Table Of ContentP A T R O L O G LE
CURSUS C O M P L E T US
8IVB
BlBLIOTBBCA DNIVBHSALI8, INTBGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,
OMIM SS. PATRUM, DOCTORUli SCRIPTORUMQUE ECCLESIASTICORUM
AB yEVO APOSTOLICO AD 1NNOCENTI1 III TEMPORA
FLORUERUNT;
RECUSIO CHRONOLOGICA
OMMUM Q\)M EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICJE TRADITIONIS PER DUODECIM PRIORA
ECCLESIJE SifeCULA,
JUXTA EDITIONES ACCURATISSIUAS, INTER SE CUMQUE NONNULLIS COD1CIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS,
PERQUAM DILIGENTER CASTIGATA ;
DISSERTATION1BUS, COMMENTARIIS LECTIONIBUSQUE VARIANTIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA ;
OttNIBUS OPERIBUS POST AtfPLISSIMAS EDITIONES QUJE TRIBUS NOVIS81M1S SJECULIS DEBENTUR ABSOLUTAS
DETECTIS, AUCTA;
INDICIBUS PARTICULARIBUS ANALYTICIS, 8INGUL0S SIVE TOMOS, SIVE AUCTORES ALICUJUS MOMENTI
SUB8EQUENTIBUS, DONATAJ
CAPITLLIS INTRA IP8UM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS SINGULARUM PAGINARUM MARGINEM
SUPERIOREM DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATERlAM SIGNIFICANTIBUS, ADORNATA;
OPERIBUS CtJM DUBIIS TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VERO AUCTORITATE IN ORDINE AD TRADITIONEM
ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA;
DUOBUS INDICIBUS GENERALIBUS LOCUPLETATA : ALTERO SCILICET ItERUM, QUO CONSULTO, QUIDQUID
UNUSQUISQUE PATRUM IN QUODLIBET THEMA SCRIPSERIT UNO 1NTU1TU CONSPIClATUR; ALTERO
SCRJPTURiE SACRiE, EX QUO LCCTORI COMPERIRE SIT OBVIUM QUINAM PATRES
ET IN QUIBUS OPERUM 6UORUM LOCIS SINGULOS SINGULORUM LIBRORUM
SCRIPTURiE TRXTUS COMMENTATI SINT.
BDITIO ACCURATIS8IMA, CiETERISQUE QMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, S1 PERPENDANTUR *. CHARACTERUM NITIDITAS
CHARTiC QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS, PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUM VARIETAS
TIIM NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE 1N TOTO OPERIS DECURSU CONSTANTER
SIMILIS, PRETII EXIGUITAS, PRJESERTIMQUE I8TA COLLECTIO, UNA, METHODICA ET CHRONOLOGICA,
SKXCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE UACTENUS UIC ILLI6 SPARSORUM,
PBIMUM AUTEM IN NOSTRA BIBLIOTHECA , EX OPERIBUS AD OMNES iETATES,
LOCOS, LINGUAS FORMASQUE PERTINENTIBUS , COADUNATORUM.
^SERIES SECUNDA,
IN QUA PRODEUNT PATRES. DOC.TORES SCRIPTORESQUB ECCLESIJK LATINifi
A GREGOKIO MAGNO AD INNOCENTIUM 111.
Vccurante 3*'V- 3Rigne,
BIBLIOTHICJB C L B II U H I V B R I J I,
SIVB
CUR8UUU COMPLETORUM IN SINGULOS SCIKRTIJ2 ECCLBSIASTICE RAMOS KDITORE.
PATBOLOGIA BINA EDITIOHB TYPIS MANDATA EST, ALIA NEMPE LATINA, ALIA GRJECO—LATIN A. —
VBNEUNT MILLE FRANCIS DUCENTA TOLUMINA EDITIOMS LATIN£ ; OCTINGENTIS BT
MILLE TRECENTA GR^CO-LATINJE. — MERB LATINA UNIVERSOS AUCTORES TCM OCCIDENTALES, TUM
ORIENTAL6S BQUIDEM AMPLECTITUR ; HI AUTEM, IN EA, SOLA VERSIONE LATINA DONANTUR
PATROLOGI./E TOMUS CLVF.
