Table Of ContentHet medisch jaar 2008-2009
Het medisch jaar
2008
2009
onder redactie van
dr. J.N. Keeman
dr. J.A. Mazel
prof. dr. F.G. Zitman
Bohn Stafleu van Loghum
Houten 2009
© 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in
een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze,
hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën of opnamen, hetzij op enige andere manier,
zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Au-
teurswet 1912 j° het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij Besluit van 23 augus-
tus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde
vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp). Voor
het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere com-
pilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden.
Samensteller(s) en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een betrouwbare uitgave te ver-
zorgen. Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor drukfouten en andere on-
juistheden die eventueel in deze uitgave voorkomen.
ISBN978 90 313 5284 5
NUR870
Ontwerp omslag en lay-out: Bottenheft
Automatische opmaak: Van de Garde | Jémé
Bohn Stafleu van Loghum
Het Spoor 2
Postbus 246
3990 GA Houten
www.bsl.nl
Auteurs en redactie
Drs. L.J. Boomsma,
Huisarts, sectie Preventie, Nederlands Huisartsen Genoot-
schap, Utrecht
Dr. Th.A.A. van den Broek,
Chirurg, Waterland ziekenhuis, Purmerend
Mw. dr. A.M.W. Bulk-Bunschoten,
Arts maatschappij en gezondheid, VU medisch centrum,
Amsterdam
Drs. J.A.H.R. Claassen,
Klinisch geriater, Kenniscentrum Geriatrie, UMC St Rad-
boud, Nijmegen
Mw. drs. E.W.C.C. Derckx,
Directeur en Projectleider Taakherschikking in de Huis-
artsenpraktijk, Stichting Kwaliteit en Ontwikkeling Huis-
artsenzorg (Stichting KOH), Eindhoven
Prof. dr. C.N. van Dijk,
Orthopedisch chirurg, Hoofd afdeling Orthopedische
chirurgie, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam
Drs. J. van Dijke,
Student geneeskunde, VU medisch centrum, Amsterdam
Mw. drs. B.C. Drijber,
Forensisch arts en huisarts, Gemeentelijke Gezondheids-
dienst, Amsterdam
auteurs en redactie 5
Prof. dr. W.A. van Gool,
Hoogleraar neurologie in het bijzonder de dementieën,
Academisch Medisch Centrum, Amsterdam
Drs. P.L.M.L. Gruijters,
Huisarts, vice-voorzitter Verenigingsraad Nederlands
Huisartsen Genootschap, Utrecht
Drs. R.S.M. Helsloot,
Senior-beleidsmedewerker, Nederlands Huisartsen
Genootschap, Utrecht
Prof. dr. R.A. HiraSing,
Hoogleraar Jeugdgezondheidszorg, afdeling Sociale
Geneeskunde, VU medisch centrum, Amsterdam
Mw. ir. G.H. Hofsteenge,
Diëtist-onderzoeker, VU medisch centrum, Amsterdam
Dr. G.M.M.J. Kerkhoffs,
Orthopedisch chirurg, Afdeling Orthopedische chirurgie,
Academisch Medisch Centrum, Amsterdam
Mw. dr. R.M.A. Krijnen,
Dermatoloog/fleboloog, Sint Lucas Andreas ziekenhuis,
Amsterdam
Prof. dr. M.G.M. Olde Rikkert,
Klinisch geriater, Kenniscentrum Geriatrie, UMC St Rad-
boud, Nijmegen
Mw. drs. T. Poolman-Mazel,
Kinder- en jeugdpsycholoog/GZ-psycholoog, Haarlem
Mw. dr. C.M. Renders,
Epidemioloog, coördinator Kennis Centrum Overgewicht,
EMGO-instituut, VU medisch centrum, Amsterdam
6 auteurs en redactie
Prof. dr. F.R.J. Verhey,
Hoogleraar Neuropsychiatrie en Ouderenpsychiatrie, afde-
ling Psychiatrie en Neuropsychologie, academisch zieken-
huis Maastricht
Mw. drs. K. Wagenaar,
Kinder- en jeugdpsycholoog/GZ-psycholoog, Groene Hart
Ziekenhuis, Gouda
Dr. H.C.P.M. van Weert,
Huisarts, afdeling Huisartsgeneeskunde, Academisch
Medisch Centrum, Amsterdam
Drs. Ph.J. van der Wees
Fysiotherapeut/bewegingswetenschapper, manager Beleid
& Ontwikkeling, Koninklijk Nederlands Genootschap voor
Fysiotherapie, Amersfoort
Dr. Tj. Wiersma,
Huisarts-filosoof, afdeling Richtlijnontwikkeling en
Wetenschap, Nederlands Huisartsen Genootschap,
Utrecht
Mw. C.L. van der Wijden MPH,
Gynaecoloog, Medisch Centrum Jan van Goyen, Amster-
dam; Onderzoeker EMGO-instituut, VU medisch cen-
trum, Amsterdam
Dr. C.H.A. Wittens,
Vaatchirurg, afdeling Heelkunde, Sint Franciscus Gast-
