Table Of ContentMARIA SZY PO W SK A
WIEDZA POWSZECHNA
W ARSZAW A
WSKAZÓWKI METODYCZNE..................................................................................................
WIADOMOŚCI OGÓLNE O JĘZYICU................................................................................
PISOWNIA I W YMOWA...........................................................................................................
Alfabet
Znaki ortograficzne
Znaki interpunkcyjne
Tabela znaków fonetycznych
Elizja
Denazalizacja
Łączenie międzywyrazowe
Akcent
Lekcja 1 — On parle français.....................................................................
|£zasownik i koniugacji parler (czas teraźniejszy: forma twierdząca
przecząca, pytająca)
Lekcja 2 — Jean fu m e ...................................................................................
[czasowniki I koniugacji (c.d.)
Rodzajniki nieokreślone
Liczba mnoga rzeczowników (tylko na -s)
Szyk wyrazów w zdaniu
Lekcja 3 — Regardons des photos..............................................................
Tryb rozkazujący
Rodzajnik określony
Odpowiednik drugiego przypadka (dopełniacza)
Przyimek à
Lekcja 4 •— Chez les Lefèvre ..............................................................
Odpowiednik drugiego przypadka (dopełniacza) (c.d.)
Lekcja 5 — Dialogue..........................................................................................
<_Odmiana czasownika avoir (czas teraźniejszy:
forma twierdząca, przecząca, pytająca)
Forma pytająca
Lekcja 6 — En visite..........................................................................................
Odpowiednik polskiego celownika
Przymiotniki (rodzaj, liczba)
Liczba mnoga, rzeczowników (c.d.)
Stosowanie rodzajnika określonego
Opuszczanie rodzajnika
Inwersja w zdaniach wtrąconych
Lekcja 7 — La chambre de Christine.......................................................
Zwrot il y a (forma twierdząca, przecząca, pytająca)
Składnia z il y a
Użycie de (c.d.)
Przyimek aux
Rzeczowniki zakończone na -eau
Liczba mnoga rzeczowników (c.d.)
VI Spis treści Spis treści VII
Lekcja 8 — Une promenade à P a r is ................................................................37 Lekcja 17 — Levons-nous!....................................................................................86
jrUzasowniki zwrotne
Odmiana czasownika être (3 formy czasu teraźniejszego)
Ł_CŹasowniki nieregularne (c.d.)
Zwroty z être
Nieregularna liczba mnoga rzeczowników
Rodzaj i liczba przymiotników (c.d.)
Składnia (miejsce okolicznika w zdaniu)
Składnia Pytanie intonacyjne
Przyimek de (c.d.) Słowotwórstwo
Stosowanie rodzajników
Lekcja 18 — Les saisons............................................................................................91
Lekcja 9 — La récolte des fruits .................................................44 rüzasowniki II koniugacji
Przyimek de (c.d.) ^Stopniowanie przymiotników
Przymiotniki (c.d.) Stopniowanie przysłówka bien
Tworzenie przymiotnika rodzaju żeńskiego
Lekcja 10 — Une rencontre....................................................................................49
Słowotwórstwo
Odmiana czasownika nieregularnego aller Lekcja 19 — Les m o is .......................................................................................97
Stosowanie przyimków
Czasownik nieregularny partir (czas teraźniejszy i przyszły)
Lekcja 11 — En fam ilie............................................................................................54 Liczba pojedyncza i mnoga zaimka quel
Czasowniki nieregularne Daty
Tworzenie rodzaju żeńskiego rzeczowników Lekcja 26 — Au z o o ................................................................................................101
Przyimki (c.d.) Zaimki przymiotne wskazujące
Różnica znaczenia où i ou Czasowmki nieregularne (c.d.)
Słowotwórstwo Liczba mnoga rzeczowników
Tworzenie rodzaju żeńskiego przymiotników
Lekcja 12 — Un beau c a d e a u ..............................................................................60
Odmiana czasownika nieregularnego mettre Lekcja 21 — Le d éjeu n er..................................................................................107
Przymiotnik (c.d.) Rodzajnik cząstkowy
Określanie czasu ^Czasowniki nieregularne (c.d.)
Zwroty z être ¡[Czasowniki I koniugacji zakończone na -ger
Przeczenie z bezokolicznikiem Odpowiednik polskiego narzędnika
Liczba mnoga rzeczownika złożonego
Przeczenie ne.... plus
Zgodność demi z rzeczownikiem
Stosowanie przyimka de w znaczeniu o
Lekcja 22 — Faisons des achats...........................................................................113
Lekcja 13 — Le m a tin ............................................................................................66
fCzas przyszły najbliższy
Zaimki przymiotne dzierżawcze
zasowniki I koniugacji zakończone na -yer
Czasowniki nieregularne (c.d.)
fczba mnoga rzeczowników (c.d.)