VEN. GUIBERTUS ABBAS S. MARIJE DE NOVIGENTO.
TOMUS UNICUS.
EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOKEM,
IN VIA DICTA DAMbOlSE,PROPEPORTAM LUTETIJE PARISIORUM WLGO D'ENFEKNOMINATAM,
SEU PETIT-MONTROCGE.
1853
i
ANNO DOMINI MCIV
V E N. G U I B E R T US
ABBAS SANCT.E M A R LE DE NOVIGENTO.
GUIBERTI OPERA
Prodeunt nunc prtajum in lucem una cum appendice ad Hbrum tertium De Vila ipsius,
nimirum Hermanni monachi libri (res, De miraculis S. Mariae, sivo De reparatione Lau-
dunensis ecclesiae; De Gestis Bartholomaei episcopi; ac De origine et incremento Prae-
monstratensis ordinis. Item Notae et observaliones vetustis monumenlis referteead quos-
dam V. Guiberti libros. — His accedunt additamenta in quibus Vit® S. Geremari* B. Si-
monis comitis Crespeiensis, el S. Salabergae abbatissee; necnon Bugonis Rothomagensis
archiepiscopi libri tres Dogmatum Christianae fidei contra haereticos sui temporis; et Ro-
berti de Honte Accessiones atoue Appendix germana ad Siribertunn
Omnia studio et opera demni Lucce tfAchery, monachi Bcnedictini oongregalioni* S. Mauri.
'Luicii* Parisiorirm, sirmplibus Joainiis Billaine, vta Jacobaea, subsigno S. Augustlni, MDCU.)
PROLEGOMENA.
AMPLISSIMO
DD. BIATTBJEO MOLlfe
SENATUS PARISIENSIS PRINCIPI.
Quo tandem animo, protopraeses amplissime, Guibertus fcic nosier orhem denuo lustrare gestiat, non
satis mihi compertum minime diffilebor. Jam per multa lemporum curricula in biblioihecae tranquilla sta-
lione positus dormierat inler mortuos Hber Guiberius; quis suscitavit eum ? Cerle quidem non odit lucem
qoi suMimo labore ei cura permaxima tot pesliferas aevi sui errorum baereseonque tenebras e mentibus
hominum et ceram et scriptis propulsare, alque divini verbi ac tbeologicae veritatis prseconibus facem prae-
lerre non destilit: ut coaevis verbo, sic etposieris nunc scripto, novo quasi exortu aflulgeat sapientissi-
mus abbas; memor sapieniissimi regis effati, imo Sapieniiae increatae : Sapienlia abuondita, et tkesaurus
invhus, quat uliliias in utrisqne (I;? Attanien meminit docius iste Sctiba qui profert de tkesauro suo nowa
9
ei vetera (2), quod veriias odium pariat, quod et omni saectrio non desint qui maUdicunt diei (3), quiquo
fugienles lucem, privata ne arguantnr opera, aliorum insullant operibus. Quo pacto itaque tam diutuma?
quieti valediccre non timei? Quare nedum lucentem, sed arguenlera audel hisce temporibus aperire veriu-
tem? Quanlum capio, prolopraeses illustrissime, idem quo usus est dum in vivis ageret, nunc etiam adhiV
bereconsiliam ducit opportunum. Dum etenim operi cuipiam extremam manum imposuisset, vellelque
uris facere ptiMici, nihil babutt antiquius quam ut procerum animos sibi devinciret, patronosque omni
lide majores suae compararet docirinae, quae (licet SS. Pairum scriptis omnino consentiens, quod altis bae-
rentes radicibus errores, mores pervcrsos ac nefarios usns impeteret) passa esset periculum, ni prodeun-
tem sublimior tulata fuisset auctoriias. Quid ergo mirum si nostra hac ipsa tempestate nonnisi cnjusdam
vindicis acciriiui sapientissimique freius auspiciis in publicum prodire detrectal ? Verum enimvero quem
(I) Ecclu XLI, 17.
