Table Of Content£50
ऱ्या
एका नव्या विचाराची सुरवात
चा
wv
Tr o eeर. \
RT
BR
~ os,
EN RC
५० - 1
ग
अविनाश च्यारी
“=
+
& र
/८ ५
3
| ठे
र् :
: Ye
श्री दत्त पद्मजा प्रकाशन `~ he,
>>>“ =O
Sari |
2
शणै गोंयबाब महोत्सवाचें अस्मिताय वर्स
एका नव्या विचाराची
Eka Navya Vicharachi
सुरवात
Survat
(नाटक) (Drama)
लेखक : WRITER: ©
श्री. अविनाश च्यारी
Shri Avinash Chari
प्रकाशन क्र.: २१
. PUBLICATION NO.:21
© सौ. शुभदा अविनाश च्यारी
© Mrs. Shubhadha Avinash Char
पयली उजवाडावणी : FIRST EDITION:
एप्रिल २००३ April 2003
उजवाडावपी
PUBLISHER :
नम्ह ाळशी
Shri Milind Kamalakar Mhalsh
Om Shri Datt Padmaja Prakashar
Shristhal, Canacona, Goa
PRINTER :
Navaditya Packagings,
Marcela, Goa
मुखचित्र :
COVER:
Shweta Narvekar
मील U४५y र ुपया 7मो0गी गPRIतCE RS. 45/-
>हैं पुस्तक गोवा कोकणी अकIादेमीच्या पयलो चंवर अनु दान येवजणेखाला छRापलTा.
अन्याया आड झुजपाक सदांच म्हाका मानसीक
बळगें दिवपी म्हजे आवयक - यशोमतीक
मायेमोगान अर्पण.
-अविनाश च्यारी
ह्या आरंभाचो अंत जैतांत जावचो |
वायट चाली आनी gee रुढी हांचे आड मनीस संघर्ष करता आनी जैत|
जोडटा तेन्नाम निसकुळयेचें पावल उदरगतीचे दिशेन फुडें पडटा. हो संघर्ष कठीण |
आसता. जांचे आड तो करचो पडटा तीं मनशां आपलींच आसतात; ज्या समाजांत
आमी वावुरतात त्याच समाजाचीं घटके आसतात. परंपरा सांबाळून दवरपाच्या अंध
हावेसान तीं त्या वायट चालींक आनी दुश्ट रुढींक दसून रावतात. परंपरा दोन तरांची
आसता; आनी मनीस प्रगती करतलो जाल्यार वायट परंपरा सोडून दिवन बरी ती.
सांबाळपाची आसता हेंत ीं समजून घेनात. कांय जाणांचो सुवार्थ ते वायट परंपरेंत
घुस्पल्लो आसता; देखून आपले हितसंबंध राखचे खातीर ते तसले परंपरेक वेंग
मारून रावतात; इतलेंच न्हय, तर ती परंपरा सदांकाळ तिगची म्हूण वावुरतात.
समाजीक परिवर्तनाचो असलो संघर्ष कोणें करचो असो एक प्रस्न उप्रासता;
म्हणचे, कांय जाण मांडटात. खरें म्हळ्यार, समाजीक हिताचो वावर कोणें करचो
असो प्रस्न उप्रासपाची गरजूच ना. भौशीक हितापासत वावरप ही सगल्यांचीच
लागणूक. देखून, संघर्ष ही जशी कोणाची मक्तेदारी न्हय; तशीच ती खंयच्याय
घटकान अलिप्त रावपासारकोय गजाल न्हय.
हो प्रस्न मांडटल्यांमदल्या कांय जाणांक दिसता, असलो संघर्ष करपाचें काम
हें साहित्यिकांचे, नाटककारांचें, कलाकारांचे न्हय! कित्याक? ते समाजाचे घटक
न्हय? दुश्ट परंपरा ना -नपश्यात करपांत तांचोय लाब आसचो ना? भौशीक हिताचो
वावर हो दर एका घटकान आनी दर एका मनशान आपणाक तांकता आनी जमता ते
प्रमाण करपाचो. तो अमक्यानच करचो आनी THAI तातूंत पडचें न्हय हो विचार
शाणेपणाचो जावचो ना.
