Jacob ve Wilhelm Grimm Jacob ve Wilhelm Grimm, Alman akademisyen kardeşler 1785 ve 1786 ...

16 Pages·2017·0.15 MB·Turkish

Jacob ve Wilhelm Grimm
Jacob ve Wilhelm Grimm, Alman akademisyen kardeşler 1785 ve
1786 yıllarında dünyaya geldi. Kütüphanecilik, folklor, filoloji ve hukuk
alanlarında çalışmalar yapan iki kardeş, 1810 yılından itibaren köy köy,
kasaba kasaba Almanya’yı gezerek halk şiirlerini, efsanelerini ve masal-
larını derledi. Grimm Kardeşlerin ilk masal derlemeleri Çocuk ve Ev
Masalları isimli bir kitapta yayımlandı. Alman dili ve edebiyatına ciddi
katkılar sunan sözlük çalışmaları da dahil olmak üzere saygın eserler
yayımlayan Grimm Kardeşlerin derlediği masallar defalarca tiyatroya,
sinemaya ve televizyon yapımlarına uyarlandı, yüzün üstünde dile çev-
rilirken dünyanın en çok satan eserleri arasında yer aldı.
Zeynep Atayman
1962’de İstanbul’da doğdu. İlk ve ortaöğreniminin ardından İstanbul
Üniversitesi Yabancı Diller Yüksek Okulu Almanca Öğretmenliği Bölü-
münü bitirdi. 1984’ten itibaren editör, çevirmen ve metin yazarı olarak
çeşitli yayınevlerinde ve ansiklopedilerde çalıştı. 1990-2003 yılları ara-
sında Remzi Kitabevi’nde editör, 2005-2015 arasında Cumhuriyet Kitap-
ları yayın yönetmeni olarak görev yaptı. Mesleğini serbest editör olarak
sürdürmektedir.
Ayrıntı: 1096
Dinozor Çocuk: 34
Grimm Masalları
Grimm Kardeşler
Kitabın Özgün Adı
Ausgewählte Kinder- und Hausmärchen
Dizi Editörü
Nihal Ünver
Almancadan Çeviren
Zeynep Atayman
Resimleyen
Aysun Altındağ
Yayıma Hazırlayan
Günay Gündüz
Son Okuma
Ayten Koçal
Kapak Resmi
Aysun Altındağ
Kapak Tasarımı
Gökçe Alper
Dizgi
Esin Tapan Yetiş
Bu kitabın Türkçe yayım hakları
Ayrıntı Yayınları’na aittir.
Baskı ve Cilt
Kayhan Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti.
Merkez Efendi Mah. Fazılpaşa Cad. No: 8/2 Topkapı/İstanbul
Tel.: [phone]
Sertifika No.: 12156
ISBN 978-605-5648-27-5
SERTİFİKA NO.: 10704
Birinci Basım: Ağustos 2017
Baskı Adedi: 2000
AYRINTI YAYINLARI
Basım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.
Hobyar Mah. Cemal Nadir Sok. No.: 3 Cağaloğlu - İstanbul
Tel.: [phone] Faks: (0212) 512 15 11
www.ayrintiyayinlari.com.tr & [email protected]
twitter.com/dinozorcocuk facebook.com/dinozorcocuk instagram.com/dinozorcocuk
Grimm Kardeşler
Grimm Masalları
DİNOZOR
çocuk

