Ergotherapie bij ouderen met dementie en hun mantelzorgers: Het EDOMAH-programma

302 Pages·2010·1.512 MB·Dutch

by  Maud Graff, Margot van Melick, Marjolein Thijssen, Patricia Verstraten, Jana Zajec (auth.)

Ergotherapie
bij ouderen met dementie
en hun mantelzorgers
Maud Graff
Margot van Melick
Marjolein Thijssen
Patricia Verstraten
Jana Zajec
Het EDOMAH-programma
Ergotherapie bij ouderen met dementie en hun mantelzorgers
Ergotherapie bij ouderen
met dementie en hun
mantelzorgers
Het EDOMAH-programma

Maud Graff
Margot van Melick
Marjolein Thijssen
Patricia Verstraten
Jana Zajec

BohnStafleuvanLoghum
Houten2010
© 2010 Bohn Stafl eu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgesla-
gen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op
enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën of opnamen, hetzij op enige
andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b
Auteurswet j° het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van
23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet, dient men de daarvoor wettelijk ver-
schuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB
Hoofddorp). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen,
readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men zich tot de uitgever
te wenden.

Samensteller(s) en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een betrouwbare uitgave
te verzorgen. Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor drukfouten
en andere onjuistheden die eventueel in deze uitgave voorkomen.
ISBN 978 90 313 7873 9
NUR 748
Ontwerp omslag: Houdbaar, Deventer
Ontwerp binnenwerk: TEFF (www.teff.nl)
Automatische opmaak: Crest Premedia Solutions (P) Ltd, Pune, India
© 2010 dvd-rom: MiMuMedia, Druten (software) / Bohn Stafl eu van Loghum, Houten
(content)
De bijgesloten dvd-rom bevat fi lmfragmenten uit de praktijk en printbare interview- en
observatie-instrumenten. Deze instrumenten zijn ook opgenomen in dit boek, zie de
Bijlagen, p. 249-305.
Bohn Stafl eu van Loghum
Het Spoor 2
Postbus 246
3990 GA Houten
www.bsl.nl
Inhoud
deel 1
achtergronden van het edomah-programma 1
1 Ontwikkeling en evaluatie van EDOMAH, een
evidence-based interventieprogramma 3
1.1 Introductie 3
1.2 Het EDOMAH-programma 3
1.3 Evidence voor het EDOMAH-programma 6
1.4 Samenvatting en conclusie 13
Literatuur 13
2 Theoretische achtergronden van het EDOMAH-
programma 15
2.1 Inleiding 15
2.2 Het Model of Human Occupation (MOHO) 16
2.3 Levensverhaalmethoden 24
2.4 Het Occupational Performance History Interview
(OPHI-II NL) 25
2.5 De HOW (Handleiding Observatie Wil-systeem) 27
2.6 Het Etnografi sch Raamwerk en -Interview 28
2.7 Belevingsgerichte zorg 31
2.8 Het Cognitive Disabilities Model 32
2.9 Het Consultmodel voor de mantelzorger 33
2.10 Samenvatting en conclusie 36
Literatuur 36
3 Dementie 39
3.1 Inleiding 39
3.2 Het ziektebeeld dementie 39
3.3 Jong dementerenden 44
3.4 Gedragsproblemen bij dementie 45
3.5 Landelijke ontwikkelingen 50
VI Ergotherapie bij ouderen met dementie en hun mantelzorgers
3.6 Dementie en therapie 51
3.7 Benaderingswijzen bij dementie 53
3.8 Samenvatting en conclusie 59
Literatuur 59
4 De oudere met dementie 61
4.1 Inleiding 61
4.2 De gezonde oudere 61
4.3 De kwetsbare oudere 63
4.4 De oudere met dementie 64
4.5 Belangrijke factoren voor ergotherapie-interventie
voor de oudere met dementie 66
4.6 Samenvatting en conclusie 74
Literatuur 75
5 De mantelzorger 77
5.1 Inleiding 77
5.2 Mantelzorgers 77
5.3 Perspectief van de mantelzorger 79
5.4 Landelijke ontwikkelingen 83
5.5 Systeemgericht werken 85
5.6 Begeleiding van allochtone mantelzorgers 87
