Kemalist Devrim - 5 Kemalizmin Felsefesi ve Kaynakları - Doğu Perinçek

122 Pages·2007·1.46 MB·Turkish

by  Doğu Perinçek

© Bu kitabın yayın hakları
Analiz Basım Yayın Tasarım Gıda Ticaret ve Sanayi Ltd. Şti.nindir.
Birinci Basım: Kasım 1997
İkinci Basım: Nisan 2004
Üçüncü Basım: Eylül 2006
Dördüncü Basım: Haziran 2008
Beşinci Basım: Ağustos 2010
Altıncı Basım: Ekim 2010
Teknik Hazırlık: Analiz Basım Yayın
Baskı: Analiz Basım Yayın
ISBN: 978-975-343-209-2
KAYNAK YAYINLARI: 236
ANALİZ BASIM YAYIN TASARIM GIDA
TİCARET VE SANAYİ LTD. ŞTİ.
Meşrutiyet Cad. Kardeşler Han No: 12/3
34430 Galatasaray-İstanbul
web adresi: www.kaynakyayinlari.com
e-posta: [email protected]
Tel: [phone] Faks: (0212) 249 28 92
Matbaa: (0212) 501 82 87
Doğ u Pe rin çek
Ke ma list Dev rim-5
KE MA LİZ MİN FEL SE FE Sİ
VE KAY NAK LA RI
I - KEMALİZMİN TANIMI VE İÇERİĞİ
1. Kemalizm Adlandırmasının Ortaya Çıkışı
Cumhuriyet Devriminin pratiğine, daha Kurtuluş Savaşı
yıllarından başlayarak Kemalizm adı verilmiştir. Ancak
Kemalizmin isim babaları, devrimi yapanlar değil, fakat
yabancılardı. Saptayabildiğimiz kadarıyla Kemalizm terimine
ilk kez İngiliz belgelerinde rastlanıyor. İngiliz resmî
raporlarında, daha 1919 yılı Ağustos ayında Kemalist terimi
1 Kurtuluş Savaşı yıllarında İngiliz ve Amerikan basını,
kullanılmış.
Anadolu’daki hareketi Kemalist diye anıyor. Doğan Avcıoğlu, Batılı
emperyalistlerin bu nitelemeyi Türk Milliyetçiliğini hor görmek için, “Kemal
ve çetesi” anlamında kullandığını belirtiyor.2
1
Bkz. Gotthard Jaeschke, Kurtuluş Savaşı ile İlgili İngiliz Belgeleri, Türk
Tarih Kurumu Yayınları, 2. basım, Ankara, 1991, s.135/dipnot. Ayrıca bkz.
s.148, 154, 157-159, 161-164, 170, 183, 187, 192, 203-204, 215, 219, 232,

236, 238, 240, 242, 244, 246, 248, 249, 254. Aynı şekilde bkz. Erol Ulubelen,

İngiliz Gizli Belgelerinde Türkiye, Çağdaş Yayınlar, İstanbul, 1982, s.251.
Amerikan basınında l92l yılının baharında, 3 Mart günlü The New York
Times’ta, Kemalistler’den söz ediliyor. Bkz. Osman Ulagay, Amerikan

Basınında Türk Kurtuluş Savaşı, Yelken Matbaası, s.127. Komintern

organlarında ilk kez A.R. imzalı ve 7 Nisan 1921 tarihli yazıda Kemalistler
terimi geçiyor. Yazı, Komintern’in Güneydoğu Avrupa için çıkardığı
Kommunismus dergisinin Haziran 1921 tarihli sayısında yayımlanmış. Bkz.

Doğu Perinçek’in derlediği ve Kaynak Yayınları’nın çıkardığı Komintern

Belgelerinde Türkiye Dizisi’nin l. kitabı: Kurtuluş Savaşı ve Lozan, yeniden
düzenlenmiş 2. basım, İstanbul, Kasım l993, s.26 ve 28. Dizinin diğer

kitaplarında Kemalizm kavramı şuralarda geçiyor: 2. kitap, Kemalist

Cumhuriyet, İstanbul, Nisan 1994, s.11, 18, 36-38, 40-42; 3. kitap, Kürt

Sorunu, yeniden düzenlenmiş 2. basım, İstanbul, Nisan 1994, s.22, 34, 41,
66.
2
Doğan Avcıoğlu, Millî Kurtuluş Tarihi, c.I, Remzi Kitabevi, s.129.
Sovyet ve Komintern yayın organlarında ise, Kemalizm,
Ezilen Dünyada emperyalizme karşı mücadele ateşini
tutuşturan Türkiye’nin kurtuluş hareketidir. Sovyet
devrimcileri, daha 1920 yılından beri bu kavramı
3
kullanıyorlar.
3
Örnekler için bkz. Doğu Perinçek, Lenin Stalin ve Mao’nun Türkiye

