Homer i jego czasy

134 Pages·2007·25.076 MB·Polish

by  Barbara Patzek

Bar bar a Pat zek
H
o m e r
I JEGO CZASY

HOMER
I JEGO CZASY
P(cid:19)(cid:20)(cid:21)aty h(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:19)w(cid:20) wyznaczają świt - i t(cid:19) świt (cid:19)lśni(cid:20)wający - kul­
tu(cid:26)y zach(cid:19)dni(cid:20)j. Iliada i Odyseja w sw(cid:19)i(cid:21) (cid:19)g(cid:26)(cid:19)(cid:21)i(cid:20), al(cid:20) (cid:26)ówni(cid:20)ż
w lit(cid:20)(cid:26)acki(cid:21) piękni(cid:20) i d(cid:19)j(cid:26)zał(cid:19)ści sp(cid:26)awiają tak i(cid:21)p(cid:19)nując(cid:20)
w(cid:26)aż(cid:20)ni(cid:20), ż(cid:20) dziś j(cid:20)szcz(cid:20) - znaczni(cid:20) p(cid:19)nad dwa i pół tysiąca lat
(cid:19)d chwili p(cid:19)wstania - wciąż na n(cid:19)w(cid:19) budzą zdu(cid:21)i(cid:20)ni(cid:20) i p(cid:19)dziw.
Zdu(cid:21)i(cid:20)ni(cid:20) i p(cid:19)dziw są p(cid:19)czątki(cid:20)(cid:21) każd(cid:20)g(cid:19) d(cid:19)ci(cid:20)kliw(cid:20)g(cid:19) bada­
nia. nic zat(cid:20)(cid:21) dziwn(cid:20)g(cid:19), ż(cid:20) p(cid:19)(cid:20)ta i j(cid:20)g(cid:19) w(cid:20)(cid:26)sy (cid:19)d sta(cid:26)(cid:19)żytn(cid:19)ści
p(cid:19) dzi(cid:20)ń dzisi(cid:20)jszy stawały się ź(cid:26)ódł(cid:20)(cid:21) inspi(cid:26)acji dla ucz(cid:19)nych
i a(cid:26)tystów, a takż(cid:20) dla zwykłych słuchaczy i czyt(cid:20)lników, któ(cid:26)zy
p(cid:19)stan(cid:19)wili z(cid:21)i(cid:20)(cid:26)zyć się z H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:20)(cid:21) i j(cid:20)g(cid:19) dzi(cid:20)ł(cid:20)(cid:21). Nini(cid:20)jsza
książka daj(cid:20). w f(cid:19)(cid:26)(cid:21)i(cid:20) wp(cid:26)(cid:19)wadz(cid:20)nia, p(cid:26)z(cid:20)gląd licznych pytań.
jaki(cid:20) nasuwają się w związku z życi(cid:20)(cid:21) H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)a, t(cid:26)(cid:20)ścią i st(cid:26)uktu(cid:26)ą
j(cid:20)g(cid:19) twó(cid:26)cz(cid:19)ści, p(cid:19)(cid:26)ządkuj(cid:20) t(cid:20) pytania i udzi(cid:20)la - na il(cid:20) t(cid:19) (cid:21)(cid:19)żliw(cid:20)
- nauk(cid:19)wych (cid:19)dp(cid:19)wi(cid:20)dzi. C(cid:20)l(cid:20)(cid:21) t(cid:20)j p(cid:26)acy j(cid:20)st zachęc(cid:20)ni(cid:20) d(cid:19) zgłę­
biania Iliady i Odysei, a takż(cid:20), p(cid:26)z(cid:20)z p(cid:26)zybliż(cid:20)ni(cid:20) kulis świata
h(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:19)w(cid:20)g(cid:19), p(cid:26)zyczyni(cid:20)ni(cid:20) się d(cid:19) zwiększ(cid:20)nia satysfakcji z l(cid:20)k­
tu(cid:26)y tych a(cid:26)cydzi(cid:20)ł lit(cid:20)(cid:26)atu(cid:26)y sta(cid:26)(cid:19)żytn(cid:20)j.
