Kadınlar Irk ve Sınıf

266 Pages·1994·9.546 MB·Turkish

by  Angela Davis

Ayrımcıslöımkü.rü ö,ze lm ülkiyveets ıntıefm eliönrgdüeU enmtioşp lumleann n
belirgniint eolliağgeil miBşatişrl.an gkıöclıec tio plukamdaa ru zanırY.ö natanlar-yöne­
tilanalyanrm ıonlıu şturadenv letionrta yaç ıkıdaş aıy ndıö nemraes UaTra.ri bho yunca
ortayçaı kaany nmcıtülı1ıakris ö mürüv ee gemenltiekm elibnades kvıeş iddeuty gula­
malannnıende nleoril muşlardır.
Sınıafy rımıır,ak y rımcıi,n siayyertı vmeıu luasy rımHıe.r biritneimne linde
sömürüa maçölzıe mlü lkiydaeytaels ıı nıtfloıp lsuims tbeumliu nmaktaSdaıvra.ş vlea r
içs avaşldairk,t atöı1vüeikl şekre nceslöemrü,r gecviale imkp eryalihzemp,ss iı nıftı
toplumyuonl aığçtıto plumoslaglu laVrdaırro.l duklan esziülrevecenes ,ö mürülen
sınıftaenzinl,ev nes ömürülıerknı enz,i lveesn ö mürülen cienzsiilvnee,sn ö mürülen
ulusuany rımcıklaırğşmaıü cadeeltmee ktegne rdiu rmadsüış ünüleTmaerizh.i n
tanıkdlaıb ğuın göus termektedir.
'KadınlIarrvk,e S ınkıift abında Angelaı rkvD eac viinss iayynemtc ılığtaırinhısne l
süreboçy uncAam eriktaonp lumunddaukruim unaur aştiınrcıepl iTyooprl.u msal
sınıftıarknv nec ihsiayyemntı ka rşısınkdoankuim lavnepon lıi tikalkaadrıınnv ıez, e nci
kurtuluş hasrıenkmıeüftc iandienli eliseli i şkileriniirdeliyor.
AngelaD aviAsm:e rikazleın ckia,d ıvnef elsefe prboifyrea szöan:ırd Yıürzy.ı llar
boyıurk a ynmaıl tıenzidal ispö mürtilzeenn chia lkiıçinn degne lmoilşm aysaın ında,
kadıonl mansedeın iyldeeci nsiybeatsçik vıea ynmcıdal ıyğaık ıntadannı mıoşl aAnn­
gelaD avibsus orunlararad ikçöazülm arayışıynöan elmiBşunti edern.l e" KadınIlrka r,
VE!S ınısfon'de rece özgübinrçal ışmadır. IKrkav deSı ınn,oı lfgu lanta rihsevle to plum­
sablo yuUvaeni lişikçiilneederil ael ınKaıdrı.n ıenzi lmevseiku rtuluşuk onustuo plum­
sagle rçekliskoteynu Uanmaz, üssıtnvüıe pf olalri tidkaı şı yaklaeşlıemşltiarirl ir.
AngelaD avipso,l iktiikş iolliamğnii l ibtiaerny lemdceiv,ri mcmia,rk sivsetk omü­
nisbtia ry dınBduın ri.t eloinklaeb rii zzakte ndisdieni içni nydea şadıığrkıv ec insiyet
aynmıclıkğonıu sunöaz güre,l eştirardiekall ,v ede vrimcbiir yakloalşanıamğs ıu nar.
AngelaD avisı rkci,n siyevtes ınaıyfn mınsıönm,ü rüv ee zilenin oblimdraü dnıyğaı
uğrundas ürdürdüğü devrimceiy lemnledeenrii ylıeık çı-faşist ubağsrakmıılöşal,raü m
cezasiıs temiyyalrgeı lanümzaekr eek im1 970'tutteu klanmışDtüınry.ça a pında
sürdürüle"nA ngeDlaav iKsu'rtia ralKıamm panyassoın•u cyua şamkıu rtarılmıştır.
