Table Of ContentFELSEFE TARİHİ
Ahmet Cevizci
Say Yayınları
Yayın Yönetmeni: Aslı Kurtsoy Hısım Editör:Derya
Önder
Sayfa Düzeni: Tülay Malkoç Kapak Tasarımı: Özlem
Sarıcı
FelsefeTarihi Ahmet CEVİZCİ (d. 1959 Bursa - )
İlkokul, ortaokul ve liseyi Bursa’da okuduktan sonra
Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi,
Felsefe Bölümü’ne girdi. Felsefe lisansını 1982 yılında
tamamlayan Cevizci, yüksek lisans tezinde Sokrates
düşüncesini, Platon’un Sokratik diyalogları yoluyla
inceledi.
Doktora çalışmaları sırasında Fransız hükümetinden
kazandığı bir bursla, 1989-91 yılları arasında Paris’te,
Sorbonne Üniversitesi’nde doktora düzeyinde
araştırmalar yaptı. 1991 yılında “Platon’un Bilgi Kuramı”
adlı teziyle doktora derecesini aldı. 1996 yılında doçent,
2002 yılında da profesör oldu.
Başlıca yapıtları: İlkçağ Felsefesi Tarihi [Asa
Yayınları, 4. baskı, 2007], Ortaçağ Felsefesi Tarihi [Asa
Yayınları, 2008, 3. baskı], On Yedinci Yüzyıl Felsefesi
Tarihi [Asa Yayınları, 2007, 2. baskı], Aydınlanma
Felsefesi [Asa yayınları, 2008, 2. baskı], Etiğe Giriş
[Paradigma Yayınları, 2002], Paradigma Felsefe
Sözlüğü [Paradigma Yayınları, 6. baskı, 2006], Felsefe
Terimleri Sözlüğü [Paradigma Yayınları, 2. baskı, 2003],
Felsefe [Sentez yayınları, 2008, 2. baskı] adlı kitapların
yazarı, Platon’un İdealar Kuramı Üzerine Araştırmalar
[Gündoğan Yayınları, 1989], Metafiziğe Giriş
[Paradigma Yayınları, 2001], Felsefe Ansiklopedisi 1. cilt
[Babil Yayınları, 2003], Felsefe Ansiklopedisi 2. cilt
[Babil Yayınları, 2003], Felsefe Ansiklopedisi 3. cilt
[Babil Yayınları, 2005], Felsefe Ansiklopedisi 4. cilt
[Babil Yayınları, 2006], Felsefe Ansiklopedisi 5. cilt
[Babil yayınları, 2007], Felsefe Ansiklopedisi 6. cilt
[Babil yayınları, 2008] adlı eserlerin de editörüdür.
Çevirileri: Felsefe: Temel Kavramlar ve Kuramlar, K.
Ajdukiewicz, [Say Yayınları 2007], Sokratik Hümanizm,
L. Versenyi, [Sentez Yayınları, 2007], Platon’un Bilgi
Kuramı, F. M. Cornford, [Gündoğan Yayınları, 1990],
Felsefeye Giriş, N. Warburton, [Paradigma Yayınları,
2006], Menon, Platon, Yorumlu Çeviri [Sentez Yayınları,
2007], Phaidon, Platon [Gündoğan Yayınları, 1990], Kıta
Avrupası Felsefesine Giriş, D. West, [Paradigma
Yayınları, 2001], Büyük Filozoflar, B. Magee,
[Paradigma Yayınları, 2001], Postmodernizm ve Sosyal
Bilimler, GR. Hollinger, [Paradigma Yayınları, 2005].
ÖNSÖZ
İnsanlar mesleki kariyerlerini, genellikle hem alanın
normlarını, gerekli kıldığı şeyleri veya ihtiyaçlarını hem de
kendi yapabileceklerini hesaba katarak planlarlar. Bu ikisinin
birlikteliğinden sağlam ve doğru sonuçların çıkmasını, en
azından boşuna yaşamamış veya kürek çekmemiş olmak
adına isterler. Böyle bir planlamayı, doktorayı bitirdiğim
sene ben de yaptım. Aslında tam olarak yaptığım bile
söylenemez. Çünkü aldığım eğitimin mahiyeti, biriktirdiğim
kültürün düzeyi, sahip olduğum araçlarla yeteneklerin
ölçüsü ve bu arada, biraz da karakterimden ayrılmaz olan
ahlakçı tutum, bana çalışma doğrultumu ve tarzımı adeta
empoze etti. Diyeceğim o ki bu topraklara beslediğim
muhabbet, hayatımı önemli ölçüde ve pozitif yönde
değiştiren felsefeye duyduğum borçluluk ve bu ülkede
hayatın felsefenin ve felsefi kültürün yaygınlaşmasıyla daha
güzel, barışçıl ve zengin hâle geleceğine olan naif inancım,
beni dar bir alanda üst düzey bir uzmanlık tesis etmektense,
Türkiye’deki felsefe eğitimiyle araştırmalarına biraz daha
geniş bir alanda ve nispeten daha mütevazı veya daha az
iddialı eserler üzerinden katkı yapmaya sevk etti.