Ba(cid:26)ba(cid:26)a Patz(cid:20)k j(cid:20)st wykład(cid:19)wcą hist(cid:19)(cid:26)ii sta(cid:26)(cid:19)żytn(cid:20)j
w uniw(cid:20)(cid:26)syt(cid:20)ci(cid:20) w Ess(cid:20)n. J(cid:20)j szcz(cid:20)góln(cid:20) zaint(cid:20)(cid:26)(cid:20)s(cid:19)wania badaw­
cz(cid:20) t(cid:19) H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26), ustna i pis(cid:20)(cid:21)na kultu(cid:26)a lit(cid:20)(cid:26)acka (cid:19)(cid:26)az hist(cid:19)(cid:26)ia
Bliski(cid:20)g(cid:19) Wsch(cid:19)du i G(cid:26)(cid:20)cji w sta(cid:26)(cid:19)żytn(cid:19)ści.
Bar bar a Pat zek
HOMER
1 JEGO CZASY
PRZEKŁAD
MARTA TYCNER
REDAKCJA NAUKOWA
ALEKSANDER WOLICKI
Tytuł (cid:19)(cid:26)yginału Homer nnd seine Zeit
® V(cid:20)(cid:26)lag C.H. B(cid:20)ck (cid:19)HG, Miinch(cid:20)n 2003
R(cid:20)c(cid:20)nz(cid:20)nci
Włodzimierz Appel
Benedetto Brauo
R(cid:20)dakt(cid:19)(cid:26) p(cid:26)(cid:19)wadzący
Szymon Moraiuski/Beata Jankowiak-Konik
R(cid:20)dakcja
Joanna Pomorska
R(cid:20)dakcja t(cid:20)chniczna
Zofia Kosińska
K(cid:19)(cid:26)(cid:20)kta
Janina Tyszkiewicz
Ind(cid:20)ks
Joanna Zatorska
P(cid:26)(cid:19)j(cid:20)kt (cid:19)kładki i st(cid:26)(cid:19)n tytuł(cid:19)wych
Jakub Rakt<sa-St<szczeiuski
Ilust(cid:26)acja na (cid:19)kładc(cid:20)
Apoteoza Homera (f(cid:26)ag(cid:21)(cid:20)nt). W d(cid:19)lny(cid:21) (cid:26)zędzi(cid:20) widać sc(cid:20)nę k(cid:19)(cid:26)(cid:19)n(cid:19)wania
H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)a. B(cid:26)itish Mus(cid:20)u(cid:21), L(cid:19)ndyn, f(cid:19)t. Ma(cid:26)i(cid:20)-Lan Nguy(cid:20)n, PD.
Skład i ła(cid:21)ani(cid:20)
Marcin Szczęśniak
© C(cid:19)py(cid:26)ight f(cid:19)(cid:26) th(cid:20) P(cid:19)lish (cid:20)diti(cid:19)n by Wydawnictwa
Uniw(cid:20)(cid:26)syt(cid:20)tu Wa(cid:26)szawski(cid:20)g(cid:19), Wa(cid:26)szawa 2007
ISBN 978-83-235-0357-6 (d(cid:26)uk) ISBN 978-83-235-3222-4 (pdf (cid:19)nlin(cid:20))
ISBN 978-83-235-3230-9 ((cid:20)-pub) ISBN 978-83-235-3254-5 ((cid:21)(cid:19)bi)
Wydawnictwa Uniw(cid:20)(cid:26)syt(cid:20)tu Wa(cid:26)szawski(cid:20)g(cid:19)
00-838 Wa(cid:26)szawa, uł. P(cid:26)(cid:19)sta 69
(cid:20)-(cid:21)ail: wuw@uw.(cid:20)du.pi
księga(cid:26)nia int(cid:20)(cid:26)n(cid:20)t(cid:19)wa: www.wuw.pl
Wydani(cid:20) 1, d(cid:19)d(cid:26)uk 3, Wa(cid:26)szawa 2021
D(cid:26)uk i (cid:19)p(cid:26)awa: T(cid:19)t(cid:20)(cid:21).c(cid:19)(cid:21).pl
Spis treści
1. P(cid:26)z(cid:20)d(cid:21)(cid:19)wa
2. Ep(cid:19)sy H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:19)w(cid:20)..................................................................... 9
2.1. Iliada............................................................................................ 9
2.2. Odyseja....................................................................................... 18
3. P(cid:19)(cid:20)ta H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:19)wy..................................................................... 29
3.1. P(cid:19)(cid:20)tycki cha(cid:26)akt(cid:20)(cid:26) (cid:20)p(cid:19)sów H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:19)wych: p(cid:19)(cid:20)ta Iliady
i p(cid:19)(cid:20)ta Odysei.............................................................................. 29
3.2. Zawa(cid:26)t(cid:19)ść (cid:20)p(cid:19)sów H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:19)wych........................................... 31
