsooreenkoms – Neil van
Schalkwyk, Universiteit van Pretoria
Die finansiële krisis in provinsies en munisipaliteite: Verg dit
181
grondwetlike of politieke oplossings? – D.J Brand, onafhanklike
regsadviseur en konsultant
Faktore en beleidsoorwegings by die bepaling van ’n kontraksparty se 204
regsplig teenoor ’n derde party: ’n kritiese bespreking van Viv’s
Tippers (Pty) Ltd v Pha Phama Staff Services (Pty) Ltd t/a Pha Phama
Security 2010 4 SA 455 (HHA) – Bernard Wessels, Universiteit
Stellenbosch
Die resepsie van Romeinse reg in die Suid-Afrikaanse regstelsel: stare
237
decisis en curia ius novit – Philip Thomas, Universiteit van Pretoria
Artikel 129(1)(a) van die Nasionale Kredietwet 34 van 2005:
254
verwarrende verwarring oor voldoening – Corlia van Heerden en
Hermie Coetzee, Universiteit van Pretoria
Eiendomsverlies deur verkrygende verjaring: Onteiening sonder
298
vergoeding – of nie? – A.J. van der Walt en E.J. Marais, Universiteit
Stellenbosch
Afdeling: Geesteswetenskappe
Akoestiese analise van die vokale van ’n groep bejaarde Afrikaanse
322
vroue – Daan Wissing, Noordwes-Universiteit
Dissipline in die klaskamer – Deel 1: Die bepalings van die Grondwet
361
en Skolewet ten opsigte van dissiplinêre maatreëls in die klaskamer –
Katie Müller
Dissipline in die klaskamer – Deel 2: Dissiplinêre maatreëls en
396
opvoeders se bevoegdhede en verantwoordelikhede ten opsigte
daarvan – Katie Müller
Die skrywer en nuwe publikasiekontekste: Interaktiwiteit en
442
wisselwerking in aanlyngemeenskappe – Fanie Viljoen se Pynstiller as
gevallestudie – Franci Greyling, Noordwes-Universiteit
(Potchefstroomkampus)
"Tussen stasies": ’n Aanwending van die stylfiguur van die trein in 487
die Afrikaanse musiekvideo – Martina Viljoen, Universiteit van die
Vrystaat
Die woordrivier: ’n Model ter bevordering van gemeenskapseie
514
woordkuns – Anneretha Combrink, Noordwes-universiteit
Konstruering van die akademiese habitus: ’n analitiese outo-
548
etnografie van 25 jaar in die akademiese wêreld – Eleanor Lemmer,
Unisa
Dae in die lewens van vrywillige werkers: Belewenisse van studente-
580
vrywilligers – Elsje Cronjé, Unisa
Die Afrikaanse literêre sisteem: ’n Eksperimentele benadering met
614
behulp van Sosiale-netwerk-analise (SNA) – Burgert Senekal,
Universiteit van die Vrystaat
’n Perkroniese herbeskouing van Rembrandt van Rijn: Selfaanbieding
639
binne ’n gebroke-kosmos-raamwerk – Jeanne Joubert, Universiteit van
die Vrystaat
Die voorkoms, frekwensie en aard van seksuele misbruik deur jong
676
vroulike seksoortreders in ’n inwoonsorgsentrum – Mariëtte Joubert
(NICRO en privaatpraktyk in forensiese maatskaplike werk), Marisa
Pietersen (kinderterapeut by FAMSA en bedryfsmaatskaplikewerker by
Aspen Pharmacare) en Carel van Wyk (Universiteit van die Vrystaat)
Die Chinese virtuoos-pianis Lang Lang en sy model Vladimir
699
Horowitz, die “Laaste Romantikus” – Cara Kleynhans, Universiteit van
Pretoria
David Beresford Pratt: die mens agter die sluipmoordpoging –
743
Loammi Wolf, Democracy for Peace, Duitsland
Gemeenskap vandag. Ontologie, abstraksie en plek – Danie Goosen,
805
Unisa
Die omskakeling van werklikewêreld-take na pedagogiese take ten
834
einde ’n taakgebaseerde sillabus te ontwerp – Elbie Adendorff,
Universiteit Stellenbosch
“Net domastrant vir spite”: Grepe uit die lewensgeskiedenis van S.V.