Daha önce kaleme almış olduğum Felsefe Sözlüğü’nün,
editörlüğünü yapmakta olduğum Felsefe Ansiklopedisi’nin,
yazdığım referans kitaplarının hep bu çerçeve içinde
anlaşılmaları gerekir. Felsefe tarihiyle ilgili çalışmalarımın
da aynı bağlam içinde değerlendirilmeleri gerektiğini
düşünüyorum. Gerçekten de bu alandaki çalışmalarımı, ilk
dört cildini veya yaklaşık olarak yarısını daha önce
yayınlamış olduğum sekiz ciltlik bir Felsefe Tarihi projesi
içerisinde tamamlamayı tasarlıyordum. Söz konusu sekiz
cildin tamamlanmasının ardından, yaklaşık üç yıl kadar
sonra da İlkçağdan günümüze kadar uzanan bütün ciltleri
tek bir kitapta özetleyen, tek ciltlik müstakil bir felsefe tarihi
çıkartmayı düşünmüştüm. Yani, 2008’in başında
genişletilmiş ikinci baskısını çıkardığım Aydınlanma
Felsefesi Tarihi’nden sonra, sırada On Dokuzuncu Yüzyıl
Felsefesi Tarihi ile en az iki ciltlik bir Yirminci Yüzyıl
Felsefesi Tarihi vardı. Ama program değişti ve tek ciltlik
felsefe tarihini çıkarmayı öne almak ihtiyacı hissettim.
Bunun iki temel nedeni var. Birincisi, hayatımda ilk kez,
yerel olmayan veya büyük ölçüde sıfırdan kendi başıma
inşa etmek zorunda olmadığım bir yayıneviyle, üstelik
felsefe alanındaki ağırlığını daha da artırma yoluna giden
köklü bir yayıneviyle çalışma imkânı buluyorum. Uzun
soluklu olmasını dilediğimiz bu serüvene, biraz daha güçlü
ve aranması muhtemel bir kitapla başlamayı amaçladım.
İkinci neden ise akademik hayatıma, uzun yıllardan beri
çalıştığım felsefe bölümü veya Fen-Edebiyat Fakültesi
dışında bir yerde devam etme kararı almamla ilgili. Artık
öğretmen yetiştiren bir kurumda, Eğitim Fakültesi’nde
çalışıyorum, eğitime daha çok felsefe katılmasıyla ilgiliyim.
Bu yeni durumun, sorumluluklarımı daha da artırdığı
kanaatindeyim. Bu bilinci dışa vurabilmek, Türkiye’deki
felsefe ve bu arada eğitim felsefesi araştırmalarına daha
fazla ve daha nitelikli katkılar yapma amacı güttüğümü ifade
edebilmek için yeni serüvenime, eksikliğinin hissedildiğini
düşündüğüm önemli bir kitapla başlamak istedim.
Diğer kitaplarımda gözettiğim temel ilkeleri burada da
hayata geçirmeye çalıştığımı söylemeye herhalde hiç gerek
yok. Açık ve anlaşılır yazmaya, felsefenin en karmaşık,
anlaşılması en zor dönemlerini ve filozoflarını dahi,
olabilecek en anlaşılır şekilde vermeye çalıştım. Eser
boyunca, filozofların düşüncelerini ortaya koymadan önce,
yaşadıkları çağın genel özelliklerini vermeye, üstelik bunu
dönemin bütün okullarını ve fikir hareketlerini sınıflayarak
yapmaya çalıştım. Perenyal veya koşullardan tamamen
bağımsız ezeli-ebedi bir felsefeye inanmakta çok
zorlandığım ve dolayısıyla, hayatımın hiçbir döneminde düz
bir fikirler tarihçisi olamadığım için filozofların düşüncelerini
üç temel unsurun bir bileşkesi olarak değerlendirmeye
doğallıkla burada da devam ettim. Bu üç temel unsurun,
sırasıyla filozofun içinde bulunduğu tarihsel-toplumsal
koşullarla bu koşulların belirlediği problemler, filozofun
kendisinden önce yaşamış filozofların etkileri ve filozofun
düşüncelerinin farklılaşıp özgün bir yapı kazanmasını
mümkün kılan mizacı ya da entelektüel karakteri olduğunu
düşünüyorum. Bu açıdan bakıldığında, benim için bir
filozofun düşünceleri, önemli ölçüde onun içinde bulunduğu
tarihsel koşulların yol açmış olduğu problemlere,
kendisinden önceki filozoflardan almış olduğu etkilerden de
yararlanarak, kendi özgün mizacı ve karakteriyle vermiş
olduğu tepkileri, getirmiş olduğu çözümleri ifade eder. Bu
yüzden bu kitapta da filozofların görüşlerini verirken, onların
çağlarını ve yaşadıkları dönemin problemlerini, başka
filozoflarla olan hesaplaşmalarını aktarmaya özel bir itina
gösterdim. Başka bir deyişle, filozofların düşüncelerini hem
kendilerinden öncekilerle hem içinde bulundukları koşullarla
ilişkilendirerek, olabilecek en sistematik biçimde vermeye
çalıştım.
Ortaya her yönüyle temiz, kolay okunup anlaşılacak, derli
toplu bir eser çıkardığımı düşünüyorum. Mevcut haliyle
Türkiye’deki felsefe çalışmalarına ve felsefeyle ilgilenen
herkese katkı sağlamasını temenni ediyorum.
A
h
m
e
t
C
e
v
i
z
c
i
E
y
l
ü
l
2
0
0
9
,
B
u
r
s
a
İLKÇAĞ FELSEFESİ
GİRİŞ
