Table Of ContentGEORLGU KÁCS
ESTETICA
1
LA PECULIARIDADDE LO ESTETICO
CuestiHomnien-.:a dreel soe stético
4.
Traducccaisótned lel ana
MANUEL .?AÁCNR IST
EDICIOGNREISJ ASLA.B. O ,
BARCEL-OMNÉAX ICDO.,F .
196Z"
Títuloor iginal
A.STHETI.Kl .T eil.
DieE igenadrets A. sthctischen
Traducidpoo r
MANUSEALC RlSTÁN
de lal .•e diciódne Hennann LuchterhaVncctr laGgm bH, Berlín Spandau, 1963
© 1963H,E RMANLNU CHTERHVAENRDL AGGM BH,B erlSípna ndau
© 1965E,D ICIONGERSI JALBO
Aragó3n8,6 B,a rcelo9n (Eas,p aña)
Primerae dición
Reservtaoddoosls o sd erechos
IMPRESOE NE SPA!iA
PRINTEDI N SPAIN
N.d0e Registr7o2:8 /67D ep-ósitloe galB,. :3 .895�1967
1967I.m presop orA rielS,. A .,B arcelona
INDICE
14.C UESTIONELSI MINAREDSE LA MÍMESIS ESTÉTICA 7
I. La música. 7
II. Arquitectura 82
III.L a artesanaírat ística 141
IV. Jardiner.í a 157
V. Elfi lm. 173
VI. Elc iclpor oblemátdiecl oo a gradab.l e 207
15.P ROBLEMADSE LA BELLEZNAA TURAL• 263
I. Entrlea é ticya l ae stéti. ca 264
II. La bellenzaat uraclo rnoe lementdoe l av ida. 296
16.L A LUCHAL IBERADODREAL A RTE . 368
I. Cuestionbeáss icays e tapapsr incipadlee lsa
luchal iberadora 368
II. Alegoryí saí mbol. o 423
III.Vi dac otidiapnear,s onpar ivadya n ecesidad
religiosa 4 7 4
IV.B asey perspectdiev laa l iberación 532
Indidceen ombres 577
Indigceen eral 589
Advertencia
Comos ei ndiecnó veol.l 1 del ap reseendtiec ión
españollada i,v isdieló anP artIed e Elsat étdiecL au
kácesn c uatvrool úmerneeasl,i czoandl aaa utorización
dealu toorb,e descóela or azonteésc niecdaist orLiaa les.
Partfeo rmuant odnoo d ividido temeátnpi acramente
I
temse norneise nv olmúene:sl aú nicdai vispiróonc e
dentdee olr igiensla ald iviseincó anp ítulos.
Lasr eferenecnei satsve o lumae onb raysac itadas
puederne miatv iorl úmeannetse rieonrl eoscs,u alsees
encontreanrtáo ncleams e ncibóinlb iográcfiocmap le
ta(.N .d eTl. )
14
CUESTIONLEISM INADREEL SA M ÍMESEISS TÉTICA
I LaM úsica
Hoyd ías en iegdae sdmeu chopsu ntodsev istealc arácter
mimétidcelo a m úsicAaú.nm ás: nleag acdieós nu c arácrteefir
gurativo, cotmoomc aodsaa oebsva i mae,n uduon od el os argu
mentocsa pitcaolnetslr aat eordíealr efol.eC jomoi ntteanremos
mostraernl oq ues iguleab, a stee orédteie csaaa sr gumentaciones
esd ébiEls.p ecialdmeesndlteaea paricdieló ans correixepnrtees
sioniesnte alas r te, ypade ersodm eu chaon tes lopqo ureh acael a
filoseosfaaísca ,t itsuedb eass aennl ad udaac erdceal ao bjveitdiad
demlu ndeox teron eon su neog aecni ónlnea,g acdieóq nu el os
efecdteomlsu ndeox tersneoal nab asdee l asse nsacihounmeasn as.
Y esb asapnr incipalemnle asn tuep osidceiu ónnac ontraposición
supuestaimrernetdeu cetnitberlxeep resyi róenfi gurna.Ac lia óislar
estas filyo tseonfdíeansac ritaíss tliacrsae sa,c cidoenlseu sj edteo
suc oncrmeutnod coi rcundya fnettei chieznau rnlapa lse naau tar
quídae,f ormy aanm putlaane xpresdieló anms i smasse,p arándola
des ub asdee,s ua uténtciocnot enido, readu unsc oiléinpdsoilsam o
praidvoe ne lc ua-lp esaet odlaasps r oclamas expsr-e,e sni onista
vedze r ebasianrts einficadamJearn etael isdeea mdp,o breencc eo m
paraccioónn eplallai,dy e pciee ridnet ensYiade ando .t rcoosn tex
tohse moess tudiealpd roo blegmean erdaell a e xpresairótní stico
subjveatB.ia stacroánr epeatqiurbí r evemenrtees uelltfi andadole
anteridoerseasr roal slaobs:eq, ru el aa nchulraap ,r ofundliad ad,
ampliteutdcd,.e t, o deax preseinó nvl iad ya e ne la rtdee penden
de alnac hulraap ,r ofundyi ldaaa dm plitduedml u ndor ecogido
ene ls ujectoom om aterair aelf leejlca urad,le termliaen xap resión
dem odoi nmediya mteod iadoh.e cEhdlo e q uee sai nteracción
entrlear efiguradceli aór ne aliydl aard e accaifóenc tail vaa misma
8 Cuestiolniemsi nadreel sam ímeseisst ética
no seam ecánicnao, s uprimlea t endencbiáas icqau es ei mponee n
ellaE.s clarqou eu naa firmaciótna ng eneranlo puedes ervimrá s
quec omoi ntroduccdieó pnr incipailoá mbitdoe problemadse la
músicac omom ímesise;n lasc onsideracisoingeusi entes tenemos
quem ostradre un modo concretloo sp roblemarse aleesl,Q ué y
elC ómo de ester eflejo mismo.
Hay que observaarú n -y tambiécno mo introduccipóanr,a
complementhairs tóricamelnatsde e terminaciofinleoss óficgaesn e
ralesq-uel at eorídae lasa rtesy, e specialmelnatd ee lam úsica,
lah ac oncebidduor antmei leniocso,nu nan aturaliqduaedp arecía
excluciura lquineerc esiddaed a rgumentacicóonm,o r eflepjroe,c i
samented,e lav idai nterihourm anaE.s clarqou eu n talc onsenso
nop uedep ors ím ismov alecro mop ruebap,u esl ose rrorepsu eden
a vecesso breviav iérp ocaesn teraPse.r os et rataaq uíd eo trac osa,
y mayorP.u esl ac oncepcidóenl am úsicac omou na particuelsar
pecied e mímesiasc entúean érgicamecnoten u na seguriddaida
léctincaad as orprendeenntl eo sg riegoasq,u elqluoe ,d esdee lp unto
de vistdae lam ímesisa,p arecceo nl am úsicae n elc osmosd e las
arteys a,l m ismot iempeo i,n separablleomq eunets ee,p araa
lam úsicad et odalsa sd emása rtesl,oq uec onstitusyuep eculiari
dade specífiNcoa .h abídau dap aral osg riegdoesq uet odar elación
