elektrotehničar za rashladne i termičke uređaje

182 Pages·2011·0.83 MB·Croatian

by  Dejan Stanic

OBRAZOVNI PROGRAM

ELEKTROTEHNIČAR ZA
RASHLADNE I TERMIČKE
UREĐAJE
SADRŽAJ:

OPŠTI DIO ................................................................................................... 3
1. NAZIV PROGRAMA: ELEKTROTEHNIČAR ZA RASHLADNE I TERMIČKE UREĐAJE ............ 3
2. NASTAVNI PLAN ........................................................................................ 3
POSEBNI DIO ................................................................................................ 5
1. PREDMETNI PROGRAMI ................................................................................ 5
1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI ...................................................................... 5
1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI ................................................................. 6
1.2.1. OSNOVE ELEKTROTEHNIKE ...................................................................... 6
1.2.2. ELEKTRIČNE INSTALACIJE ..................................................................... 14
1.2.3. PRIMJENA RAČUNARA U ELEKTROTEHNICI ................................................. 21
1.2.4. PRIMIJENJENA ELEKTRONIKA ................................................................. 26
1.2.5. ELEKTRIČNI RASHLADNI UREĐAJI ............................................................ 36
1.2.6. ELEKTRIČNI TERMIČKI UREĐAJI .............................................................. 44
1.2.7. ELEKTRIČNE MAŠINE I POGONI ............................................................... 53
1.2.8. PREDUZETNIŠTVO ............................................................................... 66
1.2.9. PRAKTIČNA NASTAVA .......................................................................... 72
1.3. IZBORNA NASTAVA ................................................................................ 91
1.3.1. ENGLESKI (JEZIK STRUKE) ..................................................................... 91
1.3.2. EKOLOGIJA I ZAŠTITA ŽIVOTNE SREDINE .................................................. 103
1.3.3. ELEKTROTEHNIČKI MATERIJALI ............................................................. 108
1.3.4. RAČUNARSKA GRAFIKA I INTERNET TEHNOLOGIJE ..................................... 116
1.3.5. ELEKTROENERGETSKA EFIKASNOST ........................................................ 131
1.3.6. MEHATRONIKA .................................................................................. 140
1.3.7. ORGANIZACIJA RADA I SISTEM KVALITETA ................................................ 151
1.3.8. ALTERNATIVNI IZVORI ELEKTRIČNE ENERGIJE ........................................... 159
2. STRUČNI ISPIT ........................................................................................ 164
2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNO-TEORIJSKI DIO ISPITA .................................... 164
2.1.1. OSNOVE ELEKTROTEHNIKE .................................................................. 164
2.1.2. ELEKTRIČNI RASHLADNI UREĐAJI ........................................................... 167
2.1.3. ELEKTRIČNI TERMIČKI UREĐAJI ............................................................. 170
2.2. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNI RAD ........................................................... 174
2.2.1. ISPITNI KATALOG PRAKTIČNOG DIJELA STRUČNOG ISPITA – STRUČNI RAD ......... 174
3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA .................................................. 177
4. USLOVI ZA ZAVRŠETAK OBRAZOVANJA ......................................................... 178
5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA .......... 178
6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH .......................... 178
7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA .......................... 179
8. OBLIK ORGANIZACIJE I IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA ............................. 180
8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE .................... 180
9. PROFESIONALNA PRAKSA .......................................................................... 181
10. SLOBODNE AKTIVNOSTI .......................................................................... 182
2
OPŠTI DIO

