Table Of Content/(arşılMaişttoIılşroımjğaiıl nıd a
İSRAİLDİNİ
JuleSso ury
Çevirenler
ProDfr.H. a ruGnü ngör
DrH.. İ brahAiçmm az
®
IQK ÜLTÜSRA NAYTA YINCILIK
IQK ültŞüarn aYta yıncı2l7ı2k :
Araştınna-IncDeilzeims2ei2 :9
Özgün İsmi
La Religid0'1İıs rEateılı ddeeM ytlıoloCgoimep aree
KarşılaştMıirtmoalIloşıjı iğ ında
İSRAİLDİNİ
JıılSeso ııry
Çevirenler
ProfDr.. H aruGnü ngör
Dr.H .İ brahAiçmm az
Kitabtıünmy ayıhna klaInQ K ültSüarn at Yayıncılık
UluslaraTraansııtH ıimz metlTeircia rLeitm itŞeidr ketaii'tntei r.
Yayınevinydaeznıi lzıia nl ınmadkaıns mevne ytaa mameanl ınytaıp ılamaz,
hiçbşierk ilkdoep yead ilemçeozğ,a ltılvaemy aazy ımlanamaz.
L BaskOıc:a k/2 008/ İ stanbul
ISBN9:7 8-975-25-5l-1 70
GeneYla yıYnö netmenAid:e mS arıgöl
EditöDre:n iSza raç
Dizgi-MizaZnepharjÜa:n verdi
KapaTka sanıYnu:n uKsa raaslan
. MontajB:ü lenBti rkan
HalklIal işkvielD earğ ıtSıomru mlusuY:u suSfa rıgöl
Baskı-CKiillti:m Matbaası
Litroyso lF�a tiSha naySii te1s2i/ 204
Topka/pI ıs tanTbeull0: 2 126 129 55 9
Copyri©g h2t0 08I,Q K ültüSarn aYta yıncılık
UluslaraTraansııtH ıimz metlTeircia rLeitm itŞeidr keti
Copyri©g h2t0 08,P roDfr.H. a ruGnü ngör
Dr.H .İ brahAiçmm az
IQK ÜLTÜR SANATY AYINICLIK,
Toplum"uBil giI şığınAdyad ınla11maçyaağ"ı rıyor
"BiKri taBpin SilaS/ııııs tıırıır"
GENEL DAGITIM
www. iqkulturcsoanma t.
e-maiiln:fo @iqkulturcsoamn at.
TOPLUALIMLARD A iSTEME ADRES!
IQK ÜTÜLR SANAT YAYINCIvLe IUKL USLARARASI
TANITIHMizMETLE Rİ TICLTD. . ŞTİ.
AlemdMarah .T icarethaSnoekak ,F etiHha n
No.3 3/47C-a4ğ8a loğlu-İst0an2b1u52l2 0T9 e1l !.2
Belgegeçer:02!25209112
Cep0:5 4640 85 85 8
İÇİNDEKİLER
ONSOZ 5
.................................................................... ............
GIRIŞ 9
..................................................................................
a)UR'DAKNE NANİ Lİ'İNSER AİLLİLER 14
..............
b)FİLİSTTOİPNR AKLARITNADNAR ILAR 64
..........
c)YA HUDİİ NANvÇe U YGULAMALARINDAN
ORNKELER 75
................................................................
ÖNS ÖZ
Bu kitapçık, arJauşlteSısor umratyca ır afınkdaalne·m e
alınmvıeş1 877t arihinde yayoılnaln"a LnamRı eşl igion
dİ'rsaEetlu ddeeMy tholCoogpmiaer eaedl"mıa kaletneirn
cümesidir.
Araştırmbaumc aık,a lesifinldoel omjeitko tİlsar adiiln i
niy,a nYia hudiliinğcie lemebkutd ei,n ianr kpal anınydear
alaknü ltvüeri nanışülzaerr idnudrem aktadır.
Dinltearr iahçiı.s ınödnaenm lbiu lduğumbuumz a kaleyi
çeviriyrakzeanr kıunl lankdaıvğrıa iml,e srüir dügğöür üvşe
düşüncelerig ioblnida ukğlue tAtnicka.kk onunudna hai yi
anlaşılabiiçlimmnae ksail eayreab aşlıkloayrd uk.
