Table Of ContentΒ I Β L I Ο Τ H E C A
SCRIPTORVM GRAECORVM ET ROMANORVM
T E V B N E R I A NA
1404
HERODOTI HISTORIAL·
VOL. II
LIBROS V-IX CONTINENS
INDICIBVS CRITICIS ADIECTIS
EDIDIT
HAIIM B. ROSEN
w
DE
G
BEROLINI ET NOVI EBORACI
WALTER DE GRUYTER MMVIII
© Gedruckt auf säurefreiem Papier,
das die US-ANSI-Norm über Haltbarkeit erfüllt.
ISBN 978-3-598-71404-7
Bibliografische Information der Deutschen Nationalbibliothek
Oie Deutsche Nationalbibliothek verzeichnet diese Publikation in
der Deutschen Nationalbibliografie; detaillierte bibliografische Daten
sind im Internet über http://dnb.d-nb.de abrufbar.
© Copyright 2008 by Walter de Gruyter GmbH & Co. K.G, D-10785 Berlin
Dieses Werk einschließlich aller seiner Teile ist urheberrechtlich geschützt. Jede Verwer-
tung außerhalb der engen Grenzen des Urheberrechtsgesetzes ist ohne Zustimmung des
Verlages unzulässig und strafbar. Das gilt insbesondere fur Vervielfältigungen, Überset-
zungen, Mikroverfilmungen und die Einspeicherung und Verarbeitung in elektronischen
Systemen.
Printed in Germany
Druck und Bindung: AZ Druck und Datentechnik GmbH, Kempten
PRAEFATIO
Quae mihi nunc opere feliciter, ut crediderim, ad finem dedueto, ad aite-
rum volumen sunt praefanda, non sunt nisi aliquae res, quas iudicio meo
necesse habeo ad tomum primum adderemus. quoad haec addenda, i. e.
quae in volumine priori omissa sunt vel quorum - ne mentiar - oblitus
sum, una vel duo papyri ex harenis Aegyptiacis effodiebantur et post to-
mum primum impressum edebantur, quarum varietatem lectionum infra
adhibebo; maximam autem partem rerum addendarum necessitatis, ut
adiungam, causa est omissio - quam magnopere doleo, quamvis haud
mea sola culpa sit orta - schedarum anno 1987 iam cognitarum, quas
v. d. M. Chambers in Oxyrrhynchiarum papyrorum volumine XLVIII
sub numeris 3372-3383 ediderat (quarum minima tantum pars ad tex-
tum tomi nunc impressi pertinet). Cum indicationes initiorum et finium
fragmentorum in illis schedis servatorum tum lectiones, quae alicuius
sunt momenti, in recensione addendorum infra in paginis sequentibus
separatim adhibentur; quarumque infortunatam amplitudinem, quae in
causis, quarum mentionem fecimus, originem habet, lectorem rogo igno-
scat.
Indices, quos inveniet lector sub fine huius tomi adiunctos, ita con-
cepì, ut verum testimonium omnium nominum illic enumeratorum in
textu nostri exstans facillime percipi possit, variationem quoque lectio-
num, quippe quae in nominibus propriis multo largius quam in aliis vo-
cabulis apparet, quam minime potui negligens. Ad eundem finem etiam
indicem affixi omnium vocum formarum figurarum, quarum in lexicis
antiquae aetatis vel medii aevi necnon in scholiis et in libris de rebus
grammaticis scriptorum mentio fit quarumque ad sermonem nostri reco-
gnoscendum et textum interpretandum aliquid interest.
Volumen hoc alterum conscribens per aliquod tempus adiutus sum
opibus, quas Universitas Hebraica Hierosolymitana et Academia Scien-
tiarum et Litterarum Israëlensis mihi praestiterunt; itaque auxilio potui
illorum frui, qui mihi in hoc opere conficiendo diligenter et sagaciter
aderant interque quos, ut eorum nomina ordine temporis indicem, prae-
cipue numero Gideon Bohak et Daniela Dueck; ad indices compilandos
adfuit mihi Eitan Kurnick cum summa industria necnon philologiae sua
V
PRAEFATIO
optima cognitione atque in initio illius operis Rachel Torpusman. Ne
omittam, quanta fidelitate, quanta patientia, quanto erga auctorem edi-
toremque studio comitem se dediderit f. d. Elisabeth Schuhmann operi
huius voluminis imprimendi.
Hoc loco negare nolim me haud exiguo onere sentire levari, cum con-
tingeret mihi, ut non tantum patris historiae, sed quodam modo meum
ipsius opus studiosis disciplinae nostrae proponam.
Hierosolymis, mense Aprili MCMXCIV H. R.