Dünykaa muoyAun gelaD aviisl 'kdei f ab uk ampansyıara sıntdaan ımıştır.
inceledkioğniu nvuenA ngelaD avisT'üirknç ede yayınlialnkkani tabıo la"nK adın
larI,rv ke S ınrıınge rekeni lggöireyceiğ ini umuyoruz.
Sosyalist Yayınlar
!ff�-1-t<'ı-'�;2�,@'
��
...
* ..,,-:o::t. ..Lo.u�t:lı'le ı'. Yayı.'nl ar'"- � ,...�_
� �:f- ııııLıstANBoSosyL alı• !t ...·.
AngelDaa viAsB D'doer thaa lbliiar i lede
194y3 ılıdnodğad u. Fraendseıbzi yveet i
Felseöfğer enigmöir düH.e rbertM arcu­
se'u(nB randeiüsn iversiMtaesssia,c hu­
settdsa)h,sa o nrad aT heodorA dorno'nun
kurlsarıdneav ame ttAil.m an'ydaai kyiı l,
Fransa'dbai ry ılç almıaşlarını
sürdürdüskotner1na9 67d eA merika'ya
döndvü ea kademtiekz itnaim amladı.
Komünist üpyaertio yledv ue ı rkçıklaırşkı tı
eylemlkearteı lAdBıD.' ddeev rimcim üca­
delenin yükseldiği yıllardı.
1960-a6r5a sbıa nşçı mücadeleden sonuç
alamayZaenn chia rekşeitdid et kullanma­
yab aşlamÖızşetlıl.bi aknlşem çüıc adele­
nins imgesMia rtiLnu theKri gn'in
öldürülmesisnodnernda e vrimşciidd evte
silamhülcıa delseayviu nSainy aihk tidar
(BlacPko wer)h arekeytüik selmeye
başlamıştı.
AngelaD avsi Şuba1t9 70'Ktaer Paa nter
Partmiislii taSnollaerdıa Kda rdeşler'i
Kurrtama Komitesiknuir dAud.ıa ğustos
70'dbei örl ümlbei teçna tışomlaa yına
karıştıntluatruakkl ainçmiaankra nmaya
başlaFdBıIta. ra fından da'ğAıBtDı'ledaneçn o ka ranıloanns uçlu' lisatedsıinnad e
yevre rilGdiizl.e nmesraiğnmee n1 3E kim1 970'ytea kalandı. AvBeDb 'adşekü al ke­
lerdKeu rtarmaK omiteklueruril dDuü.n yçaa pınydüarü tülebnikam rp anyab aşlatıldı.
Sayısyıüzrü yütşo,p lavneit mız kaam panyaldaünze nlen1di9.7 v0e 1 97y1ı llboa­n
yuncad ünybaa sınıennöı nne mhlaib ekro nulannbdaiorinl aragükn demdeka ldıAn.­
gelDaa viksu'rtia rma kampandyüansyıçaa p ındai lerichia rebikre tliylairakttv ıe s o­
nunda4 H aziran 19ku7rta2n'lddeı .
Felsepfreo fesögörlreüvğiün yee nidbeanş laKdoım.ü niPsatrti sMie rkezK omite
üyeosil d1u9.n 'de" Kadınlabrasakı veı rkçaırlaıskı ndialkiiş kbialşerl'b ıiklirın ce­
lemyea yınl1a9d8ıv0.e 1 98s4e çimleriKnoem üniPsatrti sbia şkanlaıdaky ıo larak An­
gelDaa vigsö'sit e.rd i
..Kad ınlarI rvke S ınıkifta bı1n9ı 81'ydea yınlAanygealnDa a vi1s9 8y5ı lıNnaid­a
robi'ydaep ılDaünny aK adınK onferansık'antaı Solsdyıal.i sütl kelevrdeenü çüncü
dünyüal kelerigenldeennd evrimckaid ınlaarkıtivnfe co şkuleutki nlikldeamrlgaes ını
wrduğuıb uk onferanAnsgtae laD aviysa,p tbıiğrçoık k onuşmaddae vrimgcöirü şleri­
nid ilgeeti rmektenge ri durmadRıe.s mAiB Dk adınhleayne tinAdeB Db aşkanRoın ald
Reagank'ıızMnıa u reRne agavne ü nlfüe minyiazsatrB ettFyri edadan b ulunuyordu.