(i) Mallh. xiu.
(3) Job III, 8.
PATHOL. CLVI. 1
fl V. GUIBEKT4JS ABBAS S. MARLC DE NOVIGENTO. f$
amaoo stremiiorem te sapienlioremque desideret solcrlissimus abbas? Neqtte porro in nac gravissimorum
temporum proceHa, ubi anxiferas Amplitudinis Tuae curas adveriil, quibus non modo reciprocati juris
controversias clientumque res geris,sed universi quoqucregni prospicis satuti, suspensus haeret tuis sistere
se liminibus; neque lasso negolium facessere veretur; si quidem quo pollet ingenii Iumine te novitomni
et animi et virium contentione superiorem evasisse : scivit tantorum negotiorum mole recreari, nunquam
vero deprimi invictissimum MOLE.
Nactus igitur heroem clarissimum, virum Themidis in throno residentem, atque adeo praesidentem; cum
ingenii sui felu muitiplici liberius redit ad vitam tua tutela sibi superstes Guibertus; et sibi suisque operi-
bus, te supremo Judice lucem rcddita magnopere gralulatur. Qua in re profecto baud esl Guibertut vul-
jpnri prudentia prodilus, qui sub hujus aequissimi praesidis infulis soiummodo se tulum exislimai, in cujus
patrocinio, si viveret, versaretur; imo singulari sapientia illustratus, qui ob quorumdam livorem de causa
'nam
slant belli causcc [4])
nonriinii deprecaturus apud Molaeuin causam collocatne cadat. Quis euini judici supremo, eidemque jusiis-
simo audeat refragari ? Si Guibertum nullius reum arbilreris, insons erit; si tuae acceprus fuerit aequiuri,
ttmula virlutis invidia vel proderit vel nocebit nihil, quippe id ratum suisque absolulum numeris facite
cuique videbilur, ubi acerrimi praeses judicii suo dignum assensu et nomine coinprobarit. Felix utique quod
ulem patronum compererit, qui totus regiis puhlicisque rebus addictus maximam autumat feliciutem, si
totum se in tuendis erudilis viris, et maxime arcliorem vitam profilenlibus, iibentissime offerat, impendat.
Sic mortuum iaudibus-effero amisiitem, qui se suaque avet offerre bene beateque viventi, omniumque jura
videnli, legum anlislilL
Vides igitiir, princeps senatus oculalissime, cur in tuum, quin et justiliae sinum, serecipiat abbas Novi-
geuiinus. Vides cur se libi unice sisut, cur in purpura tua decus ambiat, cur auctoritatem in lua sapientia
quaerat, cur tuum nomen in operum suorum fronle deposcat. Rursus cum suocultu orbiuniverso revivi-
Hcere conatur et rescindere seputturam suam, tenebras (5). Quidni se ad solemorbis Gallici illico converlar?
%
Sotera dtxero, qui tot augustae senatorum coronae sidera ocutat (6); quem tot etiam purpurati Patres de-
mirantur:
Solemque suum, sua sidera norunt (7);
aicque te judicante, te jubcnte, oritur ut Lucifer nunquam passurus eclipsim, nedum occasum.
Sin vero (quamvis plene suis in scripUs causam peroraverit suam) sciolorum censuram perliinescat, in
quibus phtrimum malitice, sapientiar parum (8); ecquid mirum si le appellet scientiarum omnium officinaui,
intellectus humani finem, perfectionent et terminum (9), et quod res postulal, judicem reos severissime pu-
nientem?
Uaec ad votivum munus Guiberlo plus 6atis esse videhantur, protopraeses amplissime, licet illum causae
permultae moverint aeque graves. Movit iroprimis lua in Deum religio singularis, raira justilia, coelestis
temperanlia. Religio, qua Deo obstriclus, religatus, ipsum intima roente veneraris, se,queris; et qua, ut-
pote primns supremae curiae praeses, ipsi cultum Unquam primo rerum omnium principio, excelso animo
haudquaquam desinis exhibere. Justitia, qua summum jus in leipsum exercens, summo Judicite tuaque
omnia refers. Temperaniia, qua summorerum Domino, dominium, quosub rege polles, demitlis, paruni
est, sdbmlttis.
