FORMA 1_Layout 1.qxd

216 Pages·2012·7.17 MB·Turkish

TÜRK EDEBİYATI
9. SINIF
DERS KİTABI
YAZARLAR
KOMİSYON
DEVLET KİTAPLARI
DÖRDÜNCÜ BASKI
......................., 2014
MÝLLÎ EÐÝTÝM BAKANLIÐI YAYINLARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . : 5008
DERS KÝTAPLARI DÝZÝSÝ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . : 1500
14.?.Y.0002.4133
Her hakký saklýdýr ve Millî Eðitim Bakanlýðýna aittir. Kitabýn metin, soru ve þekilleri
kýsmen de olsa hiçbir surette alýnýp yayýmlanamaz.
EDÝTÖR
Dr. Sakin ÖNER
PROGRAM GELÝÞTÝRME UZMANI
Barýþ ÜLGEN
ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME UZMANI
Mehmet Akif KARAKUŞ
REHBERLÝK VE PSÝKOLOJÝK DANIÞMA UZMANI
Fatih ORDU
GÖRSEL TASARIM
Sevda ERMAN
Ruhsar KESENLÝ
ISBN 978-975-11-3529-2
Millî Eðitim Bakanlýðý, Talim ve Terbiye Kurulunun 17.12.2010 gün ve 231 sayýlý kararý
ile ders kitabý olarak kabul edilmiþ, Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 28.03.2014
gün ve 1310094 sayýlý yazýsý ile d ö rd ü n c ü defa 3 8 6 . 9 4 6 adet basýlmýþtýr.
Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Bastığın yerleri toprak diyerek geçme, tanı:
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı.
O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı:
O benimdir, o benim milletimindir ancak. Verme, dünyaları alsan da bu cennet vatanı.

Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl! Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda?
Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl? Şüheda fışkıracak toprağı sıksan, şüheda!
Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl. Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Huda,
Hakkıdır Hakk’a tapan milletimin istiklâl. Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda.

Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım. Ruhumun senden İlâhî, şudur ancak emeli:
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! Değmesin mabedimin göğsüne nâmahrem eli.
Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım. Bu ezanlar -ki şehadetleri dinin temeli-
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım. Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli.

Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar, O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım,
Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. Her cerîhamdan İlâhî, boşanıp kanlı yaşım,
Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar, Fışkırır ruh-ı mücerret gibi yerden na’şım;
Medeniyyet dediğin tek dişi kalmış canavar? O zaman yükselerek arşa değer belki başım.

Arkadaş, yurduma alçakları uğratma sakın; Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl!
Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın. Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl.
Doğacaktır sana va’dettiği günler Hakk’ın; Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl;
Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın Hakkıdır hür yaşamış bayrağımın hürriyyet;
Hakkıdır Hakk’a tapan milletimin istiklâl!

M ehmet Âkif Ersoy
GENÇLİĞE HİTABE

Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyetini,
ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir.
Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin en
kıymetli hazinendir. İstikbalde dahi, seni bu hazineden mahrum etmek
isteyecek dâhilî ve hâricî bedhahların olacaktır. Bir gün, istiklâl ve cumhuriyeti
müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın
vaziyetin imkân ve şeraitini düşünmeyeceksin! Bu imkân ve şerait, çok
namüsait bir mahiyette tezahür edebilir. İstiklâl ve cumhuriyetine kastedecek
düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mümessili
olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatanın bütün kaleleri zapt edilmiş, bütün
tersanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin her köşesi bilfiil
işgal edilmiş olabilir. Bütün bu şeraitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere,
memleketin dâhilinde iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hattâ hıyanet
içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar sahipleri şahsî menfaatlerini,
müstevlîlerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret içinde
harap ve bîtap düşmüş olabilir.
Ey Türk istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şerait içinde dahi vazifen,
Türk istiklâl ve cumhuriyetini kurtarmaktır. Muhtaç olduğun kudret,
damarlarındaki asil kanda mevcuttur.
Mustafa Kemal Atatürk