humanac onl ar ealidaldac, i entífiicgau aqlu el aa rtístisceba a,s a
enu n reflejdoe l an aturaleozbaj etidvea d ichar ealidLaads.d iver·
genciaisn ternya se xterneanst rle am úsicay lasd emása rtenso
pudiernoun ncar esquebraejsaacr o nviccidóeen l loPso.r o trap arte,
losg riegovsi erocno nt odac laridqaude e lo bjetmoi méticamente
reproducipdoor l am úsicsa ed istingcuuea litativamdeen ltoesd e
lasd emása rtese:s l av idai nteridoerlh ombreT.h .G eorgiadheas
dadou n acertaadnoá lisdies escao ncepcidóenl am úsicda e aulós
enl a1 2.P&í ticdae P índaro«:P eroe stmaú sical,ad ela ulósn,o era
lae xpresimóins mad ela fectsoi,n os ur eproduccsieógnú na rteL.a
diosAat eneqau edót anp rofundamenitmep resionapdoral osl amen
tosd el ah ermanad el aM edusaE,u ríal(av .2 0)q,u en o pudoe vitar
eld eseod efi jarloSsi.n tilóa n ecesiddaed d ara aquella impresión
unaf ormafi jao,b jetiAvqau.e lliam presiaóvna salladdoersag,a rra
dora,d el sufrimienetxop rescoo mo lamentos e "representó"
( ¡u:L,{.pv .o:t2 -r1o)p orl am úsicdae aulóso,,p orm ejord ecirc,o mo
aired e aulósE.l l amentsoe t ransforemnó a rte( -ri,¡_e vr¡n c)apa
cidade,n aired e aulóse,n músicaA.t eneah a tejidpoo,r a síd ecir
lo,es a músiccao nl osm otivodse ll ament(o1l w.SúaÉrn1.,v .8 ) .P ín-
La música 9
dar.o.d .i stuieen ngtreels ufrimiye lnact oon templeascpiiórni tual
deslu frimiEelun ntool.,ae xpresmiiósnmd ae alf ecetsoh ,u mano,
caracterdíels atv iicdvaai ,d éalm ismLoa. otermap,e reolq, u ee l
dolor rpeocroi bbrada e alr te fiugnuaro ab jeteisvd ai,v ilniab,e ra
doreas,a ccieósnp iritual».a1y uEdsaaoa r p prueecldiamae ar d urez
deple nsamiento enel saAt néttiigcüoeg draidec glaá siMciae.n tras
quem uchomso dernaoust or-eys a menudnoa ddae spreciables
confunedlea nf ecctoons ur epresenmtiamcéitóinoc dae,r ivaaln ,
menossi,m pyl dei rectaémsetndtaeae q uépla,r Paí ndalropo r in
cipeaslp recisaemles natlcetu oa liteanttiarvmeob oLsa.e xposición
mítisceap ropopnree cisamseunbtreae ysares alctuoa liot:aa tli v
presenltama írm esdiesdl o lcoorm oi nvencdiióvnim niae,n tqruaes
eld olor meissc moosh au mansae,e xcluye edlpe rsidnec itpoidoa
confustioódnaa,b sorcaiuónnq,up eo,ro trpaa rteelm, i smmoi to
impitdoe dsau bejtviizacyi póonn leo « divin-oc»o mo mímesis,
comor efol deejhle chvoi thaulm anop-ore ncimdael ac orriente
cotidiahnuimdaandNa o.c aredceei nterreécso rqduaerl ai mopr
tanitdee aar istosteéglúilncac a u alloq uee nl av ideas foe doe sa
gradapbuleed per oduaclierg mriímaé ticameesn tpueen,n samiento
ques ee ncuenytaer naP índaro.
