kamusal alan olarak sosyal medyanın gündem belirleme gücü

247 Pages·2012·6.76 MB·Turkish

T.C.
MARMARA ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
GAZETECİLİK ANABİLİM DALI
BİLİŞİM BİLİM DALI

KAMUSAL ALAN OLARAK SOSYAL MEDYANIN
GÜNDEM BELİRLEME GÜCÜ: 10 AĞUSTOS 2014
CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMLERİ ÜZERİNE
BİR ARAŞTIRMA
(Yüksek Lisans Tezi)

ENSAR KORKMAZ

İSTANBUL, 2015
T.C.
MARMARA ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
GAZETECİLİK ANABİLİM DALI
BİLİŞİM BİLİM DALI

KAMUSAL ALAN OLARAK SOSYAL MEDYANIN
GÜNDEM BELİRLEME GÜCÜ: 10 AĞUSTOS 2014
CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMLERİ ÜZERİNE
BİR ARAŞTIRMA
(Yüksek Lisans Tezi)

ENSAR KORKMAZ
Danışman: PROF. DR. ERHAN AKYAZI

İSTANBUL, 2015

GENEL BİLGİLER:
İsim ve Soyadı : Ensar KORKMAZ
Anabilim Dalı : Gazetecilik
Program : Bilişim
Tez Danışmanı : Prof. Dr. Erhan AKYAZI
Tez Türü ve Tarihi : Yüksek Lisans - Ağustos 2015
Anahtar Kelimeler : Kamusal Alan, Sosyal Medya, Gündem Belirleme, 10
Ağustos 2014 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri,
ÖZET:
(Kamusal Alan Olarak Sosyal Medyanın Gündem Belirleme Gücü: 10
Ağustos 2014 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri Üzerine Bir Araştırma)
Kamusal alan olarak belirtilen sosyal medyanın gündem belirlemedeki gücü
her geçen gün belirgin biçimde artış göstermiştir. Geleneksel medya olarak
isimlendirdiğimiz gazete, radyo ve televizyonun sosyal medyanın hızına yetişemeyip
gerisinde kaldığı gözlenmektedir. Özellikle Arap Baharı olarak bilinen ve Ortadoğu'yu
etkileyen halk ayaklanmaları, gerek ülkemizde yaşanan Gezi Parkı olayları sosyal
medyanın etkisi ve gündemi belirlemedeki gücünü ortaya çıkarmıştır. Bu bağlamda
çalışmada öncelikle "Kamusal Alan", "Sosyal Medya", "Gündem Belirleme" kavramları
ve tarihsel gelişimi değişik makale, kitap ve internet sitelerinden yararlanılarak ele
alınmıştır. Kamusal alan, sosyal medya tartışmaları ve sosyal medya, gündem belirleme
ilişkilerine değinilmiştir. Daha sonra kamusal alan olarak sosyal medyanın 10 Ağustos
2014 Cumhurbaşkanlığı seçimleri üzerindeki etkisi ölçülmeye çalışılmış ve İstanbul
geneli 400 kişiye anket uygulaması yapılmıştır.

i
Bu çalışma ile, 10 Ağustos 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde kamusal alan
olarak sosyal medyanın gündem belirlemedeki etkisi, demografik özelliklerine göre
vatandaşların oy kullanırken tercihlerinin nasıl etkilendiği, sosyal medyanın 10 Ağustos
2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde etkin kullanılıp kullanılmadığı, hangi adayların ön
planda olup olmadığı araştırılmıştır.

ii
GENERAL KNOWLEDGE:
Name and surname : Ensar KORKMAZ
Department : Journalism
Program : Informatics
Thesis adviser : Professor Dr. Erhan AKYAZI
Degree Awarded and date : Master - August 2015
Keywords : Public sphere, social media, agenda setting,
August 10, 2014, presidential elections

ABSTRACT
(Agenda Setting Power of Social Media as Public Sphere: Research
Covering August 10, 2014 Turkish Presidential Election)
The power of social media, understood to be in the public sphere, to set the
daily agenda can be seen more and more clearly with every passing day. What can also
be seen is the inability of traditional media outlets - newspapers, radio stations and
television channels - to catch up to the speed afforded by social media. The power of
social media can perhaps best be illustrated by the social upheaval in the Middle East
that has been dubbed the Arab Spring, and even in our own country, which witnessed
the Gezi Park events. In this context, this research makes use of various articles, books
and websites to look into the terms “social sphere,” “social media,” and “setting the
agenda,” as well as the historical developments. The relationship between the social
sphere, social media and social media discussions, and setting the agenda are touched
upon. Further on, the research looks into how big of an effect social media, as part of
the social sphere, had on the Aug. 10, 2014 presidential election, resting on a survey of
400 Istanbul residents.
iii
This research, focusing on the Aug. 10, 2014 presidential election, looks into
the ability of social media as part of the public sphere to set the agenda, how
demographics affected who the people voted for, and how the use or non-use of social
media provided an advantage or disadvantage to those running in the Aug. 10, 2014
presidential election.

