Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sцzləri lьğəti 1/2 cild

416 Pages·2007·1.33 MB·Turkish

ÊËÀÑÑÈÊ ÀÇßÐÁÀÉÚÀÍ
ßÄßÁÈÉÉÀÒÛÍÄÀ ÈØËßÍßÍ
ßÐßÁ Âß ÔÀÐÑ ÑÞÇËßÐÈ
ËÖÜßÒÈ
ÈÊÈ ÚÈËÄÄß
I ÚÈËÄ
«ØßÐÃ-ÃßÐÁ»
ÁÀÊÛ-2005
1
Áó êèòàá «ßðÿá âÿ ôàðñ ñþçëÿðè ëöüÿòè» (Áàêû, «Éàçû÷û» íÿøðèééàòû, 1985)
íÿøðè ÿñàñûíäà òÿêðàð íÿøðÿ ùàçûðëàíìûøäûð
Òÿðòèá åäÿíëÿð: Áÿùðóç Àáäóëëàéåâ,
Ìèðçÿ ßñýÿðëè,
Ùÿñÿí Çÿðèíÿçàäÿ
Åëìè ðåäàêòîðó: Ìÿììÿä Àäèëîâ
494.361203 — äñ 21
ÀÇÅ
Êëàññèê Àçÿðáàéúàí ÿäÿáèééàòûíäà èøëÿíÿí ÿðÿá âÿ ôàðñ ñþçëÿðè
ëöüÿòè. Èêè úèëääÿ. I úèëä. Áàêû, «Øÿðã-Ãÿðá», 2005, 416 ñÿù.
Ëöüÿò êëàññèê Àçÿðáàéúàí ÿäÿáèééàòû íöìóíÿëÿðèíèí îðèæèíàë éàçûäà
îõóíóøóíó, íÿøð åäèëìèø êëàññèê ìÿòíëÿðäÿ òåç-òåç ðàñò ýÿëèíÿí ÿðÿá âÿ ôàðñ
ìÿíøÿëè àëûíìà ñþç âÿ èôàäÿëÿðèí áàøà äöøöëìÿñèíè àñàíëàøäûðìàã âÿ öìó-
ìèééÿòëÿ, Àçÿðáàéúàí äèëèíäÿ èøëÿíÿí ÿðÿá âÿ ôàðñ àëûíìàëàðûíûí öìóìè
ìÿíçÿðÿñèíè ñèñòåìëè øÿêèëäÿ ÿêñ åòäèðìÿê ìÿãñÿäè äàøûéûð.
ISBN 9952-418-93-8
© «ØßÐÃ-ÃßÐÁ», 2005
2
Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè
ÈËÙÀÌ ßËÈÉÅÂÈÍ
“Àçÿðáàéúàí äèëèíäÿ ëàòûí ãðàôèêàñû
èëÿ êöòëÿâè íÿøðëÿðèí ùÿéàòà
êå÷èðèëìÿñè ùàããûíäà”
12 éàíâàð 2004-úö èë òàðèõëè ñÿðÿíúàìû
èëÿ íÿøð îëóíóð âÿ þëêÿ êèòàáõàíàëàðûíà
ùÿäèééÿ åäèëèð
3
ÞÍ ÑÞÇ
Îõóúóëàðà òÿãäèì îëóíàí áó ëöüÿòèí èëê âàðèàíòû ùÿëÿ èêèíúè äöíéà
ìöùàðèáÿñèíäÿí ÿââÿë êå÷ìèø Ëöüÿòëÿð Èíñòèòóòóíóí åëìè ÿìÿêäàøû
Ìèðçÿ ßñýÿðëè òÿðÿôèíäÿí ùàçûðëàíìûø, ñîíðàêû äþâðäÿ îíóí öçÿðèíäÿ
Àêàäåìèéàíûí Äèë÷èëèê Èíñòèòóòóíóí ÿìÿêäàøëàðûíäàí Áÿùðóç Àáäóë-
ëàéåâ âÿ Ùÿñÿí Çÿðèíÿçàäÿ äÿ èøëÿìèø âÿ ëöüÿòè òÿêìèëëÿøäèðìèøëÿð.
1966-úû èëäÿ Àêàäåìèéàíûí íÿøðèééàòûíäà ÷àïäàí ÷ûõìûø ùÿìèí âà-
ðèàíòà î çàìàí ãÿáóë åäèëìèø òÿëèìàòà ÿñàñÿí Ìèðçÿ Ôÿòÿëè Àõóíäîâ-
äàí ñîíðàêû äþâðäÿ éàøàéûá-éàðàòìûø ÿäèáëÿðèí ÿñÿðëÿðèíäÿí ñå÷èëìèø
ÿðÿá âÿ ôàðñ ìÿíøÿëè àëûíìà ñþçëÿð äàõèë åäèëìèøäè. Ñîíðàëàð òàðèõèí
äàùà åðêÿí ÷àüëàðûíäà éàçûëìûø ìÿòíëÿðäÿ èøëÿäèëÿí àëûíìàëàðûí äà ëö-
üÿòÿ ñàëûíìàñûíà åùòèéàú éàðàíìûø, Ù.Çÿðèíÿçàäÿ âÿ Á.Àáäóëëàéåâ
îíóí öçÿðèíäÿ éåíèäÿí òÿêìèëëÿøäèðìÿ èøè àïàðìûøëàð. Ëöüÿò èêèíúè
äÿôÿ 1985-úè èëäÿ «Éàçû÷û» íÿøðèééàòûíäà ÷àïäàí ÷ûõìûøäûð.