huis, Rotterdam
auteurs en redactie 7
Adviesraad
Dr. J.V.Th.H. Hamerlynck
Gynaecoloog, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam
Prof. dr. N.H. Leschot
Klinisch geneticus, Academisch Medisch Centrum,
Amsterdam
Prof. dr. F.J. Meijman
Huisarts en hoogleraar, Afdeling Metamedica, VU
medisch centrum, Amsterdam
Prof. dr. A.E. Meinders
Internist, emeritus hoogleraar Inwendige Geneeskunde
Prof. dr. L.B.A. van de Putte
Internist, Afdeling Reumatologie, Universitair Medisch
Centrum St Radboud, Nijmegen
Prof. dr. E. Schadé
Huisarts, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam
Prof. dr. J.S. Stilma
Oogarts, Universitair Medisch Centrum Utrecht, Utrecht
Prof. dr. P.A. Voûte†
Emeritus hoogleraar Kinderoncologie, Academisch
Medisch Centrum, Amsterdam
auteurs en redactie 9
Woord vooraf
Ook dit keer heeft de redactie de gevolgde procedure van de laatste jaren
voortgezet. Na zorgvuldige selectie heeft zij gemeend voor deze jaargang
van Het medisch jaarte kiezen voor een zevental onderwerpen die een bij-
zondere actualiteit hebben. Voorbeelden daarvan zijn anticonceptie, far-
macotherapie bij dementie en kinderen met overgewicht.
Met betrekking tot de anticonceptie is er de laatste jaren veel veranderd
ten gevolge van ontwikkelingen op het gebied van kennis, middelen en
methoden, adviezen over inname van de pil en verschuivingen in het ge-
bruik van anticonceptiemiddelen. De farmacotherapie voor de sympto-
matische behandeling of de preventie van dementie is de laatste tijd
steeds in medische publicaties in zicht. Dat geldt zeker ook voor de pro-
blematiek van het te goed gevoede kind, waarover het afgelopen jaar veel
te doen is geweest.
Het enkeltrauma heeft een lange geschiedenis, maar wordt nogal eens als
niet zo ernstig afgedaan. Wat is de consequentie daarvan op de lange ter-
mijn? De redactie heeft gemeend hiervoor visies vanuit de huisartsge-
neeskunde, de fysiotherapie en de orthopedie nog weer eens aan de orde
te moeten stellen.
De forensische geneeskunde speelt zich – behalve misschien de Wet op
de lijkbezorging – voor veel medici af in een duister gebied. Wanneer
waarschuwt men de officier van justitie, wanneer is dat niet nodig? Wan-
neer is een NODO-procedure noodzakelijk?
Nog een wijzigend terrein van de huisartsenpraktijk betreft de praktijk-
ondersteuning; daarin hebben zich de laatste jaren op het gebied van
taakdifferentiatie en taakdelegatie veel veranderingen voorgedaan. Reden
voor de redactie om er nog eens extra aandacht te besteden.
woord vooraf 11
Ten slotte is ook bij de behandeling van varices door veranderde inzich-
ten het nodige gewijzigd. Hierbij speelt de minimale toegangschirurgie
een rol. In hoeverre daarmee sprake is van verbetering, wordt door een
dermatoloog en een tweetal vaatchirurgen uiteengezet.
De redactie hoopt met deze onderwerpen de aandacht van de lezer te ver-
krijgen en deze zo mogelijk te boeien.
De redactie
12 woord vooraf
In memoriam Jan van Es
Op 28 juni 2008 overleed Jan van Es, oprichter en medebedenker van
Het Medisch Jaar. In het voorwoord van de eerste uitgave in 1974 zette hij
het doel van deze toen nieuwe periodiek uiteen: de neiging tot ‘inkapse-
ling’ en ‘autistisch-undiszipliniertes Denken’ te voorkomen. De arts dien-
de te beschikken over de mogelijkheid om bij herhaling na te lezen wat
hij mogelijk reeds meende te weten. Naar analogie van de Angelsaksische
Year Booksmeende de toenmalige redactie onder leiding van Jan van Es,
met ‘een jaarlijks terugkerend goed geproportioneerd pakket informatie
een methode te bieden waardoor hij bij machte is de vinger aan de pols te
houden’.
Tot zijn tachtigste jaar heeft Van Es als hoofdredacteur daadwerkelijk
mede vorm gegeven aan Het Medisch Jaar. Werken met hem was niet al-
leen door zijn grote kennis en netwerk, maar vooral ook door zijn uiterst
aimabele manier van optreden voor elke redacteur steeds een genot.
Daaraan zullen wij altijd met respect en genoegen terugdenken.
De redactieraad
in memoriam 13