İçindekiler
Önsöz ...............................................................................................7
Kurbağa Prens ve Demir Henri ...................................................11
Peri Anne ........................................................................................18
Kurt ile Yedi Keçi Yavrusu ............................................................27
On İki Prens ...................................................................................32
Cinlerin Hediyesi ...........................................................................41
Rapunzel .........................................................................................45
İki Kardeş........................................................................................52
Hansel ile Gretel ...........................................................................62
Ormandaki Ev ................................................................................75
Balıkçı ile Karısı .............................................................................83
Cüceler ile Ayakkabıcı...................................................................95
Çizmeli Kedi ...................................................................................98
Jorinde ile Joringel ........................................................................107
Cesur Terzi ....................................................................................112
Külkedisi ........................................................................................126
Kırmızı Başlıklı Kız ......................................................................138
Bremen Mızıkacıları .....................................................................146
Şeytanın Üç Altın Saçı .................................................................151
Altın Yağmuru ..............................................................................163
Uyuyan Prenses ............................................................................165
Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler ..................................................172
Arılar Kraliçesi ..............................................................................186
Şişedeki Cin ...................................................................................191
Altın Çocuklar ..............................................................................198
Sihirli Sofra, Altın Eşek, Torbadaki Sopa ..................................208
Karbeyazı ile Gülpembesi ............................................................224
Kristal Küre ...................................................................................235
Önsöz
Masal deyince herhalde tüm dünyada ilk akla ge-
len Grimm Masalları olur. Buradaki Grimm’in
kişi adı olduğunu, Jacob ve Wilhelm Grimm kardeş-
lerden geldiğini bile bilmiyor olabiliriz. Grimm Ma-
salları, bu iki dilbilimci ve filolog kardeş tarafından
çeşitli kaynaklardan derlenmiş, belki daha önemlisi
bir filtreden geçirilmiş ve yazıya aktarılmıştır. Kaynak-
larının bir kısmı yazılıdır; ama çoğu sözlü anlatımlar-
dan derlemedir. 19. yüzyıl başlarından itibaren yakla-
şık 45 yıllık bir süreç içinde gelişen bu çalışmaların
sonucunda ortaya çıkan eser Grimmlerin elinde öz-
günlük kazanmıştır. Hatta buna yeni bir tür denilmek-
tedir: Yazılı masal türü. Tüm dünyayı dolaşan bu me-
tinler, dünya edebiyatında “masal türü” denildiğinde
akla gelen tarzı, üslubu temsil etmektedir. Öyle ki fark-
lı ülkelerde, bu arada ülkemizde de sözlü gelenekten
7
gelen masalların yazıya geçirilmeleri sırasında da yön
gösterici bir etkisi söz konusudur.
Grimm Kardeşler, masalları ilk defa derleyen ve ya-
zıya geçirenler değil; ama kapsamlı ve sistemli çalış-
malarıyla yine de çığır açmışlardır. Daha önemlisi,
derlenen masalları yazı diline ve dönemlerinin edebi-
yat zevkine göre anlatmış olmalarıdır. Jacob daha çok
titiz filolojik araştırmaları yürütmüş, Wilhelm ise ya-
zar olarak metinleri işlemden geçirmiştir. Geçmişten
gelen masalları kalıcı hale getirirken sözlü edebiyat bi-
rikimini hem metinlere yedirmişler, hem de günün e-
debiyat ve ahlak normlarına göre asimile etmişlerdir.
Kendi ellerinden çıkan 1858’deki son edisyonda me-
tinlerin nereden nasıl alındığına ve nasıl dönüştüğü-
ne ilişkin kapsamlı notları olmakla birlikte, sonuçta
ortaya çıkan metinler önemli ölçüde sözlü edebiyat
geleneğinden uzaklaştırılmıştır.
Bilindiği gibi sözlü halk edebiyatının parçası ola-
rak geleneksel masal, çocuklara dönük bir tür değil-
di, her yaştan dinleyene açıktı. Zaten ayrı bir çocuk
edebiyatı kavramı modern çağların ürünüdür. Grimm
Masallarının önemli taraflarından biri de, geleneksel
masallar yazıya geçirilirken özellikle çocukların dü-
şünülmesidir. Türkçe yayınlarda pek kullanılmasa da
bu külliyat ilk andan itibaren “Çocuk ve Ev Masalla-
rı” başlığıyla yayınlanmıştır. Burada “ev masalları” sö-
8
zünü “aile içinde okunacak masallar” şeklinde anla-
mak doğru olur. Grimm Kardeşler hem kendi edebi-
yat ve ahlak anlayışlarını hem de kendi dönemlerin-
deki yayıncıların ve okurların beklentilerini dikkate
alarak metinleri “evcilleştirmişler”. Ama baştan beri
çocuğu düşünerek, hem çocukların eğitimine, kültü-
rel gelişimlerine hem de zevkine hitap etmek hedef-
lenmiş. Bugün bize fazla didaktik gelebilecek bu me-
tinleri yazarken kestirme bir didaktiklikten kaçındık-
ları da biliniyor.
Grimm Masallarının bugünkü çocuğa, bugün ço-
cuk için iyi olduğunu düşündüğümüz edebiyat anla-
yışına ve çocuğa iletilmek istenen eşitlikçi toplumsal
değerlere pek de uygun düşmediği açıktır, hatta bu
masallardaki bazı şiddet unsurlarından ve ahlaki öğ-
retilerden rahatsızlık duyacak ana-bana, eğitmen, e-
debiyat eleştirmeni daha çoktur.
Buna rağmen bu masalların edebi değeri −değişe-
rek de olsa− sürüyor. Üstelik sadece edebiyat tarihçi-
leri için değil. Okurlar ve tabii çocuk okurlar için de.
İnsanın temel özelliklerinin yansıması, metinlerin i-
çerdikleri fikir zenginliği, anlatım biçimleri besleyici
ve geliştirici. Bir diğer önemli boyut, masalların in-
sanlığın ortaklaşabildiği bir edebiyat geleneği olduğu-
nun şu veya bu ölçüde buraya yansıması. Evet, bu me-
tinler öncelikle bir yere ve bir döneme ait, ama içinde
9
derin ortaklıklar barındıyor. Tabii etkilenmeler ve et-
kilemeler de. Grimm Masallarını bugün okumak ede-
biyat zevki ve kültürünün gelişimi için temel kaynak-
lardan olmaya devam ediyor. Yeni kuşak çocukların
ve gençlerin ne kadar ilgiyle okuyacaklarından emin
olmasak bile ellerine değmiş olması her halükârda is-
tenecek bir şey.
Toplam sayısı iki yüzü bulan Grimm Masalların-
dan yirmi yedisi bu kitapta yer alıyor. Buradaki me-
tinler seçilirken bugünün çocuğuna nispeten yakın ve
uygun gelecek olmasına dikkat edilmiş. Zeynep Atay-
man’ın çevirisindeki dil ve anlatım tarzı da yabancı-
laştırıcılıktan uzak olmasıyla okumayı kolaylaştırıyor.
Grimm Masalları, masal okumalarımızdan aşina ol-
duğumuz, son derece akıcı bir dille karşımızda.
Turgay Kurultay
10