Áóíóíëà éàíàøû, óçóí èëëÿð Àçÿðáàéúàí àëèì âÿ òÿäãèãàò÷ûëàðûíà
ìöâÿôôÿãèééÿòëÿ õèäìÿò åòìèø áó ëöüÿòèí äàùà äà çÿíýèíëÿøäèðèëìÿñè
àêòóàë îëàðàã ãàëìûø, îíóí öçÿðèíäÿ èøëÿð äàâàì åòäèðèëìèøäèð. Ëöüÿòèí
èêè íÿøðèíäÿí ñîíðà èøûã öçö ýþðìöø êëàññèê Àçÿðáàéúàí ÿäÿáèééàòû
íöìóíÿëÿðèíèí ìàòåðèàëëàðû áó èøèí ñÿìÿðÿëè øÿêèëäÿ ùÿéàòà êå÷èðèëìÿ-
ñèíÿ âÿ ùàçûðêû íÿøðÿ äàõèë åäèëÿí ëöüÿò âàùèäëÿðèíèí ñàéûíûí 20 ìèíÿ
÷àòäûðûëìàñûíà èìêàí âåðìèøäèð. Àçÿðáàéúàí Ìèëëè Åëìëÿð Àêàäåìè-
éàñû Íÿñèìè àäûíà Äèë÷èëèê Èíñòèòóòóíóí àïàðûúû åëìè èø÷èñè Áÿùðóç Àá-
äóëëàéåâ ëöüÿò öçÿðèíäÿ éåíèäÿí èøëÿìèø, èíñòèòóòóí áàø ëàáîðàíòû ßìè-
íÿ Ùÿáèáçàäÿ áó èøäÿ îíà éàõûíäàí êþìÿê åòìèøäèð.
Ëöüÿò êëàññèê Àçÿðáàéúàí ÿäÿáèééàòû íöìóíÿëÿðèíèí îðèæèíàë éà-
çûäà îõóíóøóíó, íÿøð åäèëìèø êëàññèê ìÿòíëÿðäÿ òåç-òåç ðàñò ýÿëÿí
ÿðÿá âÿ ôàðñ ìÿíøÿëè àëûíìà ñþç âÿ èôàäÿëÿðèí ìÿíàñûíûí áàøà äöøöë-
ìÿñèíè àñàíëàøäûðìàã âÿ öìóìèééÿòëÿ, Àçÿðáàéúàí äèëèíäÿ èøëÿíÿí
ÿðÿá âÿ ôàðñ àëûíìàëàðûíûí öìóìè ìÿíçÿðÿñèíè ñèñòåìëè øÿêèëäÿ ÿêñ
åòäèðìÿê, áåëÿ ôàêòëàðû äèë÷èëèê åëìèíÿ äàùà ÿùàòÿëè òÿãäèì åòìÿê
ìÿãñÿäè èëÿ ùàçûðëàíìûøäûð.
4
ËÖÜßÒÈÍ ÃÓÐÓËÓØÓ ÙÀÃÃÛÍÄÀ
1. Áàø ñþçëÿð éåíè ëàòûí ãðàôèêàëû Àçÿðáàéúàí ÿëèôáàñû èëÿ äöçöë-
ìöøäöð.
2. Áàø ñþçäÿí ñîíðà îíóí ÿðÿá âÿ éà ôàðñ äèëèíÿ ìÿíñóá îëäóüó
ýþñòÿðèëèð, äàùà ñîíðà îðèæèíàë äèëäÿ éàçûëûøû âåðèëèð, ìÿñÿëÿí:
ßÑÁô. (cid:2)(cid:3)(cid:4) ...
(cid:5)(cid:6)(cid:7)(cid:8) ...
ÂßÙÈÄÿ.
3. Èêè êîìðîíåíòäÿí äöçÿëÿí ìöðÿêêÿá ÿðÿá âÿ éà ôàðñ ñþçëÿðèíèí
îðèæèíàëäà éàçûëûøû àøàüûäàêû ãàéäàäà âåðèëèð:
à) ùÿð èêè êîìïîíåíò åéíè äèëÿ ìÿíñóá îëäóãäà îðèæèíàë éàçûäà
ÿëàâÿ ãåéä âåðèëìèð, ìÿñÿëÿí:
ÂÀÚÛÁÖËÃßÒËÿ. (cid:9)(cid:10)(cid:11)(cid:12)(cid:4) (cid:2)(cid:13)(cid:4)(cid:8) ...