Forma przecząca trybu rozkazującego
Rodzaj żeńskj rzeczowników na -eurl-euae
Przeczenie (c.d.)
Przyimek de (c.d.)
Opuszczanie rodzajnika
Słowotwórstwo
Rodzaj żeński przymiotników zakończonych na -ier
Lekcja 23 — Chez Christine..................................................................................120
Lekcja 14 — La journée de Madame Lefèvre................................................72
Czasowniki nieregularne vouloir i pouvoir
Czasowniki nieregularne (c.d.)
Rodzaj żeński przymiotników na -eau
Tryb rozkazujący czasownika être
Przyimek à dla określenia godziny Lekcja 24 — Au théâtre....................................................... 124
Lekcja 1S — Le calendrier......................................................................................77 Strona bierna
Zwroty être debout, être assis
Czas przyszły
Czasowniki nieregularne s’asseoir i se taire
Zaimek on
Tworzenie rodzaju żeńskiego rzeczowników (c. d.
Określanie czasu (c.d.)
Słowotwórstwo
Słowotwórstwo
de w zwrotach ilościowych Lekcja 25 — Au m arché................................................ 132
Lekcja 16 — Au téléphone......................................................................................61 Zaimek en
Czas przyszły (czasowniki na -er, -re, nieregularne, Zaimki Osobowe akcentowane
posiłkowe) Zaimek względny qui
VIII Spis treści Spis treści IX
Osobliwości w odmianie niektórych czasowników Lekcja 32 — Une invitation..................................................................................178
Czasowniki nieregularne (c. d.) Zaimki osobowe w funkcji dopełnienia
Słowotwórstwo Zaimek nieokreślony le
Lekcja 26 — En excursion...................................................................................140 Miejsce en i y w zdaniu
Sans z bezokolicznikiem
£j£zas przeszły złożony (czasowniki I kon. odmieniane z avoir)
Czasowniki nieregularne (c. d.)
Czasowniki nieregularne (c. d.)
Znaczenie przedrostka re-
Zaimek y
Użycie rodzajników
Zaimek en (c. d.)
Szyk wyrazów w wyrażeniach typu tous les deux
Konstrukcja ne... que w znaczeniu seulement
Słowotwórstwo
Określanie czasu (c. d.)
Lekcja 33 — Un peu de poésie...........................................................................185
Łekcia 27 — Une le ttre .........................................................................................146
Czas przeszły niedokonany — Imparfait
fPassé composé czasowników odmienianych z czasownikiem posiłko-
Użycie imparfait i passé composé
' %ÿm être
Wyraz même
participe passé i passé composé czasowników nieregularnych
Odmiana czasownika nieregularnego plaire
hszyk' wyrazów w zdaniu (c. d.) Zaimek osobowy en (c. d.)
Czasowniki nieregularne (c. d.) Tryb rozkazujący z zaimkiem osobowym
Czasownik ułomny falloir Słowotwórstwo
Rodzaj żeński przymiotników (c. d.)
Lekcja 34 — Sur les grands boulevards.......................................................191
Wyrażenia z peu
Słowotwórstwo Zaimek względny que (c. d.)
Gérondif
Łękcja 28 — A la poste..........................................................................................153 Przysłówki ci i là
jiForma pytająca passé composé Zwroty: ce sont i c’est (c. d.)
participe passé i passé composé (c. d.) Zaimki y i le zastępujące całe zdanie
Czasowniki nieregularne (c. d.)
Lekcja 35 — Les ju m eau x ..................................................................................197
Tworzenie przysłówków
Stosowanie zaimków dzierżawczych
Przymiotniki (c. d.)
Zaimki nieokreślone l’un ... l’autre
Stosowanie de przy oznaczaniu sposùbu
Pisownia czasowników zakończonych na -cer
Lekcja 29 — Une rencontre internationale................................................161 Odmiana czasownika nieregularnego courir
Passé récent Zwrot avoir beau z bezokolicznikiem
Zaimlci le, la, les Tworzenie rodzaju żeńskiego rzeczowników (c. d.)
Opuszczanie rodzajnika Lekcja 36 — A. Souvenirs d’enfance.............................................................203
Czasowniki nieregularne (c. d.)
Imparfait (c. d.)
Rodzaj żeński niektórych rzeczowników (c. d.)
tad&gque — chacun, chacune
Różne znaczenia przyimka pour
¡[Passé composé strony biernej
Przyimki entre i parmi Rzeczowniki (c. d.)
