Table Of ContentT.C.
HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ
SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
FARKLI SOSYO EKONOMİK DÜZEYDEKİ ANNELERİN
ÇOCUKLUK ÇAĞI ÖRSELENME YAŞANTILARI İLE
AİLE HAYATI VE ÇOCUK YETİŞTİRME TUTUMLARI
ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ
Aybüke YURTERİ
Çocuk Gelisimi ve Egitimi Programı
YÜKSEK LiSANS TEZi
ANKARA
2011
T.C.
HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ
SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
FARKLI SOSYO EKONOMİK DÜZEYDEKİ ANNELERİN
ÇOCUKLUK ÇAĞI ÖRSELENME YAŞANTILARI İLE
AİLE HAYATI VE ÇOCUK YETİŞTİRME TUTUMLARI
ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ
Aybüke YURTERİ
Çocuk Gelisimi ve Egitimi Programı
YÜKSEK LiSANS TEZi
TEZ DANISMANI
Prof. Dr. Duyan MAĞDEN
ANKARA
2011
iii
iv
TEŞEKKÜR
Çalışmamın her aşamasında değerli fikirleri ile yönlendirip, bilgi ve
birikimini benimle her zaman paylaşan, akademik ve hayata dair bana
öğrettiği her şey için danışmanım Sayın Prof.Dr.Duyan MAĞDEN’e;
Bu noktaya gelmemde emeği ve desteği sonsuz olan ; Lisans
eğitimim süresince benden desteğini esirgemeyerek, ufkumu açan,
koyduğum hedeflerde beni her zaman destekleyip hiç vazgeçmemeyi öğreten
Prof.Dr.Belma TUĞRUL, Prof.Dr.Berrin AKMAN, Prof.Dr.Mübeccel GÖNEN,
Prof.Dr.Elif Yeşim ÜSTÜN ve Doç.Dr.Semra ERKAN’a ;
;Yüksek Lisans
eğitimime başladığım ve ders aldığım Ankara Üniversitesi Çocuk Gelişimi
Bölümü akademisyenleri, Prof.Dr.Neriman ARAL, Prof.Dr. Aysel KÖKSAL
AKYOL, Prof.Dr.Figen GÜRSOY ve Prof.Dr.Gülen BARAN’a;
Beni hep güler yüzle karşılayan, yönlendiren Öğt.Gör.Dr.Arzu İpek
YÜKSELEN’e;
Bölüm sekreteri İlknur ŞENBAKAR’a;
En heyecanlı günümde desteği ve yardımı ile yanımda olan bilim
uzmanı Çiğdem ÇİÇEK AYTEKİN’e;
En yorulduğum zamanlarda manevi desteklerini benden hiç
esirgemeyen, sabırla tüm sorunlarıma çözüm bulup yol gösteren bilim
uzmanı Şenay AKGÜN, bilim uzmanı İlknur GÖNEN ve tüm çalışma
arkadaşlarıma;
Bugüne gelmemde emeği olan annem Tükezban YURTERİ, babam
Ruhi YURTERİ’ye;
Desteğini hep yanımda hissettiğim Onur TİRYAKİ’ye
Son olarak çalışmama katılıp benimle bilgilerini paylaşan tüm
annelere sonsuz teşekkürler.
Ağustos 2011
v
ÖZET
Yurteri, A. Farklı sosyo ekonomik düzeydeki annelerin çocukluk çağı
örselenme yaşantıları ile aile hayatı ve çocuk yetiştirme tutumları
arasındaki ilişkinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Saglık Bilimleri
Enstitüsü Çocuk Gelisimi ve Eğitimi Programı Yüksek Lisans Tezi,
Ankara, 2011. Araştırmanın amacı alt, orta ve üst sosyo ekonomik düzeydeki
annelerin sosyo demografik özellikleri ve çocukluk dönemi örselenme
yaşantıları ile aile tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırma
örneklemini Ankara il merkezide bulunan sekiz ilçe sınırları dahilinde alt, orta
ve üst sosyo ekonomik düzeyleri temsil ettiği varsayılan, 300 çocuğun annesi
oluşturmaktadır. Araştırmada bağımsız değişkenlerden sosyo-demografik
nitelikler hakkında veri toplamak için Kişisel Bilgi Formu, annelerin çocukluk
örselenme yaşantıları bağımsız değişkenine ilişkin veriler için ”Çocukluk
Örselenme Yaşantıları Ölçeği” ve araştırmanın bağımlı değişkeni çocuk
yetiştirme tutumlarına ilişkin veriler için ise, ‘‘Aile Hayatı ve Çocuk Yetiştirme
Tutumu Ölçeği’’ kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre
annelerin çocukluk döneminde uğradıkları istismarın çocuk yetiştirme
tutumları üzerinde anlamlı etkisi olduğu saptanmıştır. Bu bulgular ilgili yapılan
araştırmalar eşliğinde tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler : İhmal ve istismar, çocuk yetiştirme tutumları.