(cid:14)(cid:3)(cid:5)(cid:15)(cid:6)(cid:16) ...
ÇÈÐÄßÑÒô.
á) êîìïîíåíòëÿðäÿí áèðè ôàðñ, äèýÿðè èñÿ ÿðÿá äèëèíÿ ìÿíñóá îë-
äóãäà îíëàðûí àðàñûíäà âÿ áàüëàéû÷ûñû ãîéóëóð, áåëÿëèêëÿ, ìÿíøÿéè
ôÿðãëÿíäèðèëèð, ìÿñÿëÿí:
(cid:17)(cid:12)(cid:18)(cid:19) (cid:18)(cid:20)(cid:21)...
ÀËÈÌÍÖÌÀÿ. âÿ ô.
(cid:5)(cid:22) (cid:18)(cid:11)(cid:12) ...
ÁßÄËÈÃÀô. âÿ ÿ.
4. ßñëÿí áàøãà äèëëÿðÿ ìÿíñóá îëóá, ÿðÿá âÿ ôàðñ äèëëÿðè âàñèòÿñè èëÿ
Àçÿðáàéúàí äèëèíÿ êå÷ìèø ñþçëÿðèí èëêèí ìÿíøÿéè ýþñòÿðèëèð, ìÿñÿëÿí:
ÀÌÈÍÿ.(cid:23)(cid:6)(cid:20)(cid:24) ÿñëè èáð.
ÊßÍÇÿ.(cid:16)(cid:21)(cid:25) ÿñëèô.
5. Åéíèìÿíàëû ëöüÿò âàùèäëÿðèíèí òÿãäèìàòûíäà òÿêðàð îëóíàí ùÿð
áèð ñîíðàêû ìÿíàéà áàõäûðûëûð, éàëíûç ñîíóíúó ñþçöí ìÿíàñû öìó-
ìèëÿøäèðèúè øÿêèëäÿ èçàù åäèëèð, ìÿñÿëÿí:
ÇÖËÌßÒÏßÐßÑÒÿ. (cid:2)(cid:3)(cid:4)(cid:5) âÿ ô. (cid:2)(cid:6)(cid:7)(cid:8) á à õ çöëìÿòïÿðâÿð.
ÇÖËÌßÒÏßÐÂßÐÿ. (cid:2)(cid:3)(cid:4)(cid:5) âÿ ô. رو(cid:8)(cid:9) á à õ çöëìÿòïÿñÿíä.
(cid:2)(cid:3)(cid:4)(cid:5) (cid:9)(cid:10)(cid:11)(cid:8)
ÇÖËÌßÒÏßÑßÍÄ ÿ. âÿ ô. ì. úÿùàëÿò òÿðÿôäàðû,
úÿùàëÿòïÿðâÿð.
6. ßðÿá âÿ ôàðñ äèëëÿðè áàõûìûíäàí ñþçöí äöçýöí îëìàéàí ôîðìà-
ñûíûí èçàùûíäà ùÿìèí ñþçöí äöçýöí ôîðìàñûíà áàõäûðûëûð, ìÿñÿëÿí:
ÌÖÕßÍÍßÒ2ÿ.(cid:14)(cid:21)(cid:26)(cid:20) á à õ ìöõÿííÿñ (3-úö ìÿíàäà).
5
(cid:2)(cid:3)(cid:4)(cid:5)(cid:6)
ÍßØÈÌßÍô. á à õ íèøèìÿí.
7. ßââÿëêè íÿøðëÿðäÿí ôÿðãëè îëàðàã áó íÿøðÿ êþê ñþçëÿðäÿí áàøãà
àøàüûäàêûëàð äà äàõèë åäèëìèøäèð:
à) ÷îõèøëÿíÿí èôàäÿëÿð, ìÿñÿëÿí:
(cid:18)(cid:21)(cid:20)(cid:3)(cid:27) (cid:23)(cid:7)(cid:21) ...
ÍßÙÍÖ ÃßÑßÌÍÀ ÿ.
(cid:9)(cid:12)ز ب(cid:7)(cid:15) ...
ÇßÐßÁß ÇÅÉÄÖÍÿ.
á) ÷îõèøëÿíÿí ãðàììàòèê ôîðìàëàð, ìÿñÿëÿí:
ÃßÑßÌÍÀÿ. (cid:18)(cid:21)(cid:20)(cid:3)(cid:27) ...
(cid:5)(cid:6)(cid:3)(cid:15) ...
ÐßÑÈÄô.
(cid:18)(cid:28)(cid:29) ...
ØßÙÀô.