'Quamobrem non mihi, non Guioerto, sed virtutibus tuis debcs quod abbas se fcibi devoveat, qui le Deo
SGtum devovisti; debes quod supplex Nongenthius ad justitiae luae oracula recurrat, qui justi Judicis au-
ctoriuti omnia debere, vicesque gerere proflleris; debes quod mortuus iterum per le reviviscat; qui
animum tuum vilae et necis auctori Deo jampridem consccrasti.
Movit tua in regem el patriam pieus eximia, quam religionem sccunda majestatis appellavit TertuIIia-
nua(10): ut verum sit quod nihil hacce lua pietate praecellentius dici aut excogilari queat; ipsa est
enim qua rerom labantem sUtum inter tot necis discrimina erexisti, succolasti, roborasti; ipsa est qna
•inflexibiii bumero tanUni rerum sustinens moiem, immotuin Galliae regnum reddidisti, urpote consun-
tissime auffultum hujus tuae pietatis partu triplici, flde nimirum, consumia prudenliaque veiut solidissimis
coIumnis.4nde-flt ut non tuam dunlaxat, sed immortalis memoriae Ludovici Justi prudenliam demirelur :
hanc, le cum summum senatua principem elegerit; illam, cum cuncta solerter egeris. Te rex in dicun/Io
(4rXneia. vn.
(5) Tertul. De resurreet. carn., c. 12.
(6) Trebel. in Claud.; Plin. lib. xxxiv
(1) i£neid. vi.
(8) S. Beniardus.
9) Averroes, De Arist. ui de anima.
!10) Apologei., c. 35.
17 MORALIUM II i GENESIN LIB. I. 58
qaos praediximus, oculo etsi multum lurbalo, non A lux scilicel est. Saptcns enim : Proposni, inqtiit, pro
taiuen penitus excxcato, qui capul de abysso ele- iuce fiabere illam (Sap. vu, 10). El alter : Miserere
vantes clamare, soleanl: De profundis clamavi ad nostri, ail, Deus omnium, et respice nosf et ostende
te (PsaL cxxix, i), et canera. His convenit quod nobis tucem miserationum tuarum (Eccti. xxxvi, i),
sequitur. Ei exponens quam lucem adjecit: Et, id est, im-
Et Sptritus Dei ferebatur superaquas. Aquae m sacra miite timorem tuum super gentes, quce non exquisie-
pagina aliquoties voiuptales carnis significant. Unde runt te (Ibid., 2), id estsuper vilia nostra, quae non
et in Evangeiio spiritus de homine exiens per toca permilluntanobisexquiri te. Ut cognoscant (Ibid.)9
ioaquosa ire dicitur (Luc. u, 24). Jn diluvio igitur id est ut cognoscere nos facianl, cum evicta ac de-
aquarum muttarum (PsaL xxxi, 6), id est in fluxu pressa, te opitulante, fuerinl a nobis, quia non est
multorum carnalium desideriorum constilutis mcn- Deus, nisi tu ? (Ibid.) Sed videndum est, cum supe-
tibus Dei Spirilus superfertur, quia adliuc ignkulo riusdixerimus,eos qui vrtiisopprimuntur,timoresux
discretionis vivenle considerat infelix animus quas perdilionis urgeri, unde iste limor sit melior qui a
patitur roiserias; et sicut de rege Babylonis legttur, nobis appellatur Iirx.
quia coram Sedechia rege Juda filios ejus occidcrii Sunt qui limenl, ne in snis deprebendanlur fla-
(Jer. LII, 40), ita, dum quisque allendil a -diabolo " giliis, qui timor magis ad male agendum incital,
per vitiorum immissionem opera sua bona inlcrfici quam rctrahil. Sicul enim poela de talibus ait:
el destrui, cum quanlo rugilu baec aspiciat diei nou Quoque magis tegitur, tectus magis ccstuat ignis.