870
Petersen – Steward van Wyk, Universiteit van Wes-Kaapland
Plek en ingeplaaste skryf. ’n Teoretiese ondersoek na ingeplaaste skryf
887
as ekopoëtiese skryfpraktyk – Susan Smith, Universiteit van Fort Hare
Afdeling: Godsdienswetenskappe
Om die Skrif tot stilte te bring: Gewaarwordinge oor Afrikaanse
929
Bybelse spiritualiteit – Christo Lombaard, Unisa
Afdeling:
Natuurwetenskappe
LitNet Akademies Jaargang 9(3), Desember 2012
Die risikoprofiel van Pb en Cr in stedelike padstof
Sanja Potgieter-Vermaak, René van Grieken en Herman Potgieter
S. Potgieter-Vermaak: Afdeling Chemie en Omgewingswetenskappe, Manchester Metropolitan
Universiteit; R. Van Grieken: Departement Chemie, Universiteit Antwerpen, België en H.
Potgieter: Skool vir Chemiese en Metallurgiese Ingenieurswese, Universiteit van die
Witwatersrand
Opsomming
Verstedeliking en die gepaardgaande groeiende ekologiese voetspoor wat dit agterlaat, is ’n
wesenlike probleem wêreldwyd. Dit is dan ook alombekend dat lugbesoedeling as gevolg van
verstedeliking en industriële groei nie net eksponensieel toegeneem het oor die afgelope twee
dekades nie, maar ook beduidend verskillend is van dit wat mens in die platteland sou
aantref. Een van die bydraende faktore tot lugbesoedeling is die herverspreiding van padstof
in die lug as gevolg van padverkeer en ander faktore. Dit is spesifiek die mikrongrootte-
fraksie wat kommerwekkende afmetings aanneem. Aangesien padstof ryk is aan organiese en
anorganiese verbindings wat veral in die fyner fraksies gekonsentreer is, is dit ’n bron van
verskeie karsinogeniese en toksiese verbindings met wisselende biobeskikbaarhede en hou
dus vir mens en dier gesondheidsgevare in. Verskeie wetenskaplike artikels handel oor die
konsentrasies van spoorelemente, toksiese metale en metalloïede in padstof (Hooker en
Nathanail 2006), maar daar is weinig oor die molekulêre en strukturele karakter van die
verbindings te vinde. In vitro- en diertoksikologiese studies toon juis aan dat die chemiese
samestelling van ingeademde deeltjies ’n uiters belangrike rol speel in die toksikologiese,
genotoksiese en karsinogeniese meganismes in die liggaam, en dat die komponent-spesifieke
toksiese effekte nog nie behoorlik verstaan word nie. Oorgangsmetale wat aan die
stofdeeltjies in die lug bind, kan in die liggaam (en veral die longe) lei tot die vervaardiging
van reaktiewe suurstofspesies, wat ’n wesenlike kommer is onder die meer kwesbare
bevolkingsgroepe, soos kinders, oumense en terminaalsiek pasiënte. Dit is dus duidelik dat
die chemiese karakterisering van die fyn fraksie van padsedimente van belang is wat
volksgesondheid betref. Tydens ’n vroeëre studie is padsediment in ’n stedelike omgewing in
die Verenigde Koninkryk versamel en gedeeltelik gekarakteriseer (Barrett e.a., 2010).
Dieselfde monsters, wat ook in verskeie deeltjiegroottes gefraksioneer is, is verder met
behulp van X-straal-fluoressensie-spektrometrie (XSFS) en induktief-gekoppelde-plasma-
massaspektrometrie (IGP-MS) geanaliseer om die elementele samestelling kwantitatief te
bepaal. Deur gebruik te maak van rekenaarbeheerde elektrontastende X-straal-mikroanalise
(RB-EXMA) is individuele deeltjies geanaliseer (200 deeltjies per deeltjiegrootte) sodat hulle
molekulêre struktuur afgelei kon word van die elementele verwantskappe. Hierdie bevindings
is vergelyk met mikro-Raman-spektroskopie- (mRS-) resultate. Die fyn fraksie (<38 μm) het
die hoogste Pb- (238 dpm) en Cr- (171 dpm) konsentrasies getoon. Die RB-EXMA-data het
aangetoon dat >50% van die Cr-ryke deeltjies verwantskappe met Pb toon. Die mRS-data
toon dan ook inderdaad dat die Cr hoofsaaklik teenwoordig is in die Cr(VI)-oksidasie-
toestand en meestal as loodchromaat voorkom. Beide Pb- en Cr-konsentrasies neem toe soos
die deeltjiegrootte afneem (279 (<38 mm) – 13 dpm (<1mm); 171 (<38 mm) – 91 dpm
1
Description:The XRF results displayed in Table 1 indicate the major and minor elemental composition of the three size 101:151-63. Ontvang: 25 Junie 2012.