Yazıları, Kaynak Yayınları, 3. basım, İstanbul, Temmuz 1992.
Kemalist adlandırmasını, Mustafa Kemal ve arkadaşlarının
Kurtuluş Savaşı yıllarında benimsemediği görülüyor. Atatürk,
G. Ellison’a şöyle diyor: “Bu kelime hareketin ruhunu
anlatmıyor. Ben ölsem de canlı da kalsam hareket devam
4
edecektir.”
4
Grace M. Ellison, Kuvayi Milliye Ankarası, Milliyet Yayınları, İstanbul
1973, s.165.
Dikkat edilirse, Atatürk, daha en başından kendi davasını bir
“hareket” olarak, yani bir “pratik” olarak tanımlamaktadır.
Kâzım Karabekir Paşa, Lozan Konferansı arifesinde,
5
Kemalizm adlandırmasından rahatsızdır.
5
Bkz. Uğur Mumcu (Yayıma Hazırlayan), Kazım Karabekir Anlatıyor, Tekin

Yayınevi, İstanbul, 1990, s.52.
Cumhuriyet Devrimi önderlerinin, Kemalizm
adlandırmasına ilişkin tavırları 1930’larda değişiyor.
Kemalizm kavramına CHP’nin temel belgelerinde ilk kez
1935 yılında rastlıyoruz. CHP’nin 9 Mayıs 1935 günü açılan
4. Büyük Kongresinde kabul edilen programın Girişinde şöyle
denmektedir:
“Yalnız birkaç sene için değil geleceği de kapsayan
tasarlarımızın ana hatları burada, toplu olarak yazılmıştır.
“Partinin güttüğü bütün bu esaslar, Kamâlizm
6
prensipleridir.”
6
C.H.P. Programı, Ulus Basımevi, Ankara, s.3. Tekin Alp, bizim elimizde

bulunan CHP Programı başlıklı küçük boy kitapçıktan farklı bir 1935
Programı’na gönderme yapıyor. Bizim elimizde bulunan kitapçıkta “Giriş”
denen bölüm, Tekin Alp’te Önsöz diye adlandırılıyor. Bizim kitapçık, dilde
arınma cereyanının türettiği yeni sözcüklerle yazılmış. Tekin Alp’in metni ise,
daha eski dille yazılmış. Yukarıdaki iki cümlenin Tekin Alp’in kitabında

aktarılan hali şöyle: “Yalnız birkaç sene için
Görüldüğü gibi, Kemalizm, CHP Programı’nda prensipler,
yani ilkeler olarak tanımlanmıştır. Peki bu ilkeler toplam
olarak nedir, ideoloji midir, teori midir, öğreti midir?
Programda bu kavramların hiçbiri kullanılmıyor, prensipler
deniyor. Tekin Alp’in “Önsöz”e gönderme yaparak aktardığı
metinde ise, yol deniyor. Bu tutumun açıklamasını, daha önce
kabul edilmiş olan Cumhuriyet Halk Fırkası 1931
Programında ve 1935 Programının kendisinde buluyoruz.
Önce 1931’de kullanılan formülü aktaralım:
“Cumhuriyet Halk Fırkası’nın programına temel olan ana
fikirler, inkılâbımızın başlangıcından bugüne kadarki
7
fiiliyat ve tatbikatta aşikârdır.”
7
Örnekler için bkz. Doğu Perinçek, Lenin Stalin ve Mao’nun Türkiye

Yazıları, Kaynak Yayınları, 3. basım, İstanbul, Temmuz 1992.
Bu saptama, 1935 Programının Giriş bölümünün hemen ilk
cümlesinde, dili sadeleştirilerek aynen yer alıyor:
“Cumhuriyet Halk Partisi’nin programına temel olan ana
fikirler, Türk Devrimi’nin başlangıcından bugüne kadar
8
yapılmış olan işlerle, yalın olarak, ortaya konmuştur.”
8
Grace M. Ellison, Kuvayi Milliye Ankarası, Milliyet Yayınları, İstanbul
1973, s.165.
Atatürk, bu tanımı, 1939 yılında toplanacak CHP Kurultayı
için 1937’de kendi eliyle yazdığı program taslağının “Giriş”
9
bölümüne de aynen almıştır.”
9
Bkz. Uğur Mumcu (Yayıma Hazırlayan), Kazım Karabekir Anlatıyor, Tekin

Yayınevi, İstanbul, 1990, s.52.
Atatürk aynı sayfanın son cümlesinde, Türk Devriminin
gerçekleştirdiği bütün bu işleri, “Kamâlizm Prensipleri” diye
adlandırmayı sürdürür:
“Partinin güttüğü bütün bu esaslar ‘Kamâlizm
Prensipleri’dir.”
10Atatürk’ün elyazısıyla “Kamâlizm Prensipleri”. Atatürk, l939 yılında
toplanacak CHP Kurultayı

için l937 yılında program hazırlığı çalışmaları

yapıyor. “Girit” başlıklı ilk sayfanın son cümlesi, 1935 Programı’ndan aynen
alınmış: “Partinin güttüğü bütün bu esaslar ‘Kamâlizm Prensipleri’dir.” Belge,
Anıtkabir Arşivi I. dosyadadır, No: 1091. Fotokopisi Atatürk’ün Bütün
Eserleri arşivinde bulunuyor.
10
C.H.P. Programı, Ulus Basımevi, Ankara, s.3. Tekin Alp, bizim elimizde

