gaziantep çocuk hastanesi acil servisine başvuran 0-17 yaş grubu zehirlenme vakalarının ...

90 Pages·2016·3.21 MB·Turkish

T.C.
GAZİANTEP ÜNİVERSİTESİ
SAĞLIK BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

GAZİANTEP ÇOCUK HASTANESİ ACİL SERVİSİNE BAŞVURAN
0-17 YAŞ GRUBU ZEHİRLENME VAKALARININ NEDENLERİ
VE ETKİLEYEBİLECEK FAKTÖRLER YÖNÜNDEN
ZEHİRLENME DIŞI OLGULARLA KARŞILAŞTIRILMASI

Erhan ELMAOĞLU
YÜKSEK LİSANS TEZİ

HALK SAĞLIĞI ANABİLİM DALI

DANIŞMAN
Doç.Dr. Birgül ÖZÇIRPICI

GAZİANTEP
2015
T.C.
GAZİANTEP ÜNİVERSİTESİ
SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
HALK SAĞLIĞI ANABİLİM DALI

GAZİANTEP ÇOCUK HASTANESİ ACİL SERVİSİNE BAŞVURAN 0-17 YAŞ
GRUBU ZEHİRLENME VAKALARININ NEDENLERİ VE
ETKİLEYEBİLECEK FAKTÖRLER YÖNÜNDEN ZEHİRLENME DIŞI
OLGULARLA KARŞILAŞTIRILMASI

ERHAN ELMAOĞLU

Tez Savunma Tarihi:16.12.2015
Sağlık Bilimleri Enstitüsü Onayı

Prof. Dr. Mehmet TARAKÇIOĞLU
Sağlık Bilimleri Enstitüsü Müdürü

Bu tez çalışmasının bir “Yüksek Lisans” derecesi için uygun ve yeterli bir çalışma
olduğunu onaylıyorum.

Doç.Dr. Birgül ÖZÇIRPICI
Halk sağlığı Anabilim Dalı Başkanı

Bu tez tarafımca okunmuş, kapsamı ve niteliği açısından bir “Yüksek Lisans” tezi
olarak kabul edilmiştir.

Doç.Dr. Birgül ÖZÇIRPICI
Tez Danışmanı

Bu tez tarafımca okunmuş, kapsamı ve niteliği açısından bir “Yüksek Lisans” tezi
olarak kabul edilmiştir.

Tez Jürisi İmzası

Doç.Dr. Birgül ÖZÇIRPICI

Yard. Doç Dr.Neriman AYDIN

Yard. Doç Dr.Müyesser ERDEM

i
BEYAN

Bu tez çalışmasının kendi çalışmam olduğunu, tezin planlanmasından yazımına kadar
bütün aşamalarda etik dışı davranışımın olmadığını, bu tezdeki bütün bilgileri akademik
ve etik kurallar içinde elde ettiğimi, bu tez çalışmasıyla elde edilmeyen bütün bilgi ve
yorumlara kaynak gösterdiğimi ve bu kaynakları da kaynaklar listesine aldığımı, yine
bu tezin çalışılması ve yazımı sırasında patent ve telif haklarını ihlal edici bir
davranışımın olmadığı beyan ederim.

16.12.2015
Erhan ELMAOĞLU

ii
ÖNSÖZ

Yüksek lisans eğitimim boyunca emeği geçen, bana yol gösteren, aynı zamanda tez
danışmanım olan değerli hocam Doç.Dr. Birgül ÖZÇIRPICI’ya saygılarımı ve
teşekkürlerimi sunarım.
Yüksek lisans eğitimim boyunca bilgilerini bizlerle paylaşan Prof.Dr. Servet ÖZGÜR
ve Yrd. Doç.Dr. Neriman AYDIN’a saygı ve teşekkürlerimi sunarım,
Tezimi hazırlama aşamasında desteğini esirgemeyen Gaziantep Çocuk Hastanesi Sağlık
Bakım Hizmetleri Müdürü Elife YANAR’a, veri toplama aşamasında değerli
katkılarından dolayı Gaziantep Çocuk Hastanesi Yoğun Bakım Servis hemşirelerine
yaptıkları katkılardan dolayı tüm mesai arkadaşlarıma teşekkürlerimi sunarım.
Yüksek lisansın her aşamasında yanımda olan ve bana desteğini esirgemeyen eşim
Adile ELMAOĞLU’na, eğitim hayatım boyunca benden maddi ve manevi desteklerini
esirgemeyen aileme sonsuz teşekkürlerimi sunarım.