Lekcja 30 — En famille I ...................................................................................168 Rzeczowniki bliskoznaczne
B. Lecture
.J&onstrukcja c’est... qui
Konstrukcja faire z bezokolicznikiem
V Passé composé czasowników zwrotnych
Funkcja imparfait
Czasownik nieregularny cuire
Tworzenie liczby mnogiej większości rzeczników zakończonych na Lekcja 37 — Chez le dentiste...........................................................................209
-ail Zaimki rzeczowne wskazujące (c. d.)
Tworzenie rodzaju żeńskiego przymiotników zakończonych na -/
Składnia z zaimkiem wskazującym
Konstrukcja drôle de Odmiana czasownika nieregularnego dormir
Lekcja 31 — En famille Ï Ï ...................................................................................i74 Lekcja 38 — D épart.......................................................................................... 214
Odmiana zwrotu se faire mal Konstrukcje z bezokolicznikiem
Opuszczanie rodzajnika Zaimki pytające rzeczowne (e. d.)
Konstrukcja voilà ... qui
Dwie formy futur proche
Zwrot être en train de Stopniowanie przymiotnika bon
Forma pytająca w mowie potocznej Określanie czasu
Spis treści XI
Spis treści
X
Lekcja 46 — Renouvelons notre garde-robe.......................................................260
Lekcja 39 - Cbez le co iffeu r...........................................................................222
tout, tous, toutes
Zaimek względny dont Zwrot se faire faire
Konstrukcje z bezokolicznikiem (c.d.) Forma pytająco-przecząca
Spójniki ni... ni Formy mon, ton, son
Rodzaj żeński przymiotników (c.d.) Składnia z czasownikiem se rappeler i se souvenir
Liczba mnoga rzeczowników (c. d.) Słowotwórstwo
Czasownik nieregularny perdre Odmiana czasowników nieregularnych (c. d.)
Lekcja 40 - A Chambćry.........................................................................................227 Lekcja 47 — Dans les boutiques du quartier..............................................274
Futur antérieur tout, tous, toutes (c. d.)
Voilà po zaimkach Inwersja po aussi
Imiesłów czasu teraźniejszego Nieregularne stopniowanie przymiotników (c. d.)
Przyimek en Przymiotnik w roli przysłówka
Pytania intonacyjne Homonimy
Rzeczowniki zdrobniałe Demi
Czasownik nieregularny plaindre Przedrostek mé-
Słowotwórstwo Lekcja 48 — Un coup de téléphone....................................................................281
235
Lekcja 41 — Dans les m ontagnes............................................................... Zdania warunkowe
Passé récent i futur proche w przeszłości
Futur antérieur czasowników odmienianych z être
Konstrukcja si... que
Zaimki względne złożone
Zwrot qui, est-ce qui?
Zaimek nieokreślony rien 242 Słowotwórstwo
Lekcja 42 - Au restaurant............................................................................ nnr.
Lekcja 49 — Causons un p e u .....................................................................
Konstrukcje z bezokolicznikiem (c. d.)
Tryb warunkowy
Zmiana znaczenia wyrazu seul Zgodność participe passé czasowników odmienianych z czasowni
Bien jako przysłówek stopnia kiem posiłkowym avoir
. . . . 249
Lekcja 43 — Chez s o i ........................................................ Silniejsze podkreślenie własności
Przymiotniki i przysłówki (c.d.)
Czas zaprzeszły
Składnia z czasownikami se rappeler i se souvenir
Zwroty ce qui i ce que
Użycie Z’ przed on
Zwroty z où
Ważenie ne... guère Lekcja 50 — Une excursion en a u to .............................................................295
Odmiana nieregularnego czasownika coudre Zdania warunkowe (c. d.)
t * . 2 5 6 Dwa zaimki o charakterze dopełnienia
Lekcja 44 — Charles est m a la d e .................................................
Odmiana czasownika zwrotnego s'en aller
Zwrot c'est que Wyrażenia z à
Stopniowanie przysłówków (c.d.) Słowotwórstwo
Użycie si zamiast oui
Lekcja 51 — Les éclaireurs à la cam pagne..............................................297
Przyimki en i de
Wyrazy bliskoznaczne Czas przeszły trybu warunkowego
Tworzenie liczby mnogiej rzeczowników Czasownik s'eu retourner
. . . 261 Liczba mnoga rzeczowników (c. d.)
Lekcja 45 — P o tin s.....................................................................
