Table Of Contentmii
ORI
m
:Ln
m
r^
//
t
SCRIPTORUM CLASSICORUM
BIBLIOTHECA OXONIENSIS
OXONII
E TYPOGRAPHEO CLARENDONIANO
LONDINI ET NOVI EBORACI
APUD HENRICUM FROWDE
OXONII
Excudehat Horatius Hart
Typographusacademicus
Copyright 1911 by
Oxford University Press American Branch
ISIDORI
HISPALENSIS EPISCOPI
ETYMOLOGIARVM SIVE ORIGINVM
LIBRI XX
RECOGNOVIT
BREVIQVE ADNOTATIONE CRITICA INSTRVXIT
W. M. LINDSAY
IN VNIVERSITATE ANDREANA LITTERARVM HVMANIORVM PROFES50R
TOMVS
I
LIBROS I-X CONTINENS
OXONII
E TYPOGRAPHEO CLARENDONIANO
This hooke is a Scoolemajler to thofe that are wi/e,
But not to fondfooles that learning defpife,
A fuwell it is, who lijle it to reede,
Within it are Pearells precious in deede.
(ex cod. Isid. Etym. in Bibl. Coll. S. Trin.
Cantabrig. 368, fol. 146v.)
PRAEFATIO EDITORIS
Hic habes, lector benevole, Etymologiarum editionem in-
choatam potius quam omnibus numeris absolutam, quam cur
sic tibi offerre ausus sim, immo hercle coactus sim, paucis
primum exponam. Scito igitur me ante aliquot annos dum,
Grammatica Latina antiquissimisque scriptoribus Latinis occu-
patus, pleniorem notitiam decitationibus eorum apud Isidorum
desidero, lectiones antiquiorum codicum undique congessisse
eo animo ut congestas Kueblero editionem Etymologiarum
paranti traderem; deinde paulatim rei amore captum pharimas
lectiones ex aliis locis Etymologiarum addidisse, quae docu-
mento essent quaHs fuisset 8tao-7ropa Hbri Isidoriani per mona-
steria Europae, et quibus insignibus diversae codicum famiHae
inter se essent discernendae. Denique, postquam Kueblerus
consiHum edendi Hbri abiecerat, forte fortuna contigit ut
Ottonianam editionem cum codice Wolfenbuettelano accura-
tissime a losepho Klein coUatam ex bibHopola antiquario
emerem, certiorquefactus brevi fore ut codexToletanus pubHci
iuris phototypice expressus fieret, ambitiosiora inii consiHa, et
nactus occasionem itineris palaeographicorum studiorum causa
per plerasque bibHothecas Europae facti, codices Etymo-
logiarum omnes,qui quidem octavi aut incipientis noni saecuH'
essent, inspexi et quot potui lectiones exscripsi. Nam in
Etymologiarum codicibus adhibendis iHe profecto laudandus
est,
qui redit in fastos et virtutem aestimat annis^
cum antiquissimus quisque maxime interpolatoris manu careat.
Cum igitur satis compertum haberem codicum Isidorianoruni
PRAEFATIO EDITORIS
H
Harleianus (Mus. Brit., Harl. lat. 2686), saec. ixi exeuntis,
habet libros I-XX.
/ Bruxellensis II. 4856, olim Andaginensis (Sancti Huberti
inArduenna),saec. viiiiex., habetlibrosI-X,amissaparte
(VIII. XI. 45-IX. i). Adhibuiperlib. X. Ex aliislibris
pauca mihi impertivit v.d. van den Gheyn.
Bern. Bernensis 263, saec. ixi, habet in foll. 1-14^ lib. V
Etymologiarum.
Berfu extr. Bern. 611, saec. viiii, habet quaedam ex Etymo-
logiis extracta.
Bern.frag. Bern. AA 90 (23), foHum unum, saec. viiii, habet
XV. I. 28-39.
Col. Coloniensis Z-t^'^ saec. viiii ex., habet in foU. 215^-217^
XVI. xxv-xxvii; etiam in foll. 15 sqq. Isidori librum
de numeris, a Hbri Illi Etymologiarum parte non
ahenum (cf. Berl. Phil. Woch. 30, 1144).
Eins.frag. Einsidl. 365 (42), folium unum, saec. viii^ habet
I. VII. 27-viii. 3.
Harl. extr. Harleianus lat. 3034, saec. viii^, habet extracta ex
hbb. XV, XX, ahis.
Mon. Monacensis(olim Frisingensis)6250, Frisingae, ni fallor,
saec. ix» scriptus, habet Hbros I-XX.
Monac.frag. Monac. 29051, continet fragmenta varia Etymo-
logiarum, inter quae duo (XV. 11. 45-iv. 7 et XI. i. 134-
II. 6 cum II. 36-37) saec. viiii sunt. Eorum primum
semiuncialemscripturam Anglosaxonicam exhibet ambo
;
videntur S. Emmerami Ratisbonensis fuisse.
Keg. Coll. Reginae, Oxonii, 320, saec. ixi ex., de quo Clarkius
meusquaedam mihi impertivit. (Cf. Nettleship 'Lectures
and Essays' i, 359.)
Rem. Remensis 426^ 'hber ecclesiae sancti Theoderici,' saec.
ixi ex., habet partem primam Etymologiarum, i. e.
iibros I-X.