5.7 De samenwerking met de professionele
zorgverlener 87
5.8 Samenvatting en conclusie 88
Literatuur 89
6 De ergotherapeut 91
6.1 Inleiding 91
6.2 Praktijkcontext 92
6.3 Kennismaking en start probleeminventarisatie 95
6.4 Probleeminventarisatie en -analyse 97
6.5 Vervolg probleeminventarisatie en -analyse 99
6.6 Vervolg en afronding probleeminventarisatie en
-analyse 101
6.7 Doelbepaling en plan van aanpak 104
6.8 Uitvoering ergotherapeutisch plan van aanpak 105
6.9 Evaluatie en nazorg 106
6.10 Samenvatting en conclusie 107
Literatuur 108
7 Doelbepaling en plan van aanpak 111
7.1 Inleiding 111
7.2 Ergotherapeutische probleemanalyse 112
Inhoud VII
7.3 Theoretische achtergronden van de fase van
doelbepaling en plan van aanpak 112
7.4 Fase van doelbepaling en plan van aanpak 114
7.5 Samenvatting en conclusie 120
Literatuur 121
8 Uitvoering van ergotherapeutisch plan van aanpak 123
8.1 Inleiding 123
8.2 Kader van de uitvoering van het ergotherapeu -
tische plan van aanpak 124
8.3 Uitgangspunten tijdens plan van aanpak 125
8.4 Ergotherapie-interventie gericht op de oudere met
dementie én de mantelzorger 125
8.5 Een glijdende schaal 135
8.6 Ergotherapeutische interventies gericht op de
mantelzorger 136
8.7 Samenvatting en conclusie 140
Literatuur 140
deel 2
praktische toepassing van het edomah-programma
1 43
Inleiding bij deel 2 145
A Probleeminventarisatie en -analyse 147
1 Het verhaal van de oudere met dementie 148
2 Het verhaal van de mantelzorger 161
3 Het verhaal van de ergotherapeut 169
B Doelbepaling 177
1 Ergotherapeutische probleemanalyse en samen -
vatting van de drie verhalen 177
2 Doelen opstellen voor het ergotherapeutische
plan van aanpak 182
C Uitvoering plan van aanpak 187
1 Oudere met dementie en mantelzorger 189
2 Mantelzorger 224
VIII Ergotherapie bij ouderen met dementie en hun mantelzorgers
deel 3 bijlagen
observatie- en interviewinstrumenten
kaarten
ondersteunend materiaal 249
Bijlagen bij deel 2A:
Probleeminventarisatie en -analyse
1. Het verhaal van de oudere met dementie 251
1 Folder – Ergotherapie bij dementie – informatie
voor mantelzorgers 251
2 Kaart – Wat komt aan bod tijdens het eerste
huisbezoek? 253
3 Instrument: Dagindeling 254
4 Kaart – Richtinggevende vragen OPHI-II NL 255
5 Instrument – Observatie vaardigheden oudere met
dementie en mantelzorger 258
6 Defi nitie motorische en procesvaardigheden
instrument ‘Observatie vaardigheden oudere
met dementie en mantelzorger’ 262
7 Instrument – Woonomgeving 268
Bijlagen bij deel 2 A:
Probleeminventarisatie en -analyse
2. Het verhaal van de mantelzorger 271
1 Kaart – Gesprekstechniek Etnografi sch Intervie-
wen 271
2 Kaart – Richtinggevende vragen bij Etnografi sch
Interviewen 273
3 Kaart – Richtinggevende vragen copingstrategieën
mantelzorgers 275
Bijlagen bij deel 2 A:
Probleeminventarisatie en -analyse
3. Het verhaal van de ergotherapeut 277
1 Instrument – Samenvatting van de drie verhalen
en probleemanalyse 277
2 Instrument – Benaderingswijze oudere met
dementie 279
Bijlagen bij deel 2 B: Doelbepaling 281
1 Ondersteunend materiaal – Gespreksinformatie
ergotherapeut 281
Inhoud IX
Bijlagen bij deel 2 C: Uitvoering plan van aanpak 283
1 Ondersteunend materiaal – Schriftelijke adviezen
voor de mantelzorger 283
2 Ondersteunend materiaal – Voorbeelden van
activiteiten bij initiatiefverlies 292
3 Ondersteunend materiaal – Voorbeeld dagkalen-
der 293
4 Instrument – Strategieënlijst 294
5 Ondersteunend materiaal – Dagschema oudere
met dementie en mantelzorger 297
Bijlage D – Naslagwerken 299
Boeken 299
Websites 301
Over de auteurs 303
Deel 1
Achtergronden van het EDOMAH-
programma