Kitabın yazarıS,a möikn acveilmilkehlraein ngh ia lklar
dano luştuğeulnaeul arbaukn laorlıunş umuentuk ilekyüeln
türuenls urltaermıenl lüezreir idnudrem akta,
Mezopotamyaç'ıdkatnı klagreılnidşabm iimrşi tolojileri
bulumadiıçğibıni dre styaanr atabiklüelcteüskra eh iopl ama
dıklavreıb nuıs ebepdleea ncamku ğladki nkia vramülraer
tebildik'liefardeietn mie ktedir.
5
JulSeosu ry
Hz.İ brahimU'ri'nd açnı ktıkstoannra ndeodğeuny dae
ğil bdaet,ı yyöan eldisğoirngiu laayraanş tırbmuancuısn,e be
bini"nK enİalnoi l"a raadkl andıbröıllgaen halkının, buraya
dahaö nceg elerbeukr ayyıu retd ineSna mit opluluklardan
oluşthuuğsuu suna bağlamaktadır.
YahudilMeerzionp otamdyaoa t'u rdukdlöanreım dtea nrı
yı" el..=., i vşlse kilidsei mlendirdkiuktlskeairlti manepit inle
rindea yanaorratka kyoay aanr aştırHmza.İc bır,a himm'einn
suboul duğTue raşkiatb ilelearyinniıni ann pcaıy laştıklarına
dikkçaetk mektedir.
Yahuddii nitne meloilnuiş tuOrna Enm ir'dseand ebcier
tanesiHnzi.Mn u sad önemianieot l duğutneus peidte anr aştır
macıİ,s raoiğlu llarKıennıanİn l 'in eg eldikledreio nrdaed an
çıktıkladrakı onyduba i rpeurt peroelsdtu kladriıknkaça etk
mektedBiurr.a dtaa pınıtlaananrr ıt İıkld e ğiyle,n oir taçyıa
kanY ehovoalm uştur.
Yehovvae İ I=geilbKi e,n aİnl inydaeş aydainğ ekra vim
lerinkdeen dileariittna en rıvlaarrdıBı u.t anrıdlaahrsa o nra
lartıa bigaütç lervienyeaa s trolvoajrilkı k(lGaürnaeA şy,,V e
nüsv b.) dönüştüler.
İsratialn rçıosğıuz amakne ndiantie bşi çiminde göster
miştYierh.o va'bduand aa hilAdnicra.bk u rabdiadr u rumiaş a
reett megke rekkiiTr,e snikyiet ahbaır iPçe,n tatödkiüğnek ri
taplaTreık; vÇiınk,Lı eşlv,ii lveeSr ay ılaYredhoav Yaa,h udi
lertienk b,i ritcainkr oılsaır gaökr ünmekztieyna bdietr a biat
tanroılsaır kaekn dignö;s terir.
Sourkyi,t abıYnadhau dilöezreilnl biakşllea ngtıeçtkta an
rıbliıdr i nmee nsuopl madıklaanrlıantım avkeOt na E mir'de
6
KaşrılaştMıirtmjoaill oğıIı şnıİdSaRA İLD İNİ
yera la"nB endbeaşnk taa rnılaorlıamınsn i"fa desibnuin
nuni spatı olbdeulğiurntum heaktttea, İvseYr aahiuld kar al
lıklardıinnıtina rihiOnni Enm rilna fzvıe r uhui lzeı tlıklar
gösterdbiiğziznkaiut t skailt apatlaınn tıilsaprealttam ektedir.
Yahudtia nrYıeshıo va'knoımnş uk avimletrainnr ıillaer ı
benzerlioklluoeplr mia dığını irdeleyienna naaçrç aıştırmacı,
sındYaanh udildeerk ionm şhua lkladriıninin ançlareıtndan
kilendiklerini anlatmaktadır.
Araştırmaİcsırnadıiinlni il iel geinlö in emltie spiistİeib
raniledridnfieik rikno rkvue t ehdiiçte rdidğiiğnebiri,a r n la
tımlSaa mik avimlerdiinndfiiek rikno rkvue t ehdiddaey an
dığıtneıs peittm ioşl masıdır.
