hemşirelerin problem çözme becerileri ve atılganlıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi

127 Pages·2013·1.43 MB·Turkish

T.C
ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ
SAĞLIK BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI HEMŞİRELİĞİ ANABİLİM DALI YÜKSEK
LİSANS PROGRAMI
HRS-YL-2013-001

HEMŞİRELERİN PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ
VE ATILGANLIKLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN
İNCELENMESİ

Hatice POLAT

DANIŞMAN
Doç. Dr. Fatma DEMİRKIRAN

AYDIN-2013
T.C
ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ
SAĞLIK BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI HEMŞİRELİĞİ ANABİLİM DALI YÜKSEK
LİSANS PROGRAMI
HRS-YL-2013-001

HEMŞİRELERİN PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ
VE ATILGANLIKLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN
İNCELENMESİ

Hatice POLAT

DANIŞMAN
Doç. Dr. Fatma DEMİRKIRAN

AYDIN-2013

ÖNSÖZ

Kişilerarası iletişim biçimlerinden olan atılgan davranma, bireylerin hem kendi
yaşamlarından doyum bulma duygusuna, hem de başka bireylerle olan ilişkilerinin niteliğine
olumlu katkıda bulunur. Ayrıca atılgan davranma kişinin kendine olan güvenini arttırarak
başkalarının da kendisine açık ve net davranmasını sağlar. İletişim becerileri, kişiler arası ilişkilerin
yoğun olduğu hemşirelik gibi meslek alanlarında karşılaşılan sorunları başarılı bir şekilde çözmek
için en önemli öğelerden biridir. İletişim becerileri problem çözmede daha fazla önem
kazanmaktadır. Bu çalışma ile, atılganlık ve problem çözmenin karşılıklı olarak hemşirelik
bakımına sağlayacağı olası katkılar düşünülerek “Hemşirelerin Problem Çözme Becerileri ve
Atılganlıkları Arasındaki İlişki” incelenmiştir.

ii
İÇİNDEKİLER

Sayfa
KABUL VE ONAY…………………………………………………………………………….i
ÖNSÖZ………………………………………………………………………………………...ii
İÇİNDEKİLER………………………………………………………………………………..iii
SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ…………………………………………………viii
ÇİZELGELER
DİZİNİ…………………………………………………………………………………..…….ix
ŞEKİLLER DİZİNİ…………………………………………………………………………..xii
EKLER DİZİNİ……………………………………………………………………………...xiii