3.3. Spisani(cid:20) (cid:20)p(cid:19)sów H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:19)wych............................................. 32
3.4. Lit(cid:20)(cid:26)acka kultu(cid:26)a pis(cid:21)a Bliski(cid:20)g(cid:19) Wsch(cid:19)du jak(cid:19) wzó(cid:26) dla
spisania (cid:20)p(cid:19)sów H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:19)wych.................................................. 35
3.5. Bibli(cid:19)t(cid:20)ka wi(cid:20)dzy..................................................................... 37
3.6. Ki(cid:21) był H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)?....................................................................... 39
4. „Kw(cid:20)stia H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:19)wa”............................................................ 41
4.1. Śpi(cid:20)wak h(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:19)wy i j(cid:20)g(cid:19) publiczn(cid:19)ść............................... 41
4.2. Wcz(cid:20)sn(cid:19)g(cid:26)(cid:20)cka ustna p(cid:19)(cid:20)zja h(cid:20)(cid:26)(cid:19)iczna............................ 46
4.3. T(cid:26)adycja h(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:19)wa w VIII wi(cid:20)ku: cza(cid:26)a N(cid:20)st(cid:19)(cid:26)a z Is-
chii................................................................................................ 48
4.4. P(cid:26)z(cid:20)dh(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:19)wa t(cid:26)adycja X i IX wi(cid:20)ku: władca z L(cid:20)f-
kandi............................................................................................ 52
4.5. H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26), Myk(cid:20)ny i T(cid:26)(cid:19)ja......................................................... 58
4.6. Mit i pa(cid:21)ięć: (cid:21)it t(cid:26)(cid:19)jański a w(cid:19)jna t(cid:26)(cid:19)jańska................. 63
5. Czasy H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:19)w(cid:20) i sp(cid:19)ł(cid:20)cz(cid:20)ństw(cid:19) H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:19)w(cid:20)................. 66
5.1. Czy p(cid:19)(cid:20)(cid:21)aty h(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:19)w(cid:20) (cid:21)(cid:19)żna czytać jak książki hist(cid:19)(cid:26)ycz­
n(cid:20)? Znacz(cid:20)ni(cid:20) p(cid:26)z(cid:20)d(cid:21)i(cid:19)tów w świ(cid:20)ci(cid:20) H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:19)wy(cid:21) .... 66
5.2. Sp(cid:19)ł(cid:20)cz(cid:20)ństw(cid:19) czasów H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:19)wych w świ(cid:20)tl(cid:20) p(cid:19)(cid:20)(cid:21)a­
tów ........................................................................................... 70
5.3. Wcz(cid:20)sn(cid:19)g(cid:26)(cid:20)cka a(cid:26)yst(cid:19)k(cid:26)acja: (cid:26)ywalizacja (cid:19) b(cid:19)gac­
tw(cid:19) i h(cid:19)n(cid:19)(cid:26).............................................................................. 74
5.4. Wyp(cid:26)awy łupi(cid:20)żcz(cid:20) i hand(cid:20)l: dawni G(cid:26)(cid:20)cy w (cid:19)czach są­
siadów....................................................................................... 77
5.5. W(cid:19)jsk(cid:19) jak(cid:19) wspóln(cid:19)ta. Ucywiliz(cid:19)wani(cid:20) k(cid:19)nfliktów. ... 80
5.6. Rywalizacja sp(cid:19)(cid:26)t(cid:19)wa i p(cid:19)kaz cnót a(cid:26)yst(cid:19)k(cid:26)atycznych ... 82
