Hizkuntz eskubideak Euskal Herrian. Zer eskubidez ari garen eta zertan diren

120 Pages·2008·0.51 MB·Norwegian

by  Paula Kasares

Cub CD Der Hum 31 (8,5mm) 29/11/04 12:12 Página 1
k
Giza Eskubideei Buruzko Paula Kasares
Deustu Koadernoak, 31 zk.
a
Hizkuntz eskubideak
Euskal Herrian
Lan honek, bere izenburuan dioen bezala, hizkuntz eskubideak zer diren
eta Euskal Herrian zertan diren azaldu nahi du. Hizkuntz giza eskubideen
oinarrizko kontzeptualizaziotik abiatuta, Euskal Herrian dugun egoera
s e
jurilinguistikoa aztertu du euskararen estatus diferenteak azalduz. e
ar
Baina, lan honen ikuspegia ez da juridikoa. Euskal Herriko herritarren s Zer eskubidez ari garen eta zertan diren
a
hizkuntz eskubideak zertan diren ez digu indarrean dagoen hizkuntz K
legeriak soilik esaten. Legezko egoera hori azaleko egoera formala ula
baino ez da, errealiatea anitzagoa da eta legeak ezartzen duen statu a
P
qjoukoaamreonld aez, pjoiaenra o entaar tjzaerr eertaa ekzubeestridoinnaamk denauddue, ihniezrktuzinat zeata d eernre esrisreteanlittzaitae, en / d
anitz eta identitate elementu horren inguruan. dir
Beraz, lan honek egoera jurilinguistikoa ez ezik, hizkuntz eskubideen n
inguruko gizarte prozesuak, herritarren bizipenak, kexak eta a
t
aldarrikapenak ere azaldu ditu; gizarte prozesu horietan baitago egun er
z
euskaldunen hizkuntz eskubideek dituzten legezko mugak, trabak eta a
aitortzarik eza aldatzeko aukera. et
n i
e
Paula Kasares (Iruñea, 1969) Euskal Filologian (Deustuko Unibertsitatea) r
a
eta Gizarte eta Kultura Antropologian (Euskal Herriko Unibertsitatea - EHU) g
lizentziatua; Hizkuntza Plangintza Graduondokoa (EHU) egina eta ari b
Gizarte eta Kultura Antropologian Ikasketa Aurreratuen Diploma z
e
(Universitat Autònoma de Barcelona - UAB) eskuratua; egun hizkuntz d a
antropologiaren alorrean doktoregaia da (UAB). bi
u
1998tik 2000era bitartean Udako Euskal Unibertsitateko Soziolinguistika k
s
sailburua izana eta, 2001etik 2003ra bitartean, Hizkuntz Eskubideen e
Behatokiko zuzendaria. Egun, Baztango Udaleko Euskara er
ZHeIZrbNiEtzTu Haniz kteuknntzik Palrai negz ineztzika, GNraafdaurroonadkook Uonainb eirratksiatasltee ePrueb alirkitozaenn edtaa. an: z zu
Hizkuntz antropologiaren eta hizkuntz eskubideen alorretako artikulu ri
r
batzuen egilea da, besteak beste: «Hizkuntz ukipena eta ukapena e
H
Baztanen» (2003), «Cinco statusdiferentes para la lengua vasca y los al i
derechos lingüísticos» (2002), «Averamientu dende l’antropollingüística k
s
a la comunidá del Valle de Baztan (Navarra)» (2000). Euskal hedabide u
E
ezberdinetan ere euskararen egoeraren inguruko artikulu eta k G
kolaborazio lan ugari egin ditu. a k
e
d
bi
u
k
s
e
z
t
n
u
k
z s
Hi Deustuko
JUSTIZIA, LAN ETA GIZARTE
SEGURANTZA SAILA
DEPARTAMENTO DE JUSTICIA, Unibertsitatea
EMPLEO Y SEGURIDAD SOCIAL
e
• • • • • • • •
Deustuko
Unibertsitatea
Giza Eskubideen
Institutua
31
• • • • • • • •

Giza Eskubideei buruzko
Deustu Koadernoak

Giza Eskubideei buruzko
Deustu Koadernoak
31. Zenb.
Hizkuntz eskubideak Euskal Herrian:
zer eskubidez ari garen eta zertan diren
Paula Kasares
Profesor titular de Derecho internacional público
de la Universitat de Barcelona
Bilbao
Deustuko Unibertsitatea
2004
Este texto es fruto de la investigación desarrollada en el
marco del proyecto «La incorporación de la noción de de-
sarrollo sostenible en el sistema de las Naciones Unidas y en
el Derecho Internacional», con financiación de la Secretaría
de Estado de Universidades, Investigación y Desarrollo, den-
tro del Programa Sectorial de Promoción General del Cono-
cimiento (Proyecto n.º PB96-0980).
Zuzendaritza Kontseilua:
Jaime Oraá
Xabier Etxeberria
Felipe Gómez
Eduardo Ruiz Vieytez
Trinidad L. Vicente
Debekatuta dago, legearen arabera, argitalpen hau
—diseinua eta irudiak barne— bikoiztea, biltzea edo
igortzea, ez osorik, ez zatika, ezta inolako bitarteko edo
prozedura teknikoren bidez ere, argitaratzailearen bera-
riazko baimenik gabe.
Argitalpen hau paper ekologikoan inprimaturik dago
© Deustuko Unibertsitatearen Argitalpenak
Posta Kutxa 1 - 48080 Bilbao
e-posta: [email protected]
ISBN: 978-84-9830-581-4
Fermini

Heuscaldun den guiçon oroc alcha beça buruya...
Bernard Etxepare,
1545, Linguae Vasconum Primitiae
Baldin elcar artzen baguendu gucioc, nor bere sallari di-
checala, Francian icaratuco guintuque franciar guciac, ta Es-
pañian españiar guciac. Non da ordea elcarte hori? Nagoan
isillic.
Manuel de Larramedi,
1882, Corografía o descripción general de la muy noble
y muy leal provincia de Guipuzcoa
Bizitzen ari garen errealitatearen aurrean diagnostikoa
eta jarrera bat izateko kontzientzia kritiko bat behar dugu.
Kontzientzia kritikoa «intelektual» delako jendearen ardura
ere bada. Zergatik galdu dute erantzunkizun hori? Zer ger-
tatu zaie?
José María Sánchez Carrión, Txepetx,
1997, Txepetxekin solasean biziaren hizkuntzaz.
(...) la historia humana también nos enseña que cada «fin
de ciclo» se supera cuando hay una minoría que es capaz de
instalarse mentalmente en las necesidades y exigencias del
ciclo siguiente, y comienza a actuar desde ellas en el fin
del ciclo anterior.
José María Sánchez Carrión, Txepetx,
1999, Márgenes de encuentro. Bilbao y el Euskara.
Aplicación sociolingüística de la territorialidad