Bui kisiınsirna trleak rarladgıökrlüakşra ıd ıhna reketpionlei tvieki ad eolbouj­i
laştıanmlamsyıö nündeyAdnig.e lDaa vikso nferandsützae nletdoipğlia ntMı.l arda
Reagavne 8 .F riedanA'mıenri kaklaıd ıntleamns eidle meyecesğöiynliive edk endi
görüşleariçnıik ladı.
AngelaD avis
KADINLAR, IRK VE SINIF
Çevireİnnc:iÇ eliker
SosyalYiasty.ıa rn:l8
SOSYALİSTY AYINLAR:8·
TOPLUMSALARA ŞTIRMA. iNCELEME
VE TARI'IŞMALAR DİZİS1İ :
AngelDaa vis
Women,Ra ce andC lassN,e wyor1k9 81
FemmesRa,c e etC lassEed,i tiodnessF emmes1, 982
Sayfa2 53'teAkin gelDaa viçsi zimOir:h an Taylan.
Çevireni:n cÇie liker
SosyalYiasytı nlar
YayıYnö netmevneiS orumlusHua:s an BasrGiü rses
YazışmAad resPio:s tKau tusu1.3 64.S irkeci-İstanbul
Telefon(:0 21525)3 0 29 3
YayınHaaz ırlayaSno:s yalYiasytı nlar
YayınlayanT:o plumsDaalğ ıtım
DizgDie:vri m
BasımA:v cOıf set
Tarih: Ekim 1.994
DağıtıTomp:l umsDaalğ ıtıTme,l (:0 21224)9 0 53 3
AdresM:i sS okakN,a 6/6B,e youğ-lİstanbul
İÇİNDEKİLER
OkuuycuSyua nuşF. uyl-aG ürses 7
1.KöleliYğaislnal aştırılYmeansBiıi :rK adınliıçkiÖ nl çüle2r5
2.KölelKiakr şıtı HvaerK eakdeıHtna klarıDnoığnu şu 48
3.K adıHna klanK ampanyasıBnaışnl angıcIırnkvd eSa ı nıf6 1
4.K adıOny H akkHıa reketiInrdkeç ılık 80
5.KöleliKkutretnu lmaSniıyna Kha dınliaçriA nn lamı 94
6.E ğitivemÖ zgürlSüiky:ah K adınBıank ıAşç ısı 104
7.YüzyıDlöınnü mündKaed ınlaOryıK nu llanHmaak kı:
IrkçılArtanı ğınE tkisi 131
8.SiyaKha dınlvaeKr u lüHpa reketi 127
9.Ç alışKaand ınlSairy,aK ha dınlvaeOr y H akkı
HareketTianriinh i 13(
10K.omüniKsatd ınlar 146
1.1T ecavüzI,r kçıvleSı iky aThe cavüzcMüi ti 165
12I.rkçıDloığku,mK ontrovleDü o ğurganlHıakk lan 190
13E.v İ şinYiank laşİaşnYe a ramazlİışğıçS:iın ıfAıç ısından 207
Notlar 226
TürkçBeas kEıykal er 254
OkuyucuySaun uş
Modem dünyadırak v ec ins eşitsizelğriik/leerininri fi iolil arak
yükseldiygiadn aie ,na zınddanü şmedisgiönyil emmeümkk ün.
Olgular açısındbanuk esindirbe,l kid ei deoloojliar abki lböey le­
dir.
Irkçıliışkl,e vsoellara kiş g'Jcünün" etnik/eşmesid"en ebilebceirk
biçima lmışt.•.ır.h ezamra n •zenoclian"b irileriv aniırE.ğe ro rta­
dah içs iyah yyoadk asb au r oloüyn amaki çisanyı larıy etersizse
"beyaz zenceidlielre"b iilcira.t
Eğer birs istoelmar akka pitalırizmk çılığı vügectuiridyao rsa, bu
aynış ekilde cinsidyeevü tcçuidlai gegit irmesini geremkit?i rir
Evet. Çünbkuüi kigseir çekçtoeks ıkbıi rş ekilbdier birine
baglıdır.
