imar planına esas jeolojik-jeoteknik etütler kapsamında yürütülen paleosismolojik araştırmalar ...

103 Pages·2017·3.06 MB·Turkish

İLLER BANKASI ANONİM ŞİRKETİ

İMAR PLANINA ESAS JEOLOJİK-JEOTEKNİK ETÜTLER
KAPSAMINDA YÜRÜTÜLEN PALEOSİSMOLOJİK ARAŞTIRMALAR,
SANDIKLI (AFYONKARAHİSAR) ÖRNEĞİ

SEDA EĞDEMİR

UZMANLIK TEZİ

NİSAN 2017

İLLER BANKASI ANONİM ŞİRKETİ

İMAR PLANINA ESAS JEOLOJİK-JEOTEKNİK ETÜTLER
KAPSAMINDA YÜRÜTÜLEN PALEOSİSMOLOJİK ARAŞTIRMALAR,
SANDIKLI (AFYONKARAHİSAR) ÖRNEĞİ

SEDA EĞDEMİR

UZMANLIK TEZİ

Tez Danışmanı (Kurum) Tez Danışmanı (Üniversite)
Arzu KARAÇAM Doç. Dr. Nihat IŞIK
ETİK BEYAN
“İLLER BANKASI ANONİM ŞİRKETİ Uzmanlık Tezi Yazım Kuralları”na uygun
olarak hazırladığım bu tez çalışmasında; tez içinde sunduğum verileri, bilgileri ve
dokümanları akademik ve etik kurallar çerçevesinde elde ettiğimi, tüm bilgi, belge,
değerlendirme ve sonuçları bilimsel etik ve ahlak kurallarına uygun olarak sunduğumu, tez
çalışmasında yararlandığım eserlerin tümüne uygun atıfta bulunarak kaynak gösterdiğimi,
kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı, bu tezde sunduğum çalışmanın
özgün olduğunu, bildirir, aksi bir durumda aleyhime doğabilecek tüm hak kayıplarını
kabullendiğimi beyan ederim.

Seda EĞDEMİR
4 Nisan 2017
İmar Planına Esas Jeolojik-Jeoteknik Etütler Kapsamında Yürütülen Paleosismolojik
Araştırmalar, Sandıklı (Afyonkarahisar) Örneği
(Uzmanlık Tezi)
Seda EĞDEMİR
İLBANK A.Ş.
Nisan 2017
ÖZET
Yapılan çalışmada, aktif fay sistemi içerisinde bulunduğu düşünülen ve imara açılması
öngörülen alanların paleosismolojisinin incelenmesi amaçlanmış ve arazi çalışmaları
gerçekleştirilmiştir. Sandıklı ve Örenkaya faylarının, inceleme alanındaki tarihsel ve
güncel sismik aktivitesi hakkında bilgi edinmek ve tekrarlanma aralığını belirlemek
amacıyla paleosismolojik araştırmalar yapılmıştır. Arazide doğrudan gözlem yapmanın
mümkün olmadığı yerlerde sığ jeofizik yöntemlerden biri olan yeraltı radarı kullanılarak
aktif fayların varlığı belirlenmeye çalışılmıştır. İnceleme alanını da içine alan bölgedeki
aletsel kayıtlar sismisitenin önemli yoğunluğa sahip olmadığına işaret etmektedir. İnceleme
alanı içerisindeki jeolojik ve morfotektonik gözlemler sonucunda bölgede meydana gelmiş
faylanmaların Holosen, en azından Geç Holosen döneminden önce gelişmiş olduğu
sonucuna varılmıştır. Bu bulgular inceleme alanındaki faylanmanın, potansiyel aktif fay
olarak değerlendirmesine sevk etmiştir. İnceleme alanında planlamaya gidilirken,
potansiyel aktif fay izlerinin dikkate alınmasında yarar vardır. Ancak bu faylar fay zonu
boyunca sakınım/koruma bandı konulması kriterlerini taşımamaktadır. İnceleme alanı
belirgin sismik aktivite sunmamakla birlikte inceleme alanının çevreleyen bölgenin
sismikçe aktif olmasından dolayı “Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında
Yönetmelik”in gözardı edilmemesinde yarar vardır.

Anahtar Kelimeler San:d ıklı, paleosismoloji, aktif fay

Sayfa Adedi 87 :
Tez Danışmanı Arz:u KARAÇAM (Kurum)
Tez Danışmanı Doç:. Dr. Nihat IŞIK (Üniversite)

i
Paleosismological Research Contucted As a Part Of Geotechnial-Geological Etude That
Constitute Basis For the Development Plan, Example of Sandıklı (Afyonkarahisar)
(ILBANK Expertise Thesis)
Seda EĞDEMİR
ILBANK A.S.
April 2017
ABSTRACT
In this study, it was aimed to investigate the paleoseismology of the areas considered to be
in the active fault system and to be inaugurated, and field studies were carried out.
Paleosismological examinations was conducted for detection of repetition rate of historical
and current seismic activity of Sandikli and Örenkaya faults and getting information about
them. The existence of active faults were tried to determine using an underground radar
which is one of the shallow geophysical methods. Instrumental records in the area
including the study area indicate that seismic activity has not a significant density. As a
result of the geological and morphotectonic observations in the investigated area, it was
concluded that the faults coming to the region developed in the Holocene, at least before
the Late Holocene. These findings have led to the evaluation of the fault in the study area
as a potential active fault. It is useful to take into account potential active fault trails when
going to the planning site. However, these faults do not carry the criteria for the placement
of conservation / protection band throughout the fault zone. Although the survey area does
not provide significant seismic activity, it is beneficial not to ignore the "Regulation on
Buildings to be Performed in Earthquake Regions" because the area surrounding the survey
area is seismically active.