iii
İÇİNDEKİLER

Sayfa
No
ÖNSÖZ ...................................................................................................................... iii
İÇİNDEKİLER ....................................................................................................... ...iv
KISALTMALAR.............................................................................................................v
TABLO LİSTESİ ....................................................................................................... vi
ÖZET ................... ............................................................................................................1
ABSTRACT ................................................................................................................. 2
1.GİRİŞ ve AMAÇ ..................................................................................................... 3
2.GENEL BİLGİLER.....................................................................................................5
2.1.ZEHİRLENMELER ................................................................................................5
2.2.Zehirlenmelerin Etkenleri........................................................................................5
2.3.ZEHİRLENEN HASTAYA YAKLAŞIM...............................................................7
2.4.ZEHİRLENME OLGULARI GENELLİKLE 3 SINIFTA TOPLANIR.............7
2.5.ZEHİRLENEN BİREYE İLK YARDIM................................................................8
2.6.ZEHİRLENME NEDENLERİ...............................................................................12
2.7.ZEHİRLENMELER NASIL ÖNLENİR...............................................................13
3.GEREÇ ve YÖNTEM................................................................................................16
4.BULGULAR................................................................................................................20
5.TARTIŞMA.................................................................................................................52
6.SONUÇ ve ÖNERİLER.............................................................................................60
7.KAYNAKLAR ...........................................................................................................62
8.EKLER .......................................................................................................................66
Ek 1.................................................................................................................................66
Ek 2.................................................................................................................................71
Ek 3.................................................................................................................................72
Ek 4.................................................................................................................................75
Ek 5.................................................................................................................................76
Ek 6.................................................................................................................................77
9.ÖZGEÇMİŞ................................................................................................................81

iv
KISALTMALAR

ABD: Amerika Birleşik Devletleri
ADÖ: Aile Değerlendirme Ölçeği
MMFF: Mc Master Model of Family Functionin
ml: Mililitre
F:French
LP: Lumber ponsiyon

v
TABLO LİSTESİ
Sayfa
No
Tablo 1. Vaka ve kontrol gruplarının soru kağıdını dolduran kişinin
çocuğa yakınlığına göre dağılımı....................................................................................20
Tablo 2. Vaka ve Kontrol grubundaki çocukların sosyo-demografik özelliklerine
göre dağılımı...................................................................................................................21
Tablo 3. Vaka ve kontrol gruplarındaki çocukların kronik hastalık bulunma
durumunu göre dağılımı ................................................................................................22
Tablo 4. Vaka ve Kontrol grubundaki çocukların anne ve babalarının özelliklerine
göre dağılımı...................................................................................................................23
Tablo 5. Vaka ve kontrol gruplarındaki çocukların ailelerinin oturduğu ev
durumuna göre dağılımı .................................................................................................24
Tablo 6. Vaka ve kontrol gruplarındaki çocukların ailelerinin yaşadığı illere
göre dağılımı ..................................................................................................................24
Tablo 7.Vaka ve kontrol gruplarının ailelerinin yaşadığı ilçeye göre dağılımı...............25
Tablo 8. Vaka ve kontrol gruplarındaki çocukların annelerinin yaşıyor olmasına
göre dağılımı....................................................................................................................25
Tablo 9.Vaka ve kontrol gruplarındaki çocukların babalarının yaşıyor olma
durumuna göre dağılımı...................................................................................................26
Tablo 10. Vaka ve kontrol gruplarındaki çocukların anne ve babalarının birlikte
yaşama durumuna göre dağılımı......................................................................................26
Tablo 11. Vaka ve kontrol gruplarındaki çocukların birlikte yaşadığı kişiye
göre dağılımı....................................................................................................................27
Tablo 12. Vaka ve kontrol gruplarının annelerinin çocuk sayılarına göre dağılımı.......27
Tablo 13. Vaka ve kontrol gruplarındaki çocukların ailenin gelir durumuna
göre dağılımı...................................................................................................................28
Tablo 14. Vaka ve kontrol gruplarındaki çocukları hastaneye getiren kişiye
göre dağılımı....................................................................................................................28
Tablo 15. Zehirlenen çocukların zehirlenmenin fark edilme yoluna göre dağılımı........29
Tablo 16. Zehirlenen çocukların zehirlenmenin olduğu yere göre dağılımı...................29
Tablo17. Zehirlenme ile acile başvuran çocukların zehirlenme sonrası evde
yapılan müdahaleye göre dağılımı..................................................................................30
Tablo 18.Zehirlenen çocukların zehirlenme sonrası evde yapılan müdahale