साहित्यिकांनी, नाटककारांनी, कलाकारांनी हो वावर कसो करचो असो दुसरो
एक प्रस्न उप्रासता. तांचे मुखार दोन मार्ग उरतात : एक - समाजीक वावुरपी ह्या
नात्यान संघर्षात्मक वावरात वांटो घेवपाचो; आनी दुसरो - आपणाकडेन आशिल्ले
कलेच्या आविश््कारांतल्यान आनी कलात्मक रितीन त्या त्या प्रस्नाविशीं लोकजागृताय
करपाचो यत्न चालीक लावपाचो. पयलो मार्ग दुसऱ्या मार्गा परस अदीक बरो अशें
म्हणूंक जावचें ना. कोणाच्या सबावाक कितें जमता आनी कोण खंयचो मार्ग कसो
'हाताळटा हाचेर ताचो परिणाम आनी प्रभाव आदारून उरतलो.
%
` श्री. अविनाश च्यारी हांणी दुसरो मार्ग, म्हणचे कलेच्या आविश्कारावरवीं
_ लोकजागृताय करपाचो मार्ग, 'एका नव्या विचाराची सुरवात' ह्या नाटकांत आपणायला.
तांणी बरयल्लें हें दुसरें नाटक. हे रचणुकेवरवीं एक नाटककार ह्या नात्यान तांणी
एका गंभीर अशा समाजीक विशयाक हात घाला आनी समाजहिताची वाट खंयचे
. दिशेन वता तेंस ांगपाची इशारत नाटकाचे अखेरेक केल्या.
देवदासी प्रथेचो प्रस्न भारतीय समाजांत फाटलो कितलोसोच काळ आसा.
स्वातंत्र्य आयलें, स्वराज्य मेळळें, आमीच आमचे राजा जाले तरी हो प्रस्न आनी त्या
प्रस्नांत आस्याविल्लें शोषण चालू आसा. भारतीय संविधान दादलो आनी अस्तुरी
हांचे मदीं समानताय मानता. पूण कायदो फुडें गेलो तरी समाज फाटीं उरला; दुश्ट
परंपरांचे साखळदंड अजून ताच्या पांयांत आसात. देखून देवदासी प्रथेवरवीं अस्तुऱयांचें
शोषण ह्या देशांत चालू आसा. देवा - धर्माची पसवण आशिल्ली मानसिकता असल्या
प्रथांक राखण दिता. कांय घटकांचो सुवार्थ आनी अंधश्रध्देंत घुस्पल्ली सर्वसामान्य
जनता ही प्रथा ना करपाच्या यत्नांक आडखळ करतात. पूण खरेपणीं समाज कल्याण
साध्य जातलें आनी ह्या देशांत समता नांदतली जाल्यार ही आनी असल्यो हेर प्रथा ना
करच्योच पडटल्यो.
श्री. अविनाश च्यारी हांणी हो विशय ह्या नाटकांत कलात्मक रितीन मांडला.
गरज थंय तांणी प्रतिकांचो उपेग केला. तांच्या आंगांत कांय गुणांचो संगम जाल्लो
आसा आनी तांचो लाब तांकां नाटककार ह्या नात्यान जाला. तांणी नाट्यशास्त्राचें
शास्त्रशुध्द शिक्षण घेतलां. रंगमाचयेच्या तंत्राचो अणभव घेतला. तांणी नाटकां बसयल्यांत
आनी कलाकार म्हूण ते रंगमाचयेर वावुरल्यात. देखून सगल्या आंगांनी रंगमाचयेची
वळखच न्हय तर अभ्यास आशिल्ल्यान नाट्यलेखनाचें तंत्र तांकां बरें सादलां. तांची
तंत्राविशींची जाणविकाय ह्या नाटकांतद रए का मोडणार नदरेंत भरता.
नाटकाचो शेवट नाटककाराच्या आशावादाचेर उजवाड घालता आनी तो
उजवाड नाटककाराची प्रगत आनी परिवर्तनशील भुमिका स्पश्ट करता. असल्या
` यत्नावरवीं दोट्टी हावेस साध्य जाता. नाटक वाचतल्याक वात ेंर ंगमाचयेर पळयतल्याक
तातूंतले कलेचो आस्वाद मेळटाच; पूण नाटक सोंपता तेन्ना तें वाचतल्याचें वा
पळयतल्याचें विचारचक्र सुरू जाता. 'अशेंय घडत काय? ह्या विचारान आरंभ
करून तो 'अशेंय घडचें; तें समाजाच्या हिताचें ' ह्या विचारामेरेन पावंयेता. तशें
घडप हें असले नाट्यकृतीचें येस.