Key Words : Sandikli, paleoseismology, active fault
Page Number : 87
Supervisor : Arzu KARACAM (Corporate)
Supervisor : Assoc. Prof. Nihat ISIK (University)

ii
TEŞEKKÜR
Bu çalışma boyunca bilgi ve deneyimleri ile yol gösteren ve katkılarını
esirgemeyen “İlbank A.Ş. Mekansal Planlama Dairesi Başkanlığı” personeli kurum
danışmanım Arzu KARAÇAM ve “Gazi Üniversitesi” Mühendislik Fakültesi İnşaat
Mühendisliği Bölümü akademik personeli akademik danışmanım Doç. Dr. Nihat Sinan
IŞIK’a, paleosismoloji çalışmalarını yürüten ve emek harcayan “Ankara Üniversitesi”
Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü öğretim üyelerinden Prof. Dr. Veysel
IŞIK’a, İller Bankası A.Ş. bünyesinde çalıştığım 3 yıl boyunca iş ortamında olduğu kadar
beşeri ilişkilerde de gelişmemize katkıda bulunan, destek ve emeğini hiçbir zaman
esirgemeyen Bölge Müdürümüz Harun CESUR ve İnsan Kaynakları ve Destek Hizmetleri
Müdürlüğü personeli Türkan SARI’ya, tez yazım sürecinde yardımlarını esirgemeyen
mesai arkadaşlarım Harun SUNGUR ve Mustafa EROL’a, sabır ve desteklerinden hiç
ödün vermeyen aileme sonsuz teşekkürlerimi sunarım.

iii
İÇİNDEKİLER
Sayfa
ÖZET ...................................................................................................................................... i
ABSTRACT .......................................................................................................................... ii
TEŞEKKÜR ......................................................................................................................... iii
İÇİNDEKİLER ..................................................................................................................... iv
ÇİZELGELERİN LİSTESİ ................................................................................................... vi
ŞEKİLLERİN LİSTESİ ...................................................................................................... vii
RESİMLERİN LİSTESİ .................................................................................................... viii
HARİTALARIN LİSTESİ ..................................................................................................... x
SİMGELER VE KISALTMALAR....................................................................................... xi
GİRİŞ ................................................................................................................................... 1
1. PALEOSİSMOLOJİ ÇALIŞMALARI ................................................................... 3
1.1.Jeomorfolojik Çalışmalar ............................................................................................ 3
1.2.Jeolojik Çalışmalar ...................................................................................................... 4
1.3.Jeofizik Çalışmalar ...................................................................................................... 4
1.3.1 Yer radarı .......................................................................................................... 4
1.3.2 Elektrik Rezistivite (Özdirenç) Yöntemi .......................................................... 6
1.3.3 Sismik Yansıma ve Sismik Kırılma Yöntemi ................................................... 6
1.3.4 Manyetik ve Gravite Yöntemi ........................................................................... 7
1.4.Hendek Çalışmaları ..................................................................................................... 7
1.5.Tarihlendirme Yöntemleri ......................................................................................... 10
2. İNCELEME ALANI.................................................................................................. 13
3. JEOLOJİ ....................................................................................................................... 17
3.1.Genel Jeoloji .............................................................................................................. 17
3.2.Çalışma Alanının Jeolojisi ........................................................................................ 33
3.3.Yapısal Jeoloji ........................................................................................................... 37
4. ARAZİ ÇALIŞMALARI ......................................................................................... 41
4.1.Çalışma Sahasından Elde Edilen Yer Radarı Çalışması Sonuçları ........................... 42
4.2.Çalışma Sahasından Elde Edilen Hendek Çalışması Sonuçları ................................ 49
5. SANDIKLI (AFYONKARAHİSAR) İÇİN DEPREM TEHLİKESİNİN
BELİRLENMESİ ....................................................................................................... 63
5.1.İnceleme Alanı Deprem Durumu .............................................................................. 63
5.2.Sandıklı ve Çevresi Probobalistik Deprem Tehlike Analizi ..................................... 70

iv
Sayfa
5.3.Sandıklı (Afyonkarahisar) ve Çevresi Magnitüd-Frekans İlişkisi............................. 72
5.4.Poisson Olasılık Dağılımı ile Deprem Risk Analizi ................................................. 73
5.5.Fay Sakınım Bandı Oluşturulması ............................................................................ 75
SONUÇ VE ÖNERİLER .............................................................................................. 79
KAYNAKLAR .................................................................................................................... 81
ÖZGEÇMİŞ ......................................................................................................................... 87
v
ÇİZELGELERİN LİSTESİ
Çizelge Sayfa
Çizelge 2.1. İnceleme alanı köşe koordinatları .................................................................... 15
Çizelge 5.1. İnceleme alanı ve yakın çevresinde meydana gelmiş bazı aletsel depremler .. 65
Çizelge 5.2. 1900-2016 yılları arasında meydana gelmiş depremler ................................... 66
Çizelge 5.3. Magnitüd aralığı, ortalama magnitüd ve oluşum sayıları ................................ 72
Çizelge 5.4. Hesaplanan a,b katsayıları ve magnitüd-frekans ilişkisi .................................. 72
Çizelge 5.5. Sandıklı (Afyonkarahisar) ve çevresi deprem tehlikesini gösteren poisson
oranı olasılık dağılımı ................................................................................... 74

vi