iv
ÖNSÖZ
Yeni kamusal alan olarak belirtilen sosyal medyanın gündem belirlemedeki
gücü son yıllarda tartışma konularının başında gelmektedir. Sosyal medyanın gündem
belirleme gücü siyasilerin bu ortamı aktif biçimde kullanmalarına neden olmuştur. İlk
kez halk oylaması ile yapılan 10 Ağustos 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de
adaylar sosyal medyayı aktif biçimde kullanmıştır. Seçim döneminde vatandaşların bu
süreçte nasıl etkilendikleri bende merak uyandırmış ve ilgimi çekmiştir. Çalışmamın
başlarında fikir alışverişi yaptığım arkadaşlarım Ar. Gör. Serkan BULUT ve Emniyet
Muhabiri İlyas KAÇAR' a, çalışmamı sonuçlandırmamda görüşleri ile katkıda bulunan
değerli hocam Prof. Dr. Erhan AKYAZI' ya, desteklerini esirgemeyen mesai
arkadaşlarıma ve değerli aileme çok teşekkür ederim.

Ağustos 2015
Ensar KORKMAZ

v
İÇİNDEKİLER
ÖZET ................................................................................................................................ i
ABSTRACT .................................................................................................................... iii
ÖNSÖZ ............................................................................................................................ v
İÇİNDEKİLER .............................................................................................................. vi
ŞEKİLLER .................................................................................................................... xii
TABLOLAR ................................................................................................................. xiv
KISALTMALAR.........................................................................................................xvi
GİRİŞ ............................................................................................................................... 1

1. KAMUSAL ALAN OLARAK SOSYAL MEDYA
1. 1. KAMUSAL ALAN .............................................................................................. 3
1. 1. 1. Kamusal Alanın Tarihsel Gelişimi ................................................................ 8
1. 1. 1. 1. Antik Yunan "Polis" Devletleri'nde Kamusal Alan ......................... 8
1. 1. 1. 2. 18. ve 19. Yüzyıl Kamusal Alanı ................................................... 10
1. 1. 2. Kamusal Alan Modelleri ............................................................................. 12
1. 1. 2. 1. Hannah Arendt ve Agonistik Kamu Alanı Modeli ........................ 13
1. 1. 2. 2. “Kamu Diyalogu” Olarak Liberal Kamu Alanı Anlayışı ............... 18
1. 1. 2. 2. 1. John Locke ve J. Stuart Mill'de Kamusal Alan ........................ 18
1. 1. 2. 2. 2. Friedrich A. Hayek ve John Rawls'da Kamusal Alan .............. 21
vi
1. 1. 2. 3. Habermas’ın Söylemsel Kamusal Alan Modeli ............................. 23
1. 1. 2. 4. Karşıt Kamusal Alan Modeli: Proleter Kamusal Alan ................... 26
1. 2. SOSYAL MEDYA TANIMI VE GELİŞİM SÜRECİ ................................... 29
1. 2. 1. Sosyal Medyanın Tanımı ............................................................................. 29
1. 2. 2. Sosyal Medya ve Sosyal Ağların Tarihsel Gelişimi .................................... 30
1. 2. 2. 1. 1978-1989 Yılları Arasındaki Gelişmeler ...................................... 32
1. 2. 2. 2. 1990-1994 Yılları Arası İnternetin Ortaya Çıkışı .......................... 33
1. 2. 2. 3. 1995-2010 Yılları Arası Web 1.0 ve 2.0 ....................................... 34
1. 2. 3. Sosyal Ağlar ................................................................................................ 43
1. 2. 3. 1. Facebook ........................................................................................ 45
1. 2. 3. 2. Twitter ............................................................................................ 48
1. 2. 3. 3. LinkedIn ......................................................................................... 50
1. 2. 3. 4. Pinterest .......................................................................................... 50
1. 2. 3. 5. MySpace ......................................................................................... 51
1. 2. 3. 6. Google Plus (Google +) ................................................................. 51
1. 2. 3. 7. DeviantART ................................................................................... 52
1. 2. 3. 8. Instagram ........................................................................................ 52
1. 2. 3. 9. Foursquare ...................................................................................... 53
1. 2. 3. 10. Friendster ...................................................................................... 54

vii