Noe st arenau esterlea s tuddieatra lladalmaee vnotleu cdieó n
esacso ncepcionleism.i tNaoraser meocso redlca orn ocidísimo paso
de Ploal ítaircias toteénl iqeculaes , ef ormuelsace a rácmtiemré
ticdoel am úsicyaac, o ns uo bjeetsop ecíyfi scimoni tolodgeuí na ,
modop uramefinltoes ófico, detearlmm iisnmátoni deom-spceoo sa
quen oso cupamráás a delanltoeps-r esupueasntíomsi yc olsa s
consecuemnocriaaldsee us n t arle fol:e«j Losr itmyol sa s melodías
sea cercmaunc hcoo moc opiaa lsae sencveirad addeer acl óal era
y lad ulzuarsací,o mod evla loy rl am esurya d,e s usc ontrarios,
juntcoo nl an aturapleeczual diea rl doesm ásse ntimiye pnrtoos
pieaddeést icAassí. m luoe stlraea x perieOnícmioas. tmaelleosd ías
cambniuae stárnoi mMoa.s n oh aym uchdai staennctirlaea c os
y
tumbraed quirdieed nat ristoe acleergsreap rosre s leom ejayn te
mismcoo mportamrieesnpteodc etJ oa r cabldi,c,P.u2e daef ir
el
marssei vna cilaqcuieló ane nteersat ét-ihcaas tealp asamdáos
recieyn ltaae c tudaaldi-har econoceisdano a turamliemzéat ica
de mlúas icHaa.s tar eupnr esenttaandn ettsea caddeosl u bjetivis-
l.T H.G EORGIAMDuEsS,i ku ndR hythmibkei deGnr ieche[n Músicya
rítmiecnat rleo sg rioesg]H,a mbur1g9 58p,á g2.1 .
2. ARISTÓTEPLoElSí,t liicbar,Vo I IIc,a p.5 , ecdi.tp .á,g 2.8 6.
10 Cuestiolniemsi nardees lmaím esiess técat i
mo epiesmtológyi dceoli rracionfialloissómficoco om oSc hopen
hauefru ndsaut eordíela a m úsictaa,nf a ntasmagym óeritcaaf ísica
porl od emáesn,s uc arácmtiemré tiTcamob.i éénls ee sfueprozra
distinegnutilrreoe specídfielc aom ímesmiuss icya llod el adse
mása rtepse,r soi np onenru ncean d udal ab ase mimética. Así
escbre:i« Lam úsincoae sp,u eesn,m odoa lguncoo,m ol adse más
arterse,p roducdceli aóisnd eassi,nr oe produdcceli avó onl untad
mismac,u yoab jteivisdoadnt ambiléanis d easN»o.n 1o si nteresa
aqueílc arácitdeera ldiese tsatd ao ctrqiuneaa, l i guqaule l ad e
Schellcionngc,il bae mímesiusn acr oemfiogu radceil óanis d eas,
corrigiseonbdroe unpal tobiansiela anpla a tón«imiciat acdieól na
imitaccioónns »uh, o stilaild aadpr uteees;s tdai ferennoc iedase
muchpoe spoa real p robleqmuaea hornao so cupSaó.l o vlaal e
penrae corqduaere, nl ae jecucdieótna llSacdhao,p enhnaoul elre va
consecuentseumised nethaeas s tealf insailn,qo u ,eb ajloai nfluen
cidae l afi losorfoímaá ntdiecl aan aturalreezfiae,r dei vleorss os
elemendteol sa músai dciav eressotsa ddieol sae volucdieól na
naturahlaeszteaa,lh ombrceo,m or eproduccdiedo incehsfa ass es,
conl oq ue tleasa idsu ciqduae dcau,a nmdeo nos, agPuuaecdsoa n. 2
ellsoet ermilnama í meseissp ecídfeli cama ú sicqau et anc lara
menthea bíiadne ntifilcogasrd ioe :gl oas mímdeesl iais n terioridad
comot anlo,d eu nai nteriocroindfaodr mada simulctoánn eamente
suo casidóens encadennaimd eonroals,i mitaa ldaac onformación
demlu ndeox terpnaore av ocaasrlí o i nterior.
Ene stpor ecisasmeem natnei fiesltadasin fi cultpardoepsid aes la
mímeseinsl am úsicPaa.ra ab ruinra cceasdoe cuaadlpo r oblema
mismtoe nemqousee nfrentaanrtnteoo sd coo n dcoosn cepciones
aparentecmoennttrea puesetnar se aqluierd,ea pdr,e seenlmt iasn
mop rincibpáisoi pcoor,q vuien cullaam nú sicdai rectamceonnt e
fenómedneol san aturaeli enztae ndteadnu ciirnlmae diatadmee nte
ellAolse .l egciorm o represdeeln atp arnitmeet rean denac Hiear
dern oi gnoraemnoa sb sol-uctoom om osatrrál ac itqau ei nme
diatamheanrteem oqsu-ee stpee nsandooe rs tunvaod lae jos del
carácter puhruammaendnoet l eam úsicsai,nq ou ep,o re lc ontra
rioi,n tednetrói evsacera rácdtepe rre supugeesnteorsad lefie lso so
fínaa turdaell ,ac onstitduechlio ómnb rceo mop ursoe nra tural.
