Table Of ContentESTTECI A
GEORGL UKÁCS
ESTETICA
1
LA PECULIARIDDAED LO ESTETICO
3. Categorpísaisc olóyg fiiclaoss óbfiácsaisc a:)
del oe stético
Traducccaisótne dlel ana
MANUELS ACRISTÁN
EDICIONGERSI JALBSO.A, .
BARCEL-OMNÉAX ICDO., F.
1967
Títuolroi ginal
A.STHETI.Kl .T eil.
DieE igenadretsA. sthecthiesn
Traducidpoo r
MANUEL SACRISTÁN
deJ a eld.i•c idóeHn e rmanLnu cbterbVearnlda Gg mbH,B erlSípna nda1u9,6 3
© 196H3E,R MANLNU CHTERHVAENRDL AGGM BHB,e rlSípna ndau
© 196E5D,I CIOGNREISJ ALBO
Aragó3n8,6 B,a rcelo9n (aE,s pñaa)
Primeread ición
Reservadtoosd osl odse rechos
IMPRESEON ESPAÑA
PRINTED SIPNA IN
N.d0e Registr5o7: 85-/D6e6p ósitloe galB,. :3 1.801-1966
196I6m.p respoo rA rielS,. A .,B arcelona
INDICE
11.E L SISTEMAD E SEÑALIZACI1ÓN' 7
I. Delimitacdieólfn e nómeno 9
II.E ls istedmeas eñaliza1c'ie ónnl av ida 36
III.I ndiciionsd irec(taonsi maldeosm ésticpoas-,
tología) 76
IV. Els istemdaes eñaliza1c'ie ónne lc omporta-
mientaor tístico 101
v. Ell enguapjoeé tiyc oe ls istemdae s eñaliza-
ción1 '. 164
12.L A CATEGORÍDAE LA PARTICULARID.A D 199
I. Particularmieddaida,c icóenn,t ro 200
JI.L ap articulacroimdoac da tegoersítaé tica 233
13.E N-SÍP,A RA-NOSOTROPSA,R A-SÍ. 277
I. En-syí P ara-nosoetnre olsr eflejcoi entífico2 77
II.L ao brad ea rtceo mo ente-para-sí 305
.
Advertencia
Comos ei ndiecnóe lv olI. d el ap resenetdei ción
españo,ll aad ivisdieó nPl aar tIe d e Elsat éticdae
Lukácesnc uatvrool úmenreesa,l izcaodnla aa utoriza
ciódne alu toorb,e descóela o r azonteésc niecdaist oria
lesL.a P artIfe o rma toudnno o d ividtiedmoá ticamente
enp artmeesn orneis veonl úme:nl eaús n icdai visión
procedednetloe r igiensla lad iviseinóc na pítulos.
Lasr eferenecnei satsve o lumae onb raysac itadas
puederne miatv iorl úmeannetse rieonrl eoscs,u alsees
enconternatroán lcaem se ncióni obgirbálcfiocmap leta.
(N .d eTl. )
11
ELS ISTEMDAE SEÑALIZACIÓN
1'
Nuestprraesc edecnotnessi derahcainio nnteesn tdaidsot inguir
enterler efole esjtétdielc aro e aliyde alpd r opdieol ac otidianidad
y eld el ac iencyi,aa d,e mápso,n edrem anifielsatb oa smea terial
de pseur sistye dnecs iuta r asformEascaib óanst.ee npíoar f uer
zaq uec onsideernae rlms aer cdoe l ae structsuorcaiy a dle cla m
bioh istódreié csotm ai etnralsag énesy ilsac ontinudiedalar dt e
sei nviegsatrdaenu nm odofi losógfeinceor Paelr.op ,o ra decuado
ques eae,s epu ntdoe v isntoab astnai,s iquiera filosóficamente,
pardae scubdreui nrm odop lenlooq uec onisttuyleae sencdiea
loe stétPiecsoae. t odlaa c ontinuhiidsatdó ricod-ess uod ceisal
pliegluoee s,t étriecnoay c cer ecsei emp-rtea nto creadora cuanto
receptivea-meennl toisn dividuos shiunmgauenlsoPa.sor re so
nob astcao np onedre m anifielsotpsor inciqpuieod se terminan
locso ntenyi ldaofsso rmadsel oe stétpiacrocaa dpae ríoedtoc,. ,
ens uc ontorcnoon crye tcoo mo únáimcboi tpoo sibdleje u ego
parlaaa ctivdiedl aodis n diviHdauyoq su.em ostrar tcaómmboi én
actúJao e specaímfiecntees téteincl oo si ndividsnuigousl ares,
cómo elsot étsiesc eop aernae lldoesl afso rmdaesr eflejo propias
del ac otidiayn diedl aacd i encia.