VI
SIGLA
A Laurentianus plut. LXX 3
Β Romanus Angelicus gr. F. August. 83, unde interciderunt folia aliquot
b folia cod. Β alia manu suppleta et adiuncta
C Laurentianus Conv. Suppr. gr. 207, unde interciderunt folia aliquot
c folia alia manu suppleta et adiuncta
D Vaticanus gr. 2369
J Hierosolymitanus Patriarch, gr. 79
M Mutinensis Estensis 221 (= II. H. 6)
Ρ Parisinus gr. 1633
Ρ Parisinus gr. 1635
Q Parisinus gr. 1405
R Vaticanus gr. 123
r folia alia manu suppleta et adiuncta
S Cantabrigiensis Sancroftianus coll. Emmanuelis gr. 30
Τ Laurentianus plut. LXX 6
t folia alia manu suppleta et adiuncta
V Vindobonensis philol. gr. 85 (= 72)
π papyri memoria
[Π] non exstat in papyro
PAPYRI
(quarum maxima pars vel in Paapii de Herodoti reliquiis in papyris et membranis
Aegyptiis servatis, Lugduni Batavorum 1948, vel a v. d. Chambers et aliis in Papy-
rorum Oxyrrhynchi vol. XLVIII, Londinii 1981, sunt exscriptae)
Pap. Coloniensis 1202
Pap. Durae Europi (Paap XVII)
Pap. Fackelmann 7 (WSt 93, 1980, 25-28)
Pap. Mediolanensis Univ. Cath. H. 75 (Aegyptus 72, 1972, 71s.)
Pap. Mediolanensis V.i. 1212 ext. (ed. Gallazzi, Aegyptus 62, 1982, 55-58)
Pap. Monacensis APF 1, 471 (Paap VII)
Pap. Musei Britannici 103 (Milne) (Paap XIV)
Pap. Musei Britannici 104 (Milne) (Paap XV)
Pap. Oxyrrhynchi 18 (Paap V)
Pap. Oxyrrhynchi 19 (Paap IV)
VII
SIGLA
Pap. Oxyrrhynchi 695 (Paap XVI)
Pap. Oxyrrhynchi 1092 (Paap XII)
Pap. Oxyrrhynchi 1244 (Paap VI)
Pap. Oxyrrhynchi 1375 (Paap XVIII)
Pap. Oxyrrhynchi 1619 (Paap XIII)
Pap. Oxyrrhynchi 2095 (Paap I)
Pap. Oxyrrhynchi 2096 (-Paap II cum v.d.i Chambers additamentis)
Pap. Oxyrrhynchi 2097 (Paap III)
Pap. Oxyrrhynchi 2098 (Paap XIX)
Pap. Oxyrrhynchi 2099 (Paap XX)
Pap. Oxyrrhynchi 3372 (Chambers)
Pap. Oxyrrhynchi 3373 (Chambers)
Pap. Oxyrrhynchi 3374 (Chambers)
Pap. Oxyrrhynchi 3375 (Chambers)
Pap. Oxyrrhynchi 3376 (Chambers)
Pap. Oxyrrhynchi 3377 (Chambers)
Pap. Oxyrrhynchi 3378 (Chambers)
Pap. Oxyrrhynchi 3379 (Chambers)
Pap. Oxyrrhynchi 3380 (Chambers)
Pap. Oxyrrhynchi 3381 (Chambers)
Pap. Oxyrrhynchi 3382 (Chambers)
Pap. Oxyrrhynchi 3383 (Chambers)
Pap. Palau Rib. 135 (Stud. Papyrol. 8, 1969, 37-42)
Pap. Rendel Harris 1936, 40 (Paap XXI)
Pap. Rylands I 55 (Paap XI)
Pap. Soc. Ital. X 1170 (Paap IX)
Pap. Zereteli (Pap. Ross.-Georg. 115) (Paap VIII)
LIBRI EXCERPTA CONTINENTES
« Florilegii Athonitae cod. Athon. Dion. 90 (= 3629)
© Darmstadtensis mise. gr. 2773
© Guelferbytanus 4292 (= Gudianus gr. 104)
f> Heidelbergensis Palatinus gr. 129
91 Neapolitanus gr. II. C. 32
O Vaticanus gr. 1394
V Florilegii Athonitae cod. Parisinus suppl. gr. 134
t> Parisinus gr. 1731
S Vindobonensis philol. gr. 191
Constantini Porphyrog. περί αρετής καΐ κακίας cod. Peirescianus Turonensis et
περί πρέσβεων quae a Darmario exscripta sunt in codd. Ambrosiano
Ν 135, Bruxellensi 98, Escorialensi R. III. 13
VIII
SIGLA
CODICES ΛΕΞΕΙΣ ΗΡΟΔΟΤΟΥ CONTINENTES
seriatim conscriptas:
C Parisini Coislin. 345 fol. 165-167
D Parisini Coislin. 324 fol. 65-67
0 Oxoniensis Bodl. 18378 (= E. D. Clarke 16) fol. 67-72
Ρ Parisini gr. 1630 fol. 247-249
ordine alphabetico conscriptas:
codices Herodotei:
C fol. 310 (λήμματα usque ad litteram <5 continens)
c Ambrosianus gr. 456 (123 sup.) (in init.)