İÇİNDEKİLER
I. ÜNİTE: GÜZEL SANATLAR VE EDEBİYAT................................................................................... 1
1. Güzel Sanatlarda Edebiyatýn Yeri............................................................................................ 2
2. Edebiyatýn Bilimlerle Ýliþkisi...................................................................................................... 7
3. Dilin Ýnsan ve Toplum Hayatýndaki Yeri ve Önemi.................................................................. 10
4. Metin......................................................................................................................................... 13
5. Edebî Metin.............................................................................................................................. 16
II. ÜNİTE: COŞKU VE HEYECANI DİLE GETİREN METİNLER (ŞİİR)............................................. 26
1. Þiir Ýnceleme Yöntemi.............................................................................................................. 27
• Zihniyet.............................................................................................................................. 27
• Yapı .................................................................................................................................. 30
• Tema................................................................................................................................. 38
• Þiir Dili............................................................................................................................... 40
• Ahenk (Ses ve Ritim)........................................................................................................ 44
• Gerçeklik ve Anlam........................................................................................................... 47
• Þiir ve Gelenek.................................................................................................................. 49
• Yorum................................................................................................................................ 52
• Metin ve Þair..................................................................................................................... 54
2. Şiir Okuma............................................................................................................................... 62
3. Manzume ve Þiir...................................................................................................................... 69
III. ÜNİTE: OLAY ÇEVRESİNDE OLUŞAN EDEBÎ METİNLER.......................................................... 77
1. Olay Çevresinde Oluþan Edebî Metinleri Tanýma ve Gruplandýrma (Masal ve Destandan,
Hikâye ve Romana; Karagöz ve Seyirlik Oyunlardan Modern Tiyatro Metinlerine)................ 78
2. Anlatmaya Baðlý Edebî Metinleri Ýnceleme Yöntemi................................................................ 83
• Metin ve Zihniyet............................................................................................................... 83
• Yapý (Olay Örgüsü, Kiþiler, Mekân, Zaman)..................................................................... 85
• Tema................................................................................................................................. 90
• Dil ve Anlatým.................................................................................................................... 93
• Metin ve Gelenek.............................................................................................................. 96
• Anlama ve Yorumlama...................................................................................................... 99
• Metin ve Yazar.................................................................................................................. 103
3. Anlatma Esasına Baðlý Metinleri Okuma ........................................................................................... 108
4. Göstermeye Baðlý Edebî Metinler
(Karagöz ve Seyirlik Oyunlardan Modern Tiyatro Metinlerine) ................................................143
• Göstermeye Baðlý Edebî Metinleri Tanýma (Tiyatro)........................................................ 143
IV. ÜNİTE: ÖĞRETİCİ METİNLER....................................................................................................... 160
1. Öðretici Metinleri Ýnceleme Yöntemi........................................................................................ 161
• Metin ve Zihniyet............................................................................................................... 161
• Yapý (Plan)........................................................................................................................ 163
• Ana Düþünce..................................................................................................................... 167
• Dil ve Anlatým.................................................................................................................... 170
• Metin ve Gelenek.............................................................................................................. 174
• Anlam - Yorum.................................................................................................................. 176
• Metin ve Yazar.................................................................................................................. 181
2. Öðretici Metinleri Okuma ........................................................................................................ 189
Proje Çalýþmasý............................................................................................................................... 203
Edebiyat Terimleri Sözlüðü............................................................................................................. 204
Kaynakça......................................................................................................................................... 206
Türkiye Haritasý............................................................................................................................... 207
Türk Dünyasý Haritasý...................................................................................................................... 208

1. Güzel Sanatlarda Edebiyatýn Yeri
2. Edebiyatýn Bilimlerle Ýliþkisi
3. Dilin Ýnsan ve Toplum Hayatýndaki Yeri ve Önemi
4. Metin
5. Edebî Metin
11.. GGüüzzeell SSaannaattllaarrddaa EEddeebbiiyyaattıınn YYeerrii
1. Güzel, doðru, iyi ve faydalý kavramlarýyla insan etkinliklerinin ve bilgi alanlarýnýn hangileri arasýnda
iliþki kurabilirsiniz? Tartýþýnýz. Ulaþtýðýnýz sonuçlarý defterinize yazýnýz.
2.Ýnsanlarýn çevrelerini, eþyalarýný ve kendilerini güzelleþtirmeye neden ihtiyaç duyduklarýný sözlü ola-
rak ifade ediniz.
3. Çanakkale Türküsü, Çanakkale Þehitlerine þiiri ve Çanakkale Þehitleri
Anýtý’nda ayný konu iþlenmesine raðmen farklý teknikler kullanýlmýþtýr. Siz de
konusu ve temasý ayný olan bir anýt resmi, bir türkü ve bir þiir bulup sýnýfa getiri-
niz. Getirilen malzemeleri konuyu iþleme teknikleri bakýmýndan birbirleriyle karþý-
laþtýrýnýz. Ulaþtýðýnýz sonuçlarý sözlü olarak ifade ediniz.
4.Atatürk'ün sanatla ilgili özdeyiþlerini bularak sýnýf panosuna asýnýz.
Sýnýf iki gruba ayrýlýr. Grup sözcüleri seçilir. Birinci
grup, bir yerin (deniz kýyýsý, dað, orman vb.) resmi ile doðal görünüþü-
nü karþýlaþtýrýr ve aralarýndaki farklýlýklarý belirler. Ýkinci grup doðadaki
seslerle þarký ve türkülerdeki sesleri karþýlaþtýrýr ve farklýlýklarý belirler.
Grup sözcüleri belirlenen farklýlýklarý sýnýfa sunarlar. Öðrenciler bu
farklýlýklarýn sebeplerini tartýþýrlar. Grup sözcüleri ulaþýlan sonuçlarý
tahtaya yazarlar.
1. Metin
KAR
Kardýr yaðan üstümüze geceden,
Yaðmurlu, karanlýk bir düþünceden,
Ormanýn uðultusuyla birlikte
Ve dörtnala, dümdüz bir mavilikte
Kar yaðýyor üstümüze, inceden.
Sesin nerde kaldý, her günkü sesin,
Unutulmuþ güzel þarkýlar için
Bu kar gecesinde uzaktan, yoldan,
Rüzgâr gibi ta eski Anadol'dan
Sesin nerde kaldý? Kar içindesin!
Ne sabahtýr bu mavilik, ne akþam!
Uyandýrmayýn beni, uyanamam.
Kaybolmuþ sevdiklerimiz aþkýna,
Allah aþkýna, gök, deniz aþkýna
Yaðsýn kar üstümüze buram buram…
Buðulandýkça yüzü her aynanýn
Beyaz dokusunda bu saf rüyanýn
Göðe uzanýr -tek, tenha- bir kamýþ
Sýrf unutmak için, unutmak ey kýþ!
Büyük yalnýzlýðýný dünyanýn.
Ahmet Muhip DIRANAS Yuliy KLEVER (1850-1924)
2