potest, quia se videl omnino perire, doiet mallelque Sic el nos secundum eumdem sensum possuir.us di-
mori, et lamen coulra insltas medullis concupiscen- cere, quia quo occultius pcccatum commitlimr, eo
tias et consuetudines non valel ullo modo resistere. vebemeniius in animo commiltenlis desiderium ex-
Sub persona horum mulla in suis larocntationibus citaiur. Nam, quod lalenter fit el quod prohibelur
Jeremias propheta deplorat. Sunt qui ollis cartiium ne fiat, libentius perpetralur. Nam concupiscentiam
f
delectantur in jEgyplo, el exerceri sponie sua ope- ait Aposlolus, nesciebam id est non adeo gravem
f
ribos luti et lateris; sed sunt rursus alii qui coacti experttts eram, nisi tex diceret: Non concupisces
ac moerentes ab exactoribus urgentur ad sordida et (Hom. vn, 7). Dicil etiam quidam Sapiens : Ttmor
fragilia opera, quae signanlur per lutum et laterem, nihit est nisi prccsumplionisadjutorium(Sap,xvii\\)
$ 9
et Pharaoni, id est diabolo, famulantur inviti, qtit sctiicelquia cum in animo tiroore quis aestuat, aestus
clamant cum Psalmista ad Deum : Miserere ntei, Do- ipse, qui de servili totus limore conslat, plus ad
mine, quoniam inveteravi inter omnes inimicos meos ( , eflectum sceleris provocai qtiam retardat; ei cst
(Psat. vi, 7). Quorum Deus interiorem gemiKina au- " prodilio cogilalionis auxiliorum, idestoslendit,quod
diens educit vinclos (PsaL LXVII, 7) funibus crimi- ipsis perversis cogilationibus ad malum anhelanti-
num, ad hoc ul sint in fortitudine pravis suis moti- bus timor ipse auxilietur, scilicet vires praebeai. Ti-
bus resistendi; similiter eos qui exasperanl (Ibid.) meut ilaque deprehendi, timenl proditioni etiam
ad bocerigit, ut cum David audire debeant: inveni sttae aliqui, sed quia ex gratia Dei non est, quia ex
viros secundum cor meuin {Act. xm, 22), quorum amore uon consial, vitiorum ardorem non superai.
pcrire facil' memoriam iniquitatis cum sonilu bla- Filii Israel poerias quas lex minabatur limentes, nec
spbemiarum, quibus adversus Deum solebanl per- metu poenarum, nec carnalium praemio promissarum
strcpere, qui vertil impios, et jam non sunl impii, a legis praovaricatione teneri poieranl, quia nullo
et babitanlibus in sepulcris oblivionis exclamal: Dei amore ad bene agendtim animos applicabanl,
Laxare, veni foras (Joan. xi, 42). Id est pestilentem sed lolum coacti serviliter non spiriiu adoplionis
illam peccali lemulentiam digerens 12 «stu acer- agebanl. Timor ergo ille quem dicimus lux est, qui
rimo pcenitenliae^edormisce, el qui quasi mortuus, et lenebras obscenae cogitationis discutit, el pariter
excors et elinguis in barathro viliorum jacebas oc- ad amorein viriulis accendii.
clusus veni id est accede ad eum qui te vocat inte- Qui igilur primo sine fructu dc suo iorpore do-
9
rius per peccati deplorationem; ul foras, id est in lebat, de qtto se excutere non poterat, quia sine
aperto jam prodeas per bonorum operum exhibitio- luce gratia coelestis erat, jam dolet, nec dolor va-
nem. Ipse namque videt affliclionem populi sui, et cuus est, quia unctio sancii Spiritus, quae cum do-
descendit, id esl compatitur ad miserendum eis, el cel de omnibus et roborat, adest. Antiqui quando
dicil eis : cxercebantur ad palaeslram , ungi consueverant,
Vcaa. 3. — Fiat lux, et facta est lux. Quid ergo ideo videlicet ut per nuda, et ex unctione madefacta
dtcimus debere inteliigi per lucem, nisi illud primum corpora labentibtts ejus, qui coliuctabatur, manibus
bonum, quod his qui convertunlur ad cor (PsaL minus teneri luctaior possei. Nudi atitcm, id est a
LXXXIV, 9) dalur. Quid est auiem primum bonum, saecularium rerura amore praepediti [/"., expedili]
nisi timor Dei, qui diciiur initium sapientiw ? (Psat. et uncti, id est divinae dilectionis dulci suavitate
cx, 9). Sapienliam vero lucem appellari non uno, delibuli, diabolo duellttm indicere jubemur, cujus
sed mullis Scripturarum locis adveriimus. Quod si tanto minor esi fragiliorque in pugnando constan-
ipsa iux est, et initium ejus timor Dei est, timor lia, quanio fervidior in corde poenilentis inveniltir
profecto, quia pars ejus est, idem quod lotum est. comounclionis araiia.