Cinsiyetçilyiakl nıfzarckal,ve ı h attdaa haaz b eğenileinşro lleri­
nin kadınlaryaü klenmedseigi lır,k çılıktand ea hşiaçgıo lmayan
biry abandcüış manlıgıdır.
ImmanueWla llerstein(l)
Elimizcdien stiçyielsioğrigu layöann emlbii kri tavpa rAn.ge ­
laD avi"sK adınlarI,rve k Sınıçf"al ışmasaı,kn adpitatloi­pst
lumasl sisetmin; insanıinn sanü zerindebkais kıv e
sömürüsünüenn i nceliokyluin largeılniış tirbmuiş u tan­
mazlığınb,i limssoesly ojlinoin "toplmnsdaülz e"no larakt anım­
lıyamcıayğıab u"tploumsakla os"uno,l uşumv es ürekliilçiiğitn e ­
meld ayanake dindaiyrğıim cılyıakr atmhaün erlerindiekni sini,
ırkv ec inasyr ımcılıiğnıcneıl iIyrokrç.ı vleıC ki nsiyetçiliğin
7
sınıfssöamlür üi lbea glaşıkolrıtğaıynaı koyuyor.
ideolonjeidke nseldloiğağlib niiy,o lfoarjkilkı lık tdeam­eline
yandırmoılşu şauç ısınbdeannz öezre llitkalşeıryb anui kiil kel
ayrımcıltıürünkü n -ırkçvıelc ıikn siyetçkialbiavğ eiv na-hşi
başlangıycoılçyaıl kaa AnB D kapitalizımrickni dnevs,e s ınıf
üzerinsdeökmiürün ün tarihssüreeclin is,o muyta,anmş ışö rnek­
leritnainnı klıgğıöyzylaaş,kı a,n v,a hşeytü klgüe rçyeakp ısıyla
gözlöenrün es eriyor.
insantlaırki hiynaeg,m alavneay no kedihlaelnk lzare,n ci
köleciılrikkç,ıc linıski,ys eötmüıi isüv ek adınlaraınş ağıanml ası,
vahşis ömürgecilidka,r becidliikkt,a ckıolmıpkl,o cu,el umkp er­
yalivzme a zgın sınısfö müıiisügi bie şsdiezr slzeern,gind eneyim­
lekra zandı@rmlıaşAn B D kapitasliisstte micniinnıs,r, ks ,ı nıf
sömürütseüm elinodlueş turulAmmueşr ikani deoojlisinin,
kadınlsairy,a hglöarç,m envleem rü lksüzleşitşiçsriıi nlvıeefn ı
emekçildeörneü ykü zünüg österiyor.
Doguşuylbai rliykatsea dzai,h niyveetgün tcee ly aşamp ra­
tiğindeb eyaezr,k evke,m ülks ahioblia nlaergıenm enlbiaği.s,k ı
veb oyunduruğunda biçimleAnBeDn t oplınnundeak,o nominin,
sosyyaalş amınd,ee ğrlseirs temibneilni rleyicidlıişğitnadlean­
nank adınlasriıyna,h lgaröıçnm,e nlemrüinl,k süzleştiişrçiil ıniş
vee mekçilbeeryiansz ö mürücüs ınıfsını radnane snelhearlii ne
dönüştlürümesibneiy,aze gemenlkearypiank i,k iyüzlü yönseme­
leriyyalşea mlardıenğıenyr,a rgılargıenlıencum,eu kt larının
altüsetd ilihşüiknmie,d icieltikği.ni siönzdgüeli radeleyroinkien­
dilsiürşe ciankit arıyor.
"KadınIrlkarv ,e S ınıçra lışsmıandAan gelDaa viss'uni­n
duğuo lgulvear buo lguldaraay anaragke liştiçrödziümğli.e meler
Kadıınr,k s,ı nsıofru nsallartıarntıışnı lmiaçsidınü şündürücü,
yolgöstepreircsip ektiiçfleerri yor.
