Table Of Contenth
u
i
j
s
m
a
n
i
n
n
o
v
e
r
e
n
i
n
h
o
u
d
b
a
r
e
z
o
r Innoveren
g
i
s
t
o
p
s in houdbare zorg
p
o
r
t
is topsport
robbert huijsman
>
Innoveren in houdbare zorg is topsport
Innoveren in houdbare zorg
is topsport
Robbert Huijsman
Houten 2013
ISBN 978 90 368 0456 1
NUR 870
© Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media 2013
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd,
opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige
vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën of opnamen,
hetzij op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de
uitgever.
Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel
16b Auteurswet jo het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit
van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet, dient men de daarvoor wettelijk
verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060,
2130 KB Hoofddorp). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in
bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men
zich tot de uitgever te wenden.
Samensteller(s) en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een betrouwbare
uitgave te verzorgen. Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor
drukfouten en andere onjuistheden die eventueel in deze uitgave voorkomen.
Ontwerp omslag: Studio Bassa, Culemborg
Ontwerp binnenwerk en opmaak: Pre Press Media Groep, Zeist
Fotograaf: Rik den Boogert, Rotterdam
Eindredactie: Maaike Zweers
Bohn Stafleu van Loghum
Het Spoor 2
Postbus 246
3990 GA Houten
www.bsl.nl
Inhoud
Voorwoord 7
1. Herkenbaar klein, ook in grootschaligheid?! 9
2. Zorgmarketing gaat doorbreken 12
3. Checklist ketenmanagement 16
4. Revival van doelgroepdenken 21
5. Casemanagement verdient wettelijke verankering 25
6. Ouderenzorg: tips voor de informateur 30
7. Preventie als renderende peiler voor nieuw kabinet 35
8. Arbeidsdeling vergt excellente samenwerking 39
9. Resilience genereert pro-actief weerstandvermogen 42
10. Doorbraak voor casemanagement 45
11. Onze wereld zit vol decline 49
12. Zorgverzekeraar, ontpop u tot innovatieve
kwaliteitsverzilveraar 53
13. Lopen en bouwen tegen kanker 57
14. Buikriem strakker, nu het hoofd vrijer 61
15. Kwaliteitsbeweging heeft impuls nodig 65
16. In de reiskoffer na IHI-kwaliteitscongres 69
17. Pijlers in aanval op dementie 73
18. Op weg naar gemeenschappelijke kwaliteitstaal 78
19. Denklijnen voor een nieuwe coalitie 83
20. CVA Ketenzorg 3.0 87
21. Innoveren is topsport 91
22. Medicijnen voor zorgbeleid: EBP©, FTR© en OTF© 95
23. Het ongerijmde van innovatieve technologie 99
24. Integrale Ouderenzorg onder Rutte II:
bruggen slaan wordt uitdaging 102
25. Voor kwaliteit wordt 2013 jaar van de waarheid 107
26. Kwaliteitstransparantie in versnelling 112
27. Op weg naar nieuwe solidariteit 115
Over de auteur 118
Voorwoord
Blogbuster
Weblogs bundelen in een boekje: dan vraag je als uitgever om proble-
men. Eer de schrijfsels bij de drukker liggen, maakt de goe gemeente
zich alweer druk over nieuwe kwesties. Waarom enthousiast reage-
ren op het idee van Robbert Huijsman om zijn bijdragen aan www.
skipr.nl te bundelen, terwijl ik dacht: “Wijsheden van gisteren, de
ramsj wacht op u”?
Dat was een foutieve inschatting. Bij herlezing blijken de blogs – ge-
schreven over een periode van liefst vier jaar – opmerkelijk actueel
en doorwrocht. De auteur pakt langjarige thema’s vroegtijdig beet,
analyseert grondig en bedenkt intelligente oplossingsstrategieën.
Een Skipr-blog is per definitie kort, concreet, actueel, goed beargu-
menteerd en puntig geschreven. Anekdotes en mensen van vlees
en bloed zorgen voor de toegankelijkheid. Hoe anders pakt Robbert
Huijsman dat aan. Hij schrijft ellenlange, abstracte stukken over be-
leid, structuren en bestuur. Verhandelingen vol wetenschappelijke
terminologie en beleidstaal. Meestal komt er geen mens in voor. In
één blog heb ik een zin van 59 woorden aangetroffen.
Meer dan een blogger is Robbert Huijsman een pragmatische essay-
ist met een beweeglijke geest, die eruditie en intelligente analyses
koppelt aan multiple kennis van praktijk en beleid. De bijdragen van
de energieke persoonlijkheid zijn consistent en zeer overtuigend.
Behaagzucht is de auteur vreemd. De lezer moet zelf moeite doen
om hem te kunnen volgen. Huijsman slaagt er niettemin in om de
volgers bij de lurven te pakken. Als het aantal pageviews weer eens in
de duizenden schoot, vroegen we ons ter redactie grappend af: “Wie
zit er in Rotterdam toch permanent met zijn wijsvinger op F5?” Hoe
het ook zij, de ervaren en nieuwbakken hoogleraar Robbert Huijs-
man heeft zich met zijn bijdragen op Skipr paradoxalerwijze ontpopt
tot een onverholen blogbuster. Dat moest geboekstaafd.