J9 V. GUIBEUTI ABBATIS S. MARLE DE NOVIGENTO 40
VERS. 4. ~ Facla aiucm lucc, Vidit Deut quod A ei esunenlcs lioms exsatiat, el vincula lcnutionum,
e$set bona. Quid esl vidit Deu$ nisi quia videri fccil? quae Deo ad horam secedente ingruere solent, sot
%
Diciiur ei dc Cenlurione : Audien$ Jesut miralut Spiritus redeuntis igne dissolvil. Quidillud, quod
e$t (Luc. VII, 9). Unde miraius esl, per quem omi:e anima nostra omnem sacrae lectionis escam, de qua
mirum creatura esl, prx^.cr quem niliil mirum esi, vires compunciionis hauriebal, iia aliquando abomt-
nisi quod urirum voluii nobis osienderc, quod ad nalur, ul utque ad portat morlit (P$al. cvi, 18), id
commune excmpium a fideli homine diclum esi. esl viiia per quae ilur ad rcortcm appropinquare
Vidit ergo lucem quod esset bona, id esi videri fecil, videauir. Sed ille qui tentat nos, nonr ui perdat,
quam bonum esscl, iimori el amori menlem man- neque ut sciat, sed ut scire nos faciat si diligimus
opare divino. In delic.is el volupiaiibus edticali ^um, mitlit verbum, id esi saporem verbi sui in
quid sil miseria nesciunl, el in squaloribus ac nos, el sanat, eripilque de inlcrilu (P$aU cvi, 20).
spurcilia enuirili, quid siul deHciae ac felicilas nc- Hacc Deus in nobis agit, ut bona ex ipso, niala cx
sciuni. Quid boni habeal sanilas, languor osiendii, nobis nos habere novewmis, et sic inier lucem et
aitquidain; cognoscimus quid habuirous, postquam tenebras dividimus.
babere desintmus. Cum igitur ppst innumera flagi- VERS. 5. — Appellavitque lucem diem : ei tcne-
lia ad Deum revcrtirour, et vitia in virlutes com- B tem. Est quaedam summa lux, quae illumi-
oras noc
muUmus, lunc primura animadverlimus, in quo nat oronero hominem (Joan. i, 9), raitonem scilicei
peslilentiae barathro jacuinius, el quo vehemenlius cuique dando. Appeilat ilaque, id esl eligit lucem,
de perpclraio facinore erubescimus, tanio copiosius cujusque scilicet boroinis rationem, eam faciendo
ad priorem viiam boni operis novitate conlegendam diem. Qttomodo diem ? Dies, ul ait quidam, esl sol
aesiuamus. Ei non modo timor est, ne deprehenda- super lerram, soi sub terra nox est. Ratio igitur
mur in viliis, sed etiam si iropune peccare liccret, noslra si velit esse lux, sicut esse debei, solem sibi
amore justiiiae semel praegusUlae jaro pcccare nolu- praeponai, id est lerrena desideria amore et exem-
mus, quae ad praesens in lanluin nos remuneral, ut plo Christi deprimat, ut dies etiam dici queat; nex
etiam metu jam perdilionis abjeclo securiUlcm enim iniqui non essent, nisi Christum aique ratio-
gloriae conscquendae IribuaL Sequiiur: nem suam inflmis cupiditatibus supponerent. Appel-
Et divisit inter lucem et tenebrae [al., Et divisit lare sicul vocare accipi in Scripturis bifarie potest.