1.GİRİŞ………………………………………………………………………………………...1
1.1. Problemin Tanımı ve Önemi………………………………………………………..……..1
1.2. Araştırmanın Amacı………………………………………………………………….…....3
1.3. Genel Bilgiler……………………………………………………………………………...3
1.3.1. Davranışın Tanımı…………………………………………………………………….…3
1.3.2. Davranışı Neler Etkiler……………………………………………………………….....3
1.3.3. Davranış Biçimleri………………………………………………………………………4
1.3.3.1. Pasif Davranış………………………………………………………………………....4
1.3.3.2 Saldırgan Davranış……………………………………………………………………..5
1.3.3.3.Manuplatif Davranış…………………………………………………………..……….7
1.3.3.4. Atılgan Davranış……………………………………………………………………....8
iii
1.3.3.5. Atılganlık Biçimleri…………...........………………………………………………..10
1.3.3.6. Atılganlığın Tanımı………………………………………………………...…..…….12
1.3.3.7. Atılgan Bireyin Özellikleri…………………………………………………………...13
1.3.4. Hemşirelik ve Atılganlık……………………………………………………………….14
1.3.4.1. Atılganlığın Hemşireliğe ve Hemşirelik Bakımına Katkıları………………………...16
1.3.4.2.Atılganlık Eğitimi…………………………………………………………………….19
1.3.5. Problem ve Problem Çözme…………………………………………………………...20
1.3.5.1.Problemin Tanımı…………………………………………………………………….20
1.3.5.2.Problem Çözmenin Tanımı…………………………………………………………...20
1.3.5.3. Problem Çözme Becerisi……………………………………………………………..21
1.3.6. Problem Çözme Süreci…………………………………………………………………22
1.3.6.1. Problem Çözme Sürecinin Basamakları……………………………………………..23
1.3.7. Hemşirelik Süreci………………………………………………………………………24
1.3.7.1. Hemşirelik Süreci Basamakları………………………………………………………25
1.3.7.2. Problem Çözme Süreci ve Hemşirelik Sürecine Hemşirelik Kuramcılarının
Yaklaşımları…………………………………………………………………………………..26
1.3.7.3. Hemşirelik Süreci ve Problem Çözme Süreci Arasındaki İlişki……………………..29
2.GEREÇ ve YÖNTEM………………………………………………………………………31
2.1. Araştırmanın Şekli……………………………………………………………………….31
2.2.Araştırmanın Yapıldığı Yer ve Özellikleri………………………………………………..31
2.3.Araştırmanın Zamanı……………………………………………………………………..31
2.4.Araştırmanın Evreni ve Örneklemi……………………………………………………….32
2.5.Araştırmaya Alınma ve Araştırmadan Dışlanma Kriterleri………………………………32
2.6.Veri Toplama Araçları……………………………………………………………………32
2.6.1.Kişisel Bilgi Formu……………………………………………………………………..33
2.6.2.Rathus Atılganlık Envanteri…………………………………………………………….33
iv
2.6.3.Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme Envanteri……………………………………33
2.7.Ön Uygulama……………………………………………………………………………..36
2.8.Verilerin Toplanması……………………………………………………………………..36
2.9.Verilerin Değerlendirilmesi………………………………………………………………37
2.10. Değişkenler……………………………………………………………………………..37
2.10.1. Bağımlı Değişkenler………………………………………………………………….37
2.10.2. Bağımsız Değişkenler………………………………………………………………...37
2.11. Araştırmanın Sınırlılıkları………………………………………………………………38
2.12.Araştırmanın Güçlükleri………………………………………………………………...38
2.13.Araştırmanın Etik Yönü…………………………………………………………………38
3.BULGULAR………………………………………………………………………………..39
3.1. Hemşirelerin Demografik Özelliklerinin Dağılımları……………………………………39
3.2. Hemşirelerin Çalışma Özelliklerinin Dağılımları………………………………………..40
3.3. Hemşirelerin Aile Özelliklerinin Dağılımları……………………………………………41
3.4. Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme Envanteri ve Rathus Atılganlık Envanteri Puan
İstatistikleri……………………………………………………………………………………42
3.5. Rathus Atılganlık Envanteri Düzeylerine Göre Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme
Envanteri Puan Ortalamalarının Karşılaştırılması…………………………………………...43
3.6. Yaşa Göre Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme Envanteri ve Rathus Atılganlık
Envanteri Puan Ortalamalarının Karşılaştırılması……………………………………………44
3.7.Cinsiyete Göre Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme Envanteri ve Rathus Atılganlık
Envanteri Puan Ortalamalarının Karşılaştırılması……………………………………………45
3.8. Medeni Duruma Göre Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme Envanteri ve Rathus
Atılganlık Envanteri Puan Ortalamalarının Karşılaştırılması………………………………...46
3.9. Öğrenim Durumlarına Göre Gözden Geçirilmiş Gözden Geçirilmiş Sorun Çözme
Envanteri ve Rathus Atılganlık Envanteri Puan Ortalamalarının Karşılaştırılması………….47
3.10. Hizmet Süresine Göre Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme Envanteri ve Rathus
Atılganlık Envanteri Puan Ortalamalarının Karşılaştırılması………………………………...48
v
3.11. Çalışılan Birimdeki Göreve Göre Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme ve Rathus
Atılganlık Envanteri Puan Ortalamalarının Karşılaştırılması………………………………..49
3.12. Hemşirelerin Çalışma Alanlarına Göre Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme
Envanteri ve Rathus Atılganlık Envanteri Puan Ortalamalarının
Karşılaştırılması………………………………………………………………………………50
3.13. Kadro Durumuna Göre Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme Envanteri ve Rathus
Atılganlık Envanteri Puan Ortalamalarının Karşılaştırılması………………………………..51
3.14. Aile Tipine Göre Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme Envanteri ve Rathus
Atılganlık Envanteri Puan Ortalamalarının Karşılaştırılması………………………………...52
3.15. Kardeş Durumuna Göre Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme Envanteri ve Rathus
Atılganlık Envanteri Puan Ortalamalarının Karşılaştırılması………………………………...53
3.16. Çocuk Durumuna Göre Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme Envanteri ve Rathus
Atılganlık Envanteri Puan Ortalamalarının Karşılaştırılması………………………………...54
3.17. En Uzun Süre Yaşanılan Yere Göre Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme Envanteri
ve Rathus Atılganlık Envanteri Puan Ortalamalarının Karşılaştırılması……………………..55
3.18. Anne Eğitim Durumuna Göre Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme Envanteri ve
Rathus Atılganlık Envanteri Puan Ortalamalarının Karşılaştırılması………………………...56
3.19. Baba Eğitim Durumuna Göre Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme Envanteri ve
Rathus Atılganlık Envanteri Puan Ortalamalarının Karşılaştırılması………………………...57
3.20. Rathus Atılganlık Envanteri ve Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme Envanteri alt
ölçekleri arasındaki ilişki(Pearson Korelasyon)………………………………………………58
3.21. Bağımsız Değişkenler ile Ölçekler Arasındaki ilişki…………………………………...59
3.22. Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme Envanteri ile Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun
Çözme Envanterinin Türkçeye Uyarlanan Versiyonunun Tek Örneklem T testi ile
karşılaştırması………………………………………………………………………………...61
4.TARTIŞMA………………………………………………………………………………...62
4.1. Hemşirelerin Tanıtıcı Özelliklerinin Tartışılması………………………………………..63
4.1.1. Hemşirelerin Demografik Özelliklerinin Tartışılması…………………………………63
4.1.2.Hemşirelerin Çalışma Özelliklerinin Tartışılması……………………………………...63
vi
4.1.3.Hemşirelerin Aile Özelliklerinin Dağılımlarının Tartışılması…………………………64
4.2. Hemşirelerin Tanıtıcı Özellikleri İle Rathus Atılganlık Envanteri ve Gözden Geçirilmiş
Sosyal Sorun Çözme Envanteri İle Alt Ölçeklerinin Puan Ortalamalarının
Tartışılması……………………………………………………………………………………64
4.2.1. Hemşirelerin Demografik Özelliklerine Göre Rathus Atılganlık ve Gözden Geçirilmiş
Sosyal Sorun Çözme Envanteri İle Alt Ölçeklerinin Puan Ortalamalarının
Tartışılması……………………………………………………………………………………64
4.2.2. Hemşirelerin Mesleki Özelliklerine Göre Rathus Atılganlık ve Gözden Geçirilmiş
Sosyal Sorun Çözme Envanteri İle Alt Ölçeklerinin Puan Ortalamalarının
Tartışılması……………………………………………………………………………………67
4.2.3. Hemşirelerin Aile Profili ve Yerleşim Birimine Göre Rathus Atılganlık ve Gözden
Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme Envanteri İle Alt Ölçeklerinin Puan Ortalamalarının
Tartışılması……………………………………………………………………………………71
4.3. Hemşirelerin Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme Envanteri ve Alt Ölçek Puanları ile
Rathus Atılganlık Puan Ortalamalarının Tartışılması………………………………………...75
4.4. Rathus Atılganlık Envanteri Düzeylerine Göre Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme
Envanteri Puan Ortalamalarının Tartışılması…………………………………………………76
4.5. Rathus Atılganlık Envanteri ve Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme Envanteri ile Alt
Ölçekleri Arasındaki İlişkinin Tartışılması…………………………………………………...77
4.6. Bağımsız Değişkenler ile Rathus Atılganlık Envanteri, Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun
Çözme Envanteri ve Alt Ölçekleri Arasındaki ilişkinin
Tartışılması.................................................................................................................................77
5.SONUÇ ve ÖNERİLER…………………………………………………………………….79
ÖZET…………………………………………………………………………………………81
SUMMARY…………………………………………………………………………………..83
KAYNAKLAR……………………………………………………………………………….85
ÖZGEÇMİŞ…………………………………………………………………………………..94
TEŞEKKÜR…………………………………………………………………………………..96
EKLER………………………………………………………………………………………..97
vii
SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ

RAE: Rathus Atılganlık Envanteri
GGSSÇE: Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme Envanteri
SPSI-R: Social Problem-Solving İnventory-Revised
PÇE: Problem Çözme Envanteri
ANA: American Nurses Association
SSK: Sosyal Sigortalar Kurumu
KS: Kolmogorov-Smirnov

viii