Mass it ratamdoes esbaolzm aern olso fsu ndamenyt looss
princimpáisog se neradlele asp sicolodgeílca o mportameisento
tétinceoc esitamos aan etlellpooo s niegru iePnrtiem.e: rp oara
explilcoasfr e nómensoósl iyd vae razmelnatp es,i coltoigeínae
ques emra teriaElsitssoti ag.n ificat oadqnout eeh ayq uer econ
ducilro sf enómenpossi colóag idactoosfis s iológEilcú onsi.c o
avanicmep ortaennet sead irecceisló arn e flexoldoePg aíval oav ,
laq uer ecurerlae u toernt odalsa csu estifounnedsa meenstS.ae l
gund:op eruon ap sicolmoagtíear ianloip suteadl ei mitaa rspeo
nerd em anifielsatlsoe ydeesl ad eterminfiasciioólnó Pguiecsa .l a
8 Sistemdae s eñalizac1i'ó n
explicacmiaótne rialidset al os fenómpesniocso lógipcroess upone
naturalmentien vleas tigadceitóanl laddea suisn teraccicoonne s
ele ntornVoe.r emos qPuaev lohva idcoo nsideracnaddoa v ezm ás
lasr etroaccidoenlem su ndoe xternsoo brlea v idafi sio-psicológica,
ya incluseon suesx perimentcoosna nimaleys a,ú n más en sus
intentdoesa pliclaarr eflexoloag líaap atologhíuam anaE.l c ampo
más importanptaer an osotr-olsa psicolofigsíiao lógdieclah om
bren ormal-quedabfau era del ámbitoi ndvee stsiugsa ciyo,n es;
desrgaciadamenstieg,u sei ne xisthiory ningúni ntentsoe ridoe
roturadre u n modo realmenctiee nífitcol a tierra dveisrcguebni er
tap orP avlovE.s obvioq uet ampocou na psciologípal enamente
desrarollada seosbarse badsaersí ac,a sod ee xistuinrf ,u ndamento
suficienptaer al ae stétiLcaa e.s tétiecsau na disciplfiilnoaós fica.
Peroe ss egurqou eu nap sicolorgeíflae xológciicean,t ífipcear,m i
tiríaac laranru merosos problemlaase stdéet imcuac ho más de
loq ueh oye sp osiblMeá.s tarde vereemno se,f ectqou,e todas
last eorípassi cológincaacsi dadse una oposiciaó lna sl imitacio
nesd el av iejpas icolo(glíaap sicolodgeísac riptdiev Dai lthelya,
psicolodgeíl aa for[mGae staslytcphologilea]st, e orídaes F reud,
Junge,t c.s)e l imitaan s uministreanr ,e llu gadre lp rosaifcroa
caso dleap sicoloagnítai gumae,r osm itosr ománticsoisn f unda
mentoi,n troduciecnodnos truccivoanceísa ys f rágilceosm,p uestas
ad hoc,d ondea quellvai ejcai encmioas trabsau s implcea rencia
dep erspecthiivsaót ricya sociológica.
Porú ltimoe:l a utosr ec onsideorbal igaad od eclarar abierta
mentee,n eli nstandtee c omenzaers tacso nsideraciqounee ess,
un completloe go eelnt errendoe l ap sicologyí nao, s ec onsidera
conl am enora utorizacpiaórnae nunciaorp inionaecse rcdae los
problemas internos de ePseas ea clioec nucailea s.t ec apítulo
presenltaap ropuesdteai nserteanrt rleo s reflecjoonsd icionados
(sistemdae señalizac1i *ó)ny ell enguea j(sistemdae seañliza
ción2 * *u)n tercesri stemqau e, por raezxopnueess tmaáss ade
lantes,e d esigncao mo sistemdae señalizlac'Pi.eó rno c on esa
propuesntoa s ep retensdien pol anteaa lra sc ienciraesfl exológicas
unap reguntcau yar espuesdteas,a rrolleot,c .t,i eneqnu ec onfiarse
a lose specialicsotmapest enteLso.s h echomsi smosd e lav iday
* «Sitsemad es eñalización 1» vielrate ex plrietsee1sr0canol gmiedntae
porG .L ukácMsá.s f recueenst« eP rimseirs tedmeas eñalizaTc.i ón».
** Másf recueenst« eSe gundsoi stedmeas eñalizaTc.i ón».
Delitmaicidóenfl enómeno 9
ela rteh ani mpuestaol a utore sap roblemátiPcoar. essoe c ree
ene ld erechdoe a pelaar l as entenchieag eliafneac,u ndpaa rae l
desarrolldoe lac iencai ap esard e sul igerfao rmulacisóenúg,n
lac ualn o hace falta ser pzaarpasa atbeerrod óndel ea prietaa
unoe lz apato.