1. Naziv programa: ELEKTROTEHNIČAR ZA RASHLADNE I TERMIČKE UREĐAJE
2. Nastavni plan
Redni Nastavni predmeti- I II III IV Ukupno
broj grupe predmeta sed. god. sed. god. sed. god. sed. god. časova
A Opšteobrazovni predmeti
1. Maternji jezik i književnost 3 108 3 108 3 108 3 99 423
2. Matematika 3 108 3 108 3 108 3 99 423
3. Strani jezik 2 72 2 72 2 72 2 66 282
4. Informatika 2 72 72
5. Fizičko vaspitanje 2 72 2 72 2 72 2 66 282
Društvena grupa predmeta
1. Istorija 2 72 72
2. Geografija 2 72 72
3. Sociologija 2 72 72
Prirodna grupa predmeta
1. Fizika 2 72 72
2. Hemija 2 72 72
UKUPNO A 18 648 14 504 10 360 10 330 1842
B Stručno-teorijski predmeti 7 252 11 396 11 396 11 363 1407
1. Osnove elektrotehnike 4 144 3 108 252
2. Električne instalacije 3 108 108
Primjena računara u
3. 2 72 72
elektrotehnici
4. Primijenjena elektronika 2 72 3 108 180
5. Električni rashladni uređaji 2 72 3 108 3 99 279
6. Električni termički uređaji 2 72 3 108 3 99 279
7. Električne mašine i pogoni 2 72 3 99 171
8. Preduzetništvo 2 66 66
C Praktična nastava 4 144 4 144 6 216 6 198 702
UKUPNO B+C 11 396 15 540 17 612 17 561 2109
D Izborna nastava 2 72 2 72 4 144 4 132 420
1. Engleski (jezik struke) 2 72 2 72 2 72 2 66 282
Ekologija i zaštita životne
2. 2 72 72
sredine
3. Elektrotehnički materijali 2 72 72
Računarska grafika i internet
4. 2 72 2 72 144
tehnologije
5. Elektroenergetska efikasnost 2 72 2 66 138
6. Mehatronika 2 72 2 66 138
Organizacija rada i sistem
7. 2 72 2 66 138
kvaliteta
Alternativni izvori električne
8. 2 66 66
energije
E Slobodne aktivnosti 1 36 1 36 1 36 1 33 141
F Profesionalna praksa 10 dana 10 dana 10 dana 30 dana
G Sedmični broj časova 32 32 32 32
H Broj radnih sedmica 36 36 36 33 141
Ukupno (A+B+C+D+E) = 4512

3
3. Ciljevi i zadaci obrazovnog programa
- Sticanje opštih i osnovnih znanja za razumjevanje zakonitosti pojava u prirodi i
društvu.
- Upoznavanje sa sastavnim djelovima rashladnih i termičkih uređaja, njihovim
karakteristikama i funkcijama.
- Osposobljavanje za rukovanje sa alatima, mjernim instrumentima, uređajima i
opremom koja se upotrebljava u rashladnim i termičkim uređajima.
- Osposobljavanje za pravilnim rukovanjem i održavanjem rashladnih i termičkih
uređaja.
- Upoznavanje sa korišćenjem prateće dokumentacije i kataloga proizvođača,
različitih rashladnih i termičkih uređaja u domaćinstvu ili u privredi.
- Razvijanje svijesti i navike o neophodnosti primjene svih propisanih zaštitnih
higijensko – tehničkih mjera, zaštite životne i radne sredine.
- Upoznavanje sa potrebom pravilnog deponovanja i reciklaže pokvarenih i
istrošenih rashladnih i termičkih uređaja i njihovih komponenti.
- Sticanje kompetencije za planiranje, pripremu i kontrolu procesa rada.
- Korišćenje informatičkih znanja i praćenje dostignuća u svijetu iz oblasti struke.
- Praktično upoznavanje sa važnošću organizacije rada i racionalnog korišćenja
energije.
- Osposobljavanje za savjetodavne usluge i komunikaciju sa korisnicima.
- Razvijanje svijesti o potrebi primjene energetske efikasnosti pri proizvodnji i
primjeni rashladnih i termičkih uređaja.
- Osposobljavanje za rukovanje računarskim sistemom, korišćenje opštih i
specijalizovanih softvera za pojedine oblasti nauke i tehnike.