bulunan CHP Programı başlıklı küçük boy kitapçıktan farklı bir 1935
Programı’na gönderme yapıyor. Bizim elimizde bulunan kitapçıkta “Giriş”
denen bölüm, Tekin Alp’te Önsöz diye adlandırılıyor. Bizim kitapçık, dilde
arınma cereyanının türettiği yeni sözcüklerle yazılmış. Tekin Alp’in metni ise,
daha eski dille yazılmış. Yukarıdaki iki cümlenin Tekin Alp’in kitabında

aktarılan hali şöyle: “Yalnız birkaç sene için değil, istikbale de şamil olan

tasavvurlarımızın ana hatları burada toplu bir halde yazılmıştır. Partiye esas
olan bütün bu prensipler Kemalizm yoludur...” (Kemalizm, Cumhuriyet

Gazetesi Matbaası, İstanbul 1936, s.18). Tekin Alp’in Kemalizm kitabını

sadeleştiren Prof. Dr. Çetin Yetkin’in yayımladığı kitapta Tekin Alp’in
kitabında ikinci cümledeki “esas olan” ifadesi, “şamil olan” diye yer almış

(Toplumsal Dönüşüm Yayınları, İstanbul, Mayıs 1998, s.39). Ayrıca bkz.
İsmail Arar, Atatürk’ün Halkçılık Programı, s.26; Fahir Giritlioğlu, Türk
Siyasî Tarihinde Cumhuriyet Halk Partisi’nin Mevkii, c.II, Ayyıldız Matbaası,

Ankara 1965, s.434; Cemil Koçak, Türkiye’de Millî Şef Dönemi (1938-
1945), Yurt Yayınevi, Ankara, 1986, s.461. Atatürk’ün CHP 4. Büyük

Kurultayını açış konuşması için bkz. Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri I, Türk

İnkılâp Tarihi Yayımları, İstanbul, 1945, s.365 vd.
Kemalizm isimlendirmesi, 1935 yılının 9-16 Mayıs tarihinde
toplanan CHP 4. Kongre kararıyla kabul edildikten sonra
yaygın olarak kullanılır olmuştur. 1936 yılında “Kemalizm”
veya “Kamâlizm” başlığını taşıyan iki kitap yayınlanmıştır.
Birisi Edirne Mebusu Şeref Aykut’un “Kamâlizm” isimli
kitabıdır. Alt başlıkta, “C.H. Partisi Programı’nın İzahı”
11
açıklaması yer almaktadır.
11
CHP 1931 Programı öncesinde Atatürk’ün el yazı notları ve programın

tam metni için bkz. Doğu Perinçek, Kemalist Devrim-3 Altı Ok, 1. basım,

Kaynak Yayınları, İstanbul, 1999, s.97 vd.
Kemalist Devrim’in düşünürlerinden Tekin Alp de, yine
12
1936 yılında yazdığı kitaba Kemalizm adını vermiştir.
12
C.H.P. Programı, Ulus Basımevi, Ankara, s.3.
Mahmut Esat Bozkurt, Devrim Tarihi derslerinde CHP
Programıyla uyumlu bir Kemalizm tanımı yapmıştır:
“Türk ihtilalinin verimi, sembolik altı ok içindedir ki, buna
13
Kemalizm diyoruz ve diyorlar.”
13
Atatürk’ün 1939 CHP Kurultayı için hazırladığı program taslağını kendi
elyazılarıyla ilk kez 1987 yılında 2000’e Doğru dergisinde yayımladık. Bkz.

“Atatürk’ün Elyazısıyla ‘Kamâlizm Prensipleri’”, 2000’e Doğru, sayı 46, 8

Kasım 1987, s.20 vd. El yazı belge için şu kitabımıza da bakılabilir: Doğu

Perinçek, Kemalist Devrim-3 Altı Ok, 1. basım, Kaynak Yayınları, İstanbul
1999; s.109 vd.

Kemalizmin “Kamâlizm”e dönüşmesinin hikâyesini ise, 4 Şubat 1935 günlü

Anadolu Ajansı bülteninden öğrenebiliyoruz: “İstihbaratımıza nazaran,

Atatürk’ün taşıdığı Kamâl adı Arapça bir kelime olmadığı gibi Arapça
Kemâl kelimesinin delâlet ettiği mânâda da değildir. Atatürk’ün muhafaza
edilen özadı, Türkçe ‘ordu ve kale’ mânâsına olan ‘Kamâl’dir.” (Aktaran:

Mete Tunçay, “Atatürk’e Nasıl Bakmak”, Toplum ve Bilim, sayı 4,
s.89/dipnot 2.)
Atatürk’ün 1937 yılında kendi eliyle “Kamâlizm Prensipleri” diye yazması,
adındaki değişikliği benimsediğini gösteriyor.
Prof. Dr. Afetinan da, “Atatürk’ün uğraştığı ve kendi
mesuliyeti altında tahakkuk ettirmek istediği inkılâplar”ın,