d Ambrosiani gr. 186 (C 82 sup.) fol. 5-8
η Neapolitani gr. III. Β. 3 fol. 1-2
r Parisini gr. 2933 fol. 206-207
alii:
a Ambrosiani gr. 1077 (C. S. I. 2) fol. 49-50
b Ambrosiani gr. 667 (Q 13 sup.) foj. 316-319
e Cantabrigiensis coll. Trinit. gr. 820 fol. 128-130
/ Laurentiani plut. LIX 44 fol. 223
m Monacensis gr. 529 fol. 110-112
o Oxoniensis Bodl. Mise. 104 (= Auct. T. 4.5) p. 339-352
q Parisini suppl. gr. 70 (excerpta continentis) fol. 158', 193v
t Taurinensis gr. 271 fol. 107
u Ambrosiani gr. 184 (G 69 sup.) fol. 200-201
υ Vaticani gr. 895 fol. 280-281
w Vaticani Urbin. gr. 151 fol. 348-351
χ Vaticani Barberin. gr. 88 (385) fol. 17-19
IX
ADDENDA AD ΤΟΜ. I
In his addendis paginas lineasque indicans his siglis usus sum: m(emoriae re-
censio), t(estimonia rerum scriptorum vel grammaticorum), a(pparatus criticus);
siglum Π papy rum, cuius in memoriae enumeratione fît mentio (v. huius volumi-
nis praefationem et infra addendum ad p. XLIV), indicat.
p. XXII« contra quod in declinatione nominum deverbalium solitum est, con-
servavi πίστι IX 106,4, quippe quod una cum vicinis vocibus in foederibus non-
nullis legatur. item illud τοϊσι Δώδεκα θεοϊσι VI 108,4 formulam ad res sacras
pertinentem iudicans maiusculis scripsi neque numerale, quod hac forma hic tan-
tum superest, cum ubicumque δυώδεκα dicatur, cum ceteris edd. sermoni nostri
congruenter mutavi.
p. XXXI, VII 194,1 codd. CM nomen proprium θαμασίου in θαυμασίου corru-
perunt, neque antehac fieri potuit, ut Aldina vocem ad dialecti normam in θωυ-
μασίου „corrigens" plane depravet. - item VII 33 και codd. plurr. re ρ τε και
15
M Aid., VII 147,3 περ codd. plurr. και TM 7ΐερ και Aid., VII 233,2 τινας codd.
plurr. αυτών Plut., a quo videlicet inductus scriba cod. Μ τινας αυτών adhibet,
quod postea Aid. iterum sermoni nostri „aptius" reddere cupivit in τινας αύτεων
corrumpens.
p. XXXIII30 est quoque, ut lectio mixta e ν. 1. subarchetypi eius, quam tertiam
fuisse iudicamus, stirpis ortam sit explicanda: VIII 105,2 ένορχίων ABCT ένορ-
χέ(αν falsa lectio codd. MPp, ένορχιέων DRSV Const.
p.XXXVIIn Hoc stemma veri simillimum esse inter omnia nobis constat e
loco Vili 8,1, ubi scriba cod. D aliqua causa inductus vocem τιρότερον post αύτο-
μολήσειν ές τούς "Έλληνας itérât, e qua re omissio quattuor earum vocum ad ha-
plographiae modum orta est in codd. RSV; iterationem igitur illius πρότερον iam
codici deperdito „X," infuisse haec clarissima mihi indicatio esse videtur.
p. XLIV23 adeunt papyri saec. Ilo vel ante conscriptae (vol. XLVIII Papyrorum
Oxyrrh. 1981 a v.d. Chambers editae) Pap. Ox. 3372, 3376, 3377, saec. Ilo vel
Ilio - 3374 (fortasse pars illius Pap. Ox. 2096), 3378, necnon Pap. Mediolan.
1212 (a Gallazzi ed. Aegyptus LXII/1-2, 1982, p. 55-58), Ilio denique saeculo -
Pap. Ox. 3373, 3375, 3379, 3380, 3381, 3382, 3383; ad illas praecipue notandum
est Pap. Ox. 3373 et 3380 annotationes quasi „criticas" et correctiones (inter quas
ν παραγωγιχόν memoremus) manu Ila confectas includere.
p. L et testimonium ad nostrum (160,1 pertinens) Papyri Berol. 13360 a Gro-
34
newald editae.
p. 5 m Ελλη]νων 6,2 - εν[ο\μ[ιζε 8,1 Pap. Οχ. 3372 col. I valde mutilata
all κα]λεόμενους Π || 12 όνομάζουσι (si e spatio iudicatur) [Π] | 'Ηρακλέους [Π] ||
13 item Π
Χ