8. Ëöüÿòäÿ àëûíìà ñþçëÿðèí ÿðÿá âÿ ôàðñ äèëëÿðèíäÿêè áöòöí ìÿíà-
ëàðû äåéèë, éàëíûç Àçÿðáàéúàí äèëèíäÿ èøëÿäèëÿí ìÿíàëàðû âåðèëèð. Ìÿ-
(cid:5)(cid:21)(cid:8)(cid:18)(cid:29)(cid:6)(cid:30)
ñÿëÿí, ÏÈØÀÂßÍÄ ô. ñþçöíöí «êàðâàíûí ãàáàüûíäà ýåäÿí
àäàì» ìÿíàñû âåðèëäèéè ùàëäà, îíóí ôàðñ äèëèíäÿêè «þí øÿêèë÷è (ïðå-
ôèêñ)» òåðìèíîëîæè ìÿíàñû ëöüÿòÿ äàõèë åäèëìÿìèøäèð.
ÀÇßÐÁÀÉÚÀÍ ßËÈÔÁÀÑÛ
À Á Ú × Ä Å ß Ô
Ý Ü Ù Õ Û È Æ Ê
Ã Ë Ì Í Î Þ Ï Ð
Ñ Ø Ò Ó Ö Â É Ç
ÑßÒÐÈ ÈÕÒÈÑÀÐËÀÐ ÑÈÉÀÙÛÑÛ
à. — àçÿðáàéúàíúà ì. — ìÿúàçè ìÿíàäà
ú. — úÿì øÿêëè ñàíñê. — ñàíñêðèòäÿ
ÿ. — ÿðÿáúÿ ñöðé. — ñöðéàíèúÿ
ô. — ôàðñúà ò. — òÿê øÿêëèíäÿ ìÿíàñû
èáð. — èáðàíèúÿ òöðê. — òöðêúÿ
ë. — ëàòûíúà é. — éóíàíúà
6
À
(cid:24)
Àÿ. ôàðñ âÿ ÿñêè Àçÿðáàéúàí ÿëèôáàëàðûíûí 1-úè ùÿðôè.
(cid:2)(cid:24)
ÀÁ ô. 1) ñó; 2) ÿðèìèø, ÿçýèí; 3) ýþç éàøû; 4) øÿðàá; 5) ì. ëÿòèô,
(cid:31)(cid:15)(cid:18)(cid:30)(cid:29)(cid:10)(cid:24) (cid:2)(cid:24)
éöíýöë (ñó ùàããûíäà). Àáè-àòÿøïàðÿ – «îä ïàð÷àñû êèìè
!(cid:21)(cid:15)(cid:29)(cid:10)(cid:24) (cid:2)(cid:24)
ñó» á à õ àáè-àòÿøðÿíý; àáè-àòÿøðÿíý – «îä ðÿíýëè ñó»
(cid:18)(cid:11)(cid:22) (cid:2)(cid:24) (cid:8)(cid:13) (cid:2)(cid:24)
á à õ àáè-ÿíýóð; àáè-áÿãà á à õ àáè-ùåéâàíè; àáè-úî
(cid:17)(cid:29)" (cid:2)(cid:24)
á à õ àáúî; àáè-÷åøì 1) ýþç éàøû; 2) ì. øÿðÿô, ëÿéàãÿò; àáè-
(cid:31)(cid:5)(cid:6)(cid:5) (cid:2)(cid:24) (cid:15)(cid:18)(cid:21)(cid:4) (cid:2)(cid:24)
äèäÿ ýþç éàøû; àáè-ÿíàð íàð ñóéó, íàðøÿðàá; àáè-
(cid:15)(cid:8)#(cid:21)(cid:4) (cid:2)(cid:24)
ÿíýóð 1) öçöì ñóéó, öçöì øèðÿñè; 2) ì. øÿðàá, ÷àõûð; àáè-
(cid:14)(cid:4)(cid:15)$ (cid:2)(cid:24) (cid:14)(cid:29)(cid:8)% (cid:2)(cid:24)
Ôÿðàò 1) Ôÿðàò ÷àéûíûí ñóéó; 2) ì. è÷êè; àáè-ýóøò
&(cid:21)(cid:4)(cid:8)(cid:6)(cid:7) (cid:2)(cid:24)
á à õ àáýóøò; àáè-ùåéâàíè á à õ àáè-ùÿéàò; àáè-
(cid:14)(cid:18)(cid:6)(cid:7) (cid:2)(cid:24) (cid:15)(cid:16)(cid:26) (cid:2)(cid:24)
ùÿéàò á à õ àáè-çèíäÿýàíè; àáè-Õûçð Õûçûð
&(cid:21)(cid:3)(cid:18)(cid:25) (cid:2)(cid:24)
ñóéó, äèðèëèê ñóéó; àáè-êàñíè êàñíè àðàüû (äÿðìàí); àáè-
(cid:15)’(cid:8)(cid:25) (cid:2)(cid:24) (cid:2)(cid:24)
