İnsan ve Hayvanlarda Duyguların İfadesi

497 Pages·2001·20.475 MB·Turkish

by  Charles Darwin

t*’"'-"' "W 'W&; '■'■’//’"■
CHARLES DARWIN
İNSAN VE
HAYVANLARDA
BEDEN DİLİ
CHARLES DARWIN
İNSAN VE HAYVANLARDA
DUYGULARIN
İFADESİ
© Bu kitabın çeviri hakkı GÜN YAYINCILIK Limited
Şirketi’ne aittir.
Baskı : Eren Ofset
Dizgi : GÜN Yayıncılık Ltd. Şti.
Cilt : Engin Mücellit
Kapak : GÜN Yayıncılık Ltd. Şti.
Kapak Baskı: Tatlıdil Ofset
GÜN YAYINCILIK Limited Şirketi
Cemal Nadir Sokak Eser İş Hanı No: 44
Tel: [phone] Fax: [phone]
[email protected]
Cağaloğlu! İSTANBUL
CHARLES DARWIN
İNSAN VE HAYVANLARDA
DUYGULARIN
İRADESİ
Çevirmen:
Orhan lYıncay
Giriş, Sonuç ve Yorum bölümleri; Paul Ekman
Çizim ve fotoğraflar; Phıllıp Podger tarafindan yapılmıştır.
GÜN YAYINCILIK
LIMITED ŞİRKETİ
İSTANBUL/2001

İÇİNDEKİLER
însan ve hayvanlarda duyguların ifadesi - Değerlendirmeler................7
Teşekkürler............................................................................................ 11
Resimler ve şekiller................................................................................13
Üçüncü baskı için önsöz - Paul Ekman..................................................15
İkinci baskı için önsöz...........................................................................21
Üçüncü baskıya giriş - Paul Ekman .......................................................22
İçindekiler ve ilk baskıya önsöz...........................................................39
Charles Darwin - ilk baskıya önsöz.........................................................42
Bölüm: I - İfadenin genel ilkeleri........................................................67
Bölüm: II - İfadenin genel ilkeleri- devam ediyor.............................88
Bölüm: III - İfadenin genel ilkeleri - sonuç..................................... 101
Bölüm: IV - Hayvanlarda ifade yolları............................................ 120
Bölüm: V - Hayvanlarda özel ifadeler...............................................147
Bölüm: VI - İnsanlarda özel ifadeler - acı çekmek ve ağlamak......... 175
Bölüm: VII - Keyifsizlik, endişe, üzüntü, neşesizlik, ümitsizlik ... 204
Bölüm: VIII - Sevinç, keyif alma, sevgi, ince duygular, bağlılık .. 222
Bölüm: IX - Düşünme, düşünceye dalmak, kötü durum,
küskünlük, azim...................................................................................245
Bölüm: X - Nefret ve kızgınlık..........................................................259
Bölüm: XI - Hor görmek, küçümsemek, iğrenmek, suçluluk,
gurur, vs, çaresizlik, sabır, onaylamak ve olumsuzlamak...............274
Bölüm: XII - Hayret, şaşkınlık, korku, dehşet.................................301
Bölüm: XIII - Kendine dikkat göstermek, utanç, çekingenlik,
alçak gönüllülük: yüz kızarması.........................................................332
Bölüm: XIV - Son cümleler ve özet..................................................366
Sonuç - Duygusal ifadeler evrensel midir? Tartışmanın kişisel
tarihi - Paul Ekman................................................................................382
Ek: I - Charles Darvvin’in arkasından - T. H. Hıvdey..........................414
Ek: II - Kitaba değişiklikler - Paul Ekman.........................................417
Ek: III - Fotoğrafçılık ve duyguların ifadesi - Phillip Prodger.......419
Ek: IV - Baskıların yönleri üzerine notlar - Phillip Prodger ve
