Table Of ContentEle staddeod erecho
comot iranía
LuiTsa pia
Ele staddeod erecchoom ot iranía
LuiTsa pia
Es propieidnatde ledcetaluu atlo r
Derechroess ervados
PrimeErdai ci2ó0n1 1
DepósiLteog a4l-: 1-2042-11
CIDES-UMSA
Av1.4 d es eptiem4b9r1eT3 el f2.7:8 4-220778 6169
hnagenP ortaKdeai:k Goo nzalez
DiagramacióSne:r gJiuol Ciaor Moi randa
hnprentWaa:- GuTie lf./F2ax4:8 1743
[email protected]
LaP az- Bolivia
ÍNDICE
l. No habrfián afel liz.I ntroducción 7
II. Clivasjoecsi aylc elsi vapjoelsí ticos 11
1.L ac onversdieló oncs l ivasjoecsi aelnep so líticos 11
2.La e structudreac livajes 12
ID. Las obredetermidneal caiesós nt ructduerd aosm inaci4ó5n
1.So bredetenneinne alhc oiróinz odnelt aefo nnap rimordia4l5
2.La r ecomposidceli aófsno rmasde d esiguaplodlaídt ica6 2
IV. Del ac ataraslit sr ansformismo 77
l.L as fondnela asc atarsis 77
2.La c onstruccdiebó lno ques históricos 79
3.L aa samblceoan stituyyl eain dteeda e un estapdlou rinac9i0on al
4.Re construdcecelis ótna do-nya crieódnu ccdieóelns tado
plruinacional 95
5.La c oyuntduerl aad en-hoitas tódreiblcl ao qduoem inante1 05
6.La r educcdieól nad emocraoce ilMa A S comofu erza
contrainsurgente 109
7.El t ransfom1ismo 118
v. Losp artidpoosl íticcoomsoe structduere axsc lusyi ón
reduccidóeln a igualdad 137
l. Unap eriodizaancailóíndt eil caafs a sedest ransformación
del opsa rtipdoolsí ticos 137
•
2. Unal ectduerl aah istodreli oaps a rtipdoolsí teinc os
Bolivdieas dlea perspdeecl taii gvuaa ldad 150
VI. Ele staddoed erecchoom ot iraan í 167
"
l. Diferenecnitaersse t addeod erecyh doe mocracia 167
2. Dosm omentdoesel s taddeod erecchoom ot iranía 172
VII.Reconfiguracdieol nafoe rsm ap rimordial 187
No habrfián al fienltirzo:d ucción
Esttee xrteos poanl dape r uengtsao berlce ó myoe lp or
qués er eprodluafcsoe rnnr nlsa d odme inaicnicólnu,s o
en porceseonls o qsu ec,o mpor odudceut noa l arga
histdoera icau muldaecfu ieórnzy ad sel uchsaels or,ga
cuestliaoesns atrr ateexgpiliaoóstyn a d ced ominación
del obsl uoeqsoi lgáuriqcdoosm inayn stee s logran
produacligrur neoafnsn adse moiccráaEtss.te esu nl ibro
soblrade o minaecnip óanr,t iscoublcraóerm soe e stán
recomponliaeestsn rduoc tduedr oams inalcuieódgneo
unc icpllou dreal lu chpaoasrm plliaaásrr eiagsu aldad
enl oe concóome,inl o tpioycl loío i ntercTuoldtousr al.
locsa pítfuuelroopsne nsacdoompsora tdee suoonll ibro.
Noh ayu nac ontinnuaiidranydta i vqaeu,nce a duan o
del ocsa poístsu eil ntroadlugcuecnna atse gporaraeí la s
análdieas ligsud niam endseli avó ind paot liícLau.e gdoe
undai scusióinn ttreoódrsuiecac traoma rali gdaoe f ondo
históprairpcaoo d peern sealpr r esesnuttsee n,d eyn cias
condtircanceiUsot.i lmiuzcohl ora e feenrcail aom si smos
hechhoiss tóernid ciofse rceanptíetspu alrtoars a dtea r
analuinzaa rd immeánssl,iu óednge oh abienrt roducido
algunnuoesv os edleea mneánltiossi s.