Aqucío,m oe nt odcoa scou andsoe ppaosraa l teolp apedlet lr aba-
l.S cHOPENHAUEDR,i eW elta lsW illuen dV orsltuenlg[ Elm undoc omo
voluntya dr epresentacIi §ó n5]2,.
2. !bid.
Lam úsica 11
jos,u cso nsecuesnocciiaayslp esisc ológ(irceacso rdasriés tleomsa s
des eñaliz2a c1i'ól)na,t endenjcuisat,i fiecnas díaa, s uperar la
y
rudsae paración meenttaarfceí tsidiv aciradt aísyt eixcias tennacia
turdaelhl o mbrdeal ugaa ur nc aodse d eterminaccoinofnuessa s.
Herdeesrc raicbeer dceae stper obleenm sauK allieg:o«m Asíp ues,
todoq uleso u eneanl an ataulreezsam úsictai;e nee lseumse ntos
ens necessiótluaon am anoq ue los al saal quuzue,n o ídqou e
í, y
loosi guan,s entimiqeunelt oops e rciNbian.g úanr tihsati an venta
don uncuans onindiJo e h ad aduon p odeqru en ot uvieenrl aan a
turalye eznas ui ntsruemntpoe;r soíq uel od escubyr lieoó b,l igó
cond ulcfeur ezaa salai lra l u»z.L1a c onfusdieóH ne rdenro se
manifiessótlaeo n heelc ho qudees ed esigennas eguiddeas u
inicfiraalps aer adójsiicntaoa, m biénq ueep nr acteiscara e tirada
silna m enocro nsciesniconib as,e rvar yqau e ushnaa leytn ot rlea
naturayl uenzo aí dcoa padzeo ír maú,us niac rtiqsutela a s aque
a lal uzu,ni ntsrumenuttoi lipzoared seo a rtisteals. a lEctsoo n s
tituidloae vpouoclri ósno cisaolb rleab ased etlr aboa.Ej lh echdoe
quet ambieélsn o niddeoil n strumeesntdtéeo t ermipnoarld eoy es
naturalleosd inisont guaeú nd eo tropsr oducdteolts r abaljao :
difereenscteiánal af inaldiedl aodes f ecctoonss eguyi edsod si,f e
rencrieas pedcett oo dsoi mpfleen ómennaot ural.e sDtpeeus ndteo
dev isyt pao rl oq ue haalcc eo nocimideeln atn oa turaelsepzea
cíficdael am úsicdaes, u sp resupuessutsmo esd,i oest,ce .lm, i to
pindáreisctmoáu yp ore ncidmeal ap osicdieóH ne rder.
Pertoa mbieéspn o siabcleer caar aslm eú sidceas doet rpou nto
dev isitgau almpernotpedi eol afi losodfelí aan atura:ld eezsadeel
puntdoe v istdael ac onsiderdaecl iaóe ns encai dai,f erencia
dealf erradreHs eer dae rl as uperfisceines iibnlmee diNaoth aa.y
duddae qhuaes iduon ah azacñiae ntgíifigcaan tye espcoac dael
lopsi tagóerli choasdb eesrc ubieenr etsot rucntuumréar idcela a s
la
cosaeslv ehícduels ou c ognoislciidbcaide ntíSfiicnpa o.d earq uí
hacejrus tical iaai mportayn claia als i mitacdieoe nseads o ctrina
-cuay influeenncl iafia l osodfeíl aam úsicsaee xtiednedsed e
tiempionsi cihaolyae pse nraass trehaabsltKease plye lra fi losofía
renace-n,th iasyqt uaed ecierm,p erqou,ee ns ua plicadciiróenc ta
a lofse nómedneol san aturayl aeúznam ,á sa lam úsicsaee, s con
deng randpeesl igcruoysof su ndamendtepo rsi ncitpeinoe maols
menoqsu ec onsidberreavre meennts euc, o ndicniaótnu,r almente,
l.H ERDERK,a lligonZew,e iteTre ilI,V ,W erke,e llc.i t., XXI,8. pág.