5.7. Ek(cid:19)n(cid:19)(cid:21)ia: d(cid:19)(cid:21) i k(cid:19)bi(cid:20)ty..................................................... 85
5.8. Znacz(cid:20)ni(cid:20) (cid:21)iast w p(cid:19)(cid:20)(cid:21)atach H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:19)wych................... 88
6. Mit(cid:19)l(cid:19)gia h(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:19)wa.......................................................... 94
6.1. Ukształt(cid:19)wani(cid:20) się (cid:26)(cid:20)ligii g(cid:26)(cid:20)cki(cid:20)j w czasach H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:19)­
wych .......................................................................................... 94
6.2. G(cid:26)(cid:20)cka (cid:21)it(cid:19)l(cid:19)gia.................................................................. 96
6.3. B(cid:19)g(cid:19)wi(cid:20) i h(cid:20)(cid:26)(cid:19)si H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)a..................................................... 98
6.4. Kult h(cid:20)(cid:26)(cid:19)sów......................................................................... 99
6.5. T(cid:26)(cid:19)ja i a(cid:26)ch(cid:20)(cid:19)l(cid:19)gia (cid:21)ityczna w p(cid:19)(cid:20)(cid:21)atach H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:19)wych . . 101
6.6. Wsch(cid:19)dni(cid:20) p(cid:19)czątki.............................................................. 102
6.7. B(cid:19)ska (cid:21)achina H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)a: h(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:19)wa t(cid:20)(cid:19)(cid:26)ia hist(cid:19)(cid:26)ii. . . 105
6.8. B(cid:19)g(cid:19)wi(cid:20) i h(cid:20)(cid:26)(cid:19)si: psych(cid:19)l(cid:19)gia h(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:19)wa.......................... 112
7. Epil(cid:19)g: Czy H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26) j(cid:20)st j(cid:20)szcz(cid:20) aktualny?..................... 116
8. Bibli(cid:19)g(cid:26)afia.......................................................................... 119
9. Ap(cid:20)ndyks: bibli(cid:19)g(cid:26)afia p(cid:19)lska.......................................... 122
10. Spis ilust(cid:26)acji........................................................................ 124
11. Ind(cid:20)ks (cid:19)sób i nazw g(cid:20)(cid:19)g(cid:26)aficznych.................................. 125
1. Przedmowa
Ni(cid:20)wi(cid:20)l(cid:20) (cid:19)sób zna dziś t(cid:26)(cid:20)ść p(cid:19)(cid:20)(cid:21)atów H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:19)wych. Ni(cid:20)któ­
(cid:26)y(cid:21) (cid:21)(cid:19)ż(cid:20) (cid:21)ówić c(cid:19)ś t(cid:20)n czy ów p(cid:26)zyw(cid:19)ływany części(cid:20)j (cid:20)piz(cid:19)d
alb(cid:19) j(cid:20)g(cid:19) p(cid:26)zysł(cid:19)wi(cid:19)w(cid:20) znacz(cid:20)ni(cid:20), jak ch(cid:19)ćby związan(cid:20) z (cid:19)p(cid:19)­
wi(cid:20)ścią (cid:19) p(cid:19)d(cid:26)óży (cid:21)iędzy Scyllą a Cha(cid:26)ybdą, j(cid:20)dnak większ(cid:19)ści
(cid:19)sób H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26) k(cid:19)ja(cid:26)zy się z T(cid:26)(cid:19)ją i z pytania(cid:21)i (cid:19) w(cid:19)jnę t(cid:26)(cid:19)jańską:
czy (cid:21)iała (cid:21)i(cid:20)jsc(cid:20) nap(cid:26)awdę? Czy da się ją ud(cid:19)w(cid:19)dnić p(cid:26)z(cid:20)z ba­
dania a(cid:26)ch(cid:20)(cid:19)l(cid:19)giczn(cid:20)?