AngelaD avihsa,l kıvneıc ni nsiyeatcinıilnvar,eb aşkalard­ırıl
lad olşui irtsaerli hliinribi ikür s lupilnac elernkeerne,d eyse
vahşhia yvanlöazrgagüü d ülegerl iştirmeiyşl,e mlçeırkia r
güdüsüybleel irlenen, tarihksüilzt,ü rkbsiiümgrzlür iukhs,i z,
saldıkraatnl,e dyeangm,a laybana,s kve ıb oyunduruk altına alan
bikrü stvaehu tanmaesgıezm enlseürürs ünün yarattvıağhış i,
insandlıışbkıir t oplıngnö zümüzünö nündeb eliriyor.
Amerika Birleşik dievllöken tclüelrineirinil yvahklş ei, b eyaz
kaptia listltearniıyşlıey oruz.
8
Halklakraıt ledekrıetka ntıilinn zenginlikylaeğmrailnaiy an
ves ermaybei rikimzienneck iö lee meğinin yarattığı değerle
başlaymanü lkve paras ahibbeiy aezg emenleyraiğnm,a cılıktan
nasbiinail amamımşü lksübze yaezr kekleyrainnı sıbreay az
kadınldaari an sani vahraoklkutışa nımadıgğöırnüyıo ruzB.e ­
yaze mekçsiı nkıafd ınlarıbyilral ikotret,a -sbıenyıafkz a dınlar
dab ud ışanml ışloırkt amınbdual uyorlkaern dilerini.
Egemenlieğin a çıvek kaba biçimiyle, zkeönleclie hşatirmlek,ı
emeğinvee varlığına tmnüyellke o ymab içimingünddee me geti­
renlekrö,l eczii hniyetlbeeryiankzia ,d ınlayröan elyiakk ­
laşımlarındad as ergiliyoKraldaınrs,.a lcti nsreolvl e i şvleleriyle
tanımlanaraski,y assaols,y vaelt oplumsal yaşamdan, değerler
sistemibneilni rleyicidlıişğtianldaneınAy BoDr k.uru luşan aya­
sasvıe t emeylas alarıntdeam ellendirbius lıneırnl andırılvamı­ş
rolusşo nuckua,d ıcni nsiyetvieen mienği nienn k abaar,s ıvze
utanm azs ömürüsügün deme geliyoKra.d ınc ingsün,üm üzdee t­
kisinhial as ürdüresno,r gulanvaen tartışı1l9a.yn ü zyıl
kadınildıeoklo jisyilçee mberael ınıyor.
özgür üreticiliyğariantitnı kğı.i mlieğmie,k gü cüü zerindeki
özgür iradesini yYietniitr oipyloumrs.da ülz ekna dıniın sageni­
lişitmo,p lumsavla rolaulşa nlnaırntı ümünden uzaklaştırıyor�
egitimm,e denhia klar, vseos siyyaahlsa ik leard inmeo lanakları­
ndany oksunb ırakıyHoakrl.a rgıans pıknaıd,ı nldaırşıt alayıcı
yasalartleam ellendigrüevreenkc eayleı yor.
BaşalngıAçn ayasaseıvrnean seiln sahna kları oallagrıa k
ladıgı. şteeykmi ü,l kv ep arsaa hibi beerykaezk leırrikcn,i ns,
sınıüfz erienkdiy ağmav ee gemenlhiakk larkıanzıı yAomre rika
BirleşDiekv letleri.
Böylelikköltürüınel eştirilAeBnD orta-sbıneıyfak za dınları,
sınırlarıd ar evciall andtilina varlıkcliarnıs reolvl e i şlevlienr­e
dirgenmoilşa rabki reBray an Washingtoolnuy orlAaBrD.' li
beyaz erekgeekm enleirşignü cüanvül amvae k ölelermşe ti
güdüsünükna,d ıcni nsellikylöenreilnsieok n uçlairlıkenl ıd en
yaşaykana dınlaro laracki,n siyetçiillimkğiu nhdaet abıi,ks ezgi­
cisvie s orgulayıcıollauyroır lar.