êþâñÿð 1) áåùèøòäÿ áèð ÷àéûí àäûäûð; 2) ì. è÷êè; àáè-ãÿíä
(cid:5)(cid:21)(cid:27) (cid:23)(cid:18)(cid:3)(cid:6)(cid:12) (cid:2)(cid:24)
ãÿíä ñóéó, ãÿíäàá; àáè-ëåéñàí á à õ àáè-íåéñàí; àáè-
(cid:5)(cid:6)(cid:15)(cid:4)(cid:8)(cid:15)(cid:20) (cid:2)(cid:24)
ìèðâàðèä ìèðâàðè ñóéó, ãàðà ñó (ýþç õÿñòÿëèéè); àáè-
(cid:9)(cid:28)(cid:3)(cid:20) (cid:2)(cid:24) (cid:23)(cid:18)(cid:3)(cid:6)(cid:21) (cid:2)(cid:24)
ìöñùèë èøëÿòìÿ äÿðìàíû; àáè-íåéñàí 1) íåéñàí
(àïðåë) àéûíäà éàüàí éàüûø (áàùàðûí èëê éàüûøû); 2) ì. ÷îõ àõàí ýþç
(cid:15)(cid:30) (cid:2)(cid:24) (cid:23)(cid:4)(cid:8)(cid:15) (cid:2)(cid:24)
éàøû; àáè-ïÿð ÷àéûí áèð íþâö; àáè-ðÿâàí àõàð ñó;
(cid:15)(cid:8)(cid:29) (cid:2)(cid:24) م(cid:17)(cid:18)ز ب(cid:19)
àáè-øóð 1) øîð ñó; 2) ì. Õÿçÿð äÿíèçè; àáè-çÿìçÿì
1) Êÿáÿíèí éàõûíëûüûíäà ìöñÿëìàíëàð òÿðÿôèíäÿí òÿáÿððöê ñàéûëàí ãó-
&(cid:21)(cid:18)%(cid:5)(cid:21)(cid:16) (cid:2)(cid:24)
éóíóí ñóéó; 2) ì. è÷êè; àáè-çèíäÿýàíè ÿôñàíÿéÿ ýþðÿ,
çöëìÿòäÿ îëàí áèð ÷åøìÿíèí ñóéóäóð êè, îíó è÷ÿí ùå÷ âàõò þëìöð; àáè-
(cid:9)((cid:16) (cid:2)(cid:24)
çöëàë ñÿðèí, äóðó ñó.
(cid:18)(cid:22)(cid:24)
ÀÁÀ ÿ. «ÿá»ú. àòàëàð, àòà-áàáà.
(cid:5)(cid:18)(cid:22)(cid:24)
ÀÁÀÄ1ÿ. «ÿáÿä»ú. ùÿìèøÿëèê îëàíëàð.
7
(cid:23)(cid:4)(cid:5)(cid:18)(cid:22)(cid:24) || (cid:5)(cid:18)(cid:22)(cid:24)
ÀÁÀÄ2(ÀÍ)1ô. á à õ àáàäÿ.
(cid:23)(cid:4)(cid:5)(cid:18)(cid:22)(cid:24)
ÀÁÀÄÀÍ2ô. 1) àáàä îëàí éåð; 2) ÿùàëè éàøàéàí, ìÿñêóí éåð.
(cid:31)(cid:5)(cid:18)(cid:22)(cid:24)
ÀÁÀÄßô. òèð-òèêèíòèñè îëàí, øåí.
)(cid:5)(cid:18)(cid:22)(cid:24)
ÀÁÀÄÈô. àáàä îëìà, àáàäëûã.
(cid:5)(cid:4)(cid:5)(cid:13)(cid:4) (cid:8) (cid:18)(cid:22)(cid:24)
ÀÁÀÂÖ ßÚÄÀÄ ÿ. àòàëàð âÿ áàáàëàð, ÿúäàä.
(cid:5)(cid:21)(cid:22) (cid:2)(cid:24)
ÀÁÁßÍÄô. ñóéóí ãàðøûñûíà ÷ÿêèëÿí áÿíä.
(cid:8)(cid:13)(cid:22)(cid:24)
ÀÁÚÎô. àðïà ñóéó, ïèâÿ.
ÀÁÄÀËÿ. (cid:2)(cid:3)(cid:4)(cid:5)(cid:6) 1) äÿðâèø, ãÿëÿíäÿð; 2) éöíýöë ñþéöø êèìè èøëÿäèëèð.
(cid:23)(cid:4)(cid:5)(cid:22)(cid:24)
ÀÁÄÀÍô. îâäàí.
(cid:15)(cid:4)(cid:5)(cid:22)(cid:24)
ÀÁÄÀÐ ô. 1) ñóëó; 2) ì. ìÿëàùÿòëè, àõûúû (ñÿñ, øåèð âÿ ñ. ùàã-
ãûíäà).