12 Cuestiolniemsi nardeels a m ímesise stécta i
det rampapsu estaas l at eorídae lam úsica; peenr roe lacicóonn
estoe si nevitaebclhea urn vistarzáop idao a lgunacsu estiongees
neralseosb rlea r elacieónnt rlea m atemátiyc al ar ealidoabdj teiva.
La primeroab jeicóni mportanat el a concepcipóint agóridceal
mundoy as um étodoc ientífisceeo n cuenternal ap olémicdaeA ris
tótelelsap; o lémiceas tíán timamenrteel acioncaodnal ar ecusación
aristotédlei lcaad octripnlaa tónidcea l asi deasq,u ee n muchos
puntoesn lazpar ecisamenctoen e lp itagoreísAmlo i.g uaqlu e a
propósidteol asi deas platónicas, rAercihsatztóaat meblieésan p ro
pósitdoe losn úmerosy lasr elacionneusm éricausn a existencia
independiednetl eo sf enómenos, sustya cnatuisvaal mendteet ermi
nantde el af enoméniYc ae.s m uy interesaqnuteeA ristóteelnelsa ce
lai dealiddaedln úmeroc onl ap osicieónn p rimetré rmindoe la
relacniuómnré icoa p roporciqóune,n o concibceo mo ide,a sino
comod eterminaccioónnc redtea l oso bjetolsi,g adaa l as ustancia
materia«lP:o re jemplsoi,C aliaess u na proporcinóunm éricdae
fuegot,i erraag,u ay airee,n toncleasi desae rát ambiéunn ap ropor
ciónn umérica cdiee rtootsr oesl emenst qouec omponeunn sustra
to,y elh ombree ns ís,e ao no unnú meron,o serás implemenutne
número, suinnaop roporcinóunm éricean tre cieerlteomse ntocso,n
loq uel ai dean o seráu n número».E1s clarqou el asr elaciones
numérictaise neyna u ng ranp apeeln trleo sp itagóriecnoe sl,T imeo
de Platóne,t c. Pleari om portancdiea e sac rítiacrai stoténloi ca
estrisbóal eon q uel ar elacinóunm ériccao breen e lltaa lre levancia,
sinot ambiéenn l o siguiente: meelt apfoídsedirec l oo m atemático,
quel evantlaas ustancdiea t odalsa sc osase,l p oderd e lon umé
ricod,e lpou ramentceu antitatniov coo,n sisstiem plemenetne s er
tals,i neon q ues ei nsertpeo,rl ar elación numériclaa,sd eemnátsr e
determinacioinmepso rtantdees l oso bjetolso;n uméricnoo es,
pues, garaúnlttíiam dae lav erdado bjetivsai,n oq ues u verdad
misma tieqnuee m edirsceo na yudad e losd atosd e lar ealidad
objteiva.
Lo quee n Aristóteelsem se raa lusiócno braf ormac oncretya
lugasri stemáteixcaoc tamendteet erminadol ade onc trihneag eliana
del am ediday las reladceim oendeisc ióEnl.g ranm éritdoe H egel
consisatnet et odoe n laa claracidóen l asr elacioennetsr lea c ua
lidayd l ac antidaYda. e no trocso ntexthoesm osa ludidao a lgunos
momentosi mportantdees e sat eoríaan,t et odo alc aráctoerri gina-
l. ARISTÓTELESl,i brMIoe,c t apa9.f, eí ds.ci ictp.aá,,g 3.1 .