Beyaozr ta-skıandııfn l"arcıi,on lsa t"larıönndcae"n i şgQ:ca:
olalşarın"a önemv erilbeeny avez siyahk ızkardeerşlindedna ha
şansssıazy ıyokrelnadri lerCiinnisv.ear ll ıklnarıınp enceresin­
denb aktlıarkıd ünyayaığ,ı irşv ee mek sömürüsküo şullaarıl tın
9
dae zilkeınz kardeşlerbiinlddeae hna a zi zleyeboilluişrl arının,
tanımak,avram ave biliendçi nmoel anağındyaonk stemd ilişleri­
ninm utsuzluğUnu taşıyorlar.
AngelaD aviksi tabındAaB,D 'dek ölecilbiikrllei kte gelişen
cinsiyetçkialdiığnkiıi, m lkisizleştirmdeinnianm iklerini, tarih­
sel-tumsopallo lgulçaerr çevesienldeae l ıapk tarıyor.
Yenis istemgdeel işmoel anaklaernıg ellevneeb na skaıl tına
alınkaand ınlkaörl,e lebrelnez eprs ikolojibluelruydoer lkare ndi­
leriKnein.d "ie vk adınkıo"n umlarıknöıl elibğeen zetiyorlar.
"Köleklarşiıkt lığını.n.a .m açlangenrçıenk tarihyia zılabildiğin­
dek,a dınlsaaryf alarındage nişy erlkearp lıyaçcünakkü;k ö ellerin
hedefiô zellikkaldınel arıhne deofilm uştur.•
Eskbii rk ölFer,de eriDcoku gl'aısbnsu s özlebreiy,a kza dın
larıbnüy ükç oğunluğunue tkileyen oslöuyzolre.r
AmeriBkiral eşDievkl etlerkianddınhe a klarıh areketkiö lelik
karşhıarteıke tlbei rleoşliarka bka şlıyBeoyra.kz a dınlyaar,s al
vei deolojik engelklaelrd ırıolrtdaıdğganıe nldiaş,vm eet oplum­
sakli şieldiikn mepnoitnan sioyleanla ğıönnıc elitkalşeı ybaen­
yaozr ta-skınaıdfı nlöarnıcniH üğtindekkaid ıhna klahrarıe keti­
nege nişk atılgöısmt eriyorHlaakrl. amrü cadeleksöilneilv iek
ırkçılkıarkş ıhtarıe ketblirel eştiriyorlar.
Bub irleşikhleiyğienc vearni cdie neyliemrindöernne klseur­
nan AngeDlavias ,k itabınsdiay ah evrekk aedkın ların,b eyaozr ­
ta-svıeni ışfçs iı nkıafdıı nlaörrgınüıtnsv,ee kl i şiysaeplı larının
özelliklseerrigniilK iöyloerl.ki akd,ı önz gürlüğü,o yh akkı,
eğitiımr,k çıçlaılkı,şy maaş amıt,e caveüzv,i şdio,ğum kontrolü,
kürtavjek ısırlınaşnat poliatliarıkg ibsii,y avseas lo sysaolrun la­
ra yaklatşarzıml arınıo rtakyoay uyoTrar.i hsseürle çiç ersinde,
birleşikvleiz ğiamnan zaman ayrıt avaılrı şların nedoeln­lerini,
gusala,ç ıklaöyrnıeckıl etrarlteı şıVyeos rı.n ıfsala çbıaskıınşa
dayalı politik geçlöizümşlteimreilyeorr .
Buradab,i rtüm olarsaiks temhdeeryn ö nüyldeı şlanmışlık
konummıday aşaySainy akha dınıırnk,bç eıy akza ranloırğı­n
tasınd•adkuruiş u•ö zellikle çdeikkikyAaontrgi.e lDaa vis'in
önemlüez eridnurmdueş olduggui bi;
•l?ğerb irtar ihçdio grudan, köleleştirilmkiaşd ınsliarınyd aehn e­
yimleriyillgiel enirspea,hb ai çilmbeizi rş y apmıoşl aca.k.tS.ıri. ­
yahk adınlarvıetn üm erkevek kadı}na reınz mileyek arşıs a-
10