Lekcja 52 — Un grand génie : C hopin............................................................392
Strona bierna
Czas przeszły prosty (dokonany)
Konstrukcja c’est., que
Nieregularne stopniowanie przymiotnika mauvais Passé antérieur
Słowotwórstwo
Nieregularne stopniowanie przysłówka mai
Zwrot synonimiczny Lekcja 53 —• A l’auberge de la jeunesse............................................................304
Zwroty moi aussi — moi non plus Passé surcomposé
Liczba mnoga rzeczowników złożonych Zgodność participe passé czasowników zwrotnych
Przymiotniki (c. d.) Słowotwórstwo
Słowotwórstwo
XII Spis treści JĘZYK FRANCUSKI DLA POCZĄTKUJĄCYCH
Lekcja 54 — En période d'examens....................................................................310
Subjonctif
Rodzaj żeński przymiotników (c. d.)
Lekcja 55 — Avant les vacances....................................................................316
Następstwo czasów
Subjonctif (c. d.) Zeszyt 1
aucun — nul
certains... d'autres
tout jako wzmocnienie gérondif
Opuszczanie rodzajnika przy wyliczaniu
Lekcja 56 — À l’hôtel.................................................................................................
R O Z D Z I A Ł I
Imiesłowowe równoważniki zdań
Czasowniki monter i descendre
Przymiotnik w funkcji rzeczownika WSKAZÓWKI METODYCZNE
Określanie czasu (c. d.)
Lekcja 57 — À la plage.........................................................................................326
Rozpoczynając naukę języka francuskiego należy zdać sobie
Mowa niezależna i zależna
Subjonctif (c. d.) sprawę z tego, że opanowanie jakiegokolwiek języka wymaga od
Zwrot avoir beau z bezokolicznikiem
uczącego się poważnego wysiłku.
Przyimek de (c. d.)
Lekcja 58 — La visite d’un grand p o rt.............................................................331 Nauczenie się najcżęściej używanych zwrotów i krótkich zdań,
Subjonctif (c. d.) potrzebnych np. podczas podróży, jest rzeczą dość łatwą. Ale
Futur antérieur (c. d.)
jeśli się chce opanować podstawowy zasób słów i poznać struk
Zwrot comme si + imparfait
Tworzenie liczby mnogiej rzeczowników złożonych turę gramatyczną —• elementy języka niezbędne w życiu codzien
Mille: 3 mille
nym oraz będące podstawą do dalszej nauki języka — trzeba
Nazwy miast
uzbroić się w wytrwałość i systematyczność. Samouk, nie będąc
Lekcja 59 — Les progrès de la science.............................................................338
Słowotwórstwo dopingowany przez wykładowcę, pracuje pod wpływem różnych
Lekcja 60 — I! faut se q u itter...........................................................................342 innych bodźców, jak własna ciekawość intelektualna, potrzeba
Subjonctif (c. d.) życiowa, silne postanowienie osiągnięcia zamierzonego celu itp.
WYBRANE ZAGADNIENIA GRAMATYCZNE...............................................................................345 Jak organizować pracę z podręcznikiem?
KLUCZ DO TEKSTÓW I CWICZEN................................................................................................373 Najpierw należy wydzielić sobie trochę czasu na naukę, pamię
SŁOWNIK FRANCUSKO-POLSKI.........................................................................................................439
tając, że lepiej jest pracować częściej, choć krótko, niż rzadziej
SŁOWNIK POLSKO-FRANCUSKI....................................................................... 4gg
a dłużej. Najlepiej byłoby pracować codziennie co najmniej pół
SŁOWNICZEK IMION WŁASNYCH , 4QJ
godziny.
Ilość przyswojonego w tym czasie materiału zależy od zdolności
uczącego się i od stopnia jego wykształcenia ogólnego.
W jakiej kolejności przerabiać wiadomości z podręcznika?
W takiej, w jakiej są podane. Często bowiem uczący się, uwa
żając wszelkie wstępy za zbyteczne, zaczyna naukę od razu
od lekcji zamiast po przeczytaniu „Wskazówek metodycznych“
i „Wiadomości ogólnych o języku“ bardzo starannie przestudio
wać rozdział III „Pisownia i wymowa“. Nie jest to strata czasu.
Wskazówki metodyczne XV
Wskazówki metodyczne
XIV
najpoprawniej, aby w pamięci zostały obydwa obrazy danego
przeciwnie, przyspieszy to opanowanie niezbędnych wiadomości,
wyrazu lub zwrotu: obraz fonetyczny (brzmienie głosek) oraz
na których można się będzie oprzeć przerabiając kolejne lekcje.
obraz graficzny (ortografia).