Safig. extr, Sangallensis 913, saec. viii^-ixi, habet in pp. 105-
115 quaedam ex Etym. I. iii-iv satisindiHgenterextracta.
viii
:
PRAEFATIO EDITORIS
Tfin. Coll. S. Trinitatis, Cantabrigiae, 368, anno 833 litteris
Anglosaxonicis minusculis scriptus, incipit a V. xxxiii. i
-mi non ex solis circulo, desinit in IX. vii. 28 genns esse
deorimi.
Voss. 82 Leidensis Voss. lat. F. 82, saec. ix^ Hic codex,
quem non inspexi, perraro citatus est.
Praeterea inspexi, sed non adhibui lios codices : Bern. 36,
saec. xi-xi^ ; Caesenatem (Malatest.) XXI, 5, ' saec. ix'' :
Einsidl. 167, saec. xi; Escorial. L. III. t^t^, olim Gandensem,
saec. x», qui habet in fol. 72 excerpta ex Ub. XIX 'de Navi
bus'; Leidens. 114, olim Remensem, saec. ix in., qui habet
in foll. 1-8 IX. VI. 23-29; Mettens. 179, saec. x ex., qui
libb. I-XX habet (desunt tamen I. i-xxxix. 6 med.) et cum
DE
cognatus esse videtur; Schaffhusens. (Minist. bibl.) 42 et
43, saec. xii, quorum ille libb. I-X, hic hbb. XII-XX continet
Wolfenbuettel. 473 (= Weissenburg. 2), saec. xi» ; Wolfen-
buettel. Helmstedt. 455 (fol. i), saec. ixi, quod fragmentum
V. xxxii-xxxiv continet. Vidi etiam Bern. 224, saec. x, qui
cum B fere conspirat, et hic illic testem citavi.
Fragmentum Hbri I (iii. 9-ix. 5), saec.viii», ut videtur, Htteris
insularibus scriptum, quod est in bibhotheca Fischeriana, bene-
volentissime mihi descripsit v.d. Samuel Brandt.
Primaefamiliae,cuius suntmodo non omnes quotquot extant
codices, singulas adunationes investigare Herculeus labor est.
Plurimos quidem hbros ad recensionem Etymologiarum sub
rege Recesvintho factam (cf. ad V fin.) redire docuit Momm-
senus ('Chronica Minora,' pp. 411 sqq.). De ceteris expecte-
mus donec Traubii discipulus, C. H. Beeson, ea publicaverit
(juae de dispersione codicum Isidorianorum pergentes Europae
facta collegit.
3 Famihae II (Italicae sive Contractae),
K
Karolinus, quem dicunt, codex, olim Bobiensis nunc Wol-
=
fenbuettelanus(474 Weissenburg.64),scriptussaec.viii"
ineunte, ut videtur, vel saltem medio, minuscula illa
ix
'
PRAEFATIO EDITORIS
scriptura quae in Italia septemtrionali in usu erat, habet
libros I-XX. ])e quo codice cum Kueblerus (Herm.
25, 497) plenissime disputaverit, satis habeo unum illud
monere, nequis correctionibus iis (v.g. ' ut clemens
I. VII. 25), quas per librum I adspersit manus saec. x\
quidquam momentiattribuat. QuaehiciUiccorrectiones
in reliquis libris apparent ex ipso exemplari haustae sunt.
Z Vat. lat. 5763, eodem tXempore ex eodem exemplari in
eodem scriptorio' cum scriptus, quod declarant foha
eorundem librorum antiquorum palimpsesta in utroque
codice adhibita, habet Etym. I. iii. 9-V. xxx. 17.
M
Cavensis 23, Casini, ut videtur, intra annos 778-797
scriptus2, incipit a lib. I, cap. x mde ergo didimi, desinit
in XX. II. 2 confortetur, quem locum sequuntur duo qua-
terniones, qui XVII.ix.43idemetorchis-XlX. xxi. 7 con-
tinent, errore huc translati. Deest pars libri Vlli (11. i-
viii). Aliena hic ilUc inculcata sunt, ut post III. lxv
aUqua ex PUnn Nat. Hist. Ub. II Existunt stellae et in
mari, etc. (cf. ad VI. xvii. 5).
N
Carolsruhensis (Aug. LVII), oUm Augiensis, saec. viii^
in ItaUa septemtrionaU, fortasseVeronae^ scriptus, habet
XIII. VI. 2-XX. fin.
O SangaUensis aUer (233), saec. ix» in. in S. GaUi scriptorio
exaratus, habet Ubb. VI-VIII, XII-XX.
P SangaUensis tertius (235), eodem fere tempore in eodem
scriptorio ortus, habet Ubb. XII-XX.
Par. extr. Parisiensis (lat. 753^), saec. vUi'^ ex. Casini vel
Beneventi scriptus (cf. Loew 1.c), habet aUquot extracta
ex Ubb. I et V Etymologiarum.
1 Bobiensi, ni fallor. Nam quamquam Boniprandus quidam saeculo
undecimo, id quod versussui in fol. i codicisVaticani testantur, 'obtuht
hunc librum Columbae,' facilius crediderim restitutum esse ab eo
Bobiensem Hb.r.u.m casu vel dolo abstractum quam aHbi uspiam ortum
fuissehoc 'par nobile fratrum.'
2 Cf. Loew ('Die altesten Kalendarien aus MonteCassino, 1908).
3 Cf! Holder ('MelangesChatelain,'pp.634-643),qui codicishistoriam
et scribarum inscitiam diligentissimeindagavit.