Yehovian anıyşaıy gınlYaeşhıopv,ma i lbliit ra nrıdyöa
nüşünocneu nd a· etrafkıünldtalo elru şmuşAtnucra.kS ami
toplulukltaarnırnıdlaaat revışen k anlbae slenomlimşa lbaur ı
tanrılbairrıecnre hennem ilahına dönneüdşemonel lerine
muştur.
AraştırYmaahcuıd ilelsiakostl ea İn nsKaunr barnılnaın
bizztaatn rısyuan ulduğduinkakç aetk mekvteeT evratb'iırn
çoky erinYdeeh ova'"nİınld ko ğaçnok cluarbıannaıv ere
ceksziianri ,ld ko ğearnkk ç eokclurab anaai ttdeidri"ğ ini
nakletmekBtuendabi arğ.lo lıa rSaükn net'ibnikdrue r baonl
duğuniaş areedte anr aştırmacı Ykeuhrobvasanu' nyualm aen
kanlaörnıcne ldearğib aşlvaerB ıa mothde nilbeans iibta det
yerloelrdiu ğudnauh,sa o nraliasraeıs ıilb admeetk anlarında
bui şlemlgeerriçne kleştierliaell dıaipnğ liantim aktadır.
Araştırmaiskıinnbıcönil ümünYdeeh ovial Bea aaln sın
dakbie nzervleia ky kırıleılkaell aarynıa zaörz,e lliikldlköe -
7
JuelsSoury
nemY ahudiib adetleBraianld'eıö nndeam lbii r tyuetrt uğunu
anlatmakBtuandaıu ry.g uonl ardaakğ lBaara l'oar,m anldaar
Aşera'ayioatl amne kanloalra rkaakb ueld ilmiBşutniabr a.ğ
lıo larSaakm iK avimledriinnl erİilnkdbea hadridrai lstoinp,
baharödlad ürteann rıdlaay rearv erilgdöirğüil mektedir.
Kutskailt maept inleersiaansli a anr aştırbmuarcaıYd,aa
huddii nhia yatıönndeam lbiiy re rt utaKnu tsFaalhe ilşkiuk
rumuü zerinddede u rmakbtuafa ,h işeleerrikneo kl anlarına
Kadeşkiadmı,onl anladraıK naad edşeonti ldiağnilnait mak
tadır.
Buk itapktuat sbaall ıklaaiirtna a nışlaağralçalç aarpau t,
bezb ağlaimnaa nışSıenmıint kiükl türlçeorkyd aey gıonl du
ğunut espeidte na raştırYmaahcuıd ivleiM kü slümanlıktaki
DomuzE tiy emey asağınhıinj yenbiikra nlayışztiayna de
TammuzA=donkiülsti ülb ea ğlanotlıalrıma ikt olobjiierks a
sad ayandıağnılnaıt maktadır.
Semtii kka·v imleirniann ışlacriınnldeasr aibna,hh a yalet
leridneib nü yübki yre rt utuğuinfaud ee deanr aştırmacı özel
likYlaeh udiin anışilçaerrıi sbiünydüebk i rö nema rze den
KeffareTtek esi=GKüençaikhas vir amıdnaaa ç ıklık getir
mektedir.
Görüldügğiübo il dukiçlag ibniçl giilçeerrb eunk itapçı
ğınö zelldiiknlv eek ülttüarr ihçifalyedrailonıle a cadğüış ün
cesindeKyiitza.b yıany ınlanmagseırnedkiall igv ie g ayreti
gösterIeQnK ültür SYaanyaıtn cıltıekş'eak kürlerimizi
sunarız.