Informacje zawarte w rozdziale pt. „Pisownia i wymowa“
W rozdziale tym jest też mowa o znakach ortograficznych,
ułatwią poznanie głosek języka francuskiego. Niektóre głoski
o łączeniu międzywyrazowym i o intonacji zdań francuskich.
są identyczne z polskimi, inne są tylko zbliżone, a są i takie, dla
Znaki diakrytyczne, czyli odróżniające, którymi są opatrzone
których w ogóle brak odpowiednika w języku polskim. Brzmienie
pewne litery, zmieniają ich wymowę, np.: e [e], e ę [s].
fonetyczne głosek podane jest w sposób uproszczony, przy po [e],
Ważne jest również w języku francuskim łączenie międzywy-
mocy znaków fonetycznych, tak aby uczący się wiedział, jak wy
razowe, które wpływa na różne brzmienie głosek w zdaniu.
mawiać głoski francuskie. To brzmienie podane jest oczywiście
Dobre łączenie wyrazów jest tak samo ważne, jak poprawne
w przybliżeniu, pozwalającym na opanowanie wymowy o tyle
wymawianie poszczególnych głosek w wyrazie. Jeżeli nawet zu
poprawnej, aby być zrozumianym przez Francuza.
pełnie poprawnie przeczyta się pojedyncze wyrazy w zdaniu,
Wskazane jest, żeby uczący się słuchał radia lub płyt w języku
ale bez odpowiedniego ich łączenia, nie odda się prawdziwego
francuskim. Początkowo niewiele lub nic nie rozumiejąc, oswoi
obrazu zdania i można być nie zrozumianym przez Francuza.
się z dźwiękami francuskimi, a stopniowo — w miarę wzbogaca
Po przerobieniu rozdz. III należy po kolei opracowywać lekcje.
nia swoich wiadomości — dojdzie do zrozumienia coraz większej
Każda lekcja jest podzielona na pięć części.
liczby słów. Sprawi mu to wiele zadowolenia. Uczęszczanie na
I. T e k s t. Do lekcji dziesiątej teksty są poprzedzone grupami
filmy w wersji francuskiej również pomaga w zdobyciu popraw
wyrazów dla wyćwiczenia niektórych dźwięków. W pięciu pierw
nego akcentu wyrazowego i uczula na intonację różnych zdań.
szych lekcjach podano wymowę (transkrypcję fonetyczną) pod
Jak przerabiać rozdział III („Pisownia i wymowa“)?
tekstami i zaznaczono łączenie międzywyrazowe(^).
Nie wystarczy przeczytać uważnie i dowiedzieć się, jak należy
II. Słow niczek. Słówka są podane w takiej kolejności,
wymawiać poszczególne głoski, trzeba je czytać głośno przed
w jakiej występują w tekście, przy tym czasowniki w bezokolicz
lustrem, szczególnie jeśli chodzi o głoski specyficzne dla języka
niku, a rzeczowniki w liczbie pojedynczej, z rodzajnikiem. Począt
francuskiego. Między innymi należy przyjrzeć się uważnie ilu
kowo dla ułatwienia do lekcji dziesiątej podaje się również formy
stracjom pokazującym układ ust przy wymawianiu danego
osobowe czasowników, a rzeczowniki w takiej postaci, w jakiej
dźwięku oraz - patrząc w lustro - starać się wymówić każdą
występują w tekście.
samogłoskę głośno, powtarzając ją kilkakrotnie.
Obok słów i wyrażeń podano w nawiasie transkrypcję fone
ICiedy dany dźwięk został już dobrze wymówiony, należy na
tyczną. Pod słowniczldem umieszczone są zwroty do zapamiętania.
uczyć się jego pisowni. Na przykład po nauczeniu się, że on wy
W niektórych lekcjach podano dodatkowe słówka do danego
mawia się [5], powtórzyć kilkakrotnie [5], pisząc (z pamięci) na
tematu (np. nazwy owoców, ubrania, sportów itp.).
kartce on.
III. O b ja ś n ie n ia . Są one trzech rodzajów: 1) fonetycz
W trzecim rozdziale podane są też wyrazy ilustrujące reguły
ne — zwracają uwagę na szczególnie trudne zjawiska wymowy;
wymowy; należy je od-razu czytać poprawnie według podanych
2) językowe — ukazują charakterystyczne zjawiska języka fran
wskazówek. Uczący się obcego języka często czytają najpierw
cuskiego; 3) rzeczowe — są to komentarze uzupełniające treść
tak, jak czytałoby się po polsku, aby zapamiętać, jak „się pisze .
lekcji.*
W tym sposobie uczenia się tkwi duże niebezpieczeństwo, gdyż
raz źle wymówiony wyraz zostawia w pamięci ślad, który później * Nie we wszystkich lekcjach występują wszystkie trzy rodzaje objaś
trudno zatrzeć. Należy więc starać się od początku czytać jak nień.
