Görünmez Kentler Üzerine - Italo Calvino

214 Pages·2002·0.7 MB·Turkish

by  Italo Calvino

GÖRÜNMEZ KENTLER
Italo Calvino
Çeviren: Işıl Saatçıoğlu
Italo Calvino
Yapı Kredi Yayınları
Roman
Görünmez Kentler
Orjinal isim: Le Citta Invisibili
Çeviren: Işıl Saatçıoğlu
İstanbul, 2002
ISBN : 9789750804663
ePub düzenleme: Meritokrasi
Birinci Sürüm: Ağustos 2014
İçindekiler
GÖRÜNMEZ KENTLER ÜZERİNE METİNLER
GÖRÜNMEZ KENTLER ÜZERİNE
GÖRÜNMEZ KENTLER VE KESİNLİK
GİRİŞ
GÖRÜNMEZ KENTLER
ÇEVİRİ ÜZERİNE
KAYNAKÇA
GÖRÜNMEZ KENTLER
I
Kentler ve anı 1
Kentler ve anı 2
Kentler ve arzu 1
Kentler ve anı 3
Kentler ve arzu 2
Kentler ve göstergeler 1
Kentler ve anı 4
Kentler ve arzu 3
Kentler ve göstergeler 2
İnce kentler 1
II
Kentler ve anı 5
Kentler ve arzu 4
Kentler ve göstergeler 3
İnce kentler 2
Kentler ve takas 1
III
Kentler ve arzu 5
Kentler ve göstergeler 4
İnce kentler 3
Kentler ve takas 2
Kentler ve gözler 1
IV
Kentler ve göstergeler 5
İnce kentler 4
Kentler ve takas 3
Kentler ve gözler 2
Kentler ve ad 1
V
İnce kentler 5
Kentler ve takas 4
Kentler ve gözler 3
Kentler ve ad 2
Kentler ve ölüler 1
VI
Kentler ve takas 5
Kentler ve ad 3
Kentler ve ölüler 2
Kentler ve gökyüzü 1
VII
Kentler ve gözler 5
Kentler ve ad 4
Kentler ve ölüler 3
Kentler ve gökyüzü 2
Sürekli kentler 1
VIII
Kentler ve ad 5
Kentler ve ölüler 4
Kentler ve gökyüzü 3
Sürekli kentler 2
Gizli kentler 1
IX
Kentler ve gökyüzü 4
Sürekli kentler 3
Gizli kentler 2
Kentler ve gökyüzü 5
Sürekli kentler 4
Gizli kentler 3
Sürekli kentler 5
Gizli kentler 4
Notlar
GÖRÜNMEZ KENTLER ÜZERİNE
METİNLER
1
GÖRÜNMEZ KENTLER ÜZERİNE
Italo Calvino
Görünmez Kentler bildik kentler değil; kurmaca
kentlerdir. Hepsine birer kadın adı verdim; kitap kısa
kısa bölümlerden oluşuyor. Bu bölümlerden her biri,
her kent için ya da genel anlamda kent kavramı için
geçerli olan bir ipucu sunmalı.
Tıpkı kâğıt parçalarına yazdığım şiirlerim gibi, bu
kitap da geniş bir zaman dilimi içinde, birbirinden farklı
esinlenmelerimden yararlanarak, parça parça oluştu.
Ben yazarken bir sıra izliyorum: Kafamda dönüp duran
fikirlerden yola çıkarak yazdıklarımı ya da yalnızca
yazmayı istediğim şeylerin notlarını içine koyduğum
birçok dosyam var. Eşya için bir dosyam var, hayvanlar
için bir dosyam var; kişiler için, tarihi kahramanlar için,
mitoloji kahramanları için, dört mevsim için, beş duyu
için birer dosyam var. Bir dosyada yaşamımın kentleri
ve kır manzaralarıyla ilgili sayfaları topluyorum, bir
diğerinde zamandan ve mekândan bağımsız hayali
kentleri. Bu dosyalardan biri kâğıtlarla tıka basa
dolduğu zaman, ondan nasıl bir kitap çıkarabilirim diye
düşünmeye başlıyorum.
Böylece son yıllarda, farklı evrelerden geçerek, bu
kentler kitabının peşinden gitmeye başladım; arada
sırada, her seferinde minik bir parça yazarak. Kimi
zaman yalnızca üzgün kentleri, kimi zaman yalnızca
mutlu kentleri düşünmek geliyordu içimden; bir dönem
kentleri yıldızlı gökyüzüne benzettim, başka bir
dönemse kentin dışında günden güne yayılan çöplükten
konuştum. Sanki kişiliğimden ve düşüncelerimden
