hucreler arasi sinyal iletim mekanizmalari yeni

42 Pages·2012·0.87 MB·Turkish

Hücreler Arası Sinyal İletim
Mekanizmaları
Prof. Dr. Selma YILMAZER

Tibbi Biyoloji Anabilim Dalı
Hücrelerarası iletişim(Sinyalleşme)

Sinyal molekülleri:
Protein,küçük peptid,amino asid,
nukleotid,steroid,vit D3,retinoid,yağ asidi
türevleri, çözünmüş gazlar (Nitrik oksid,CO )

Sinyalleşme Şekilleri
1-Salgılanan moleküller ile sinyal gönderme
2-Plazma membranına bağlı moleküller ile sinyal
gönderme
Kontakt (Temas yolu ile) etkileşim

Hücre-hücre

Hücre-matriks etkileşimini sağlayan moleküller
( Kaderin,integrin) aracılığı ile sinyal iletimi
Embryo gelişimi esnasında görülür

Sinyalin alınması
Ekstraselüler sinyal molekülleri hedef

hücrelerin yüzeyindeki veya
İçindeki özel reseptörler tarafından tanınır.

Salgılanan moleküllerle sinyal
iletme şekilleri:
A-Parakrin

B-Sinaptik

C-Endokrin

D-Otokrin

PARAKRİN

Hücrenin yakın çevresindeki hücreler etkilenir.
SİNAPTİK

Vücudun birbirinden çok uzaktaki kısımları arasında
sinyal iletimi.(Sinir hücresi uzantısı ile hedef hücreye)
ENDOKRİN

Sinyal molekülleri (hormon) kan dolaşımına salınır
(tüm vücuttaki hedef hücreler )
Otokrin sinyal
Hücrenin kendi kendine sinyal göndermesi

Bağışıklık sistemi hücrelerinde ( bazı T lenfosit tipleri

kendi çoğalmasını uyaran büyüme faktörü sentezler)

Erken gelişim evresinde “komünite etkisi”


Kanser hücrelerinde görülür

Erişkinde otokrin sinyalleşme;

Eicosanoid ler
•
- yağ asidi türevleri
- Arachidonic asitden yapılır
- Erişkin memelilerde otokrin sinyal
molekülleri
Otokrin sinyal molekülleri
(prostoglandinler, prostacyclin,
tromboxan,lökotrien)
Hızla yıkılırlar
Eicosanoidlerin çeşitli biyolojik
aktiviteleri

Düz kas kontraksiyonunu etkileme (uterus

kasında doğum sırasında-prostoglandin)
Platelet agregasyonunu etkileme

Ağrı, ateş

İltihabi reaksiyon

Doku hasarı eicosanoid sentezi
(siklooksigenaz, lipoksigenaz)

Aspirinin hedefi

Gap junctionlar ile iletişim
Sinyalin komşu hücreler arasında

ortaklaşa kullanımı
Küçük intraselüler sinyal molekülleri

(intraselüler mediatörler)
Ca+2
siklik AMP