Elm étodod e Pavloevs e lp untod e partiddae esap ropuesta
de investigancuieóvna Y. cuandoa,l f ormulalra c uestióanl,u de
a ciertlaasg unadse losr esultapdaovsl ovianeols ,a utsoarb ed e
todos modos perfecqtuaem teanlteeos b jecionye nse cesidades
de complementacnioó hna np odidnoa cerm ás que soblraeb ase
epocadle lm étodod e lrae flexoloHgaíya a.l gunaosb servaciones
sueltdaes P avlodve lasq ues ed esprenqduee é lm ismoc onside
rabai ncomplestua teoríeas,p ecialmepnatrea l aa plicación al
hombreP.e ro coemsoa sal usiondeesP avlosve r efierean l asb ases
emotivadse lrae accióanlm undo externyo ,n o apuntaenn la
direcciqóune p roponeoms,n osl imitaremao rse gistrealhr e cho.
Parat emrinare stcao nsdieraciiónnt roductoria indqiucea remos
enl oq ues iguteo mamosc omob asep rincipdaelld iscurlsaosc on
versaciosneemsa naldeesl g ranc ientífico, los «lMliaémracdoolse s
de Pavlov». Es cltaordoo l qouq eu e aduzcamsoes e ncontrará
tambiéenn laso brasy, a ún más detallayd aar güidamenPteer.o
comol ast eorífiassi ológimciassm asn o sonnu estraos untos,i no
quel oe sl aa plicacdieó enl laas u n campon uevon,o sh a pareci
do que losc oloquioofsr ecíuann material amdáesc uado literal
menteP.u ese n elloPsa vlosve o rienta meunyé rgicamean tlea
ampliaciyó lnaa plicacdieós nu d octrian as,uv inculaccioónnc ues
tionegse neraldeesn aturalemzetao dológyi chaa stdae c oncepción
del mundcoo,m o no podíah acerleon suso brasr,i gurosamente
concentraedna tso rnao losp roblemafiss iológimciossm os.
I Delimitdaeclifó enn ómeno
Pavlosve heax presavdaor iavse cesm,u y clarya r esueltamente,
acercdae lar elacieónnt rlea p sicologfiísai ológyi claa c uestión
quea quín osi nterelsaac ,u estidóenl a rtee,la rtisyt eal r eceptor.
Sobrel ab ased e un materieanlo rmee,x perimentalmceonntfier
mado cy ontrolaPdaov,l ohva documentaldaov aliddeezl ai nten
ciónd e ltai polodgeíH ai pócratpeosrl oq ueh acea loss erevsi vos
superiorleoss,a nimaleesv olucionayd looss h ombresS.o bree sa
10 Sistedmeas eñalizla'c ión
mismbaa sien tenetlaa bournaart ipoleosgpíeac íficahmuemnate
nay elabournae squedmeal am ismas,iu tandcoo mop ololso s
tipodesp ensadoyr leosts i podsea rtisrteaco,n ocijenuntdoao
ell-oos entreel lopso,rm ejodre ciru-nt ipion termedio. He
aqusíu sp alaabs:r« Hastlaaa paricdieóHlno rnos apielnosas,n i
malenso t uvietrroánfi ccoon e lm undoc ircundmaánstq eu ea
travdéesl aism presiionnmeesd iadte asld oisv erasgoesn tqeuse
actúan sobdriev eorslrs oesc eptdoerl eossa nimalleassc, u ales
impresipoanseashn a stlaa csé lulcaosr responddieelsn itsetse ma
nervicoesnot .rE aslaism presisoonnpe asr lao asn imallaeússn i
cass eñadleels o osb jetdoemslu ndeox terCnoonl. a a paricdieóln
hombrseu rgiesreod ne,s arrolyl saerp oenr fecciounnaarssoe n
ñaleesx traordidnesa ergiuansod rod eqnu,es ons eñaldeeas q ue
llasse ñalpersi mereans ,fl oar mdae p alabhraabsl adas,y oídas
visibElsetsan.su evsase ñaldeessn iagbaenn ú ltiimnas tatnocdioa
loq uel ohso mbrpeesr cibiínamne diatatmaennttdoee ,lm undo
extercnuoa ndteoml u ndion terlnoohs;o mbrleasus s arnoons ólo
ene lt ráfirceoc íprsoicnoo, tapmobris éímn i smays p arsaí m is
mos.P uees lp redomidnei ol nause vasse ñalqeuse dnóa,t ural
mentdee,t ermipnoarld aoe normiem portadnecl iapa a labaruan,
quel apsa labnroae sr anni s onm ásq uel as sesñeagluensdd aes
lar eali.d.Pa.ed raou ns in profumnádsi zeeansr t tee mai,m por
tantee i ngenhtaeyq, u ea firmaqru ea, c onsecuednelc oisda o s
sistedmeas se ñalizya gcriaócnia a lsap ersisetfiecnatcedi ela o s
viejyo dsi vermsoodso dse v idlaa,m asad el ohso mbrseesd ivide
en utni paor tísutnit ciop,o penys uandt oirpi on termeEdsitoe.