Unab uenpara tdee lli bersotm áo ntasdoab lrae
utilizdaecc iaótne godreaí naásl pirsoipsu epsotra s
AntoGnriaom esncs iuC su adoesrd nel ac ácre.Dl eh echo
duraentlti ee mqpuoees teusvcer ibeillei nbpdreoonq suée
debtíiat uDleal racs aet aarlst irsafo nrsmisqmuoe, e els
capícteunltoHr eao lp.t apdonoro mbreallr i bernto o rno
7
ELE STADDOE D ERECHCOO �iTO! Rc\'.'L\
au ncaa tegorsiozbalrcamei o dóanl iddeca odn figuración
derlé gipmoetlnií accot uLaail d.ed aen lu eveos taddeo
dereccohmoto i ramnepí aar emcáess intyée txipcrale os a
quseea naleinez lcau ercpeon tdretalel x. t o
Grmascuit illnaio zcói dóecn a taprrasapi esn scaórm o
algunjoteso psos luítdiacneo lss a ldtelo o c roporativo
a loé ticoi-cpUoot.li íletisztnoao cipóanrc aa racterizar
elt iemdpeio n sucrigeaen ln ocsi cdleom so vilización
polítqiucreae lstudael ac onfigurdaelc aiasós na mbleas
dep uebilnodsí geentn iaesn baassj, da ekla tareins mo
tieanlatsya d se los movipmriiievznaattcocsio ómnao n ti
lCao odrinaddeoAlrga u a,l lqeuavel a nane cesdieud naad
asambclosentauyi etnte.
Gramsuctii llianz oóc idóent raonrsmfispmaor a
penscaórm o inteolrnegciátcduoeuas nl ebsl oque histórico
set rnasfo1111aenn i nteleocrtguáanldieecs o busln uo eq
diefrenat vee,c ceostn ria.orR etoemsot a ppeanrrs aa
cómloa a cutadli rigdeenlc iaM ASg oyb ieeslrne o
transrfoonDr.ems aeirn teleocrtguiáacnlodeses algunos
de bllouoseq isn dígoep noapsru elesan c onstrucción en
laúsl timas sdevé ucealdivanestnc e taluleoersng iácdoes
unn uevpor oyeccatpoi tyad leui nsm toan oolptiior ánico
del ap olíetnei plc aaí s.
Lao trfuae nttee órdiec ae rsfleteaxsi osnoelnso s
trajbsoda eR enZéa valEenut nal .i barnot eprriooprlu as e
ampilacdieló nano ciófnnon adp rei mopradpriaea nlns oa r
sóllroae laecnitóernse t yas dooc diaed csiivntioal m bién
larse laceinotnsreoeesc d iadyel sar se lacqiuocena edsa
undae é steasst abclolennac a et urUatlielzeiaszn.tóo a c ión
parhaa cuenar n ályie sviasl usaicnitódénelt oipscra o cesos
dec ambdieo.,d etmioazccriyaód ner ecpoosmicdieól na s
relacpioolníeytsd i ecl aaessts ructduedr oamsi naecni ón
elpa ís.
8
LuiTsa pia
Llamaeo s btrae ivnet urcocdiNóohn a bfirnáfa ell iz,
quees e ln ombdree unnoav edlePa a cIog naTcaiioIb Io,
poqruel oq uer ecornuyshoti sitcóarmeyn rtees udletla
análdiels aitsse ndieanescsl, ai dedaeq useeh ap asaddeo
unc icdleto r annsafcoicnóanr acterliadz iamdeon spioórn
.dcea taoré stiisc o-apu onlfaía ets iddceea s compeons ición
laq ue preudnop mrionyaedc ee tsot ado-ennta ocrnaio ó n
unn úclceaop ityao rltoid semt oan opdoell ai opv iodlaí tica,
quiem plliaacr catu iladceui nórane laicntisróunm ednetla l
puebplopora rdteMe A Sy e elej cutqiuvheoae , n tryaad oe n
unp rocdeecs roe cideinsttea ncyie anmrfieenntetanomt io.
Ene úll tiamñhooa d esplyeags aufd aoc aenttai -iyn dígena
a fine2s0 1 udOne ealx plfíacciaetntata i -rpL.oa plsuí lnaeas
dea ccpióolní tdiegcloa b iehrnaocp eenn rsq auneo h abrá
finafle lpiúzae sta didmeeplnr soichóeinss ot qóurseie c o
refiealr are e laicntisróunm eynt tiarláe nsitcaab ploerci da
elM ASc olna osgr ainzacipoonpeusle ai rnedsí gLean as.
apretudreahl o rizpoonltípeta ishcaoo y lpaso erp aración
poíltieci ad eolróegsipcdeaece tsot e obqsutheáa ccuel o
rathoa jddaeod es eurn mae diadceimóconr atipzaarnat e
pasaar re orgalnadi ozmairn apcoliíótenine c plaa ís.
Estter ajboha as idhoe cchoom poia ideem it rajboa
dep roducicnitcóetnlue eanel lC IDE.AS gradmeuzcchoo
a mic oleCgeac iSllaiaaz ealrt rajboda e revyi sión
mejoarmiednettloe xyt oIa v onFnaer aphr olmao dcei ón
sup ublicación.
