Table Of ContentHacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
İşletme Anabilim Dalı
Üretim Yönetimi ve Sayısal Yöntemler Bilim Dalı
İŞ YAPMA KOLAYLIĞI KRİTERLERİ İLE ÜLKE
SIRALAMALARI: SMAA YÖNTEMLERİ İLE BİR UYGULAMA
Çağlayan ÖNALMIŞ
Yüksek Lisans Tezi
Ankara, 2017
İŞ YAPMA KOLAYLIĞI KRİTERLERİ İLE ÜLKE SIRALAMALARI: SMAA
YÖNTEMLERİ İLE BİR UYGULAMA
Çağlayan ÖNALMIŞ
Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
İşletme Anabilim Dalı
Üretim Yönetimi ve Sayısal Yöntemler Bilim Dalı
Yüksek Lisans Tezi
Ankara, 2017
v
TEŞEKKÜR
Tez çalışmam süresince anlayışını ve desteğini esirgemeyen, fikirleriyle bana yön veren
ve tezimin sonuçlanmasında emeği geçen değerli hocam Prof. Dr. Aydın ULUCAN’a
ve yüksek lisans eğitimim boyunca bilgi ve fikirlerinden faydalandığım tüm hocalarıma,
JSMAA programına verilerin aktarılmasında verdiği katkılardan dolayı değerli
arkadaşım Uğur ZÖNGÜR’e,
ve baştan annem ve kardeşim olmak üzere, tez çalışmam boyunca bana hep destek olan
sevgili aileme teşekkür ederim.
vi
ÖZET
ÖNALMIŞ, Çağlayan. İş Yapma Kolaylığı Kriterleri ile Ülke Sıralamaları: SMAA
Yöntemleri ile Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2017
Günümüzde işletmeler karlılıklarını artırmak, büyümek ve farklı sektörlere girmek gibi
çeşitli nedenlerden yabancı ülkelerde iş kurma eğilimindedirler. Bu nedenle iş kurulacak
ülkeler hakkında bilgi edinmek girişimciler için önemlidir.
Uluslararası girişimciler, iş kurmak istedikleri ülkeleri belirlemek için belirledikleri
kriterlere dayalı bir dizi enstrüman kullanırken, farklı kuruluşların ve bağımsız grupların
düzenli olarak yayınladığı sıralamalara ait indekslerden de faydalanmaktadır. İş Yapma
Kolaylığı, Dünya Bankası’nın 2004 yılından beri her yıl bu amaçla yayınladığı ve eşit
ağırlıklı 10 kriter üzerinden ülkeleri sıraladığı önemli bir indekstir.
Bu çalışmada, alternatif ve kriter sayısının fazla olması ve belirsizlik ortamında
girişimciye sıralama ve sınıflandırma açısından fikir verebilmek için, stokastik bir
çözüme ihtiyaç duyulmuştur. Bu nedenle, iş yapılacak ülkelerin seçimi ve birbiriyle
kıyaslanabilmesi adına yatırımcıya ileriye dönük fikir vermek için SMAA yöntemleri bu
çalışmada kullanılmıştır.
Çalışmada, iş yapılacak ülke alternatifleri SMAA-2’de AB ve OECD Ülkeleri
çerçevesinde değerlendirilmiş ve böylece farklı ülke grupları için belirlilik ve belirsizlik
altında ülkelerin kısa ve uzun dönemde İş Yapma açısından sıralamalarının nasıl olduğu
hakkında fikir verilmesi hedeflenmiştir. Ayrıca, SMAA-TRI yöntemi kullanılarak
ekonomisi önde gelen ülkeler üç kategoride sınıflandırılmıştır. Yine belirlilik ve
belirsizlik altında yapılan çalışmada, SMAA-2’den farklı olarak, karar vericilere ülkeleri
kategorilendirerek daha geniş perspektifte tabloya bakabilmesi için yardımcı olmak
amaçlanmıştır.
Anahtar Sözcükler
SMAA, Çok Kriterli Karar Verme, İş Yapma Kolaylığı
vii
ABSTRACT
ÖNALMIŞ, Çağlayan. Country Ranking by Ease of Doing Business Criteria: An
Application with SMAA Methods, Master’s Thesis, Ankara, 2017
Today, companies tend to set up business in foreign countries for various reasons, such
as increasing their profitability, growing and entering different sectors. Therefore, it is
important for enterpreneurs to gathering information about the countries where the
business will be set up.
While international entrepreneurs use a set of instruments based on certain criteria to
determine the countries they want to set up business, they also take advantage of the
regularly published reports of different organizations and independent groups. Ease of
Doing Business is an important index that World Bank has ranked countries based on 10
equally weighted criteria and published for this purpose every year since 2004.
In this study, a stochastic solution has been needed to give an idea in terms of sorting and
ranking to the entrepreneurs in the uncertainty environment due to the number of
alternatives and criteria. For this reason, SMAA methods have been used in this study to
give the investor a prospective opinion in order to select and compare the countries to be
traded.
In this study, the country alternatives to be worked on were assessed within the EU and
OECD countries in SMAA-2, so that it was aimed to give an idea about the order of
countries in terms of short and long term Doing Business under the certainty and
uncertainty for different country groups. Also, the leading economies are sorted in three
categories by using the SMAA-TRI method. Unlike SMAA-2, it is also aimed to help
decision makers to look in a wide perspective by sorting countries under the certainty and
uncertainty.
Key Words
SMAA, Multi-Criteria Decision Making, Ease of Doing Business
viii
İÇİNDEKİLER TABLOSU
KABUL VE ONAY ....................................................................................................................... i
BİLDİRİM ................................................................................................................................... ii
YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI ............................................. iii
ETİK BEYANI ............................................................................................................................ iv
TEŞEKKÜR ................................................................................................................................. v
ÖZET ........................................................................................................................................... vi
ABSTRACT ............................................................................................................................... vii
İÇİNDEKİLER ........................................................................................................................ viii
KISALTMALAR DİZİNİ ....................................................................................................... xiii
TABLOLAR DİZİNİ ................................................................................................................. xv
ŞEKİLLER DİZİNİ ................................................................................................................ xvii
GİRİŞ ............................................................................................................................................ 1
1. İŞ YAPILACAK ÜLKENİN SEÇİMİ ................................................................................ 3
1.1. YABANCI ÜLKELER YATIRIM YAPMA VE TESİS YER SEÇİMİ .......................... 3
1.2. YATIRIM YAPILACAK ÜLKE SIRALAMALARININ TARİHÇESİ VE BAZI
SIRALAMA İNDEKSLERİ ............................................................................................. 4
1.2.1. Dünya Ekonomik Özgürlük İndeksi ........................................................................ 7
1.2.2. Uluslararası Ülke Risk Rehberi (ICRG) .................................................................. 8
1.2.3. Gerçek GSYİH’daki Büyüme ................................................................................. 8
1.2.4. Satın Alma Gücü Paritesi (PPP) .............................................................................. 9
1.2.5. İş Yapma Kolaylığı İndeksi .................................................................................... 9
1.2.6. Yolsuzluk Algı İndeksi (CPI) ................................................................................. 9
1.2.7. Freedom House Ülke Değerlendirmeleri .............................................................. 10
Description:belirsizlik altında yapılan çalışmada, SMAA-2'den farklı olarak, karar vericilere ülkeleri SMAA, Çok Kriterli Karar Verme, İş Yapma Kolaylığı ülkeler için politik, ekonomik ve finansal risk kapsamında sıralama yapmaktadır. ICRG, .. bir analiz ya da farklı analizlerin kombinasyo