श्री. च्यारी हांणी कलाविश्काराची गरज म्हूण आतांमेरेन नाटकां बरयल्यांत.
ह्या वावरांतल्यान तांचेमदलो नाट्यलेखनाचो गुण उक्तो जाला. तशें कित्याक, तो
नदरेंत भरपासारको आसा. कोंकणींत सर्वांगी नाट्यलेखन वाडपाची गरज आसा.
देखून जांच्या आंगांत सैमान तो गुण घाल्लो आसा तांणी तो केळोवप हें aid
समाजीक कर्तव्य थारता. ताका पाळो दितना ते कोंकणी संस्कृतीच्या दायजाचे
गिरेस्तकायेंतूय भर घालतात. तशी मोलादीक भर श्री. अविनाश च्यारी हांचे हस्तुकों
सातत्यान पडत रावची असो आबंडो.
ह्या नाटकाचे उजवाडावणे निमतान तांकां परबीं दितां आनी कोंकणी रंगमाचयेचे
सेवेत तांकां बरें मागतां.
मडगांव,
१० एप्रिल २००३ उदय भेंब्रे
दोन उतरां
गोवा कोंकणी अकादेमीचे 'पयलो dav’ येवजणेखाला test पयलें नाटक
पुस्तक रुपांत उजवाडाक येता हे खातीर हांव भुल्लुसून गेलां.
'हांव जेन्ना कला अकादमीचे नाट्य शाळेंतल्यान नाटकाचें शास्त्रशुध्द शिक्षण
घेवन भायर सरलों तेन्ना कांय इश्टांक एकठांय हाडून 'कलासंच, अस्नोडें' ही संस्था
घडयली. हांवें तीन वर्सांत मेळयिल्लें गिन्यान इश्टांवांगडा वांटप आनी घेतिल्ल्या
शिक्षणाक वास्तवाचे साणीर पाजून धार काडप हो म्हजो STAT. तेचवांगडा उत्सवी
माचयेर दर्जेदार प्रयोग करून गोंयचे उत्सवी माचयेचो दर्जो वाडोवप होय ते फाटलो
प्रामाणीक हेतू आशिल्लो आनी आयजूय आसा. |
गोंयांतल्या हेर वाठारांतल्या कलाकारांचे Gat आमचे संस्थेंतले कलाकार
खंय आसात आनी संस्थेचें नाटक कितल्या दर्जाचें जाता हेंत पासून पळोवंचेखातीर
संस्थेन कला अकादमीचे राज्य पावंड्यावेले नाटक सर्तीनी वांटो घेवपाचें थारायलें.
सर्तीत पावल दवरतना नवें करकरीत नाटक सादर करचें ही म्हजी इत्सा. पूण
संस्था आनी संस्थेंतले कलाकार, तंत्रज्ञ सगलेच नवे आशिल्ल्यान कोणेनूच आपलें
नवें ताल्ल नाटक आमचे संस्थेक दिवपाचो धोको पत्करलो ना. हेख ातीर गरज म्हण
संस्थेंतल्या सुमार ३५-४० कलाकारांक आस्पावन घेवपी “वधस्तंभ' हेंन ाटक बरयलें.
त्या नाटकाक हेर वैयक्तीक इनामां वांगडाच लेखनाचेंय इनाम फावो जाल्ल्यान
बरोबपाक म्हाका उर्बा मेळळी. आनी अशे तरेन गरजेंतल्यान सुरू जाल्लो म्हजो
नाट्य लेखनाचो प्रवासआ यजलेगीत गरज पडटा तसो चालू आसा आनी चालूच
दवरला.