Ruud Koolen,
uitgever en hoofdredacteur Skipr
Innoveren in houdbare zorg is topsport
1. Herkenbaar klein, ook in
grootschaligheid?!
Ik ben overtuigd van het concept van kleinschaligheid in de
langdurige zorg. En durf zelfs zo ver te gaan dat minstens
driekwart van de psychogeriatrische verpleeghuizen kan
worden omgezet in begeleid groepswonen voor demente-
renden.
In allerlei projecten heb ik de effecten, maar ook de knobbels gezien,
zowel voor bewoners als begeleiders. Zelfs met heel stevig onder-
zoek waarin een verhuisde groep ouderen in de tijd wordt gevolgd
en vergeleken met een controlegroep die in het verpleeghuis blijft,
zien we statistisch harde effecten. De zelfredzaamheid en kwaliteit
van leven blijven langer op niveau of verbeteren zelfs wat, er is meer
sociaal contact tussen bewoners onderling en met mantelzorg en
bezoekers, depressieve klachten en medicijngebruik verminderen,
er wordt beter gegeten, met gunstige effecten op normale ziektes
als griep e.d.
Dat bleek al bij onderzoek in het Rotterdamse De Naber in 1995, en
blijkt nu weer in vergelijkbaar experimenteel, gecontroleerd onder-
zoek in een project in Limburg. Maar de omslag naar het nieuwe
concept gaat langzaam, heel langzaam. Na een decennium van
experimenteren onderzoeken en congresseren bestrijkt de klein-
schaligheid nu circa 4.500 plaatsen, nog geen 8 procent van de ver-
pleeghuiscapaciteit.
De omslag maken
We komen nu in de fase van put your money where your mouth is! Om die
omslag te forceren heeft staatssecretaris Bussemaker eind januari
een ‘stimuleringsregeling wonen’ voor mensen met dementie ge-
lanceerd, met een budget van 80 miljoen euro, voor drie jaar. Be-
langrijk is de erkenning dat kleinschaligheid geen blauwdruk is,
9
R. Huijsman, Innoveren in houdbare zorg is topsport, DOI 10.1007/978-90-368-0457-8_1, © Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media 2013
Innoveren in houdbare zorg is topsport
maar varianten kent, zoals stand alone huizen in de wijk, geclusterd
wonen met bijvoorbeeld vier tot zes groepswoningen, tot aan klein-
schaligheid in een grotere setting.
Dat kan een nieuw complex zijn, zoals Ter Reede in Vlissingen,
maar ook renovatie van een klassiek verpleeghuis, zoals de Hofstee
in Rotterdam. Satellieten van kleinschalige voorzieningen gespreid
in wijken en dorpskernen, borgen de 24-uurszorg en professionele
kwaliteitseisen vanuit een expertisecentrum in het hart van het
regionale netwerk. Spelen met dergelijke variatie kan gemeenten
als De Bilt helpen enerzijds lokale zorg op maat te leveren, maar an-
derzijds de vraagstukken van levens vatbaar heid en bedrijfsvoering
te tackelen. Puur stand alone is niet overeind te houden. De staats-
secretaris zet vooral in op kleinschalige locaties tot 24 plaatsen,
waarvan er nu circa 1.600 zijn.
Renderend door consistentie
Onderkend zijn de vele hobbels die een organisatie moet nemen.
Het is een geheel nieuw klantenconcept, dat in al zijn consequen-
ties moet worden doorgevoerd, wil het gaan renderen. Je kunt er
wel even een locatie bij zetten, maar de hele bedrijfsvoering en be-
sturing van de organisatie moeten op hun kop.
Wat zijn de tipping points voor de echte omslag? Natuurlijk het hei-
lige vuur van een goede visie en strategie, vanuit de top van de
organisatie. Er is ander personeelsbeleid nodig voor de woonbege-
leiders, en hun interactie met professionals zoals de verpleeghuis-
arts. De schoorsteen moet roken, maar de nieuwe zzp-tarieven zijn
wellicht niet dekkend, en je moet voldoende zzp 5 en meer hebben
om een groep rond te breien. Omdat er veel meer op de groep zelf
plaats vindt, kunnen facilitaire zaken als keuken, linnenkamer
en technische dienst worden afgebouwd, maar ook deze transitie
vergt tijd. Dit alles moet consistent en consequent worden doorge-
voerd, anders creëren we nieuwe instituten die hospitaliseren. Als
de staatssecretaris ook daar oog voor houdt, wordt kleinschaligheid
een renderend en toekomstbestendig concept.
Datum: 8 februari 2009
10
Innoveren in houdbare zorg is topsport
11
