Kinik Felsefe Fragmanları

214 Pages·2020·4.329 MB·Turkish

by  Diogenes, Antisthenes

Genel Yayın: 4889
Hümanizma ruhunun ilk anlayış ve duyuş merhalesi, insan
varlığının en müşahhas şekilde ifadesi olan sanat eserlerinin
benimsenmesiyle başlar. Sanat şubeleri içinde edebiyat, bu ifa­
denin zihin unsurları en zengin olanıdır. Bunun içindir ki bir
milletin, diğer milletler edebiyatını kendi dilinde, daha doğru­
su kendi idrakinde tekrar etmesi; zeka ve anlama kudretini o
eserler nispetinde artırması, canlandırması ve yeniden yarat­
masıdır. İşte tercüme faaliyetini, biz, bu bakımdan ehemmiyetli
ve medeniyet davamız için müessir bellemekteyiz. Zekasının
her cephesini bu türlü eserlerin her türlüsüne tevcih edebilmiş
milletlerde düşüncenin en silinmez vasıtası olan yazı ve onun
mimarisi demek olan edebiyat, bütün kütlenin ruhuna kadar
işliyen ve sinen bir tesire sahiptir. Bu tesirdeki fert ve cemiyet
ittisali, zamanda ve mekanda bütün hudutları delip aşacak bir
sağlamlık ve yaygınlığı gösterir. Hangi milletin kütüpanesi bu
yönden zenginse o millet, medeniyet aleminde daha yüksek
bir idrak seviyesinde demektir. Bu itibarla tercüme hareketi­
ni sistemli ve dikkatli bir surette idare etmek, Türk irfanının
en önemli bir cephesini kuvvetlendirmek, onun genişlemesine,
ilerlemesine hizmet etmektir. Bu yolda bilgi ve emeklerini esir­
gemiyen Türk münevverlerine şükranla duyguluyum. Onla­
rın himmetleri ile beş sene içinde, hiç değilse, devlet eli ile yüz
ciltlik, hususi teşebbüslerin gayreti ve gene devletin yardımı
ile, onun dört beş misli fazla olmak üzere zengin bir tercüme
kütüpanemiz olacaktır. Bilhassa Türk dilinin, bu emeklerden
elde edeceği büyük faydayı düşünüp de şimdiden tercüme faa­
liyetine yakın ilgi ve sevgi duymamak, hiçbir Türk okuru için
mümkün olamıyacaktır.
23 Haziran 1941
Maarif Vekili
A
Hasan li Yücel
HASAN ALİ YÜCEL KLASİKLER DİZİSİ
ANTISTHENES - DIOGENES
KİNİK FELSEFE FRAGMANLARI
YUNANCAV EL ATİNCAES LINDADNE RLEYEVNE Ç EVİREN
C. CENGİZ ÇEVİK
©TÜRKİYİEŞ B ANKASKIÜ LTÜYRA YINALRI2,0 20
Sertifika No: 40077
EDİTÖR
ALİ ALKAN İNAL
GÖRSEYLÖ NETMEN
BİROL BAYRAM
DÜZELTİ
NEBİYE ÇAVUŞ
GRAFİTKA SARIVME U YGULAMA
TüRKİYE İŞ BANKASI KÜLTüR YAYINLARI
I. BASIMA,G USTO2S0 20, İSTANBUL
ISBN 978-625-405-059-6 (CİLTLİ)
ISBN 978-625-405-058-9 (KARTONK APAKL) I
BASKI
UMUT KAGITÇILIK SANAYİ VE TİCARET LID. ŞTİ.
KERESTECİSLİETRE FSAİT İCHA DDESYİÜ KSESKO KAK NO:I ı/ı MERTER
GÜNGÖREİNSTANBUL
Tel: [phone] Faks: (0212) 637 37 03
Sertifika No: 45162
Bu kitabın tüm yayın hakları saklıdır.
Tanıtım amacıyla, kaynak göstermek şartıyla yapılacak kısa alıntılar dışında
gerek metin, gerek görsel malzeme yayınevinden izin alınmadan hiçbir yolla
çoğaltılamaz, yayımlanamaz ve dağıtılamaz.
TüRKİYE İŞ BANKASI KÜLTüR YAYINLARI
İSTİKLCAALD DESMİ,EŞ ELİSKO KAKN O:2 /4 BEYOGL3U4 433 İSTANBUL
Tel. [phone]
Fax. [phone]
www.iskultur.com.tr
00
HASAN
,... .
ALI
YUCEL
KLASiKLER
DiZiSi
CCCLXXX lll
ANTISTHENES- DIOGENES
KİNİFKE LSEFFREA GMANLARI
YUNANCA VE LATİNCE ASLINDAN DERLEYEN VE ÇEVİREN:
C. CENGİZ ÇEVİK
•
TÜRKiYE
ı BANKASI
Kültür Yayınları
E:E:E:<:E:E:E:E:E:<:E:<:<:E:E:E:E:E:E:E:E:E:E:E:

İçindekiler
Sunuş vii
.....................................................................................................................................................................................................................
Antisthenes 1
...................................................................................................................................................................................................
Diogenes 43
.......................................................................................................................................................................................................
Yazar ve Eser İsmi Kısaltmaları,
Kaynaklar ve Fragmanlar Dizini 165
..................................................................................
Kaynakça 187
..............................................................................................................................................................................................