últicmoom bienlat rabadjelo o dso ss isteemna sml ead idnae ce
sariLaa.d ivispiuóend ree conoctearnsteeon l osh ombriensd i
viduacloemsoe nn acieosen ntaes»r.1
Pavliolvu sotcraas ionalemseasn etpea rayc 1c0onn traposición
cone jempcloonsc reqtuoems u estrcalna rameqnuteee s tpas ico
logíeas pecíficahmuemnatnena o e sttáa ns óildamenftuen dada
comol ag enerAadlu.z cuon opso cos ejeAm pprloopsó.sd ieTt ool s
tocio mo tipo easrpteícsítfiiccoo diPcaeevnl c oive rotcaa s:i ón
«Asíe ra peojre mpLl.No . T olsutnoe ix traordairntairysi toua n
pensadmouyrf loo.jN egabtao dolso tse rredneols shaubmearn o
ques es ometiear sauna nláisRiesp.i sno lía cloasn itgaur iente
l.P AWLOWS,a mtliWcehrek [eO bracso mpleteadsa.]l ,e manBae,r l1í9n5 3,
II/I11p,á g. 551.
Delimitadecfli eónnó meno 11
anécdotdae TolstoUin: día estalboasnd osb añándoseen un
estanquAel. t erminaerl b añoR epine mpezóa secarsceo n la
toallAal.n otarlToo lstolie,g ritdóe sdeel a gua:" ¿Quée stuás ted
haciendo¡?L osa nimalenso se secann uncad espuédse lb año!"
Aunquee lp ropiRoe pine rau n artistlaea, s ombról ac aprichosa
observacipóune,se rac larpoa raé lq uel osa nimalessu elesna cu
dirseel a guac, osaq ue nosotronso podemosh ace»r.L1o menos
convincendteee sar eflexidóenP avlotvi enqeu ev erc one lh echo
de quen o hayn ingunaar gumentacpiróonp idae l ap sicología. Un
historiaddeo lra c ulturoa u n filósofpoo dríaafi rmarc onc ierto
fundamentqou eT olsteoria h ostial l ac ienciPae.r os ic onsidera
mos esao piniódne Tolstosio bree ls ecarsdee sdeu n puntod e
vista psicoltóegniecmoo,qsu e concedeqru e esu na cuestidóen
pensamientteom áticdoe,t eorícai;e ntíficamseenrtáte o dol oi nsos
tenibqluee s eq uierpae,r op sicloógicamen(type r ecisamendtees
dee lp untod ev istdae l ar eflexolongoí sae)d istingeune n adad e
unat eorídae u n auténticcioe ntífiCcuoa.n dod osh ombress ee n
frentacno nu n problemmaa temáticyo e lu no halllaa s olución
correcyt ae lo trol ay erral,av aloracinóon p ueder ealizamrásse
qued esdee lp unto dvei stdae lam atemáticpas:i cológicamente,
ambosh anr eazlaidoc iertoapse raciomneenst alemsa temáticaams,
bos trabajcaorno enl s istemdae señalizac2i.óP no r esoy erra
tambiéPna vlocvu andoc ontrapoanlea rtista Toellsp teonis ador
Hegel«.H egeln o gustabdae lar ealiday dn,o ses entífae limzá s
quec uandpoo díean tregaras seu sc onsideraciaobnsetsr actpaosr,
ejemplaol,p ensaern elú nicoA bsoluteot,c H.e gele raf eliczo n
su segundsoi stemdae señalizacaiiósnl,a ddoe lasi mágenecso n
crteas».2 Elq ueu n investigatdaonpr u ntuayl c oncienzucdoom o
Pavloyve rred e esmaa neray no notes iquieerlae nciclopédico
interdéesH egelp ort odo modfoe noménidceol ar ealidsauds, cita
las ospechdae quen o hayap ensadcoo nseucentementhea stae l
fondoe sat ipologlíaas ,o spechdae quen o lah ayas ometidaol
criterdieo l osh echosE.n otrao casiócnr itijcuas tificadamlean te
psicologvuílag apro r su subjetivispmeor,oa ñadee n segui:d a
«Los artidsetl aaps alabrhaa cenl om ismo.S e ocupand elm undo
subjetidveo l,a si deasl,o ss entimienyt olso se stadodse ánimo.
Es demasiadpoo coN.o hay qulei mitaras dee scribliorsf enóme-
l. PAWLOWM, ittwochskoll[oLqoumsii eénr codleeP sa vlo,ve ]d.a lemana,
Berl1i9n5 6,p ág12,.6 5.
2.! bidp.á,g2 .7 1.