vi
ABSTRACT
Yurteri, A. Analysis of the relation between childhood trauma
experience with family life and parental attitude of mothers from
different socio-economic classes. Hacettepe University Institute of
Health Sciences, Department of Child Development and Education,
Ankara, 2007.The aim of the study is to investigate the relationship between
socio-demographic characteristcs and childhood trauma experiences of
mothers in lower, middle and upper socio-economic levels and their family
attitudes. The research sample is made up of the mothers of 300 children
assumed to be representative of lower, middle and upper socio-economic
levels and living in eight districts of Ankara's provincial center. In the
research, in order to gather data about the independent variable socio-
demographic characteristics, the Personal Information Form, for data
regarding childhood trauma independent variable, the Childhood Trauma
Questionnaire, and for data about the dependent variable of the research
child raising attitudes, the Parental Attitude Research Instrument was used. It
was determined that the abuse the mothers were subjected to in their
childhood have a significant effect on their child rearing attitudes acording to
findings from the reserch. These findings were discussed in comparison to
other relevant researches and suggestions were made.
Key Words:Child neglect and abuse, child rearing attitudes.
vii
İÇİNDEKİLER
Sayfa
ONAY SAYFASI iii
TEŞEKKÜR iv
ÖZET v
ABSTRACT vi
İÇİNDEKİLER vii
SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ ix
ŞEKİLLER DİZİNİ x
TABLOLAR DİZİNİ xi
1.GİRİŞ 1
2.GENEL BİLGİLER 3
2.1.Çocuğun Tanımı 3
2.2. Çocuk Hakları Sözleşmesi 3
2.3.Çocuk İstismarı ve İhmali Kavramının Dünyada Gelişimi 3
2.4.Çocuk İstismarı ve İhmali Kavramının Türkiye’de Gelişimi 5
2.5. Çocuk İstismarının Tanımı ve Türleri 7
2.5.1.Fiziksel İstismar 10
2.5.2.Cinsel İstismar 13
2.5.3. Duygusal İstismar ve Neden Olan Davranışlar 19
2.5.4. Ekonomik İstismar 23
2.6.Çocuk İhmalinin Tanımı ve Türleri 25
2.6.1 Fiziksel İhmal 26
2.6.2. Cinsel İhmal 27
2.6.3.Duygusal İhmal 27
2.6.4.Eğitimsel İhmal 28
2.6.5.Tıbbi İhmal 29
2.7. Çocuk İhmal ve İstismarını Açıklamaya Yönelik Kuramlar 29
2.7.1.Psikodinamik Kuram (Psikolojik Kuram) 30
2.7.2. Sosyolojik Kuram 32
2.7.3. Psiko-sosyal Kuram 33
2.7.4. Sosyal Öğrenme Kuramı 34
viii
2.7.5.Ekolojik, Etkileşimsel Kuram 35
2.8. Çocuk İstismarı ve İhmalinin Önlenmesi 40
2.9.Aile Hayatı ve Olumsuz Anne Baba Tutumları 41
2.9.1.Aile Hayatı 41
2.9.2.Olumsuz Anne Baba Tutumları 42
3.GEREÇ VE YÖNTEM 48
3.1.Araştırmanın Evreni 48
3.2.Araştırmanın Örneklemi 48
3.3. Veri Toplama Araçları 49
3.3.1. Kişisel Bilgi Formu 49
3.3.2. Çocukluk Örselenme Yaşantıları Ölçeği (ÇÖYÖ) 50
3.3.3. Aile Hayatı ve Çocuk Yetiştirme Tutum Ölçeği (PARİ) 51
3.4. Veri Toplama Yöntemi 54
3.5.Verilerin Analizi 55
4.BULGULAR 56
5. TARTIŞMA 77
6. SONUÇ 99
7.ÖNERİLER 102
KAYNAKLAR 104
EKLER
EK 1: Bilgilendirme Formu
EK 2: Kişisel Bilgi Formu
ix
SİMGELER VE KISALTMALAR
ÇÖYÖ: Çocukluk Örselenme Yaşantıları Ölçeği
PARİ: Aile Hayatı ve Çocuk Yetiştirme Tutum Ölçeği
ÇHS: Çocuk Hakları Sözleşmesi
SHÇEK: Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu
SED: Sosyo Ekonomik Düzey
Fİ: Fiziksel İstismar
Dİ: Duygusal İstismar
Description:Beş ile yirmi saniye arasında değişen sarsma sırasında, baş çok sayıda kuvvet oluşturarak .. görüldüğü zayıf ve solgun görünüm;. Dolaylı belirtiler:
