Fragmenta Poetarum Latinorum Epicorum Et Lyricorum

514 Pages·2010·1.905 MB·Latin

by  Jürgen Blänsdorf (editor), Karl Büchner (editor), Willy Morel (editor)

B I B L I O T H E C A
SCRIPTORVM GRAECORVM ET ROMANORVM
T E V B N E R I A N A
BT 1371
FRAGMENTA
POETARVM LATINORVM
EPICORVM ET LYRICORVM
PRAETER ENNI ANNALES
ET CICERONIS GERMANICIQVE
ARATEA
POST W. MOREL ET K. BÜCHNER
EDITIONEM QVARTAM AVCTAM
CVRAVIT
JÜRGEN BLÄNSDORF
DE GRUYTER
ISBN 978-3-11-020915-0
e-ISBN 978-3-11-025449-5
ISSN 1864-399X
Bibliografische Information der Deutschen Nationalbibliothek
Die Deutsche Nationalbibliothek verzeichnet diese Publikation in
der Deutschen Nationalbibliografie; detaillierte bibliografische Daten
sind im Internet über http://dnb.d-nb.de abrufbar.
© 2011 Walter de Gruyter GmbH & Co. KG, Berlin/New York
Druck: Hubert & Co. GmbH & Co. KG, Göttingen
U Gedruckt auf säurefreiem Papier
Printed in Germany
www.degruyter.com
PRAEFATIO EDITIONIS QVARTAE
Ne editionum priorum praefationes cumulentur, historiam ratio-
nemque huius editionis breviter exponam.
Willy Morel anno 1927 poetarum Latinorum fragmenta ab
AemilioBaehrensetF.VollmerinPoetarumLatinorumMinorum
voluminibus I, III et VI collecta in opus unum congregare consti-
tuit eorumque numerum considerate selegit auxitque. Recepit ille
quidem fragmenta epica et lyrica omnia manu scriptis memoriae
mandata exclusisCatone (quippe cuius Carmen demoribus nemo
umquam versibus scriptum esse putaverit), Ennio, Lucilio, Var-
rone, Licentio, et poetis tragicis comicisque, quippe qui editioni-
bus novis in lucem prodiissent. Exclusit praeterea versus in
AnthologiaLatinamemoriaeservatosetmaximamcongeriemcar-
minum inscriptionibus variis sine auctorum nomine servatorum,
quae post editionem F. Buecheler et E. Lommatzsch (1895-1897,
1982) novis exemplis augeri pergunt.1 Ad illius editionis usum
commodiorem Monica Bini indicem Morelianum anno 1980 con-
fecit, Alfonsus Traina et Monica Bini supplementum Morelianum
anno 1986 opus utilissimum composuerunt idemque anno 1990
auxerunt.
Carolus Buechner anno 1980 editionem plane novam studiis
philologorum praecipue ad textum constituendum explicandum-
que pertinentibus, testimoniis apparatuque critico indicibusque
auctiorem praeparavit, Carmen Fratrum Arvalium propter anti-
quitatem adiecit, fabularum scaenicarum versus editioni non inse-
ruit nisieos, quos auctores ipsi Latineverterant. Quam editionem
post eius mortem praematuram anno 1982 edendam curavi, anno
1995 novis curis adhibitis multisque novis poetis et 100 fragmen-
tis, quae 300 versuscontinent, additis, tertiumedidi. Quaeditione
1DecarminibusLatinisepigraphiciscf.R.HerzogetW.Schetter(Handbuch
der lateinischen Literatur der Antike, ed. R. Herzog – P. Schmidt, vol. V,
München 1989, § 542 sq.).
VI PRAEFATIO EDITIONIS QVARTAE
exhausta occasionem totius operis instrumentis electronicis in
aedibus de Gruyter imprimendi nactus librum omnem typis
expressi formavique, titulum operis mutavi, quo melius ratio edi-
tionis appareret, plus quam 60 fragmenta addidi, nova philologo-
rum studia ad textum fragmentorum constituendum attinentia
adhibui, aliquot coniecturas novas notavi, apparatus criticos
quoad potui correxi cauteve auxi et primo quoque loco textum
receptum notavi, ne error existeret, quo lectiones variae referren-
tur; uncis rectangulis ] non usus sum nisi ad codices omnes vel
plerosque designandos.
Ennifragmentaminorarecipiendaesseputavi.Atfragmentaea,
quaeinAnthologiaLatinaautPoetisLatinisMinoribusaF.Baeh-
rens editis inveniuntur, suis locis indicavi neque tamen repetere
volui nisi paucis exceptis; nec imprimenda curavi fragmenta Cice-
ronis Arateorum aut Prognosticorum nec Caesaris Germanici
Arati Phaenomenon nec Rutili Namatiani libri alterius fragmenta
nuper reperta, quippe quae suis libris satis accurate edita facile in
bibliothecis inveniuntur, nec, cum integrum esse videretur, car-
men de Alcestide, quod in libro Barcinonensis bibliothecae R.
Roca Puig repperit annoque 1982 primum edendum curavit. Nec
versus operibus prosimetris interspersos, e.g. Petronii Satyricis
nec versus metri causa fictos a grammaticis velut versus Rufini
GLKVI565sqq.,sedversusHistoriaeApolloniiregisTyriminus
notos, quos et Tandoi DMP II, p. XI inserendos putavit, recepi.
Editione altera edita censores quidam suaserant, ut praecepta
rustica et medica adderentur, editione tertia edita alii, ut eadem
eicerentur. Alius quidam iudex monuit, ut versus prosae orationi
interspersos adderentur laudavitque Sen. epist. 5,6: infirmi animi
est pati non posse divitias nec tamen eius genus invenit – quippe
qui versus omnino non sit. Absint omnino particulae metricae,
quas prosae orationis auctores ipsi versus integros esse noluerunt.
Poetarumordinem,quoadfieripotuit,secundumtemporavitae
vel operum digessi; auctorum ignotorum fragmenta in partem
novissimam transposui et, quoad fieri potuit, secundum tempo-
PRAEFATIO EDITIONIS QVARTAE VII
rum ordinem digessi. Praeterea numeros Morelianos et Buechne-
rianos ab hac editione discrepantes uncis inclusos addidi et moni-
tusa collegisnumerosMorelianos usqueadhucin disputationibus
laudari, indices numerorum Morelianorum fragmentis Livii
Andronici, Cn. Naevii, M. Tullii Ciceronis, M. Terentii Varronis
Ataciniet auctorumincertorumaddidi. Textuum Graecorumlon-
giorum nihil nisi versum primum ultimumque laudavi. Ubicum-
que editiones plures comparandae erant, indices confeci, singula-
rum vel binarum numeros ad locum indicavi. Incertorum frag-
menta spuria 2 et 55 (Mo.–Bue.) delevi, fr. 17, 19, 20, 87 transpo-
sui.
Libro omni praemittuntur conspectus librorum saepius lauda-
torum et editionum adhibitarum et sigla codicum auctorum anti-
quorum. Poetarum nominibus adduntur dissertationes Encyclo-
paediae Realis, ne quando de cuiusquam poetae persona dubitari
possit,editiones, studiaphilologorum,testimoniavitaeetoperum.
Fragmentis singulis testimonia praemittuntur, studia philologo-
rum ad textum constituendum vel explicandum pertinentia, appa-
ratus criticus et commentarii breviores ad sensum spectantes. Hac
illac non primum coniecturae auctorem, sed eum, qui melius eam
explanavit, nominavi. Ceterorum philologorum nomina in testi-
moniorum editionibus inveniuntur. Exempla collectionis Diels-
Kranz, Fragmente derVorsokratiker, aliarumqueeditionum secu-
tus testimonia carminis et poetarum qui appellantur novorum et
P. Valeri Catonis, quamvis fragmenta memoriae non servarentur,
eicere nolui historiae litterarum Latinarum cognoscendae causa.
Auctoritate virorum doctorum quorundam adductus versuum
genera exceptis tam dactylicis hexametris et distichis elegiacis
quam Livi Andronici et Naevi versibus saturniis adieci eorumque
indicem in fine operis posui. Alienum tamen non videtur admo-
neri litteram s finalem in versibus ante Catulli aetatem scriptis
saepe neglegi, quam tamen numquam signo elisionis (e.g. mon-
tibu’ summis) indicavi, et nonnulla metra rariora poetis inde a
Laevi aetate cordi fuisse. Indicibus initiorum nominumque adieci
VIII PRAEFATIO EDITIONIS QVARTAE
indicem versuum. Indicem verborum, qui certe aviris doctis desi-
deratur, aliquandoperdiscumelectronicumveleditioneminterre-
tialem substitutum iri spero.
Editionibus Moreli et Buechneri corrigendis augendisque auxi-
lium plurimum attulerunt et exemplar Moreli manu annotatum,
cuius me participem fecit E. Mensching, fragmentorum editiones
et commentationes utilissimae confectae ab E.H. Warmington
1967, Silvia Mattiacci 1982, E. Courtney 1993, A.S. Hollis 2007;
Index Morelianus a Monica Bini, Bologna 1980, compositus, libri
doctissimorumhominumH.Bardon,H. Dahlmann,J. Granarolo,
G.Puccioni(ed.),P.Steinmetz,A.Traglia,imprimisW.Suerbaum
aliique auctores voluminis HLL I, et viri docti diligentissimi U.
Knoche (Gn. 4, 1928, 687-697), V. Tandoi (in praefatione operis
‘Disiecti membra poetae‘. Studi di poesia latina in frammenti I et
III,Foggia1984/5),E.Courtney(BICS31,1984,131-136,etBryn
Mawr Class. Review April 1996), A. Traina (RFIC 113, 1985, 96-
119), M. De Nonno (RFIC 113, 1985, 241-252), S.J. Harrison
(Gnomon72,2000,552-555),M.D.Reeve(ClR49,1999,42-45)et
omnium diligentissimus F. Citti, Lexis 15, 1997, 215-256.
Fragmenta editioni quartae addita asteriscis (*) notantur.
Etiamsi cuius auctoris fragmentum unicum memoriae servatum
est, tamen hac illac numerum 1 addi oportuit, ut concordantia
cum editionibus aliis indicari posset.
Moguntiae, exeunte anno 2010 Jürgen Blänsdorf
CONSPECTVS LIBRORVM SAEPIVS
LAVDATORVM
Alfonsi1, L., Poetae novi, Como 1945
Baehrens, Ae., Fragmenta poetarum Romanorum, Lipsiae 1886 (Poetae
Latini minores VI)
Bardon, H., La littérature latine inconnue, I et II, Paris 1952-1956
Bothe, F.H., Emendationes Nonianae, RhMus 5, 1837, 250-272
Bucheler, F., v. CLE
Bue. = Buechner, C., Fragmenta poetarum Latinorum epicorum et lyri-
corum praeter Ennium et Lucilium post W. Morel ed., Lipsiae 21982,
Stutgardiae et Lipsiae 31995
Castorina1, E., Questioni neoteriche, Firenze 1968
Castorina2,E.,IPoetaeNovelli.Contributoallastoriadellaculturalatina
nel II secolo d. C., Firenze 1949
Citti, F., Dal Büchner al Blänsdorf. In margine alla terza edizione dei
Fragmenta poetarum Latinorum, Lexis 15, 1997, 215-256.
CLE Carmina Latina epigraphica, Anthologia Latina II 1.2 ed. F. Bue-
cheler, II 3 Supplementum cur. A. Lommatzsch, Leipzig 1895-1926
Co. =Courtney1, Thefragmentary Latin poets, edited with commentary
by E. Courtney, Oxford 1993, 22003 (rez. S. Mariotti, Gn. 70, 1998,
204 sqq.; M. Possanza, Bryn Mawr Cl. Rev. 6, 1995, 581 sqq.)