Paul Ekman ............................................................................................433
5
Ek IV için referanslar...........................................................................438
Ek: V - Resimlerin karşılaştırması - Phillip Prodger...........................439
Ek: VI - İlk baskı indeksinden ana kelimeler listesi.........................447
Notlar.....................................................................................................454
İndeks....................................................................................................482
6
İNSAN VE HAYVANLARDA
DUYGULARIN İFADESİ
(DEĞERLENDİRMELER)
CHARLES DARWİN 1809 yılında, Shrewsbury şehrinde bir
doktor çocuğu olarak dünyaya geldi. Aynı zamanda Erasmus Danvin
ve endüstrici Josiah Wedgwood’un da torunuydu. 1825 yılında Edin-
burgh Üniversitesi’ne girdi. 1827 yılında Christ College Cambridge
okuluna geçiş yapana kadar burada tıp okudu. 1831 yılında, Danvin
Beagle araştırma gemisiyle Güney Amerika’ya gitti. 1836 yılında geri
döndü ve 1839 yılında Journal of Researches into the Geology and
Nattır al History of Var i o us Countries Visited by H.M.S. Beagle adlı
eserini yayınladı. 24 Kasım 1859 yılında ise On the Origin ofSpecies
by Means of Natural Selection adlı büyük eseri yayımladı. Başarı
anında geldi. 1250 adetlik ilk baskı gününde tükendi. The Descent of
Men, and Selection in Relation to Sex (1871), adlı eserinde Danvin,
sekse bağlı seçim üzerine kurduğu, insanların daha yüksek atalardan
gelmiş olduklarına ait kuramını ortaya koydu. Bir yıl sonra The Exp-
ression of the Emotions in Man and Animals yayımlandı. 1881 ’de bu­
nu The Effects of Cross and self Ferli lization pf Vegetable M ou İd
Through the Action ofWorms izledi. Bir kalp krizi sonucu 1882 de öl­
dü ve Westminster Abbey’e gömüldü.
PAUL EKMAN San Fransisko’da University of California’da Psiko­
loji profesörlüğü görevini yürütmektedir. Darwin and Facial Expression
ve The Nature of Emotion adlı kitapların editörü ve Telling lies: Clues to
Deceit in the Marketplace, Politics and Marriage adlı kitabın yazarıdır.
Değerlendirmelerden birkaçı daha •
‘İlginç ve tutkulu... Uzun zamandır, ifade biçimlerinin neden belli
bir formda oluştuğunu araştıran tek bilim adamı, çünkü bu sorusunun
daha kapsamlı gelişim kuramları ile ilişkisi var. Bu yüzden hayvanların
duygusal dünyası üzerine zaman ayırması ve bunu muhteşem ve kolay
okunabilir bir tarzda kaleme almasının nedenleri de aynı. Bu unutulmuş
eserin yayımlanması kışkırtıcı bir biçimde önemli, şaşırtıcı ve taptaze/
CARL MACDOUGALL, Scotland on Sunday
7
‘Anlaşılır bir yazı, modern bilim tarafından güçlüklerle geliştirilebi­
len gözlem ve sentezlerin açık bir yazını biçimi... Örneğin Danvin bir ka­
bus esnasında gözleri kamaşarak uyanıyor, ve bunu niye yaptığını düşünü­
yor... bu önemli yapıtında daha önemli bir iş yapmakta, etrafımızı çevre­
leyen dünyayı anladığımızı sandığımız temel taşları yerli yerine koyuyor.
Olan ilişkileri anlatıyor ve her birimizin derinlerde düşünülebilecek en ge­
niş biçimde atalarımızın izlerini taşıdığını gösteriyor.’
DAVID ROBINSON^cor^ıaz?
‘Bir şaheser’
Evening Standard
‘Bu Darvvin’in büyüleyici gözlemler, kışkırtıcı kuramlar ve
önemli fotoğraflarla dolu en kolay okunabilir eseri. Bu muhteşem yeni
baskı, değerini yitirmemiş ve ilk yayımından 125 yıl sonra hala geçerli
olan Danvin’in şaheserine yeni nesil okuyucular kazandıracak.’