XVI Wskazówki metodyczne Wskazówki metodyczne XVII
IV. W ia d o m o ś c i g ra m a ty c z n e . Spełniają trzy zada 2. a) Przeczytać głośno tekst.
nia* 1) podają nowe zagadnienia gramatyczne, wprowadzone po b) Przetłumaczyć tekst na język polski.
raz pierwszy w danej lekcji; 2) uzupełniają lub rozszerzają po 3. a) Przeczytać głośno tekst.
przednio już występujące. W tym wypadku odsyłacz wskazuje, b) Wypisać na kartce słówka (z pamięci).
do której lekcji należy wrócić; 3) zwracają uwagę uczącego się 4. a) Przyswoić sobie wiadomości gramatyczne.
na ważne lub wyjątkowo trudne zjawiska gramatyczne. b) Nauczyć się odmiany czasowników.
V. Ć w i c z e n i a. Są to ćwiczenia o charakterze słownikowym
5. a) Przeczytać jeszcze raz głośno cały tekst.
i gramatycznym. Utrwalają przerobiony materiał oraz wyrabiają
b) Odpowiedzieć na pytania (ćwiczenia).
u uczącego się umiejętność posługiwania się poznanym materia
c) Sprawdzić odpowiedzi na pytania, posługując się „Klu
łem.
czem“.
Poszczególne lekcje są tak zbudowane, że uczący się może je
6. a) Przerobić pozostałe ćwiczenia.
przerabiać ,,na raty“, stosownie do czasu, jakim dysponuje, oraz
b) Sprawdzić ćwiczenia posługując się „Kluczem".
do łatwości, z jaką opanowuje przerabiany materiał.
Oto dwa przykłady rozłożenia lekcji na kilka etapów:
Każda lekcja stanowi całość gramatyczną i tematyczną. Nie
A. Przykład lekcji rozłożonej na 4 etapy:
znaczy to, że w jednej czytance wyczerpano cały zasób słówek,
1. a) Przeczytać tekst (po cichu) posługując się słownikiem
dotyczących danej tematyki (np. części ciała, ubrania itp.). Było
i objaśnieniami fonetycznymi oraz zaglądając w razie
by to sztuczne i nużące. Pewną liczbę słówek zgrupowanych
potrzeby do rozdziału pt. „Pisownia i wymowa“.
wokół danej tematyki (ubranie, jedzenie itp.) można znaleźć
b) Przeczytać tekst głośno, zaglądając w razie wątpliwości
w słowniczku lekcyjnym.
do rozdziału III.
Teksty lekcji ujęte są przeważnie w formę rozmów. Język jest
c) Przetłumaczyć po cichu na język polski zdanie po zdaniu.
w miarę możności żywy i naturalny. Słowniczek przy każdej
2. a) Przeczytać głośno tekst.
lekcji zawiera słówka wraz z wymową (w kwadratowym na
b) Nie zaglądając do tekstu, wypisać na kartce pojedyncze
wiasie) i znaczeniem polskim. Jeżeli jest to wyraz mający kilka
słówka, których brzmienie się zapamiętało.
znaczeń, podane jest przede wszystkim znaczenie występujące
c) Nauczyć się na pamięć pewnych zwrotów lub krótkich
w tekście (często wprowadzone słówkiem tu:).
zdań z czytanki.
3. a) Przeczytać objaśnienia rzeczowe (o ile są) i wiadomości Jeśli pewnych słówek nie uwzględniono w słowniczku, znaczy
to, że zostały podane już w poprzednich lekcjach. Gdyby o ja
gramatyczne.
b) Nauczyć się na pamięć odmiany czasowników. kimś słówku zapomniano, należy je odszukać w słowniku fran
c) Odszukać w czytance wszystkie przykłady ilustrujące cusko-polskim, ułożonym według alfabetu i umieszczonym na
końcu książki.
wiadomości gramatyczne podane w lekcji.
4. a) Przeczytać raz jeszcze głośno tekst. Po słowniczku podano występujące w tekście, charaktery
b) Przerobić ćwiczenia. styczne dla języka francuskiego zwroty językowe. Tłumaczenie
c) Sprawdzić ćwiczenia przy pomocy „Klucza“. dosłowne nie oddałoby ich właściwego znaczenia. Przykład:
B. Przykład lekcji rozłożonej na 6 etapów: zwrot faire attention tłumaczony dosłownie: faire robić, attention
1. a) Nauczyć się wymowy pojedynczych wyrazów i zdań. uwaga, znaczyłby: robić uwagę (komuś), naprawdę zaś znaczy.
