Kant Üzerine Dört Ders

112 Pages·2000·4.801 MB·Turkish

by  Gilles Deleuze

fil
ÖTEKİ YAYINEVİ
Öteki
FELSEFE
Yapım
ÖTEKİ AJANS
Kapak Tasarımı
KORAY ARIKAN
Redaktör
SEVAL BOZKURT
Baskı ve Cilt
ÖTEKİ MATBAASI
Birinci Basım
EYLÜL 2000
YÖNETİM YERİ
Ataç-2 Sokak No: 65/1
06420 Kızılay/ANKARA
Tel: [phone]
Fax: [phone]
ISBN 975-584-169-5
Gilles Deleuze
KANT ÜZERİNE DÖRT DERS
Türkçesi
ulus_baker@körotonomedya

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
KANT ÜZERİNE BİRİNCİ DERS
SENTEZ ve ZAMAN 11
KANT ÜZERİNE İKİNCİ DERS 39
KANT ÜZERİNE ÜÇÜNCÜ DERS 64
KANT ÜZERİNE DÖRDÜNCÜ DERS 94

ÖNSÖZ
Fransız filozof Gilles Deleuze'ün Felsefe Dersleri dizisinin
ikinci kitabını Kant Üstüne Dört Ders oluşturuyor. Immanuel
Kant, Spinoza, Nietzsche ve Bergson'un aksine Deleuze'ün fel­
sefi mayasında doğrudan etkili olmayan, pek çok vesileyle "sev­
mediğini" belirttiği bir filozof. Buna rağmen, Deleuze'ün felse­
fenin "kavramlar imalatı", belki de zanaatçılığı olduğu
doğrultusundaki düşüncesi, tarihin en önemli düşünürlerinden
biri olan Kant'ı, ileride aynı dizi çerçevesinde yine Deleuze'ün
dersler dizisini yayınlayacağımız Leibniz gibi gündeme alması­
na sebep olmuş. Felsefesinin yöneliminin "Platonculuğu tersine
çevirmek" olduğunu defalarca vurgulayan Deleuze, Kant'ın fel­
sefi mimarisinde en azından birkaç kavramsal çizgi boyunca
söz konusu yönelime rastlamış görünüyor.
Derslerde en etkileyici olan taraf, tıpkı Spinoza konusunda
olduğu gibi, bir filozofun "havasının" ve kavramlarının "huyu­
nun" çok belirgin bir şekilde devreye sokulması. Hissedebiliyo-
7
GILLES DELEUZE
ruz ki, Kant felsefesi, "her tarafa mahkemeler dikerek" ilerle­
mektedir —ta ki yaşlûık eseri Yargı Gücünün Eleştirisi W^
yolunu yitirene dek. Ama bu yolunu yitiriş —yargılama yetisin­
de "a priori" ilkelerin ve kategorilerin sağlam temellerini kay­
betmesi— Kant felsefesinin en güçlü yanı olarak sunuluyor.
Dikkate değer ikinci nokta, Deleuze'ün Kant'ın "kategoriler"
öğretisine getirdiği yorumun özgünlüğü. Buna göre kategoriler
"zorunlu ve evrensel" olan, dolayısıyla her şeye atfedilebilir
yüklemler: rastlantı, zorunluluk, birlik, çokluk, vesaire. Katego­
rilerin böyle bir tanımı Aristo'da da vardı oysa. Kant'ın Deleu­
ze'ün çok iyi yakaladığı özgünlüğü, Aristo'da kategorilere dahil
olan "zaman" ile "mekânı" kategorilerin dışında bırakmış ol­
masından kaynaklanıyor. Niçin? Çünkü zaman ile mekân artık
öznelliğin kuruluş imkânı olarak değerlendirilmelidir. Bunlar
bir önermeler mantığının, ya da cebirinin parçası olmaktan çı­
karılmalı, Kant'ın "Benim Kopernikçi Devrimim" adını verdiği
doğrultuda dünyanın açılımının koşulları haline getirilmelidir­
ler.
Zaman ile mekânın birer kategori olmaktan çıkarılıp varo­
luş koşulları haline getirilmesi modern felsefenin ve fenomeno-
lojinin başlamasına tekabül ediyor. Yaşantının, deneyimin ko­
şulları nelerdir türünden bir sorudur bu. Ve ilk kez Kant
tarafından sorulmuştur.
Kant Üstüne Dört Ders, söylediğimiz gibi körotonomedya
ile Öteki Yayınları'nın işbirliğiyle hazırladığımız 12 kitaplık
Deleuze, Felsefe Dersleri dizisinin ikinci kitabı. Bu kitabı sı­
rayla Leibniz Üstüne Dersler (iki kitap), Bergson ve Sinema,
Kapitalizm ve Şizofreni (7 kitap) takip edecek. Deleuze'ün
Vincennes'deki derslerinin kapsamında yer alan bir dersler di­
zisini de katmak istiyoruz -Jean-François Lyotard'ın Nietzsche
Üstüne Altı Ders 'i...
8
KANT ÜZERİNE DÖRT DERS
Elinizdeki kitabın bir bölümü körotonomedya web sayfasın­
da bulunuyor (http://korotonomedya.gisam.metu.edu.tr).
Orijinali ise Richard Pinhas tarafından hazırlanan Deleuze-
Web sitesinde bulunabilir (http://www.imaginet.fr/deleuze)
ulus_baker@korotonomedya
9