ProDf.r. H aruGnÜ NGÖR
Dr.H. İbrahAiÇmM AZ
KayseArria,lı k-2007
8
KarşılaştırImşaılğıı nMdiat oloji
İsrDaiinli
Giriş
EfeslHie raklidte'diignği ib nia shıelr şdeuyr maddaenğ i
şiyvoery epyebniişr e kaillı yotrasraii hlii mdleeo rl aylsaeryın
rinmea rukza lmaktBauds ıerb.e pdlüen ügne rçeyğair ınhıan
tasoıl abiBluid ru.r udma hzai yasdüer ekkalria rsvıezç leılki ş
kileçreişni tlmeürşianhie edtet iğikmoinzu,sa ur aştıvramsaı ta
larımpıezkda e a çıokl mayialni mleorldmea ktaMduıkra.y eseli
mitolçoojkii n cbei örn göriüly ea ptığıgmüıçiz n celemelerden
birisİildiiamrd .a mınkıanfa sıncdaan landıirldaışhğeiık ilblier
.
rikiykoırm,ı ldısyoolrg,.ub ni ra lacakarabnellıblkeitl ai rsizce
dalgalandıayhosaro ,n ryao ko luyvoerz aman uçurumunda ye
nidekna ybolguipd iyorSleavri.mv leiy ak orkuknaçr anlıkları
tekrhaary avteaa çıklkıağvau şturFaacuasgkti byie tenebkilri
bilgnienr ebduel unabBiölyilrbe?i sra naitç isna debcüey übki r
kavragmüac üg,e nibşis re vgçio,kk ıssaü reknü çüaky rıntıların
mükemmeoll arhaiks sedilymeetseidr elğii blu,n labrilral ikte
iledreir ecebdiöern sevzeib ikra hindleig ke rekmektTeadlıi-r.
9
JılıeSso ııry
mine dilgdiibbğiöi y leysüiknseve aks ıflbairra bvierykbaa içl
giçno nka disraehni p aomlanu eör n;e mvia rG?e lebcienrke
sidli ğerindiinyk eia dbeuall şe etygtiei rğçie kleşBtuirecektir.
nunbliar liinkcteel embeuçm eişzbi,iyt rö ntemAdmiabr u.n a
didre haladradhçaaon çk ı kgaörz etmveeys eanm iomlim asalar
bibleel iklima iç ıddaanhk au vvoeltalbnia şkayleatriış ecektir.
SuriFyeen,iv keFe i lidsitnilne kröikneinnDi incivl,eeF ı
ravta disiinmdpeakria toralbuikdlevaleçre iıryvniai z mıestıi n
lerityalneı dıAğsıumvrıeB z a,b diilns ii stemairnadmgeae kr e
kiSra.m ıir kmıennas huapl klialdrkiı nnçi o,tk a nrıcNıillı ktır.
vadisiilnkiçna ğsdaakkiinA lmeurdie,rk yıay ılaArrıynaılna rı
olaınr kımbıazbıanle asrkvıiey, e ndiü nyabnüıtniü nns saony
lagriıb Eir,m eniİsrtaKanön r,fe vzeiK ızıladreansiıbznu dlau
nabnö lgeylaeyrıel AdrıalmalrAı.sl uarrl,Ku elnaarn,l Fıelnair,
kelivleYe arh udöinlcgeeür n eaşyeag,,e zegeınşlıeğrae,, ateşe,
yıldızlı göklerin sonsuz kubbesine, dağlara, topraktan doğmuş
devltearbei,oa rtmaa,n vleah raay vantlaaprtVaıe ldaar.la airt' a
ene skiil ahislöeyrlienn" dyieğdiiü slkue"s Airny'ialn a ant,
mosfhearr eketylüecrmeia nnzianr gaöskıy,ü zfaüyndüansl uı
yunhua pseedjedne rkhaaryİşanı d sraav aşgluarruıbv,ueş n a
fağıknı zıllkıuğşıaytilıralbi mu ılşu tolyanralışaşa vınek g ölge
ninb inlegröcreü nüimlhüee yecanlanSmaımşikleenr,, Ha
le'pt Aerna Dpe niziM'ınsdeıa,rBn 'a sKröar fezkia'donalera n
bölgheedmee hne mesna dekcıez gvıebn u lutbsiguröz k yüzü
nüg,e nkiuşm o valatraısnyaıalnlı n ızvleaı yğııbnnik ırr aliçe
gibgiö kyüozrüd usuhneupnsh iünkem ebdieçri gmödreü ndüğü
gecelmeurkiany eedsiel evmege özkz a maştpıarrılcaıkt laığını
nıdı.
10