4. Uslovi za upis, odnosno uključivanje u program za obrazovanje odraslih
- U školu za sticanje srednjeg stručnog obrazovanja u četvorogodišnjem trajanju-
obrazovni program elektrotehničar za rashladne i termičke uređaje, mogu se
upisati lica koja su završila osnovnu školu ili dvogodišnju stručnu školu i nijesu
starija od 17 godina. Izuzetno, u Školu se mogu upisati lica do 18 godine uz
odobrenje Nastavničkog vijeća škole.
- Lica koja su napunila 18 godina života uključuju se u program za obrazovanje
odraslih.
- Ako se za upis prijavio veći broj kandidata od broja raspisanih mjesta za upis,
upis se vrši prema Pravilniku o upisu učenika u stručnu školu.

5. Trajanje obrazovanja
- Obrazovanje traje četiri godine.

6. Prohodnost
- U redovnom obrazovanju učenici napreduju u viši razred ako su iz svih nastavnih
predmeta na kraju tekuće školske godine dobili pozitivne ocjene, obavili
profesionalnu praksu i obavili slobodne aktivnosti.
- Odrasli napreduju po programu u skladu sa Zakonom o obrazovanju odraslih.

7. Obrazovanje koje se stiče
- Završetkom obrazovnog programa elektrotehničar računara, učenik stiče stručno
obrazovanje u četvorogodišnjem trajanju – ELEKTROTEHNIČAR ZA RASHLADNE I
TERMIČKE UREĐAJE.

4
POSEBNI DIO

1. PREDMETNI PROGRAMI

1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI

1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIŽEVNOST
1.1.2. MATEMATIKA
1.1.3. STRANI JEZIK
1.1.4. FIZIČKO VASPITANJE
1.1.5. INFORMATIKA
1.1.6. ISTORIJA
1.1.7. GEOGRAFIJA
1.1.8. SOCIOLOGIJA
1.1.9. FIZIKA
1.1.10. HEMIJA

Napomena:
Katalozi opšteobrazovnih programa su u nadležnosti Zavoda za školstvo.

5
1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI

1.2.1. OSNOVE ELEKTROTEHNIKE

1. Naziv predmeta: OSNOVE ELEKTROTEHNIKE

2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Vrste nastave
Razred Praktična Ukupno
Teorija Vježbe
nastava
I 108 36 144
II 72 36 108
III
IV
Ukupno 180 72 252

Vježbe: odjeljenje se dijeli na grupe do 17 učenika.

3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje sa osnovnim zakonima elektrotehnike u kolima jednosmjerne i
naizmjenične struje.
- Upoznavanje zakonitosti elektrostatičkog i elektromagnetnog polja.
- Upoznavanje uloge različitih materijala, njihovih fizičkih i hemijskih
karakteristika.
- Razvijanje sposobnosti rješavanja elementarnih problemskih zadataka.
- Prepoznavanje i razumijevanje primjene osnovnih fizičkih zakona kod električnih
instrumenata, mašina i uređaja.
- Upoznavanje mjera zaštite pri radu u laboratoriji.
- Primjenjivanje teorijskog znanja u praktičnom/laboratorijskom radu.
- Upoznavanje načina rješavanja problemskih zadataka kroz interdisciplinarni
pristup.
- Razumijevanje i pravilna upotreba stručne terminologije.