f
lucem a tenebris]. Quid esl divisit nisi discrelio- ln bono : Vocavi ex nomine Beteleel (Exod. xxxi,2).
nein babere inter vitia virtutesque docuil? Quanio In maio : Vocavit famem tuper terram (Ptal. civ,
cnim arctius iu virtutum cuslodia persistirous, ianlo q 21), et aifatim alias. Vocai tenebras moctem, quando
perspicacius his contraria quaeltbel cognoscimus, eo» qoi praeposlere vivunt, et volunlarie peccant,
9
X3Sed alia csl quaedamvalde noianda discretio, tradit in noclem, id est in reprobum sensum (Rom.
qua scilicet acute et indesinenter attendere debe- i, 28). Vocatautem in quantum venire permiliit, ut
mus, quid ex nobis, ct quid ex Deo habeamus (// eat: Et ne no$ inducat in tentationem. Rectus vcro
Cor. iu, 5)- Quod mirabili arie pielas nob's divina vitae modus esl, ut carnis motus subjicianiur raiioni,
sxpe insinuat. Nara in nostrae conversionis initio at ipsa ralio primum subdatur Deo.
tanUm lacrymarum uberlaiem, tantam oraiionis Et factue [al., juxta Vulg. Factumque] ett ve$pere
9
nobis Deus plerumque largilur instantiam, ui jam et mane die$ unu$. Quid esl vespere nisi advereUas,
humanam nobis videamur transgredi naturam, et quid mane nisi prosperitas ? Exitu$ inquit, matutini
9
imitari contemplando angelicam.Quodcum aliquan- in vetperam, et vetpere in matutinum delectabit [ai.,
diu nobiscum agitur, de nosiro profeciu supra juxta Vulg., Exitue matuuni el vetpere detectabit]
quam justum est gaudere inlra nos praesumimus. (P$al. LXIV, 8); Id esl delectabiles facies, quia di-
Sed Deus nosiram mira dispensaiione retundit su- iigentibus Deum Spiritus omnia cooperatur in bo-
perbiam, et nos qui erraverarous in solitudine, id num, sive scilicet in adversis, sive in prospcris. Ve-
est sine Deo irraiionabiliter, et beslialiier vixera- ^ gp^re igitur et mane fil dies unus, quia sancti sive
inus, ad viam quaerendae civitalis, cujus ariifex esl malis premaulur, sive honoribus cuinulemur, idem
Deus (liebr. xi, 10), poslquam sua gratia reducit sunl, et aeinper in eis perseverat idem splendor
dicens : Non habetit [al., juxla Vulg. kabentut] hic divinus.
manenlem civitatem, futuram inquirite [inquirimut] Polcst el alitcr dici. Factum ett vetpere et mane
(Uebr. xiu,14). Elaliquid supernse dulcedinis pra> diet unu$. Vcsperum habemusin praesenti, quia,
gustare facil, subtrahere solei graiiae uberuiem, et etsi bene vivere coniendimus, nihii Umen perfeciae
esurire, ei silire inleriori siti ac fame, ei in malis ciariuiis habemus : ex parte enim cogno$cimu$ et
9
permiltii ubescere, sed lotiiro erudiiioni nostrae, ui ex parte prophetamue (I Cor. xm, 9); in quibusdam
osiendalnobia quod ipse ait: Quia tine me nikit po- enim ei bumana ignoranlia, et tentaiioiium violen-
tettit facere? (Joan. xv, 5.) Et Umen non nos dere- lia caligamus, in aliquibus vero eldivina cognilione,
linquens usquequaque (P$ai. cxviu, 8), cum ad se el usu experientiae quasi quodam lumine suffundl-
quaerendum, sicut sponsa in Canlicis per nocies mur. Vetpere ergo nunc habemus, mane in futuro,
dileclum quaerere dicilur in lectulo (Cant. m, 1), unde licet ineongrue ad liiieraro, ad sensum lamen
imentos el vigilantes viderit, animas landem inanes opiime primo vetpere, debinc mane ponilur, quia
