İkinci Parti - Türkiye'de İki Partili Siyasi Sistemin Kuruluş Yılları (1945-1950) Cilt 1

977 Pages·2010·30.273 MB·Turkish

by  Cemil Koçak

Ce.miKlo çak
Par.i ili
Türkiyeİ'kid e
·
SiyasSiıs temKiun rulYuışl lan
(1945-1950)
ikinci
Parti
Cilt1
lletYiaşyıinml 1a4n7 0• Araşurma-lDnizcsiei2l 4e5m e
ISBN-1937:8 -975-05-0•7 I5S9B-N5- 1937:8 -975-05-0(7T5k8N.-o 8. )
© 2010U etiYşaiyımn cılŞık. A.
lB.A SK2I0 10l,s tanbul
EDITKôeRr eÜmn üvar
DiZKAPAKi TASARIMIÜ miKtı vanç
KAPAK SuaAty su
KAPAK FOT0CRAF"ID örtCleelrBa»a,ly aFru,a Kdö prülü,
AdnaMne ndevreeR se fiKko raltan
UYGULAMA HüsnAüb bas
DÜZELSTii yaKmuiz u
DIZÖIzNgü rY ıldız
BASKIv eC lLT Sena Ofset
LitrYoosl2 u.M atbaaSciıtleBas Bril o6k.K atN o.4 NB7 -9-11
Topka3p4ı01 İ0 stanTbelu2:l1 2.601332 1
lletiYşaiyımn lan
BinbirMdeiyrdeakSn oık aIkl etHainş iNmo .7 Cağalo3ğ4l1u2l 2s tanbul
Tel21:2 .512626 0-61-•6F2a ks2:1 2.511625 8
e-maiille:ti sim@ileti•s wiemb.:c owwmw..tirl etisim.com.tr
CEMlLKOÇAK
ikinci
Parti
Türkiyel'kdPiea rtili
SiyaSsiis temin
KurulYuışl ları
(1945-1950)
ClLT 1
CEMiKLO ÇAK, 1956'ldzam ird'odğed uO.r taö ğrenimliznmil rta'madmtla dıktan
sonr1a9,7 8S'BdFBe a sın-YYaüyksıenkO kulu'nmdezauını o ldu. yüSkBsP'edek
lisanvsed oktoeğirtiam ien devaemt (ti1 978-1A9f8elt0na )n. TAAnışrnmıabİlnh
ödülü'knazaüna n (1990)T ürlıiyMei'ilŞ delef Dôn(em1i9 38ya-za1nn9d 4ok.to5i:a)
tezidir K(a1m9uY8 ön5e)tim.i veS iyaseBti lidomkit orasınsodannra , 1991yılın da
SiyvasaeSo ls yal Bdiolçienmotill edru . AbdülhamMiidr'as(iı1n 99 0) ile Sedat Simavi
Vakfı SosyBailli mlÖdüelrü 'nkazaüna n (1991) Türllkişh-i.Allemanrl (1923-1939)
(1991)a raşaurmadlıl an yayımlanMdıa.k alevleek riiı atanınpın yazıları,Ta ­başıa.
rihv eT oplvueT mo plumsaTlıl riohl makü zerçeeş,i dtleir gileyradyıeml andıS.a met
Agaoglu'Sniuynıls i Günlük; DemKouknrıaatld uıPşntaşaııurt y ia'gün nnliünğ ünü
(199v2eH) a ldDuenri nÇ'ainnk aya KOazleemli ni An(ı1msa9r3k3en- 1951) adlı anı­
lannı (1995) yayınaS ahbazaınÜcrnılai vdeırsi.tta ersaifın dan1 9yıl9ı8n ydaa yımla­
naBni rinMceic laidlıski tabıdan e dit.örlügcyıapnuü2. 00 3yılı ndal letişiYma yınları
tarafındUamnü mMlü fett(i1ş9l27i k-l19e5r2y )a yımaldlanıdı B.kie talbgıeH leeryletei
Mahsusalakirta bdıa yi nea ynı yayınevind2e00n5 yılında çıktı. IBhutniu­ Belgelerle
darv eS erbestC umhuriFyıertkk asiıt abı izl(e2d00Gi6e.) çm iiştiinTnieayzml iazl enir
(2009) başlıklı kiçtaeşbiıytlnaidaz ılaanrnaıty obapi lra1 dı9.84 -1999a ryıaslılnan­
daT ÜBITAK'çatal ışvaen2 007'pdreo fe.<;()r olahna leySnaaza bra,nÜ cnıi versitesi
SanatS ovsyea Bli lirmF laekültesöiğr'entdüiyemes i olyaakraık,n dönem siyasi tari­
himizlei lgialraşiu rmalarsıünır dürmektedir.
elimtdupet,nu
benig ökkuşaağılntııngn edçainr en
küçhüıkz
Birc.a.n.' a

İÇİNDEKİLER
SUNU..Ş_. . .. ............................,._ ........................_. ..,... ............................._. ...,,.. ........._..,. ,...,.. ..................................... 13
GtR.t....Ş...... ......................................................................................- ........................................4... ...7... ....................................... ....