OLİVER SACKS
‘Danvin’in gözlemlerin gücü üzerinde bir gezintisi, eserinde de­
ğişik renklerin karışımını veriyor. Edebi ve kendi çocuklarının eğlen­
celi suç anıları kendi notlarına göre yeniden gözden geçirilmiş. Olağa­
nüstü güzel bir kitap.’
Guardian, The List
'İfade etme kavramı Freud’a kadar uzanır ve Freud’un yaklaşım­
larının eski değerini kaybetmesinden sonra bile bu hala insan psikolo­
jisini aydınlatan önemli kavramlardan birisidir.’
RICHARD DAWK1NS
‘Bu Danvin’in eserinin muhteşem bir düzenlemesi ve ana metin
içerisinde açıklayıcı paragraflar içeriyor. Bu paragraflar Danvin’in tar­
tıştığı konular hakkında bilimsel düşünceleri özetliyor... Duygu ve
düşüncelerindeki deha, onun konularla ilgili doğru sonuçlara varması­
nı sağlıyor. The Expression of the Emotions adlı kitabında, biyoloji öğ­
retirken, yüz kızarması, göz gülümsemesi, parlayan göz ve çatılmış
kaş üzerinde nasıl düşünülmesi gerektiğini anlatıyor. Böylece onun
gelişim kuramı güzelliğin derinliklerine gizleniyor.’
GALEN STRAWSON, Financial Times
8
‘Paul Ekman’ın katkıları kitaba kendi özellikleri olan yeni bir ya­
pı kazandırıyor. Hemen her sayfaya dağılmış olan yorumlan, araştırma
sonuçlarının bugüne kadar getirilmiş olan kayıtlarını ortaya koyuyor.’
IAN HACKING,TLS
‘Oldukça özgün... Darvvin’in yazım gücü tüm eserde parıltı saçı­
yor, her tür duygusal ifadeyi açıklama çabası da takdire değer: neden
yüz kızarması utangaçlıkla ilişkilidir? Konsantre olurken neden du­
daklarımızı sıkarız? Fakat Darvvin’in özgün açıklamaları bugünün
çağdaş bilimsel çerçevesine oturtulmaktadır. Yorumlar metin içersine
daraltılmış paragraflarda yapılmaktadır ve bu Darvvin ve modern bilim
arasında geçen bir diyalogun etkisini yaratmaktadır...ateşli Darvvin uz­
manlan için gerekli bir kitap.’
SIMON BARON-COHEN, Nature
‘Keyifli’
MICHAEL WHITE, Mail on Sunday
‘Dehşet verici fotoğraflar, etkileyici. Phillip Podger’in bilimsel
fotoğrafçılığın başlangıcı ile ilgili muhteşem yazısı da dahil olmak
üzere, ekler de muhteşem... Ekman, Darwin’in bu kitabı için uygun
bir mirasçı.’
STEVEN PİNKER, Science
‘Darvvin’in büyük ve öncü araştırması...muhteşem’
TOM LUBBOCK, Ereni ng Standard
‘Evrensellik üzerine muhteşem bir eser... aynı zamanda Philip
Prodger’in yakın araştırmalara dayalı, kitap fotoğrafları üzerine tartış­
maları... çok yararlı yorumlar. Bence bu kitabın esas büyüsü insanı
kavrama yönteminde ortaya çıkıyor. Adının doğal seçilim kavramı ile
özdeşleştirildiği devirlerde, Darvvin’in gözlemci bilim adamı özelliği
kolaylıkla unutulmuştu.’
LAURENCE HURST, New Scientist
‘Düzenli ve güçlü sonuçları ile Expression güzel bir kitap.’
MAGGIE GEE, Telegraph
9