b) Kilkakrotnie po cichu odczytać tekst. uważać, być ostrożnym lub skupić się. '
2 - Język francuski dla początkujących
XVIII Wskazówki metodyczne Wiadojiiosci ogólne o jązyku XIX
Wiadomości gramatyczne zawsze wypływają z tekstu. Podaje R O Z D Z I A Ł II
się w nich jak najmniej teoretycznych reguł; są to raczej liczne
przykłady, powtarzające się jeszcze w ćwiczeniach. WIADOMOŚCI OGÓLNE O JĘZYKU
Trudniejsze zagadnienia gramatyczne zostały umieszczone
Nawet nie znając języka francuskiego, prawie każdy Polak
w rozdziale V podręcznika.
miał z pewnością sposobność usłyszenia tego języka w kinie, gdy
Ćwiczeń jest dużo. Służą one do utrwalenia słownictwa i wia
oglądał film francuski, lub przez radio, gdy słuchał audycji w ję
domości gramatycznych oraz do wyrobienia umiejętności posługi
zyku francuskim. Na ogół panuje opinia, że język francuski przy
wania się językiem francuskim. Opracowane zostały specjalnie
jemnie brzmi dla polskiego ucha, lecz że nie można niczego zro
dla uczących się samodzielnie bez pomocy nauczyciela. Ćwiczenia
zumieć, natomiast język czeski lub rosyjski jest w dużym stopniu
należy wykonywać dopiero wówczas, gdy tekst lekcji, słówka,
zrozumiały. Jest to wynik przynależności tych języków do róż
objaśnienia fonetyczne, wiadomości gramatyczne i uwagi zostały
nych grup językowych: język polski, rosyjsld i czeski należą do
dobrze zrozumiane i przyswojone. Jeżeli zadane są odpowiedzi grupy języków słowiańskich, język francuski natomiast należy
na pytania, trzeba najpierw przepisać pytanie w przeznaczonym do grupy języków romańskich, tak jak język włosld, hiszpański,
do ćwiczeń zeszycie, a potem napisać odpowiedź. Przerabiając portugalski i rumuński. Dlatego język francuski brzmi zupełnie
ćwiczenia należy głośno odczytać tekst. Dobrze jest mieć dwa inaczej niż język polski. Istnieją jednak wyjątki, np. słownictwo
zeszyty: jeden do ćwiczeń i drugi do przepisywania zwrotów francuskie języka naukowego i technicznego zawiera bardzo dużo
językowych z ich polskimi odpowiednikami. wyrazów podobnych do polskich, tylko często inaczej pisanych
i trochę inaczej wymawianych (filozofia — philosophie, psycho
Dopiero po odrobieniu ćwiczeń można zajrzeć do „Klucza .
logia — psychologie) lub pisanych jednakowo, lecz inaczej akcen
Jeżeli po sprawdzeniu okaże się, że popełnia się sporo błędów
towanych (radio — radio). Jest to rzecz zrozumiała, wszystkie
(szczególnie gramatycznych), należy powtórzyć wiadomości z po
bowiem języki europejskie, tworząc słownictwo naukowe, zapo
przednich lekcji oraz ewentualnie odszukać odpowiednie zagad
życzały wyrazy z języka greckiego i łacińskiego.
nienie gramatyczne w rozdziale V. Język, którym obecnie posługują się Francuzi, jest wynikiem
Dwuczęściowy „Słownik": francusko-polski i polsko-francuski wiekowych przemian i różnorodnych wpływów, które przyczyniły
zawiera wszystkie wyrazy użyte w 60 lekcjach. się do ukształtowania jego słownictwa oraz struktury gramatycz
„Klucz" ma częściowo zastąpić nauczyciela; zawiera on tłuma nej. Język francuski, jak każdy inny żywy język, znajduje się
czenia tekstów o charakterze roboczym (nie są to literackie prze obecnie w pewnym stadium ciągłego rozwoju i nadal ulega różno
rodnym wpływom.
kłady) oraz rozwiązanie wszystkich ćwiczeń.
W jakich warunkach powstawał obecny język francuski?
Wydawnictwo ma nadzieję, że postępujący według powyższych
Dwa tysiące lat temu Rzymianie, zdobywając Galię, wprowa
wskazówek samouk szybko osiągnie postępy w rozumieniu nowe
dzili tam język łaciński wraz ze swą administracją i systemem
go języka i operowaniu nim, będzie odczuwał zadowolenie z włas
prawodawczym. Była to łacina klasyczna. Jednocześnie żołnie
nej pracy, a jego zapał do nauki języka francuskiego będzie
rze i kupcy rzymscy wprowadzili łaciński język potoczny. Język
wzrastał. łaciński zapanował nad językiem miejscowym, ale nie wyparł go
Te początki na pewno będą zachętą do dalszej samodzielnej zupełnie i z tego amalgamatu powstał język gałlo-romański.