6
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji ciljevi izvođenje nastave
učenik učenik učenik
Uvodni dio - Električna svojstva materije
- Objašnjava - Uočava strukturu - Razvija sposobnost - Prikazati modele
strukturu materije. materije i njenu logičkog različitih atoma i
valentnost na razmišljanja. analizirati
- Opisuje električna primjerima atoma. strukturu.
svojstva - Razlikuje i - Razvija svijest o
materijala. upoređuje uređenosti u - Dati primjere
izolatore, sistemu prirodnih izvedenih jedinica i
- Navodi provodnike i nauka i nastoji da pretvaranja
međunarodni SI poluprovodnike. samostalno izvodi jedinica.
sistem jedinica. - Upoređuje mjerne analogije.
veličine i navodi
primjere.
Elektrostatika
- Opisuje - Na primjeru uočava - Razvija - Uraditi zadatke
elementarno probno odgovornost o sabiranja i
naelektrisanje. naelektrisanje. zaštiti životne oduzimanja
- Definiše vektorske - Primjenjuje sredine. vektora.
veličine. osnovne operacije
sa vektorima. - Praktično pokazati
- Navodi Kulonov - Na primjerima primjere
zakon. određuje silu koja manifestacije
djeluje između elektrostatičkog
naelektrisanja. polja.
- Objašnjava - Crta sile - Stvara radne
električno polje i električnog polja navike. - Crtati vektore
veličine koje ga za različite elektrostatičkog
karakterišu. primjere polja.
naelektrisanja.
- Razlikuje - Uraditi računske
homogeno od primjere
nehomogenog određivanja
električnog polja. - Razvija sposobnost potencijala i
- Definiše fluks - Određuje fluks na logičkog razlike potencijala
elekričnog polja. primjerima. razmišljanja. naelektrisanih
- Definiše potencijal - Izračunava tijela.
električnog polja i potencijal i napon
napon. na različitim - Uraditi zadatke: za
primjerima rednu, paralelnu i
naelektrisanih mješovitu vezu
tijela. kondenzatora.
- Definiše osnovne - Razlikuje vrste
električne kondenzatora i
karakteristike proračunava
kondenzatora. kapacitivnost.
- Navodi načine - Šematski prikazuje
vezivanja vezivanje
kondenzatora. kondenzatora u
grupe i
7
Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji ciljevi izvođenje nastave
učenik učenik učenik
proračunava
ekvivalentnu
kapacitivnost.
- Objašnjava - Upoređuje
ponašanje kapacitivnosti
dielektrika u kondenzatora koji
elektrostatičkom imaju različite
polju. dielektrike.
Jednosmjerna električna struja
- Objašnjava pojam - Izračunava jačinu i - Stiče svijest o Vježba:
jednosmjerne gustinu električne važnosti čuvanja - Mjerenje otpora,
struje i definiše struje na energetskih izvora. struje, napona i
njene parametre. primjerima. provjera Omovog
- Definiše - Razlikuje realne zakona.
elektromotornu izvore
silu. elektromotorne Vježba:
sile. - Razvija - Provjera I
- Definiše električnu - Izračunava sistematičnost u Kirhofovog zakona.
otpornost i električnu radu.
provodnost. otpornost i Vježba:
provodnost na - Izračunavati
primjerima i nepoznati otpor
uočava uticaj pomoću
temperature na - Razvija tačnost i ampermetra i
njihove vrijednosti. sposobnost voltmetra.
- Definiše Omov - Radi zadatke za upoređivanja.
zakon. prosto električno Vježba:
kolo s primjenom - Određivanje pada
Omovog zakona. napona na
- Definiše Džulov - Izračunava gubitke otporima vezanim
zakon. snage pomoću - Razvija sposobnost na red.
Džulovog zakona. za saradnju.
- Definiše prvi i drugi - Radi zadatke Vježba:
Kirhofov zakon. koristeći prvi i - Određivanje
drugi Kirhofov napona na redno
zakon. vezanim
- Navodi načine - Crta šeme kondenzatorima.
vezivanja vezivanja otpornika
otpornika. i izračunava Vježba:
ekvivalentnu - Mjerenje napona,
otpornost. struje i otpora
- Navodi i objašnjava - Razumije principe multimetrom.
metode rješavanja pojednostavljivanja
složenih električnih složenih električnih Vježba:
kola. kola i upotrebljava - Mjerenje snage UI
ih prilikom metodom.
rješavanja
zadataka.
Elektromagnetizam
- Objašnjava - Uočava pojavu - Razvija sposobnost - Demonstrirati
magnetno polje, magnetnog polja opažanja. linije sila
8
Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji ciljevi izvođenje nastave
učenik učenik učenik
njegove zakonitosti kao posljedicu magnetnog polja
i veličine koje ga električne struje i pomoću magneta i
karakterišu. proračunava - Razvija željeznih opiljaka.
vrijednosti odgovornost u
magnetne radu. - Koristeći programe
indukcije, za simulaciju (Tina,
magnetnog fluksa. Electronics
- Na različitim workbench, Mentor
primjerima oe i dr.), prikazati
određuje silu na - Razvija sposobnost djelovanje
provodnik sa za prepoznavanje elektrotehničkih
strujom, pravilom problema i veza i zakonitosti.
desnog zavrtnja. nalaženje rješenja.
- Razlikuje vrste
- Opisuje magnetno magnetnih
polje u materijala i
materijalnoj grafički prikazuje - Stiče sposobnost
sredini. krivu magnećenja. apstraktnog
- Na različitim razmišljanja i
- Definiše magnetna primjerima zaključivanja.
kola i veličine koje izračunava
ga karakterišu. magnetne veličine
u jednostavnim
magnetnim kolima.
- Na različitim
- Definiše veličine primjerima
koje karakterišu izračunava veličine
vremenski koje su
promjenljivo karakteristične za
električno i vremenski
magnetno polje. promjenljivo
električno i
magnetno polje.
- Na primjeru
- Objašnjava princip analizira rad
rada transformatora i
transformatora. njegovu primjenu.