(cid:14)(cid:3)(cid:5)(cid:22)(cid:24)
ÀÁÄßÑÒô. äÿñòÿìàç á à õ ãöñë (1-úè ìÿíàäà).
(cid:23)(cid:18)(cid:10)(cid:3)(cid:5)(cid:22)(cid:24)
ÀÁÄßÑÒÀÍô. äÿñòÿìàç àëìàã ö÷öí ëöëÿêëè âÿ ãóëïëó ãàá.
*(cid:21)(cid:18)(cid:26)(cid:10)(cid:3)(cid:5)(cid:22)(cid:24)
ÀÁÄßÑÒÕÀÍßô. àéàãéîëó, ñóáàøû.
+(cid:22)(cid:24) (cid:15)(cid:8)(cid:29) +(cid:22)(cid:24)
ÀÁßÊ ô. êè÷èê ñó ùþâçÿñè, ýþëìÿ÷ÿ. Àáÿêè-øóð
1) êè÷èê øîð ñó ùþâçÿñè; 2) ì. Õÿçÿð äÿíèçè.
(cid:31)(cid:18)#(cid:22)(cid:24)
ÀÁÝÀÙô. ñó àíáàðû; ýþëúöê.
(cid:23)(cid:4)(cid:5)(cid:15)#(cid:22)(cid:24)
ÀÁÝßÐÄÀÍô. 1) ïàð÷, òàéãóëï; 2) àáýÿðäÿí.
(cid:23)(cid:6)#(cid:22)(cid:24)
ÀÁÝÈÍô. 1) ñóëó; 2) ì. ïàðëàã, øÿôôàô.
*(cid:21)(cid:6)#(cid:22)(cid:24)
ÀÁÝÈÍßô. 1) øöøÿ; 2) áöëëóð; 3) øèðÿ, ìèíà.
(cid:23)(cid:8)#(cid:22)(cid:24)
ÀÁÝÓÍô. 1) àáû, ìàâè, ýþé; 2) ìàéå, äóðó.
(cid:14)(cid:29)(cid:8)#(cid:22)(cid:24)
ÀÁÝÓØÒô. ÿòñóéó, áîçáàø.
(cid:15)(cid:8)(cid:26)(cid:22)(cid:24)
ÀÁÕÎÐ ô. 1) ñó è÷èëÿí éåð, áóëàã öñòö, ÷àé êÿíàðû; 2) ñó è÷-
ìÿê ö÷öí ãàá, ñó ãàáû.
&(cid:22)(cid:24)
ÀÁÈô. 1) ñóëó, ñóéà àèä îëàí; 2) ñó ðÿíýèíäÿ, àáû.
(cid:5)(cid:22)(cid:18)(cid:19)
ÀÁÈÄÿ. èáàäÿòëÿ ìÿøüóë îëàí, èáàäÿò åäÿí.
(cid:5)(cid:22)(cid:18)(cid:19) *(cid:22)(cid:4)
ÀÁÈÄÀÍß ÿ. âÿ ô. àáèä êèìè, þçöíö àáèäÿ îõøàäàðàã.
(cid:14)(cid:4)(cid:5)(cid:22)(cid:18)(cid:19)
ÀÁÈÄÀÒÿ. «àáèä»ú. àáèäëÿð, èáàäÿò åäÿíëÿð.
*,(cid:22)(cid:24)
ÀÁÈËßô. 1) ÷è÷ÿê (õÿñòÿëèê), ÷îïóð, ÷îïóðëóã; 2) ãàáàð.
(cid:16)(cid:6)(cid:15) *,(cid:22)(cid:24)
ÀÁÈËßÐÈÇ ô. 1) ÷è÷ÿê ÷ûõàðìûø, ÷è÷ÿê õÿñòÿëèéèíÿ òóòóë-
ìóø; 2) ãàáàðëû, ãàáàðû îëàí.
8
(cid:15)(cid:22)(cid:18)(cid:19)
ÀÁÈÐÿ. êå÷ÿí, êå÷èá-ýåäÿí, êå÷èúè.
(cid:23)(cid:6)(cid:15)(cid:22)(cid:18)(cid:19)
ÀÁÈÐÈÍÿ. «àáèð»ú. êå÷ÿíëÿð, êå÷èá-ýåäÿíëÿð.
-(cid:8)(cid:21)(cid:22)(cid:24)
ÀÁÍÎÑ // ÀÁÍÓÑ ô. 1) Ùèíäèñòàíäà áèòÿí ãàðà ðÿíýëè, áÿðê
âÿ ãèéìÿòëè àüàú; 2) ì. ãàðàëûã, ãàðà îëìà.
/(cid:18)(cid:30)(cid:22)(cid:24)
ÀÁÏÀØô. ñó÷èëÿéÿí, ýöëñóëàéàí.