kaynaklanan bir günlük olmuştu bu; her şey kent
imgelerine dönüşüyordu: Okuduğum kitaplar, gezip
gördüğüm sergiler, arkadaşlarımla yaptığım tartışmalar.
Ama bütün bu sayfalar hâlâ bir kitabı oluşturmaya
yetmiyordu; bir kitap (bana göre) başı ve sonu olan bir
şey (dar anlamda bir roman olmasa da). Kitap bir alan;
okur içine girmeli, dolanmalı, belki kendini kaybetmeli,
ama belli bir noktada bir çıkış hatta birçok çıkış bulmalı.
Kitap, dışarı çıkabilmek için bir yola koyulma olanağı.
Aranızdan biri bu tanımın şiir kitapları, deneme
kitapları ya da büyük olasılıkla öykü kitapları gibi
okunan, bunun gibi bir kitap için değil de, olay örgülü
bir roman için geçerli olduğunu söyleyebilir. Asıl
söylemek istediğim; bunun gibi bir kitap da, kitap
olabilmek için, bir kurguya sahip olmalı, yani bir olay
örgüsü, bir gezi tasviri ve bir sonucu olmalı.
Hiç şiir kitabım olmadı, ama birçok öykü kitabı
yazdım ve metinleri belirli bir sıraya koymakta hep
zorlandım: Bu iş sıkıntılı bir sürece dönüşebiliyor. Bu
sefer daha en baştan her sayfaya bir dizge ismi vermeyi
kafaya koymuştum: Kentler ve anı, Kentler ve arzu,
Kentler ve göstergeler, dördüncü bir alt başlığa Kentler
ve biçim demiştim; ama bu başlık sonra bana fazla
belirsiz göründü ve o da öteki ulamlara dağıldı. Kentleri
yazmayı sürdürürken, bir süre, alt başlıkları çoğaltmak
veya azaltmak (ki bence ilk iki dizge tartışmasız
gerekliydi) ya da hepsini ortadan kaldırmak konusunda
kararsız kaldım. Birçok metni nasıl sınıflandıracağımı
bilemediğim için yeni tanımlar aramaya koyuldum.
Biraz soyut, hafif olan kentlerden bir grup
oluşturabilirdim; daha sonra bu İnce kentler başlığı
altında toplandı. Bazılarını ikili kentler adı altında
toplayabilirdim, ama sonra onları öteki guruplar
arasında dağıttım. Öteki dizgeleri öngörememiştim: Son
anda, başka türlü sınıflandırdığım metinleri, özellikle
“anı” ve “arzu”, yeniden dağıttığım zaman, ortaya
çıktılar.
Örneğin, (kendini görsel özellikleriyle belli eden)
Kentler ve gözler ve kendini değiş-tokuş ile belli eden
Kentler ve takas: Anı değiş-tokuşu, arzu değiş-tokuşu,
geçmiş değiş-tokuşu, kader değiş-tokuşu. Oysa, Sürekli
ve gizli kentler, kitaba vermeyi düşündüğüm biçim ve
anlamı kavramaya başladığım zaman, özellikle, yani
kesin bir amaçla, yazdığım iki dizge. Üzerinde
uğraştığım en iyi yapıyı, biriktirmiş olduğum
malzemenin temelinde kurdum; çünkü bu dizgelerin
sırayla birbirlerini izlemelerini, kendi içlerinde
kesişmelerini ve bu arada da kitabın işleyişinin, 0
metinleri yazdığım kronolojik düzenden kopmamasını
istiyordum. Sonunda her biri beş metinden oluşan on
bir dizgede karar kıldım; belirli bir ortak iklime sahip
olan farklı dizgelere ait metinlerden oluşan bölümler…
Her ne kadar bunu açıklamaya çalışan çok olduysa da;
dizgeleri birbirine bağlayan yöntem mümkün olanın en
basitidir.
Daha önceden söylemem gereken şeyi henüz
söylemedim: Görünmez Kentler, Marco Polo’nun Tatar
İmparatoru Kubilay Han’a sunduğu bir dizi gezi notu.
(Tarihi gerçek şöyle der; Kubilay, Moğol İmparatoru