vi
kusma ise yapılış yöntemine göre dağılımı....................................................................30
Tablo 19.Zehirlenen çocukların zehirlenme sonrası sağlık kuruluşuna
başvurma sürelerine göre dağılımı..................................................................................31
Tablo 20. Vaka ve kontrol gruplarının ilk başvurdukları sağlık kuruluşuna
göre dağılımı....................................................................................................................31
Tablo 21. Vaka ve kontrol gruplarının aileleri tarafından bu sağlık kuruluşuna
getirilme nedenlerine göre dağılımı................................................................................32
Tablo 22. Vaka grubundakilerin zehirlendikleri ilacın adına göre dağılımı..................32
Tablo 23. Vaka grubundakilerin zehirlendikleri ilaçların özelliklerine göre dağılımı....33
Tablo 24. Vaka grubundakilerin zehirlendikleri ilaçların alınış yoluna göre dağılımı...33
Tablo 25. Vaka grubundakilerin zehirlendikleri ilaçların kime ait olduklarına
göre dağılımı....................................................................................................................34
Tablo 26. Vaka ve kontrol gruplarının daha önce ilaç kullanma durumuna
göre dağılımı....................................................................................................................34
Tablo 27. Vaka ve kontrol gruplarının daha önce ilaç kullanmış ise hangi tür
ilaç kullandıklarına göre dağılımı....................................................................................35
Tablo 28. Vaka ve kontrol gruplarının daha önce ilaç kullanmışsa zehirlendiği
ilaç ve benzeri ilacı alış zamanına göre dağılımı............................................................35
Tablo 29. Vaka grubundakilerin daha önce zehirlenmeye yol açıcı ilaçların
kullanma durumuna göre dağılımı..................................................................................36
Tablo 30. Vaka ve kontrol gruplarının hastalık veya herhangi bir nedenden
dolayı ilaçları vermede karşılaştıkları duruma göre dağılımı........................................36
Tablo 31. Vaka ve kontrol gruplarının ailelerin ilaçları bulundurdukları yere
göre dağılımı....................................................................................................................37
Tablo 32.Vaka grubundakilerin zehirlenmeden sonra nasıl sağlık birimine
götürülme durumlarına göre dağılımı.............................................................................37
Tablo 33. Vaka grubundakilerin zehirlenmeden sonra başvurdukları
ilk sağlık kuruluşunda yapılan müdahaleye göre dağılımı.............................................38
Tablo 34.Vaka grubundakilerin zehirlenme olduktan sonra sağlık kuruluşuna
başvuru süreleri 5 saatten fazla ise nedenlerine göre dağılımı.......................................38
Tablo 35.Vaka ve kontrol gruplarının ailelerinin Türkiye de zehir danışma
merkezinin olduğunu bilmelerine göre dağılımı............................................................39
Tablo 36. Vaka ve kontrol gruplarından Türkiye de zehir danışma merkezinin

vii
olduğunu bilenler arasında herhangi bir yere kayıt etme durumlarına göre dağılımı.....39
Tablo 37. Vaka ve kontrol gruplarının ailelerinin Türkiye de zehir danışma
merkezinin olduğu veya telefon numarasını herhangi bir görsel medyada görme
durumlarına göre dağılımı...............................................................................................40
Tablo 38. Vaka ve kontrol gruplarının ailelerinin Türkiye de zehir danışma merkezinin
numarasını önemli telefonlar arasına kayıt etme durumlarına göre dağılımı.................40
Tablo 39. Vaka grubundakilerin ailelerinin diğer çocuklarında zehirlenme
öyküsü olup olmama durumlarına göre dağılımı............................................................41
Tablo 40. Vaka grubundakilerin ailelerinde psikososyal göre dağılımı.......................41
Tablo 41. Vaka grubundakilerin pika durumlarına göre dağılımı...............................42
Tablo 42. Vaka grubundakilere demir eksikliği tanısı konma ve
tedavi alma durumlarına göre dağılımı..........................................................................42
Tablo 43. Vaka grubundakilerin aldıkları bilister tarzından ilaçların dışarıdan
görülme durumuna göre dağılımı....................................................................................43
Tablo 44. Vaka grubundakilerin aldıkları ilaçların kokularına göre dağılımı.................43
Tablo 45. Vaka grubundakilerin aldıkları ilaçların alma amacına göre
dağılımı…………………………………………………………………………...........44
Tablo 46. Vaka grubundaki soru kâğıdında hasta çocukların aldıkları ilaçların benzettiği
nesne göre dağılımı..........................................................................................................44
Tablo 47. Vaka grubundaki zehirlenme nedenine göre dağılımı....................................45
Tablo 48. Vaka grubundakilerin ilaçların alınış amaçları intihar ise
nedenlerine göre dağılımı................................................................................................45
Tablo 49. Vaka grubundakilere yapılan müdahaleye göre dağılımı...............................46
Tablo 50. Vaka ve kontrol gruplarının ailelerinin tv de sağlıkla ilgili
program izleme durumuna göre dağılımı ......................................................................46
Tablo 51. Vaka ve kontrol gruplarının ailelerinin çocuğa olan ilgisinin
dağılımı (ailenin ifadesi).................................................................................................47
Tablo 52.Vaka ve kontrol gruplarının ailelerinin çocuğa olan ilgisinin
dağılımı (anketörün ifadesi).............................................................................................47
Tablo 53. Vaka ve kontrol gruplarının ailelerinin ölçeğe verdiği cevaplar
sonucu çıkan puanların dağılımı......................................................................................48
Tablo 54. Ölçek sonuçları tablosu ..................................................................................49

viii
Tablo55. Vaka ve kontrol gruplarının ailelerine uygulanan ölçeğe verilen
cevapların dağılımı..........................................................................................................50

ix