/(cid:4)(cid:15)(cid:22)(cid:24)
ÀÁÐÀØÿ. 1) àëà õàëëû (àò âÿ ñ. ùàããûíäà); 2) ñÿïýè, ñÿïìÿ.
ÀÁÐÈÇô. (cid:7)(cid:8)(cid:9)(cid:5)(cid:6) 1) ÷èðêëè ñó òþêöëÿí éåð; 2) àéàãéîëó; 3) òàéãóëï, ïàð÷.
(cid:8)(cid:15)(cid:22)(cid:24)
ÀÁÐÓô. «öç ñóéó» ì. øÿðÿô, àáûð, ùÿéà.
*(cid:21)(cid:4)(cid:5)(cid:8) (cid:2)(cid:24)
ÀÁÖ ÄÀÍßô. «ñó âÿ äÿí» éåìÿ-è÷ìÿ, éåìÿê.
(cid:2)(cid:24) 0,(cid:19)
ÀÁÖ ßËßÔ ô. âÿ ÿ. 1) ñó âÿ éåì; 2) ìàääè íåìÿò(ëÿð),
éàøàéûø ö÷öí ëàçûì îëàí øåé(ëÿð).
(cid:9)%(cid:8) (cid:2)(cid:24)
ÀÁÖ ÝÈËô. «ñó âÿ ýèë» ì. àëÿì, äöíéà.
(cid:4)(cid:8)1(cid:8) (cid:2)(cid:24)
ÀÁÖ ÙßÂÀô. «ñó âÿ ùàâà» èãëèì, ùàâà.
!(cid:21)(cid:15)(cid:8) (cid:2)(cid:24)
ÀÁÖ ÐßÍÝô. «ñó âÿ ðÿíý» ïàðëàã; ïàðûëòû, èøûëòû.
(cid:2)(cid:18)(cid:10) (cid:8) (cid:2)(cid:24)
ÀÁÖ ÒÀÁ ô. «ñó âÿ èøûã» 1) òÿçÿëèê; 2) ì. äÿáäÿáÿëè-
ëèê, òÿìòÿðàãëûëûã.
(cid:15)(cid:18)(cid:6)(cid:22)(cid:24)
ÀÁÉÀÐô. 1) ñó÷ó, ñóëàéàí, ñóëàéûúû; 2) ì. éàðäûì, êþìÿê.
)(cid:15)(cid:18)(cid:6)(cid:22)(cid:24)
ÀÁÉÀÐÈô. 1) ñóëàìà; 2) ì. éàðäûì åòìÿ, êþìÿêëèê.
2(cid:18)(cid:19)
ÀÚÿ. 1) ôèë äèøè; 2) øèðìàéû.
(cid:9)(cid:18)(cid:13)(cid:24)
ÀÚÀËÿ. «ÿúÿë»ú. ÿúÿëëÿð.
(cid:9)(cid:13)(cid:18)(cid:19)
ÀÚÈË1 ÿ. 1) òÿëÿñÿí; 2) èíäèêè, ùàçûðêû.
ÀÚÈË2 ÿ. (cid:2)(cid:10)(cid:6) 1) òÿõèðÿ ñàëûíìûø; 2) âàõòû óçàäûëìûø; 3) ì. î äöíéà,
àõèðÿò.
(cid:9)(cid:6)(cid:13)(cid:24)
ÀÚÈË3 ÿ. 1) øèðíèééàò, øèðíè, ÷ÿðÿç; 2) äàäëû, ëÿççÿòëè; 3) ãóðó
ìåéâÿ; 4) ì. ðöøâÿò.
43 (cid:13)(cid:18)(cid:19)
ÀÚÈËßÍ1ÿ. òÿëÿñèê, òåç, ÿëöñòö.
43 (cid:13)(cid:24)
ÀÚÈËßÍ2ÿ. òÿõèðÿ ñàëûíàðàã.
(cid:15)(cid:13)(cid:24)
ÀÚÈÐ1ÿ. èúàðÿéÿ âåðÿí, èúàðÿ÷è.
(cid:15)(cid:13)(cid:24)
ÀÚÈÐ2ô. á à õ àúöð.
(cid:16)(cid:13)(cid:18)(cid:19)
ÀÚÈÇÿ. ÿëèíäÿí èø ýÿëìÿéÿí, ôàüûð.
9
(cid:16)(cid:13)(cid:18)(cid:19) *(cid:21)(cid:4)
ÀÚÈÇÀÍßÿ. âÿ ô. àúèçúÿñèíÿ, ôàüûðúàñûíà, àúèç êèìè.
)(cid:16)(cid:13)(cid:18)(cid:19)
ÀÚÈÇÈÿ. àúèçëèê, ôàüûðëûã.
(cid:15)(cid:13)(cid:24)
ÀÚÖÐô. áèøìèø êÿðïèú.