pracy nad doskonaleniem zdobytych wiadomości. Pewna ilość wyrazów gallijskich pozostała w języku; są to
XX Wiadomości ogólne o języku Pisownia i wymowa XXI
wyrazy z zakresu słownictwa wiejskiego, np. nazwy narzędzi pra różnych wyższych uczelniach uczy się języka francuskiego, aby
cy na roli, jak charrue plug, alouette skowronek. móc korzystać z niezbędnej dla danej dyscypliny literatury
Najazdy germańskie w V w. i normandzkie w X w. zostawiają naukowej. Bardzo często ludzie zwracają się do nauczycieli języka
swoje ślady w tworzącym się języku gallo-romańskim. Jeden ze francuskiego, prosząc ich o jak najszybsze wyuczenie tego języka,
szczepów germańskich (Frankowie) nadal krajowi i językowi który jest im potrzebny do uzyskania dyplomu, dalszego wyko
swoją nazwę: France, français. Języki germańskie pozostawiły nywania zawodu lub wyjazdu za granicę. Wiele osób chce poznać
przeważnie słowa dotyczące wojny, np.: guerre wojna, hache język francuski, by mieć dostęp do literatury francuskiej, która
topór, bourg miasto obronne. jest jedną z najbogatszych w świecie.
Język normandzki zostawił dużo słów dotyczących żeglugi na
morzu, np.: bateau statek, vague fala.
Większość jednak wyrazów i typową budowę zdań odziedziczył R O Z D Z I A Ł III
język francuski po języku łacińskim. To wszystko stanowi trzon
języka francuskiego. Poza tym sporo słów zostało zapożyczonych PISOWNIA I WYMOWA
z innych języków europejskich. Język angielski dał dużo 'wy
razów z zakresu finansów: budget budżet, banque bank, chèque Często słyszy się od początkujących uczniów: „W języku fran
czek; z dziedziny sportu: foot-bail piłka nożna, boxe boks, record cuskim nie czyta się tak, jak się pisze". To prawda, że w języku
rekord; z dziedziny komunikacji: rail szyna, tramway tramwaj. francuskim ta sama głoska może być różnie napisana, np. joolskie
Z języka włoskiego zapożyczył język francuski pewną ilość słów ę może mieć kilka postaci graficznych: in, im, ain, aim, ein, eim.
z dziedziny muzyki i budownictwa, jak: andante, tenor, archi W języku polskim oprócz podwójnej pisowni głosek: ó i u, rz i ż,
tecture, balcon, corridor, façade. ch i h, nie ma prawie trudności ortograficznych w oddawaniu
Jaki jest zasięg języka francuskiego? fonetycznej wartości wyrazów.
Poza Francją język francuski jest powszechnie używany w częś Język francuski natomiast — oprócz wyżej przytoczonych trud
ci Belgii, Luksemburgu, Szwajcarii, jak również w zachodniej ności — ma wiele tzw. głosek niemych, tj. takich, których się
części Afryki północnej. W Kanadzie, która była ldedyś kolonią nie wymawia, lub czasem się wymawia, a czasem nie.
francuską, język francuski wywarł wielki wpływ na ukształto Skąd taka rozbieżność między pisownią a wymową? Wynika
wanie się języka angielskiego i ma jeszcze duże zastosowanie ona z tego, że ortografia francuska jest etymologiczna, nie fone
w niektórych okolicach, gdzie są większe skupiska ludności tyczna. Znaczy to, że wyrazy pisze się na wzór wyrazów, z któ
pochodzenia francuskiego tzw. French Canadians, czyli fran rych pochodzą; stąd tyle „zbytecznych" liter, obecnie nie wyma
cuskich Kanadyjczyków. Język francuski jest też wykładany wianych. Przykładem może być wyraz temps (czas, pogoda),
jako obcy język we wszystkich prawie krajach świata obok w którym nie wymawiane p i s są pozostałością z łacińskiego
angielskiego. Widoczne jest to podczas kongresów i spotkań mię pierwowzoru: tempus.
dzynarodowych, na których język francuski rozbrzmiewa przy Nie znaczy to jednak, aby w języku francuskim nie istniały
najmniej w tej samej mierze, co angielski. Na konferencjach reguły czytania i pisania. Reguły takie istnieją. Przed przystą
UNESCO obrady są prowadzone w języku francuskim lub angiel pieniem do części szczegółowej należy się z nimi zapoznać w ni
skim, obydwa te bowiem języki traktuje się jako oficjalne. niejszym rozdziale. Mamy tu omówienie wymowy wszystkich
W wielu dziedzinach nauki istnieje obfita literatura w języku głosek francuskich z podanym obok w kwadratowym nawiasie
francuskim. Toteż duża liczba studentów z różnych wydziałów na symbolem (transkrypcją).