BlRlNCl BÖLÜM
K 1Ş .. ..................................................._. ...................... ...................................................................................................4....5..
1.T ÜRKIYE'INN PARADOK..S.......U....... ............................................................................4......5 ..
Japoniyliael işkkielseirilnm. e...s..i.. . ..... ..52
.....................................................................
2." TEK-PAMRiTLiŞLLEliF LRiEKJ i.M....i.....".....-. ... .......5.7. ......................................
1924A nayas'naısTnıü rkçeleştirilmesi:
Şeflgiekl eneuğyignueon n amya kamTıB MM. .. 58
..................................
Bibra kanlşıektfalg iekl eneuğyignuen
"nöbdeetğ iş.l.m.i.". .........................................0 .. .6.................................................... .............
-.........-..
Bidre vlettçairltiıkş ması:
ŞirkHeatyir iydee'vnlient leşit .i.ri.lm.es. .62
........................................................
3.T ÜRKIYE'INN ÜMTTEiKFLERE
YAKINLAŞÇMAAB ALA.R!. ..... .,. ..........................7.....2..... .. ....................
................................
Yai tKao nferansı 72
.....................................................................................................................................
Türk-AmeArsikkeaYrnai r dAınmt laşması . 82
.......................................... ........
TürkiyeA'lnmiann vyeaJ aponyas'ayvaai şl anı...... 1 03
.........................
iKiNBCÖiL ÜM
B A H A. .-.R........ ...-. .........................................................._. ........_ . .................................._ . __ ,_ 111
1.T ÜRK-SOVSYAETTR ANCIiNLDHKAA MLE:
TÜRK-SOVDYOESTT LVUEKS ALDIRMAZLIK
ANTLAŞMASlF'ENSIH.....N.i...... . ...................................................................................... 77 1
2. VATTAANN,V ET ASViRi EFKAR GAZETELERiNiN
YAYINIiNZAiV NE RiLM...E....S.i. ......-... ........................................1...3..7. ... .....................
3.C HPi ÇiNBDiRET ARTIŞMA:
. MUHIBTAIHIAPN A RS'TIBNM MV E
CHPM ECLGiRSU BGU ÖRÜŞMiNEiNLB EARSIVNEA
KAMUOYUNSAE RBESSTUÇNEU LABiLMESiNE
iMKANS A�LANMASIYNÖA NEÖLNiEKRi VSEi
SiYAYSATN KI····L-···"A-"'""'R•"'MHI•--·- - ...- ...._. .. .._ .., _ _ ,. .......................1.. .44... ........
4.A NKARA'NSIANT RAHNAÇ MLESi:
TORK·SOVGYÖERTÜ ŞMELiÇEiNRÇi A �R......l...... .................................... 156
5. SANF RANSISKCOON FREANS!....... .......................................................................... 163
6. TÜRK-SOVYUEZTL AŞMA(SMIl.. ..?....)....... .........................................................1.65
7.Ç İFTÇTiOYPİR AKLANDKIARNMUAN (U!. ......)...... ..................................1.. 71
KısBai Tra ri..h....ç.......e.... ................................................................................................................1 . 71
ÇifTtoçpiryaik lKaannudntıuar sma.r...a...ı.... ....s.......ı..... ......................1. 82
ÇiftTçoipyria klanKdaınrumntaua sahraıkskıı nda
TBMM'ydaep ıglöarnü şmveelt earrt ışm(al_ l.._) ,a,_ ,r, __ . ._ 206
8.i SMElTN ÖNÜ'N1Ü9MN A YIKSO NUŞMASI:
DEMOKRAMSÜiJ DE(SiM .i........?....._ .) ........ ............._ .............................................2 28
9.1 94Y5l lBlÜT ÇYEA STAA SARISI HAKKINDA
TBMM'DYEA PILGAÖNR ÜŞMELVEETR A RTIŞMA..- L.A.2.3R.4 . ...
10.H ÜKOMETTVEE C HPY ÖNETiMiNDE
SiYADSEiti lŞIKLVIEKY LEENARİT AMAL.A-..R...... ............. ....._._ ._. .2 50
ÜÇÜNCBÜÖ LÜM
Y AZ ---·--·-···----·---··-·-.·--.·- ·--·-·- -.--.·· .-·---'-.-··· -·-·-·· 253
1.Ç iFTÇiTYOiP RAKLANOIKRAMNAU N(Ul .l.:.. ) ..._.. .....................2.....5..3. ....
ÇiftTçoipyria klanKdaınrumntauaa srıhsaık kında
TBMM'de ygaöprıülşamnev elt earrt ışm(ail·la·)r· ··-·····-·····-253
Toprraekf orgmiur işviem i
bud önemdyea pılbmaızdşıe ğerlendi......r.......m.......e- .l...e...2r. 7. 5..
Kısbiadr e ğerlen.d-.i.r.m.e.. ..............................................................2..84.. .... ......................
..
