İnsanın Eskimişliği (Cilt 1): İkinci Endüstri Devrimi Çağında İnsan Ruhu Üzerine

437 Pages·2017·6.081 MB·Turkish

by  Günther Anders

İNSANİN
ESKİMİŞLİĞİ
bs&J
i t h a k i
z
C/3
>
z
I—*
Z
tri
V
*
h—<•
S
</3
r
r v
H*»
IxÊzJ
i t h a k i

Günther Anders, 1902’de Breslau’da doğdu, 1992’de Viyana’da
öldü. (Anne-baba psikolog, Wâlter Benjamin kuzen, Hannah
Arendt bir aralar eş.) Husserl’le doktora, Paris ve Berlin’de felsefi
ve edebi uğraşlar, sanat tarihi öğrenimi, ABD’de sürgün yaşamı.
Günlüklerinde biyografisinin olmadığını, yaşamının fragman­
lardan oluştuğunu vurgular. Tüm kesitlere tarihsel altüst oluşlar
eşlik etmiştir. Daha yirmili yaşlarda yarattığı düşsel Molusya ül­
kesi ve Molusyalı figürleriyle totaliter, militarist, endüstriyel ol­
guların ve rejim devlerinin bağrını hedef aldı. İnsanın Eskimişliği,
yazarın fabrika işçiliğinden çevirmenliğe, sokak direnişçiliğinden
filozofluğa uzanan yelpazedeki analizlerinin özetidir. Yapıtların­
dan birine yazdığı önsözde: “Bağlayıcı olmayan sıradışı gözlemle­
rin ve iyi perdahlanmış hicivlerin yazarı olarak görülmek isteme­
diğini, aksine mücadele tezlerinin savunucusu olarak bilinmek
istediğini, bu tezlerin en azından karşı atakları ve sıkıştırılmayı
da hak ettiğini...” belirtir; şöyle devam eder: “Bundan önceki ya­
zılarımı bu onurdan yoksun kıldılar, ödüller verip halsiz bırak­
tılar.”
Anders, başyapıtı İnsanın Eskimişliği’nin ilk cildini yazma
eylemini 1954’te tamamlamıştır. İçinde kimi zaman, 1941’de
Amerika’da sürgündeyken tuttuğu günlükten aynen aktarılan iz­
lenimler vardır: Metinde okuyacaklarınızı, neredeyse yetmiş yıl
önce görmüş-düşünmüş-yordamış-aktarmıştır. Hakkını olmasa
da keskin bakışım teslim etmek için göz ardı edilmemesi gereken
bir yetmiş yıl.
Anders’in tutkulu dileği, “Umarım, öngörülerimin hiçbirinde
haklı çıkmam” idi. Yıllar sonra nükleer tehdide ilişkin yazdıkla­
rına ve Dünya’mn bugünkü haline bakarsak, “Yorumsuz” demek
uygun düşüyor.
Önemli yapıtları: İnsanın E skimişliği, Aydan Bakış, Her Yer
Hiroşima, Molusya Katakombu, Kâfirlikler, Dünyasız İnsan, He-
idegger Üzerine, Kuleden Bakış, Duvardaki Yazı, Nükleer Tehdit,
Biz Eichmann Çocukları, Vicdan İçin Off Limits, Kafka’dan Yana
Kafka’ya Karşı (İthaki Yayınlan, 2017), Köprüdeki Adam, Evren-
bilimsel Humoreskler, Eskiden Aşk.
insanin Eskimişliği
Die Antiquiertheit des Menschen
Günther Anders
lthaki Yayınlan - 1293
Yayın Koordinatörü: Tuğçe Nida Sevin
Yayına Hazırlayan: Selçuk Aylar
Kapak Tasarım: Hamdi Akçay
Sayfa Düzeni ve Baskıya Hazırlık: B. Elif Balkın
1. Baskı Ocak 2018, İstanbul
ISBN: 978-605-375-749-8
Sertifika No: 11407
© Herdem Belen-Hüseyin Ertürk 2017
© lthaki, 2017
© Verlag C.H.Beck oHG, München 2010
Yayıncının yazılı izni olmaksızın alıntı yapılamaz.
lthaki™ Penguen Kitap-Kaset Bas. Yay. Paz. Tic. Ltd. Şii 'nin yan kuruluşudur.
Caferağa Mah. Neşe Sok. 1907 Apt. No: 31 Moda, Kadıköy - İstanbul
Tel: [phone] Faks: (0216) 449 98 34
[email protected] - www.ithaki.com.tr - www.ilknokta.com
Kapak, İç Baskı: Deniz Ofset Matbaacılık
Gümüşsüyü Cad. Topkapı Çenter, Odin İş Merkezi No: 403/2 Topkapı - İstanbul
Tel: [phone] - Faks: (0212) 613 51 97
Sertifika No: 29652
Günther Anders
İnsanın Eskimişliği
I. CİLT
İkinci Endüstri Devrimi Çağında
İnsan Ruhu Üzerine
Çevirenler
Herdem Belen-Hüseyin Ertürk
JS&L
i t h a k i

İthaf
Bundan tam yarım yüzyıl önce, 1906 yılında, babam William
Stern, o zaman benim şu anki yaşımdan yirmi yaş daha genç
ve birkaç kuşak daha iyimser, Birey ve Nesne adlı yapıtının ilk
cildini yayımlamıştı. Kişiliksizleştirilmiş psikolojiye karşı mü­
cadele yoluyla “birey”e itibarını geri verebilme umudunu hiç
yitirmedi. Kendi iyi yürekliliği ve ait olduğu zamanın iyim­
serliği, “birey”i “nesne”leştiren şeyin onun bilimsel olarak ele
alınması değil, insanın insana reva gördüğü muamele olduğu­
nu anlamasını uzun yıllar engelledi. İnsanlığı hiçe sayanlarca
onuru bir çırpıda ayaklar altına alınarak sürgün edildiğinde,
dünyanın sanıldığından daha kötü olduğunu kavramanın ver­
diği üzüntüden kaçamadı.
*
İnsanın tahribatına dair bu hüzünlü sayfalar, oğlunda, insan
onuru kavramının sökülüp atılamayacak kadar kökleşmesini
sağlayan onun anısına yazılmıştır.

İçindekiler
5. Baskıya Önsöz......................................................................................................9
Giriş.............................................................................................................................12
Prometheusçu Utanç Üzerine............................................................................33
Fantom Ve Matris Haliyle Dünya:
Radyo ve televizyon üzerine felsefi gözlemler...........................................121
I Evlere Servis Edilen Dünya...........................................................................122
II Hayal Ürünü.....................................................................................................159
III Haber.................................................................................................................190
IV Matris................................................................................................................202
V Daha Genel Şeylere Geçiş...........................................................................238
Zaman Dışı Varolma...........................................................................................260
Atom Bombası Ve Kıyamet Körlüğümüzün Kökleri Üzerine..............282
I ilk Dehşet Keşifleri..........................................................................................287
II Atom Bombası Ne Değildir?......................................................................298
III İnsan Kendinden Küçüktür......................................................................317
IV Ahlâki Düşgücünün Oluşturulması Ve Duyguların Esnekliği.....326
V Kıyamet Körlüğünün Tarihsel Kökleri..................................................332
VI Yok Etme Ve Nihilizm................................................................................354
VII Kapanış Sözleri............................................................................................369
VIII Ekler...............................................................................................................372