“एका नव्या विचाराची सुरवात, हेंम ्हजे दुसरें नाटक. “पयलो Pav’ खातीर
हें नाटक दिवपाचें खरें कारण, म्हाका म्हज्या हेर नाटकांपरस हें नाटक अदीक
आवडटा. ताचे गांवागांवांत प्रयोग जावंचे ही म्हजी प्रामाणीक इत्सा
कला अकादमीचे राज्य पावंड्यावेले नाट्य सर्तीत ह्या माटकाक तिसरें इनाम
फावो जालें. ह्या नाटकाचो दुसरो प्रयोग गोवा कोंकणी अकादेमीच्या नाटक महोत्संवांत
वाळपय-ठाण्यां सादर जालो. गांवगिर्या वाठारांत ह्या'नाटकाक उत्स्फूर्त प्रतिसाद
मेळिल्ल्यान गोंयच्या खांची कोनशांनी ह्या नाटकाचे प्रयोग करून पळोवपाचें. आमी
Ng
थारायलें. जात्रा-काल्यांच्या निमतान १०-१२ प्रयोग आमी गांवागांवांनी केले. दर
सुवातीचेर आमकां आदले परस अदीक बरो प्रतिसाद मेळ्ळो. नाटक सोंपतगीर कांय
प्रेक्षक मुजरत येवन नाटकाविशीं आपलें मत दिताले, जें गोंयात खूब उणें खेप
' पळोवपाक मेळटा. उण्यात उणीं २५ प्रयोगांची मोख नदरेमुखार दिसता आसतनाच
कांय कलाकारांच्या वैयक्तीक प्रस्नांक लागून नाटकाचे प्रयोग थांबोवचे पडले. हें
नाटक गोंयांतल्या खांची कोनशांत पावोवपाचें म्हजें अर्दकुटें उरिल्लें सपन घडये हें
नाटक पुस्तक रुपांत येयत तर पूर्ण जावपाक शकता ह्या खंयतरी मनांत लिपून
बशिल्ल्या सुवार्थान हेंन ाटक “पयलो चंवर' खातीर धाडलें.
हेंप ुस्तक तुमच्या हातांत पावोवपाक म्हजेर खूब जाणांचे उपकार जाल्यात.
हांव सगल्यांत पयले सुवातीचेर उपकार मानतां गोवा कोंकणी अकादेमीचे, जिणें
म्हजें नाटक “पयलो चंवर' खातीर वेंचून काडलें.
भौमानेस्त अडू. उदयबाब भेंब्रेह ांणी म्हज्या पुस्तकाक प्रस्तावना दिवन म्हाका.
सासणाचो रिणांत दवरला. हे खातीर काळजासावन हांव तांचे उपकार आठयतां.
गोवा कोंकणी अकादेमीचे आदले सहायक सचीव श्री. कमलाकर म्हाळशी हांच्या
आदाराबगर हेंन ाटक पुस्तक रुपांत येवप शक्यच नाशिल्लें, हे खातीर हांव तांचेय
उपकार मानतां. तेचपरी गोवा कोंकणी अकादेमीच्या सगल्या कर्मचारी वर्गाचेय हांव
उपकार मानतां. म्हजीं घरचीं, सोयरे धायरे, इश्ट सांगाती, “कलासंच' तशेंच 'स्वयंभू,
अस्नोडें' चे कलाकार हांच्या सगल्यांच्याच उपकारांत हांव आसां.
तेचपरी योग्य वेळार म्हाका मार्गदर्शन करपी श्री. प्रकाश थळी, श्री. माधव a
बोरकार, श्री. अतुल पंडित आनी श्री. एन्. शिवदास हांचेय हांव खेरीत उपकार
मानतां. |
एका काळार गरज म्हण जल्माक आयिल्ल्यो रुढी, प्रथा, रिती - परंपरा
काळा उपरांत काळा भायल्यो जाल्यो तरी कांब सुवार्थी लोकांनी आपल्या सुवार्थाखातीर
तांचो थातो मातो करून तांकां भौसांत पोसून दवरल्यो. सुवार्थान मनीस इतलो Hel
जाला, हाका लागून भौसाचेर जावपी जुलूम अत्याचाराची ताका पर्वा दिसना. समाज
निर्मणेंत गरज म्हण निर्माण केल्ल्या चार वर्णांत कांय विशिश्ट कारणांक लागून ,
जल्माक आयिल्ल्यो रुढी, प्रथा, रिती - परंपरा आयज समंध जावन सगल्याच
भौसाचे मानगुटेर बसल्यात.