"iKiPNACRiT l".-
2. .............................................................................................................................2 96
3.S IIKVÖENTIMUIZNA TILM....A......S......l.... ..........- .............................3..7.7 . ...........
4." DÖRTTLAÜK IRR"···-··.·.......·.......·....·.........·......·......·.......·......·.......·......·.....·.......-....................3 7 3
TÜRK-SOVSVAETTR ANCINDA
5.
MOSKOVA'HNAIMNL ESi:
SARPER-MOLGOÖTROÜVŞ MESi
VES OVVETTA LEPLŞEARHi( :V MEA TM I?). .. ...3.30
........................................
Bitra rtı.ş..m..a . ..... .... . ...-..............3. .3..5
..................................................................................................
TÜRK-SOVSVAETTR ANCINDA
6.
ANKAAR'NIKNA RŞHIA MLEiS:
SOVVETTA LEPLERRiENDiDNi -................-......-.......-.... ...-.....3 ...4 .2. .......
_ .............
7. iKDiE RECE"LSiE RBESSETÇ"i <M0 ----...-- .·.-.-...-....-.......5.. .2..3.. ............
8." DÖRTTLAÜK RIRR"EDIDNl ........- ....-... ......- .-.. . -·....-... ..·-.. ..-........4.0.4. ............
9. CEALLB AYAR'MIANT BUAT KANUNU'NUN
MADDESİiLY EA SAiNNY AYIONR GANI
50.
ÇIKARMiAÇKi iNZ iANL INMASI
ZORUNLULUGGUENTUi RHEÜNKM ÜNÜN
DEGIŞTIRILYMÖENSEİLNÖİENK E RI-S.-.l... . . .-..................... ....-.....4....09.. .
....
1 O.i KDiE REC"ESLEiR BESSETÇ"i (Mi.. l-...-) .- --..... ...................................... 417
POTSDAKMO NFERAÖNNSC!E SiNDE
11.
TÜRK-SOVVEiTL iŞKiLEKRRiiZ.N- .-D--- -E- ......... _ ................................. 434
ORMANKA NUNU'NDDAE GIŞIKLIK:
12.
ORMANLARDIENV LETLELŞMTEIS....R..l.I.. ................................................... 5.03
13." iKiNCiP ARi"T( MI?)M:il liK ALKINPMAART ISl'NIN
KURULUiŞÇiUN RESiM BAŞVU.RU.. .. .. ...516
.............................................................
14.P OTSDAKMO NFERA.N.S..!.. ..................................5...4...2... ........................ ...............................
15.Bi RLEŞiŞM iMLLETLAENRA YASASl'NIN
ONAYLANMVAESS IiY ASiY ANKAIRLl. ...........-........5...8...5... ........................ . ..
DÖRDÜNCBÜÖ LÜM
G Ü Z I K Ş·1- -·· -··-··-···-····-·-.·.·.·...·. .................. .-...........5.9.5. ................................................................
1.P OTSDAKMO NFERASNOSN!R ASINDA
TÜRK-SOViYLiEŞTKiL EiRNDEK RIZ... ..................................................................5 95
2.C HP'DMEU HALEFiNE TTASiYFEiS( 1......).. .-.................6...4...1... ..... ....................
3.M KP'INN RESiMK URULUVŞEU
PROGRAMV EN iZAMNAMESi ... . ....................674
........................................ .....................
MKP'nipnr ogmrı.a..... ..............,.. ... ...................................._ _ ........_. ..........................................6 80
MKP'nniinz amna..m......e........s......i..... ......................-... ..........6.8.2. ..........................................
MKPn'iönr güetnmlesvie fa aliyetelri. ........................6...8...4.. ........................ .
MKPh akkınkdıasb aid re ğerlend-.i.r.m.e. ...6.8.9. .......................................
....
4.C HP'DMEU HALEFiNE TTASiYFEiS( 1.....1...)....... ............................................6. 90
5.P OTSDAKMO NFERASNOSN!R ASINDA
TÜRK-OSVYEiLTiŞ KiLEiRV E
TÜRKiYEA,B DV EiN GILTERBEO:GA ZLASRO RUN....U...... ......... 718
6.i NÖNÜ'NÜN TBMMY'iA ÇIKŞO NŞUMASI
VE"I KINCiP ARi"T 74 0
...........................................................................................................................
7.C HP'MDUEH ALEFiNET TASYFEiiS( 1....1.....1........)...... .....................................7. 53
8.i KiD ERECiE" LSERBTE"SS EiÇM ................................................................................. .763
9." İKİPNACRiT l"KNUIRNU LUSÜŞR EiC( .1.....)....... ......................................7 68
10." CADAIV I4"A :R ALITKA NM ATBAAOSLIA YI:
SOLUMNU HALEFCEETP HiENSDENV E
SiYASiA LANDATNAS iYFEiSV E"i KiNCiP ARl"TNIN
KURULUÜŞR ESİC ZÜEiRNDEiKE TiKLElR. ...............7....7...2... .......... ...............
"Cadaıv ı4"A :r alTıaknM atbaOalsaı.y ı.. ........ ....793
.........................................