9
Cliveasjs ocialy es
clivajpeosl íticos
l.L a conevrsiódne cliveasj soicaleesn clivajes
políticos
Elp ropódseie tsott ee xetsop enrs eatsructuralmente
lad esiguaplednrasldara,e lacionya,al mleavn etze,
penrslpaao tliícamSeent tread.tev a e r clóamt ore usctura
ded esuiagldasdeve use luvneea ts rucdteuc rlaji evesas,
dec,si ear rctuilcaoo nt rtoid peod ivissicooinaeyles es st o
set rasallac daam pdoel av idpaol ítSiic a.bl iaie dne a
esp enrsl aad esuiagldeantd é rmiensrotusc teuscr,ao lmo
unp undteor eferebnácsiiaac lpo a,s aal rap olístei ca
tienep eqnusleaac r o tnistudcesi juóteno ssu,fos n nadse
orgiaznacsiuódsni ,s cusruspsor osy,e yce tlco ojsnu nto de
sufso rmas adcec iEiósnntti.oem rpleinctaeo,sn p,ce nsar
tambliaélsnu chcaotsnr laad esiguEasle dsatúdel. t imo
aspeeclqt uove o ayp rivielnme giai náalri tsaimsb,ei né n
unpae rstpiervceal acyip oanreaaslb o,o useqjeolt idpoe
etsructcuornatlsrac asu alseels u cyhe alt ipdoes juteos
qudee fienldafoesnn n adsed esuiagldeaxdi setse.n t
P�rap ensya arn alliazdsae rsu iagldaudteisll iaz o
nocidóecn l jievqa,u eh as idion trodeunlc ait deao ría
socóigoilyce ane la nálpiostliiípsca or pae nrsl aalsí neas
ded ivissoiiócanql u,ep uede tlaemiebércnso em loa s
etsructduedr easusia gldd1.La ai dedaec ljivesra ivpea ra
pensar seonGl iaqesud eeax diuesntst i ep od iedfrece inación
inteqrnuhaea c reafdorom daeds e sigupaollrdgo ae dn,e ral
ent omaolm onoolpideol orse cousqr usse ec onufirgan
l Cfr. Lipsyc tR okkPana,r rsyy stemsv aalnaedlr i mge11s11:ci-at ss natipae!nra.f1 pec
tivTeh,cF rePer es1s6.9 7R:a eD.o uglya l\sf artTiany loTrh.ea nasfirasl po!fi tica
cfearngYeasl..c1 790M:o renAol.e ajndrPoa.l iliccfaefm ·aWgcess:.vi c1w99.9 .
11
ELE ST,\DOD EDREE CHCU O \;TO!R ,\'-;i.\
compor ocpersood uycr teipvroo dyuq cutseiet v roa deunc e
diferennitveesslo oecesic onódmevi icdsoaos c tiaamlb;i én
comdoe suiagldeandl evasi dpaol íteinctgaro eb ernayn tes
gobedroncsao,m roe suldteea tsdrou cdteumr oanso pdoelli o
podpeolrí tyi,fi cnoa lmecnotmdeoi,e rf enciidaeso lógicas
soberlme o ddoe p enslaavr i dpaol ítdieco rag,a nsiuzsa r
insutciitodnege osb iey lrnado i recqcuiseóed n e bedraíra
alm ovimtiode eln as oecdiaEds.te osu na diy sepsu tuan a
patres ustadnelt aiv viadp ao líatv ieccaee,ss ct oá ntenida
enl oess pacmiáosms o deryn ocso ntempodreá neos
represepnoltíatyci eiclsóa in s tdeepm aadr toiasv ,e ces se
despldieme agnaep raar aold eefol nan maá si ntenesni va
otcrooj nundteeo s paqcuiseoeo s r ganpiazrcaaun e stionar
ladse suiagldsaodceisc aolmerose ,s uldtela cado on stitución
des juteoesnt ornaoe stlaísn deead si visión.
Lap roducyc rieópnrc ocdiudóen ournd senoi cal
suelenn od asraóst lero a vdéels ao rgzaanciidóeun n a
líndeead ivissoicónis ianldo ev arias, qau e tienden
refoer.zE anr sessetnet siepd uoe de dheae bsltaurnrrc at
dec ljieveass,d ecuinrda,i vermsáisodm aedn oasm plia
del índeead si vissoicóina olr gqauneli aiz natne racción,
lad isutcriieóblna ,c ceals oob si enes paúscbíol mioc os,
tamibélno ess padceil ovasi dpao lítica.
Lan ocidóecn il vjaes er efieaur ne tdiedp iov isión
socmiáaoslm endousr adEener sast.ee n teiusdn doai visión
esrtucrtauld,e rceu,isn c ojnnutdoer elaciotnieesn dqeune
ar eproudnufaco irrdm eai nrtaeccyi eólfn o nhdios tórico
soberlce u asled esplliaeisgn atnce iroaccnoetsi dianas.
2.L ae structduerc al ivajes
Haguonb osqjuoed el oq uceo indserol apssro inn cipales
línedaesd ivissicoóinao l c ilvjaee nl aB olivia
12