9
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji ciljevi izvođenje nastave
učenik učenik učenik
Naizmjenična struja
- Definiše - Grafički - Stiče sposobnost - Crtati pravougli
trigonometrijske predstavlja posmatranja, trougao i
funkcije i kompleksne analize i izračunavati
kompleksne brojeve u zaključivanja. trigonometrijske
brojeve. kompleksnoj ravni. funkcije za uglove
- Objašnjava - Razumije nastanak 30, 60 i 45 stepeni.
nastanak indukovane
prostoperiodične elektromotorne sile - Raditi jednostavne
elektromotorne sile i crta talasni oblik zadatke sa
(generator naizmjenične kompleksnim
naizmjenične struje. brojevima.
struje).
- Definiše parametre - Na različitim Vježba:
naizmjeničnih primjerima - Mjerenje
veličina. izračunava naizmjeničnog
karakteristike napona pomoću
naizmjeničnih osciloskopa.
struja i napona.
- Definiše obrtni - Crta i analizira Vježba:
vektor. zavisnost trenutne - Koristeći programe
vrijednosti za simulaciju
naizmjenične prikazati
veličine od naizmjenične
položaja obrtnog veličine.
- Objašnjava vektora.
elemente linearnih - Crta i analizira
kola naizmjenične fazne i vremenske
struje. dijagrame.
Redna veza elemenata u kolu naizmjenične struje
- Objašnjava redne - Crta šemu za svaku - Razvija sposobnost - Rješavati računske
načine vezivanja rednu vezu, na za proračunavanje primjere rednih
elemenata u kolu šemi označava i analiziranje. veza sa realnim
naizmjenične električne veličine podacima.
struje. i radi računske
zadatke. Vježba:
- Crta vremenski i - Upoređivanje
vektorski dijagram talasnih oblika
napona i struja. napona na
- Opisuje pojavu - Na primjerima elementima redne
redne (naponske) analizira uticaj veze pomoću
rezonanse. frekvencije na osciloskopa ili
redno RLC kolo. simulacijom na
- Definiše snagu i - Na primjerima računaru.
faktor snage kod uočava uticaj
redne veze faktora snage na
elemenata. ukupnu snagu u
kolu i način
popravke faktora
snage.
10