Dahlmann1, H., Cornelius Severus, Ak. Wiss. u. Lit. Mainz, 1975, Nr. 6
Dahlmann2, H., Zu Fragmenten römischer Dichter, Ak. Wiss. u. Lit.
Mainz, 1982, Nr. 11
Dahlmann3, H., Zu F. r. D. II, Ak. Wiss. u. Lit. Mainz, 1984, Nr. 12
Dahlmann4, H., Zu F. r. D. III, Ak. Wiss. u. Lit. Mainz, 1987, 6
De Nonno, M., Per i fragmenta poetarum Latinorum, RFIC 113, 1985,
241-252
DMPDisiectiMembraPoetae.Studidipoesialatinainframmenti,acura
di V. Tandoi, vol. I, Foggia 1984, vol. II 1985, vol. III 1988
Duret1, L., Dans l’ombre des plus grands: I. Poètes et prosateurs mal
connus de l’époque augustéenne, ANRW II 30, 3, Berlin 1983, 1447-
1560
Duret2,L.,Dansl’ombredesplusgrandsII,ANRWII32,5,Berlin1986,
3152-3346
X CONSPECTVS LIBRORVM SAEPIVS LAVDATORVM
FPNIframmentidei‘PoetaeNovelli’.Introduzione,testocriticoecom-
mento a cura di Silvia Mattiacci, Roma 1982
Granarolo1, J., L’époque néotérique ou la poésie romaine d’avant-garde
au derniersiècledelaRépublique(Catulleexcepté),ANRWI 3, Ber-
lin 1973, 278-360
Granarolo2, J., D’Ennius à Catulle, Paris 1971
Ho.=Hollis, A.S.,FragmentsofRomanPoetryc. 60B.C.-AD20, ed.
and transl. by. A.S. H., Oxford 2007 (cuius numeri litteris Ho. indi-
cantur)
HLLHandbuchderlateinischenLiteraturderAntike,hg.v.R.Herzog–
P.L.Schmidt,Bd.1,hg.v.W.Suerbaum,München2002;Bd.4,hg.v.
K. Sallmann, München 1997; Bd. 5, hg. v. R. Herzog, München 1989
Knoche1,U.,rec.Fragm.poet.Lat.ed.W.Morel,Gnomon4,1928,687-
697
Leo1, F., Der Saturnische Vers, Abh. Ges. d. Wiss., phil.-hist. Kl. N.F.
8,5, Göttingen 1905
Leo2, F., Geschichteder römischen Literatur I: Die archaische Literatur,
Berlin 1913
Leo3, F., Dierömische Poesiein der Sullanischen Zeit, Hermes 49, 1914,
161-195
Lunelli1, A., Aerius: Storia di una parola poetica (Ric. di storia della
lingua latina X), Roma 1969
Mo. = Morel, W., Fragmenta poetarum Latinorum epicorum et
lyricorum praeter Ennium et Lucilium, Lipsiae 21927
Pighi, G.B., Il libro di Valerio Catullo e i frammenti dei ‘poeti nuovi',
Torino 1974
Pisani,V.,Testilatiniarcaicievolgari,concommentoglottologico(Storia
della lingua latina 3), Torino 31975
PLF Poesia latina in frammenti, Miscellanea filologica, ed. G. Puccioni,
Genova 1974
PLM Poetae Latini Minores, ed. Ae. Baehrens, vol. I, II et V ed.2 F.
Vollmer, Lipsiae 1879-1883, vol. VI (Fragmenta poetarum
Romanorum) ed. Ae. B., Lipsiae 1886
Schanz,M.–Hosius,C.,GeschichtederrömischenLiteraturI,München
1927; II 1935
Steinmetz1, P., Untersuchungen zur römischen Literatur des zweiten
Jahrhunderts nach Christi Geburt (Palingenesia 16), Wiesbaden 1982
Steinmetz2, P., Lyrische Dichtung im 2. Jahrhundert n.Chr., in: ANRW
II 33, 1, Berlin 1989, 259-302