Nini(cid:20)jsza książka ni(cid:20) stawia s(cid:19)bi(cid:20) za c(cid:20)l p(cid:26)z(cid:20)dstawi(cid:20)nia wszyst­
kich a(cid:26)gu(cid:21)(cid:20)ntów „za” i „p(cid:26)z(cid:20)ciw” p(cid:26)zytaczanych dzisiaj w sp(cid:19)(cid:26)z(cid:20)
(cid:19) T(cid:26)(cid:19)ję, chc(cid:20) nat(cid:19)(cid:21)iast uwagę, (cid:19)dw(cid:26)óc(cid:19)ną p(cid:26)z(cid:20)z tę dyskusję,
z p(cid:19)w(cid:26)(cid:19)t(cid:20)(cid:21) skupić na dawn(cid:20)j p(cid:19)(cid:20)zji. Zwięzł(cid:20) st(cid:26)(cid:20)szcz(cid:20)ni(cid:20) (cid:21)a
p(cid:26)zyw(cid:26)ócić świad(cid:19)(cid:21)(cid:19)ści czyt(cid:20)lnika t(cid:26)(cid:20)ść (cid:19)bu (cid:19)p(cid:19)wi(cid:20)ści H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:19)­
wych i u(cid:21)(cid:19)żliwić (cid:21)u (cid:26)(cid:19)z(cid:20)znani(cid:20), (cid:19) czy(cid:21) t(cid:20) p(cid:19)(cid:20)(cid:21)aty t(cid:26)aktują i w jaki
wpisują się h(cid:19)(cid:26)yz(cid:19)nt kultu(cid:26)(cid:19)wy i hist(cid:19)(cid:26)yczny. D(cid:19)pi(cid:20)(cid:26)(cid:19) p(cid:26)zy p(cid:20)łn(cid:20)j
znaj(cid:19)(cid:21)(cid:19)ści t(cid:26)(cid:20)ści Iliady (cid:21)(cid:19)żna p(cid:19)stawić pytani(cid:20), czy j(cid:20)st (cid:19)na (cid:26)z(cid:20)­
czywiści(cid:20) na(cid:26)(cid:26)acją (cid:19) dawn(cid:20)j w(cid:19)jni(cid:20), czy (cid:21)(cid:19)ż(cid:20) j(cid:20)dnak (cid:21)it(cid:19)l(cid:19)gicz­
ną (cid:19)p(cid:19)wi(cid:20)ścią, któ(cid:26)ą nal(cid:20)żał(cid:19)by typ(cid:19)l(cid:19)giczni(cid:20) zaklasyfik(cid:19)wać d(cid:19)
sf(cid:20)(cid:26)y (cid:21)itycznych (cid:19)bjaśni(cid:20)ń świata. P(cid:19)d(cid:19)bn(cid:20) (cid:19)bjaśni(cid:20)nia świata,
wi(cid:20)dzę (cid:19) stw(cid:19)(cid:26)z(cid:20)niu, (cid:19) b(cid:19)gach, b(cid:19)hat(cid:20)(cid:26)ach i p(cid:19)czątkach ludzk(cid:19)­
ści znal(cid:20)źć (cid:21)(cid:19)żna w(cid:20) współcz(cid:20)sn(cid:20)j H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:19)wi, spisan(cid:20)j t(cid:26)adycji
sta(cid:26)(cid:19)żytn(cid:20)g(cid:19) Wsch(cid:19)du.
Zasadniczą część książki stan(cid:19)wi int(cid:20)(cid:26)p(cid:26)(cid:20)tacja t(cid:20)kstu. Ep(cid:19)sy
H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:19)w(cid:20) z(cid:19)staną (cid:19)bjaśni(cid:19)n(cid:20) z (cid:26)óżnych punktów widz(cid:20)nia, p(cid:26)zy
uwzględni(cid:20)niu ich hist(cid:19)(cid:26)yczn(cid:20)g(cid:19) k(cid:19)nt(cid:20)kstu, czyli (cid:26)(cid:20)aliów p(cid:19)cząt­
ku VII w. p.n.(cid:20). Ni(cid:20) nal(cid:20)ży się (cid:19)czywiści(cid:20) sp(cid:19)dzi(cid:20)wać ani (cid:19)(cid:21)ó­
wi(cid:20)nia cał(cid:19)ści hist(cid:19)(cid:26)yczn(cid:20)g(cid:19) tła wcz(cid:20)snych dzi(cid:20)jów G(cid:26)(cid:20)cji, ani
8
Przedmowa
p(cid:26)z(cid:20)dstawi(cid:20)nia sp(cid:19)(cid:26)ów d(cid:19)tyczących T(cid:26)(cid:19)i czy a(cid:26)ch(cid:20)(cid:19)l(cid:19)gii h(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)(cid:19)-
w(cid:20)j. Z tą p(cid:26)(cid:19)bl(cid:20)(cid:21)atyką Czyt(cid:20)lniczki i Czyt(cid:20)lnicy nini(cid:20)jsz(cid:20)j książ­
ki (cid:21)(cid:19)gą się zap(cid:19)znać, sięgając d(cid:19) wydanych już w t(cid:20)j s(cid:20)(cid:26)ii1 nastę­
pujących t(cid:19)(cid:21)ów: Ka(cid:26)l-Wilh(cid:20)l(cid:21) W(cid:20)lw(cid:20)i, Die griechische Fruhzeit.