(cid:2)(cid:4)(cid:5)(cid:24)
ÀÄÀÁÿ. «ÿäÿá» ú. 1) ÿäÿáëÿð, áÿéÿíèëÿúÿê øåéëÿð; 2) ò. ãàéäà-
ãàíóí, òÿðç, öñóë.
(cid:14)(cid:4)(cid:5)(cid:18)(cid:19)
ÀÄÀÒÿ. «àäÿò»ú. àäÿòëÿð.
(cid:17)(cid:5)(cid:24)
ÀÄßÌ ÿ. 1) àäàì, èíñàí; 2) äèíÿ ýþðÿ, éåð öçöíäÿ èëê èíñàí âÿ
èëê ïåéüÿìáÿðèí àäû.
ÀÄßÌÔÈÐÈÁÿ. (cid:11)(cid:4)(cid:6) âÿ ô. (cid:12)(cid:8)(cid:9)(cid:13) àäàìàëäàäàí, àäàìû éîëäàí ÷ûõàðàí.
&(cid:20)(cid:5)(cid:24)
ÀÄßÌÈÿ. 1) á à õ àäÿìèééÿò; 2) èíñàí, áÿøÿð.
(cid:14)(cid:6)(cid:20)(cid:5)(cid:24)
ÀÄßÌÈÉÉßÒÿ. àäàìëûã, èíñàíëûã.
&(cid:20)(cid:5)(cid:24) (cid:5)(cid:4)(cid:16)
ÀÄßÌÈÇÀÄÿ. âÿ ô. èíñàí áàëàñû, àäàì áàëàñû.
(cid:14)(cid:5)(cid:18)(cid:19)
ÀÄßÒÿ. 1) ÿíÿíÿ; 2) öñöë, âÿðäèø.
(cid:18)(cid:10)(cid:5)(cid:19)
ÀÄßÒÀÿ. á à õ àäÿòÿí.
(cid:18)3(cid:10)(cid:5)(cid:18)(cid:19)
ÀÄßÒßÍÿ. 1) àäÿò öçðÿ, ùÿìèøÿêè êèìè; 2) áèð ãàéäà îëàðàã.
(cid:14)(cid:5)(cid:18)(cid:19) (cid:15)(cid:18)%
ÀÄßÒÊÀÐÿ. âÿ ô. á à õ àäÿòêÿðäÿ.
ÀÄßÒÊßÐÄßÿ. (cid:14)(cid:4)(cid:15)(cid:16) âÿ ô. (cid:17)(cid:4)(cid:9)(cid:18) àäÿò åòìèø, þéðÿíúÿëè, þéðÿíìèø.
)(cid:5)(cid:18)(cid:19)
ÀÄÈ ÿ. 1) ùÿðâàõòêû, ôþâãÿëàäÿ îëìàéàí; 2) áàøãàëàðûíäàí
ôÿðãëÿíìÿéÿí, ñàäÿ.
(cid:9)(cid:5)(cid:18)(cid:19)
ÀÄÈËÿ. ÿäàëÿòëè, èíñàôëû.
(cid:9)(cid:5)(cid:18)(cid:19) *(cid:21)(cid:4)
ÀÄÈËÀÍßÿ. âÿ ô. 1) àäèëúÿñèíÿ, ÿäàëÿòÿ ìöâàôèã, èíñàôëà;
2) èøÿ ãÿðÿçñèç, áèòÿðÿô éàíàøàí; 3) îáéåêòèâúÿñèíÿ, îáéåêòèâ îëàðàã.
5(cid:18)$(cid:24)
ÀÔÀÃ ÿ. «öôöã» ú. 1) öôöãëÿð; 2) ò. àëÿì, äöíéà; 3) ò. öôöã;
4) ò. ýþðöø, áèëèê äàèðÿñè; 5) ò. ìÿíçÿðÿ, ýþðöíöø; 6) ò. ïåðñïåêòèâ, ýÿëÿúÿê.
5(cid:18)$(cid:24) (cid:15)(cid:6)%
ÀÔÀÃÝÈÐ ÿ. âÿ ô. «öôöãëÿðè òóòàí» àëÿìÿ éàéûëìûø, ùà-
ìûéà ìÿëóì îëàí.
&(cid:27)(cid:18)$(cid:24)
ÀÔÀÃÈÿ. 1) öôöãÿ àèä îëàí, öôöãè; 2) ïåðñïåêòèâëè.
(cid:15)$(cid:24)
ÀÔßÐô. éàðàäàí, äöçÿëäÿí.
(cid:31)(cid:5)(cid:6)(cid:15)$(cid:24)
ÀÔßÐÈÄßô. éàðàäûëìûø, éàðàíìûø, ìÿõëóã.
(cid:15)(cid:18)%(cid:5)(cid:6)(cid:15)$(cid:24)
ÀÔßÐÈÄÝÀÐô. 1) éàðàäûúû; 2) Àëëàù, Òàíðû.
10