Sunuş
A. Kinik Felsefe
Nereli olduğu sorulunca "Dünya vatandaşıyım," dedi.
Diog. Laert. 6.63
Kinik felsefe (veya Kinizm) belki de Yunan felsefe ta­
rihinin en sıra dışı düşünce sistemidir. Bu felsefi düşünce
sistemi sadece teorik bir etkinlik olarak var olmaz, aynı
zamanda teorinin pratiğe aktarılmasını gerekli kılar. Bu
yüzden Kinik felsefeyi sadece düşünülen değil, aynı za­
manda yaşanılması gereken bir anlayış olarak değerlen­
dirmek gerekir.
Bu felsefenin kurucusunun kim olduğu tartışmalıdır.
Ancak filozoflar silsilesinin akışına ve öğretinin temel ka­
rakteristiğine bakarsak kökenini Sokrates'e kadar götür­
mek mümkündür. Nitekim öğretinin kurucusu olduğu en
fazla düşünülen iki kişiden biri Sokrates'in öğrencisi olan
Antisthenes (MÖ yaklaşık 445-365), diğeri ise onun öğren­
cisi olan Sinoplu Diogenes'tir (MÖ 412-323 ). Günümüze
ulaşan birçok kaynak Antisthenes'in Sokrates'ten fazlasıyla
Ö
etkilendiğini göstermektedir. yle ki Sokrates'i dinlemek
için kırk stadion yürüyerek Atina'ya gittiği (A7), hatta öğ­
rencilerine kendi öğretmenini bulduğunu söylediği aktarılır
vıı
Kinik Felsefe Fragmanları
(A9-A10). Cicero'nun Antisthenes'in Sokratesçi öğretide
sabır ve sertlik erdemlerinden etkilendiğini söylemesi, daha
sonra Kinik felsefenin temelinde yer alacak olan bu erdem­
lerin Sokratesçi kökenine ilişkin önemli bir tespittir (A8).1
Cicero aynı yerde Sokrates'ten bu şekilde etkilenmiş olan
Antisthenes'ten önce Kiniklerin, sonra da Stoacıların doğ­
duğunu söyler,2 bu Antisthenes'i Kinik saymayıp onun Sok­
rates ile Kinikler arasında köprü oluşturan bir ön-filozof ol­
duğunu göstermesi açısından önemlidir. Belki de bu yüzden
Antisthenes antik literatürde birçok defa "Kinik" sıfatı veya
vurgusu olmadan sadece "Sokrates'in öğrencisi, Sokrates'in
izinden giden, Sokratesçi"3 bir filozof olarak anılmıştır
(A16), keza Diogenes Laertius bir yerde Sokratesçiler ola­
rak anılan ilk (önde gelen) kişiler4 arasında (A12) ve başka
bir yerde alternatif olarak Akademiacı felsefe silsilesinin
içinde (A13 ), Dio Chrysostomus ise Sokrates'in yoldaşları
arasında onun da adını saymıştır (A18). Bu öyle bir yol­
daşlıktır ki Antisthenes'in Sokrates'i ölüme götüren Anytos
ile Meletos'un cezalandırılmasını sağladığını iddia eden bile
olmuştur (A20).
Kuşkusuz yukarıda anılan kaynaklar Sokrates ve Antis­
thenes'in yaşadığı dönemden yüzyıllar sonra kaleme alın­
mıştır, ancak Platon'un da Sokrates ölürken yanında bulu­
nan kişiler arasında saydığı Antisthenes (A19a)5 Sokrates
ile Platon'un çağdaşı olan Ksenophon'un kurgusal Şö­
len'inde de Sokrates'in sohbet ettiği dostları arasında yer
alır (A41-A48). Diyalog şeklinde kaleme alınan bu eserde
Antisthenes, Aristippos'la birlikte Sokrates'in en önemli öğ­
rencilerinden ve onun en yakınlarından biri olarak tasvir
ı Aynı tema için bkz. A69-A70.
ı ab Antisthene ... Cynici primum, deinde Stoici.
3 Sôkratikos (:WJXQUTtx6ç).
4 Tôn legomenôn Sôkratikôn oi koryphaiotatoi (-rwA.cvy oµtvwLwvX QUTL­
xwvo iX OQ1Hpaı6-ra-roı).
s Karş. A19b.
. ..
vııı