2000 bis 500 u.Chr. (2002), Di(cid:20)t(cid:20)(cid:26) H(cid:20)(cid:26)t(cid:20)l, Troia. Archaologie,
Geschicbte, Mythos (wyd. 2, 2002) i Justus C(cid:19)b(cid:20)t, Heinrich Schlie­
mann. Archaologe nnd Abenteurer (1997).
Ni(cid:20)(cid:21)i(cid:20)cki(cid:20) cytaty z dzi(cid:20)ł H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)a p(cid:19)ch(cid:19)dzą (w kilku p(cid:26)zypad­
kach z ni(cid:20)wi(cid:20)lki(cid:21)i z(cid:21)iana(cid:21)i) z tłu(cid:21)acz(cid:20)nia Iliady i Odysei pió(cid:26)a
W(cid:19)lfganga Schad(cid:20)waldta2. P(cid:19)dan(cid:20) w t(cid:20)kści(cid:20) (cid:19)dn(cid:19)śniki p(cid:26)zydatn(cid:20)
będą ty(cid:21) sp(cid:19)ś(cid:26)ód Czyt(cid:20)lników, któ(cid:26)zy chci(cid:20)liby p(cid:19)sz(cid:20)(cid:26)zyć sw(cid:19)ją
znaj(cid:19)(cid:21)(cid:19)ść t(cid:20)kstu H(cid:19)(cid:21)(cid:20)(cid:26)a. J(cid:20)st t(cid:19) g(cid:19)dn(cid:20) p(cid:19)l(cid:20)c(cid:20)nia już ch(cid:19)ćby dla
t(cid:20)j p(cid:26)zyczyny, ż(cid:20) w t(cid:20)n sp(cid:19)sób (cid:21)(cid:19)żna się zap(cid:19)znać z j(cid:20)dny(cid:21) z naj­
ważni(cid:20)jszych i naj(cid:19)(cid:26)yginalni(cid:20)jszych utw(cid:19)(cid:26)ów lit(cid:20)(cid:26)atu(cid:26)y świat(cid:19)w(cid:20)j.
Chciałaby(cid:21) w ty(cid:21) (cid:21)i(cid:20)jscu p(cid:19)dzięk(cid:19)wać (cid:26)(cid:20)dakt(cid:19)(cid:26)(cid:19)wi, d(cid:26). St(cid:20)fa­
n(cid:19)wi v(cid:19)n d(cid:20)(cid:26) Lah(cid:26), za nadzwyczajną uwagę, jaką p(cid:19)święcił t(cid:20)j
książc(cid:20), i za sta(cid:26)ania, aby (cid:21)(cid:19)j(cid:20)(cid:21)u wykład(cid:19)wi nadać ba(cid:26)dzi(cid:20)j p(cid:26)z(cid:20)j­
(cid:26)zystą f(cid:19)(cid:26)(cid:21)ę.
Barbara Patzek
1 S(cid:20)(cid:26)ia Wiss(cid:20)n wydawnictwa C. H. B(cid:20)ck, w któ(cid:26)(cid:20)j nini(cid:20)jsza książka ukazała
się w języku ni(cid:20)(cid:21)i(cid:20)cki(cid:21) [p(cid:26)zyp. tłu(cid:21).].
2 P(cid:19)lski(cid:20) cytaty z Iliady p(cid:19)dan(cid:19) w p(cid:26)z(cid:20)kładzi(cid:20) Kazi(cid:21)i(cid:20)(cid:26)y J(cid:20)ż(cid:20)wski(cid:20)j, z Odysei
- w p(cid:26)z(cid:20)kładzi(cid:20) Jana Pa(cid:26)and(cid:19)wski(cid:20)g(cid:19), pat(cid:26)z „Ap(cid:20)ndyks: bibli(cid:19)g(cid:26)afia p(cid:19)lska”
[p(cid:26)zyp. tłu(cid:21).].